Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları
Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 281 - 299 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30703/cije.48427 İndeks Tarihi: 07-02-2020
Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları
Öz: Bu çalışmanın amacı eleştirel düşünme engelleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıdır. Literatür taraması sonucunda oluşturulan 86 madde için toplam 19 uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Uzman görüşleri sonucunda 54 maddeye düşen ölçek 11 öğrenci üzerinde uygulanmış ve onların da görüşleri alınmıştır. Taslak ölçek, geliştirilmek üzere 566 lisans öğrencisine uygulanmıştır. Öğrencilerin %59.7’si (338) kadın ve %40.3’ü (228) erkektir. Ölçekteki maddelerin faktör yükleri 0.388-0.677 arasında değişmektedir. Faktör analizi sonucunda varyansın %40.454’ünün karşılandığı söylenebilir. ELDEN ölçeğinin KMO değeri 0.892, Bartlett testi değeri 3.783E3’dür (Sd=378, p=0.000). Ölçeğin alt temaları; mantık yürütememe, ben merkezlilik, otoriteye inanç ve aşırı güven olarak tespit edilmiştir. Mantık yürütememe temasında 10 madde, ben merkezlilik temasında 6 madde, otoriteye inanç temasında 6 madde ve aşırı güven temasında 4 madde olmak üzere ölçekte toplam 26 madde yer almıştır. Ölçeğe eşdeğer test ve test-tekrar test uygulamaları yapılmıştır. İki yarı korelasyon katsayısı 0.74 olarak hesaplanmıştır. 566 öğrencinin vermiş olduğu cevaplar üzerinde ölçeğin bütünü için Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmış olup sonuç 0.87 bulunmuştur. AMOS programı üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre, RMSEA, SRMR, GFI ve AGFI’nın sonuçları modelin güçlü bir uyum içinde olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlardan hareketle, ELDEN ölçeğinin geçerli bir ölçek olma kriterlerini karşıladığı söylenebilir.
Anahtar Kelime: Konular:
Critical Thinking Barriers (CTB) Scale: Validity and Reliability Studies
Öz: The aim of this study is to carry out the validity and reliability studies of critical thinking barriers (CTB) scale. The opinions of a sum of 19 experts were taken for 86 items, which were formed as a result of literature survey. The number of the items in the draft scale was reduced to 54, following the expert opinions and it was implemented on 11 undergraduate students and their opinions were also taken. The draft scale was applied to 566 undergraduate students. %59.7 (338) of the subjects consisted of female students and %40.3 (228) of them was male students. The factor loads of the items in the scale ranged between 0.388-0.677. It was observed that 40.454% of the total variance was accounted for as a result of the factor analysis. The KMO value of the CTB scale was 0.892, Bartlett’s test value3.783E3 (Sd= 378, p=0.000). The sub factors of the scale were; inability to reason, egocentrism, reliance on authority and overconfidence. The final version of the scale, after removing the items with relatively low factor loads, consisted of a sum of 26 items; 10 items under the sub factor inability to reason, 6 items under egocentrism, 6 items under reliance on authority and 4 items under overconfidence. Equivalent test and test-retest implementations were performed for the scale. The split-half reliability coefficient was found 0.74. The Cronbach’s alpha reliability coefficient of the scale was 0.87. According to the confirmatory factor analysis made on AMOS, the RMSEA, SRMR, GFI and AGFI values demonstrated that the model had a strong consistency. Taking these results into consideration, it can be claimed that CTB scale meets the criteria of a valid scale.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbıyık, C. ve Seferoğlu, S. S. (2006). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(32), 90-99.
- Alkın-Şahin, S., ve Tunca, N. (2015). Felsefe ve eleştirel düşünme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 192-206.
- Bassham, G., Irwin, W., Nardone, H. and Wallace J. M. (2011). Critical thinking: A student’s introduction. (4th edition). New York: McGraw Hill.
- Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Amos uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitapevi.
- Bollen, K.A. (2007, March). An overview of structural equation models with latent variables. The Miami University Symposium on Computational Research, 1-2. Miami University, Oxford, UK.
- Burbach, M. E., Matkin, G. S. ve Fritz, S. M. (2004). Teaching critical thinking in an introductory leadership course utilizing active learning strategies: A confirmatory study. College Student Journal, 38(3). 2 Aralık, 2013 tarihinde www.freepatentsonline.com/article/College-Student-Journal/123321909.htm adresinden alınmıştır.
- Büyüköztürk, Ş. (2002). Veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E.K. Akgün, Ö.E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
- Chaffee, J. (1997). Thinking critically, (5th Edition). USA: Houghton Mifflin Company.
- Dewey, J. (1957). Düşüncenin terbiyesi. (Çeviri: Ovide Decroly, Orhan Etker, Baha Arıkan). İstanbul: İstanbul Muallimler Cemiyeti.
- Eldeleklioğlu, J., ve Özkılıç, R. (2016). Eleştirel düşünme eğitiminin PDR öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 25-36.
- Facione, P. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction (The Delphi Report): Research Findings and Recommendations Prepared for the American Press, 67, 439-444.
- Geertsen, R. (2013). Barriers to critical thinking across domains. Review of Management Innovation and Creativity, 6(20), 52-60.
- Gibson, C. (1998). Teaching strategies. Orlich Harder Collection: A Guide to Better Instruction, (5th Edition). USA, 306-315.
- Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57-74.
- Halpern, D. F. (1997). Critical thinking across the curriculum: A brief edition of thought and knowledge. Mahwah, New Jersey: Erlbaum Associates, Inc.
- Hendricks, J. K. (2010). Preparing students for critical-thinking applications on standardized tests (Unpublished Doctoral Dissertation). Walden University, USA.
- Hirschorn, D. (2008). Critical thinking and analysis for effective speaking and writing. JC Centers Organization.
- Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri, Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
- Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi, 7. Basım, Ankara: Alkım Yayınevi.
- Koç Erdamar, G. ve Bangir Alpan, G. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerinin öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin karşılaştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 37(1), 93-117.
- Krejcie, R.V. and Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
- Lai, E. R. (2011). Critical thinking: A literature review. Pearson's Research Reports.
- Moore, B. N. and Parker, R. (2009). Critical thinking, (9th Edition). Boston: McGraw-Hill.
- Nosich, G. M. (2012). Eleştirel düşünme ve disiplinler arası eleştirel düşünme rehberi. (Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Birsel Aybek). Ankara: Anı Yayıncılık. (2001).
- Paul, R. W. (2004a). The State of Critical Thinking Today. 11 Aralık, 2011 tarihinde http://www.criticalthinking.org/pages/the-state-of-critical-thinking-today /523 adresinden alınmıştır.
- Paul, R. W. (2004b). The National Council for Excellence in Critical Thinking. 27 Kasım, 2013tarihindehttp://el.mdu.edu.tw/datacos//09510121032A/TheNational CouncilforExcellenceinCriticalThinking.org adresinden alınmıştır.
- Restak, R. M. (1988). The Mind. Toronto: Bantam.
- Reynolds, S. W. (2016). Determining and exploring teachers' perceptions on the barriers to teaching critical thinking in the classroom: A survey study (Unpublished Doctoral Dissertation). Texas Tech University, USA.
- Reza Noruzi, M., and Vargas Hernández, J. G. (2010). An exploration of critical thinking necessities, barriers and CAT MAGIC Notion. Acta Universitatis Danubius, OEconomica, 6(1), 43-53.
- Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-201.
- Semerci, Ç. (2003). Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 28(127), 64-70.
- Semerci, N. (2016). “Eleştirel Düşünme Eğilimi (EDE) ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik revize çalışması, TURKISH STUDIES - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 11(9), 725-740.
- Shermis, S. S. (1992). Critical thinking: Helping students learn reflectively. Indiana: Edinfo Press.
- Solso, R. L., Maclin, M. K. ve Maclin, O. H. (2010). Bilişsel psikoloji. (Çeviri: Ayşe Ayçiçeği-Dinn – Cognitive Psychology). İstanbul: Kitapevi.
- Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: ANI Yayıncılık.
- Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
- Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. (2. baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Tezcan, C. (2008). Yapısal eşitlik modelleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Yağcı, R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
| APA | SEMERCİ N, SEMERCİ Ç, ÜNAL F, YILMAZ E, Yılmaz Ö (2019). Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. , 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| Chicago | SEMERCİ Nuriye,SEMERCİ Çetin,ÜNAL FATMA,YILMAZ Emrullah,Yılmaz Ömer Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. (2019): 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| MLA | SEMERCİ Nuriye,SEMERCİ Çetin,ÜNAL FATMA,YILMAZ Emrullah,Yılmaz Ömer Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. , 2019, ss.281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| AMA | SEMERCİ N,SEMERCİ Ç,ÜNAL F,YILMAZ E,Yılmaz Ö Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. . 2019; 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| Vancouver | SEMERCİ N,SEMERCİ Ç,ÜNAL F,YILMAZ E,Yılmaz Ö Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. . 2019; 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| IEEE | SEMERCİ N,SEMERCİ Ç,ÜNAL F,YILMAZ E,Yılmaz Ö "Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları." , ss.281 - 299, 2019. 10.30703/cije.48427 |
| ISNAD | SEMERCİ, Nuriye vd. "Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları". (2019), 281-299. https://doi.org/10.30703/cije.48427 |
| APA | SEMERCİ N, SEMERCİ Ç, ÜNAL F, YILMAZ E, Yılmaz Ö (2019). Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(1), 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| Chicago | SEMERCİ Nuriye,SEMERCİ Çetin,ÜNAL FATMA,YILMAZ Emrullah,Yılmaz Ömer Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 8, no.1 (2019): 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| MLA | SEMERCİ Nuriye,SEMERCİ Çetin,ÜNAL FATMA,YILMAZ Emrullah,Yılmaz Ömer Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, vol.8, no.1, 2019, ss.281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| AMA | SEMERCİ N,SEMERCİ Ç,ÜNAL F,YILMAZ E,Yılmaz Ö Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2019; 8(1): 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| Vancouver | SEMERCİ N,SEMERCİ Ç,ÜNAL F,YILMAZ E,Yılmaz Ö Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2019; 8(1): 281 - 299. 10.30703/cije.48427 |
| IEEE | SEMERCİ N,SEMERCİ Ç,ÜNAL F,YILMAZ E,Yılmaz Ö "Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları." Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8, ss.281 - 299, 2019. 10.30703/cije.48427 |
| ISNAD | SEMERCİ, Nuriye vd. "Eleştirel Düşünme Engelleri (ELDEN) Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları". Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 8/1 (2019), 281-299. https://doi.org/10.30703/cije.48427 |
