Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları

Özdemir, Osman

Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları

Osman ÖZDEMİR (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi)

Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi

139 22

Yıl: 2019 Cilt: 39 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 545 - 573 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-02-2020

Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları

Öz:

Bu çalışmanın amacı, süreç, tür ve süreç-tür temelli yazma yaklaşımlarının kullanım alanlarını veTürkçe eğitimi açısından ne şekilde kullanılabilecekleri hususunu ele alarak teorik bir çerçeveçizmektir. Bu doğrultuda ilk olarak 20. yüzyılın başlarından itibaren tarihsel perspektiften yazmaeğitimine yönelik yaklaşımlar ele alınmıştır. Ardından günümüzde etkin olarak kullanılan süreçve tür temelli yaklaşımların sağladığı avantajlar ve sınırlılıklar ortaya koyulmuştur. Böyleceteorik bir çerçeve çizilmesi amaçlanmıştır. Süreç temelli yaklaşımın bireylerin yaratıcıdüşünmelerini, kendilerini daha etkili bir şekilde ifade etmelerini ve zihinsel becerilerini dahafazla kullanmalarını teşvik ettiği görülmektedir. Buna karşın tür temelli yazma yaklaşımı ise yazıtürlerine yönelik daha fazla bilgi içeren, öğrencilere hazır şablonlar sunarak daha kolayyazmalarına yardımcı olan ve alan yazında ilgili türlerin başarılı örneklerini incelemeyi sağlayanbir yapıdadır. Sonuç olarak öğretmenlerin bu iki yaklaşımın temel özelliklerini bilerek avantajlıoldukları noktalarda bir arada ya da dönüşümlü olarak kullanılması gerektiğinden hareketle buiki yöntemin bir arada kullanımına yönelik örnekler öneri olarak sunulmuştur. Bunlardan ilki ikiyaklaşımın yazmaya yönelik kazanımların yapısına göre dönüşümlü olarak kullanılmasıdır. İkinciçeşit olarak ise tür temelli yaklaşımın süreç temelli yaklaşımın öncüsü olarak kullanıldığı süreçtürtemelli yazma öğretimi yer almaktadır. Süreç-tür temelli yaklaşımda tür temelli bir yaklaşımınmetin incelemeleri ve örnek okumaları ile bilgi ve beceri kazanan öğrenci, daha sonra süreçtemelli yaklaşımın yaratıcı etkinlikleri ile yazma becerisini geliştirmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Process, Genre and Process-Genre Based Approaches and Their Usage in Writing

Öz:

The purpose of this study is to examine the usage areas of process, genre and process-genre based writing approaches, and how they can be used in Turkish writing education. In this respect, the approaches to writing education, starting from the beginning of the 20th century, were first discussed from the historical perspective. Then, the advantages and limitations of the process and genre-based approaches that are used effectively today were presented. By this way, it was aimed to draw a theoretical framework. It has been clearly seen that the process-based writing approach encourages individuals to think creatively, to express themselves more effectively and to use their mental skills more. On the other hand, the genre-based writing approach provides more information about written genres, helps students to write more easily by presenting ready-made templates and examines successful examples of the related genres in the literature. As a result, teachers are expected to know the basic features of these two approaches and use them together or alternatively, considering their advantageous features. Therefore, examples of using these two approaches in combination were presented as suggestions. The first combination is using process and genre-based approaches alternately in terms of the writing lessons’ objectives and aims. The second combination includes the process-genre based approach in which genre-based approach is utilized as a precursor to the process based approach. In the process-genre based approach, after gaining the necessary knowledge and skills through text analysis and sample readings, the learner develops his/her writing skill with creative tasks in the process-based approach.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akyol, H. (2011). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Badger, R. & White, G. (2000). A process genre approach to teaching writing. ELT Journal, 54(2), 153-160.
Bhatia, V. K. (1997). Genre-mixing in academic introductions. English for specific purposes, 16(3), 181-195.
Binyazar, A. ve Özdemir, E. (2006). Yazma öğretimi/yazma-sanatı yaratıcı yazma dersleri. İstanbul: Papirüs Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. 4. Baskı, Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
Carstens, A. (2010). The effectiveness of genre-based approaches in teaching academic writing: Subject-specific versus cross-disciplinary emphases (Doctoral dissertation). University of Pretoria, South Africa.
Clark, I. L. (2012). Invention. Concepts in Composition: Theory and Practice in the Teaching of Writing, NY: Routledge Press.
Çifçi, M. (2006). Türkçe öğretiminin sorunları. Gürer Gülsevin ve Erdoğan Boz (Ed.) Türkçenin Çağdaş Sorunları (s.77-134) içinde. Ankara: Gazi Kitabevi
Çiğdem, M. (1997). The effects of grammar-focused writing instruction on the writing abilities of students at the University of Gaziosmanpasa in Tokat. (Yayımlanmamış doktora tezi). Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Elashri, I.I.E.A.E.(2013). The Effect of the Genre-Based Approach to Teaching Writing on the EFL Al-Azhr Secondary Students' Writing Skills and Their Attitudes towards Writing. Online Submission.
Erdem, İ. ve Özdemir, N. H. (2012). Türkçe öğretmeni adayları için "yazma alışkanlığı ölçeği" geliştirme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(1), 171-194.
Erdoğan, Ö. (2012). Süreç temelli yaratıcı yazma uygulamalarının yazılı anlatım becerisine ve yazmaya ilişkin tutuma etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Flower, L. & Hayes, J. R. (1981). A cognitive process theory of writing. College composition and communication, 32(4), 365-387
Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınları.
Güneş, F. (2007) Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Ankara: Nobel Yayınevi.
Hasan, M. K. & Akhand, M. M. (2010). Approaches to writing in EFL/ESL context: Balancing product and process in writing class at tertiary level. Journal of NELTA, 15(1-2), 77-88.
Hyland, K. (2003). Genre-based pedagogies: A social response to process. Journal of second language writing, 12(1), 17-29.
Hyland, K. (2004). Genre and second language writing. University of Michigan Press.
Hyland, K. (2009). Teaching and researching writing. Second Edition, Harlow: Pearson Press.
İpşiroğlu, Z. (1991). Yazma eylemi. ÇYDD Kurulu (Ed.) Yazma Uğraşı (s.21-30) içinde İstanbul: ÇYDD.
Jones P. & Derewianka, B. (2016). A brief history of genre pedagogy in Australian curriculum and practice. Sprogforum 63, 24-34.
Kantemir, E. (1981). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Gözden Geçirilmiş 2.Basım, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Karaalioğlu, S. K. (1995). Sözlü-yazılı kompozisyon konuşmak ve yazmak sanatı. 27. Basım, İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Karatay, H. (2011). 4+ 1 planlı yazma ve değerlendirme modelinin öğretmen adaylarının yazılı anlatım tutumlarını ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies, 6(3), 1029-1047.
Karatosun, S. (2014). Planlı yazma ve değerlendirme modelinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kompozisyon yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
Lee, N. K. (2013). The genre-based writing instruction in EFL. Language Research 49(2), 311-332
Lee, M. (2012). Teaching genre-based writing to Korean high school students at a basic level. (Doctoral dissertation). University of Wisconsin-River Falls, River Falls.
Maltepe, S. (2006). Türkçe öğretiminde yazılı anlatım uygulamaları için bir seçenek: Yaratıcı yazma yaklaşımı. Dil Dergisi, 132, 56-66.
Nystrand, M. (2006). The social and historical context for writing research. In Charles A. McArthur, Steve Graham and Jill Fitzgerald (Eds). Handbook of writing research, (pp.11-27). Newyork: Guilford Press.
Olson, G. (1999) Toward a post-process composition: Abandoning the rhetoric of assertion. In Thomas Kent (Ed.) Post-process Theory: Beyond the writing process paradigm (pp. 7 - 16) USA: Southern Illinois University Press
Öner, S. (2005). Örneklerle kompozisyon düzenli konuşma ve yazma sanatı. İstanbul: Yuva Yayınları.
Özdemir, B. (2014). Analitik yazma ve değerlendirme modelinin Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerilerine ve yazma tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, O. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesinde ters yapılandırılmış sınıf uygulamasının etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Prior, P. & Lunsford, K. J. (2008). History of reflection, theory, and research on writing. In C. Bazerman (Ed.) Handbook of research on writing: History, society, school, individual, text, (pp. 97-117). Newyork: Taylor & Francis Press.
Rijlaarsdam, G., & Van den Bergh, H. (2006). Writing process theory. In Charles A. McArthur (Ed). Handbook of writing research, (pp.41-53). Newyork: Guilford Press.
Sever, E. ve Memiş, A. (2013). Süreç temelli yazma modellerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yazım–noktalama becerisine ve yazma eğilimine etkisi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9).
Swales, J. M. (2000). Languages for specific purposes. Annual Review of Applied Linguistics, 20, 59-76.
Şentürk, N. (2009). Planlı yazma ve değerlendirme modelinin 8. sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Tabak, G., ve Göçer, A. (2013). 6-8. Sınıflar Türkçe dersi öğretim programının ürün ve süreç odaklı yazma yaklaşımları çerçevesinde değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2).
Tekşan, K. (2013). Yazma eğitimi. 1.Baskı, İstanbul: Kriter.
Tompkins, G. (2000). Teaching writing: Balancing process and product. 3rd Edition, New Jersey: Prentice – Hall Inc.
Urquhart, V., & McIver, M. (2005). Teaching writing in the content areas. Virginia: ASCD.
Ülper, H. (2008). Bilişsel süreç modeline göre hazırlanan yazma öğretimi programının öğrenci başarısına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ünalan, Ş. (2006). Türkçe öğretimi. 1. Basım, Ankara: Nobel Yayınları.
Williams, J. D. (2003). Preparing to teach writing: Research, theory, and practice. Routledge.
Yaylı, D. ve Yaylı, D. (2014). Tür odaklı yabancı dil öğretimi ve yabancı dil olarak Türkçe. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi 1(1), 143-152.

APA	Özdemir O (2019). Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. , 545 - 573.
Chicago	Özdemir Osman Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. (2019): 545 - 573.
MLA	Özdemir Osman Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. , 2019, ss.545 - 573.
AMA	Özdemir O Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. . 2019; 545 - 573.
Vancouver	Özdemir O Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. . 2019; 545 - 573.
IEEE	Özdemir O "Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları." , ss.545 - 573, 2019.
ISNAD	Özdemir, Osman. "Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları". (2019), 545-573.

APA	Özdemir O (2019). Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 545 - 573.
Chicago	Özdemir Osman Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.1 (2019): 545 - 573.
MLA	Özdemir Osman Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.1, 2019, ss.545 - 573.
AMA	Özdemir O Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 39(1): 545 - 573.
Vancouver	Özdemir O Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 39(1): 545 - 573.
IEEE	Özdemir O "Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.545 - 573, 2019.
ISNAD	Özdemir, Osman. "Yazma Eğitiminde Süreç, Tür ve Süreç-Tür Temelli Yaklaşımların Kullanımları". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/1 (2019), 545-573.