Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları

Sezen CAMCI ERDOĞAN, (İstanbul Üniversitesi)
Şule GÜÇYETER (Uşak Üniversitesi)
İlköğretim Online (elektronik)
9 4
Yıl: 2019 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1307 - 1325 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17051/ilkonline.2019.612177 İndeks Tarihi: 08-04-2020

Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları

Öz:
Üstün zekâ ve üstün yetenek kavramlarına yönelik kişilerin zihinlerindeki tanımlar bu şekildetanılanan bireylere ve eğitimlerine yönelik tutumları, bakış açılarını, izlenen ve izlenecek politikalarınbelirlenmesini doğrudan ya da dolaylı şekilde etkilemektedir. Bu çalışmada olgubilim deseni ile öğretmenadaylarının üstün zekâ ve üstün yetenek kavramlarına yönelik örtük kuramları (zihinlerindekikavramlar), bu kavramlara ilişkin oluşturdukları metaforlar üzerinden incelenmiştir. Çalışma 2016-2017eğitim-öğretim yılında ülkenin kuzey batı ve iç batı kesimlerinde yer alan iki farklı şehirden ikiüniversiteye devam eden, uygun örnekleme ile seçilmiş 279 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir.Öğretmen adaylarından üstün zekâ ve üstün yetenek kavramına ilişkin ayrı iki cümlede “üstün zekâ/üstün yetenek ...... gibidir. Çünkü….”, şeklinde verilen ifadeye göre uygun metafor üretmeleri beklenmiştir.Öğretmen adaylarının geliştirdiği metaforlar incelendiğinde üstün zekâ için 207, üstün yetenek için 181geçerli metafor üretildiği görülmüştür. Üretilen metaforların içerik analizi yöntemiyle analiz edilmesisonucunda 13 kategori elde edilmiştir. Katılımcıların hem üstün zekâ hem de üstün yetenek kavramlarıiçin en çok sırasıyla; uygun ortam (%21.3; %22.1), yüksek performans (%15; %21.5) ve yaşıtlarındanfarklı (%10.1; %13.8) kategorilerinde metaforlar ürettikleri belirlenmiştir. Katılımcıların tümkategorilerde üstün zekâ ve üstün yetenek kavramları için birbirine yakın yüzde oranında kategoriürettikleri ancak yüksek performans (%15; %21.5), sonsuz (%7.2; %2.8) ve geniş bilgi kapasitesi (%8.7;%0.6) kategorilerindeki farklılıkların daha belirgin olduğu görülmüştür. Yüksek performanskategorisinin daha çok üstün yetenek kavramıyla ilişkilendirildiği sonsuz ve geniş bilgi kapasitesikategorilerinin ise daha çok üstün zekâyla ilişkilendirildiği söylenebilir. Bunun yanında katılımcılarınçoğunlukla üstün zekâ ve üstün yeteneğe benzer anlamlar yükledikleri, kavramları birbirlerinin yerlerinekullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Mühendislik, Elektrik ve Elektronik

Pre-service Teachers’ Metaphors About Giftedness and Talent

Öz:
Definitions in the minds of people who are interested in the concepts of giftedness and talent, directly or indirectly affect attitudes, perspectives and educational policies towards gifted individuals and educations. In this study, the implicit theories on the concepts of giftedness and talent (the concepts in their minds) were examined via the metaphors they formed about these concepts with a phenomenological approach. In the 2016-2017 academic year, 279 pre-service teachers selected from two different universities in cities in the north-west and inner western parts of Turkey were selected with appropriate sampling. Pre-service teachers were expected to produce appropriate metaphors in two separate sentences related to the concept of giftedness and talent like “Giftedness/Talent is like…; because…”. When the metaphors developed by pre-service teachers were examined, it was seen that 207 metaphors were produced for giftedness and 181 for talent. The analysis of the metaphors obtained by the content analysis method yielded 13 common categories. High frequently mentioned metaphor categories for both participants' giftedness and talent concepts, respectively; appropriate environment (21.3%; 22.1%), high performance (15%; 21.5%) and different from their peers (10.1%; 13.8%) were determined to produce metaphors in the categories. The participants produced categories close to each other for the concepts of giftedness and talent in all categories but the differences in the categories of high performance (15%; 21.5%), infinite (7.2%; 2.8%) and wide information capacity (8.7%; 0.6%) categories were more pronounced. It could be said that the categories of infinite and broad information capacity were associated with the concept of giftedness and the high performance category was more associated with the concept of talent. In addition, it was concluded that the participants mostly gave similar meanings to giftedness and talent, and that they use the concepts in place of each other.
Anahtar Kelime:

Konular: Mühendislik, Elektrik ve Elektronik
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ataman, A. (2004). Üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklar. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili (Ed.), Üstün yetenekli çocuklar için seçilmiş makaleler kitabı. (ss. 155-168) İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları
  • Ambrose, D. (2000). World-view entrapment: Moral–ethical implications for gifted education. Journal for the Education of the Gifted, 23, 149–186 .
  • Borland, J. (2005). Gifted education without gifted children. In R. J. Sternberg & J. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 1–19). New York, NY: Cambridge University Press.
  • Bakırcıoğlu, R. (2012).Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık Duran, A., & Dağlıoğlu, H. E. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının üstün yetenekli çocuklara ilişkin metaforik algıları. GEFAD 37(3), 855-881.
  • Demirel, Ş., & Sak, U. (2011). Yetenek hiyerarşisi: üstün yetenek türlerinin toplumsal değerleri üzerine bir araştırma. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 1(1), 61-76.
  • Eraslan Çapan, B. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.
  • Gagné, F. (2004). Transforming gifts into talents: The DMGT as a developmental theory. High Ability Studies, 15, 119–147. doi:10.1080/1359813042000314682
  • García-Cepero, M. C., & McCoach, D. B. (2009). Educators’ implicit theories of intelligence and beliefs about the identification of gifted students. Universitas Psychologica, 8(2), 295-310.
  • Güçyeter, Ş. (2016). Türkiye’de üstün yeteneklileri tanılama araştırmaları ve tanılamada kullanılan ölçme araçları. Turkish Journal of Education, 5(4), 235-254.
  • Güçyeter, Ş., & Sak, U. (2018). Özel yeteneklilerin tanılanmasında var olan güncel sorunlar ve çözümleri. İçinde U. Sak (Ed.), Üstün yeteneklilerin tanılanması (ss. 185-204, 2.Baskı). Ankara: Vize Akademi.
  • Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought (pp. 202–251, 2nd ed.,). New York, NY: Cambridge University Press . Retriewed from: https://cloudfront.escholarship.org/dist/prd/content/qt54g7j6zh/qt54g7j6zh.pdf
  • Marland, S. P., Jr. (1971). Education of the gifted and talented- Volume I: Report to the Congress of the United States by the U.S. Commissioner of Education. Department of Health, Education, and Welfare Office of Education, Washington, DC. RetriewedERIC https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED056243.pdf ED 056 243
  • McBee, M. T., Peters, S. J. , & Miller, E. M. (2016). The impact of the nomination stage on gifted program identification: A comprehensive psychometric analysis. Gifted Child Quarterly, 60 (4), 258-278.
  • MEB. (1974). Özel eğitime muhtaç çocuklar hakkında yönetmelik. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • MEB. (1991). Üstün yetenekli çocukların eğitimi raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • MEB. (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • MEB. (2013). Özel yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı (2013-2017). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Megay-Nespoli, K. (2001). Beliefs and attitudes of novice teachers regarding instruction of academically talented learners. Roeper Review, 23, 178-182.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Olthouse, J. (2014). How do preservice teachers conceptualize giftedness? A metaphor analysis. Roeper Review, 36(2), 122-132, doi.: 10.1080/02783193.2014.884200
  • Online Etymology Dictionary (2018). Metapherein. Retrieved from https://www.etymonline.com/word/metaphor
  • Özsoy, Y. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrenci, öğretmen ve velilerin üstün yetenekli öğrenci kavramına ilişkin metaforları. Üstün Yeteneklilerin Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 74-87.
  • Öztürk, Ö. (2018). Chimera, Kimera (Yunan Mitolojisi). http://ozhanozturk.com/2018/01/28/chimerakimera-mitoloji/) adresinden alınmıştır.
  • Renzulli, J. S. (1986). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for creative productivity. In R. J. Sternberg, & J. E. Davidson (Eds.), Conception of giftedness (pp. 53-92). New York, NY: Cambridge University Press
  • Ruf, D. L. (2005). Losing our minds: Gifted children left behind. Scottsdale, AZ: Great Potential Press. Retrieved from https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=RnWY5TCJr1QC&oi=fnd&pg=PR3&dq=Ruf,+losi ng+our+minds&ots=leapvBuLPB&sig=4xKsR6aus8ZtK5RN4VVYAjwp9k&redir_esc=y#v=onepage&q=Ruf%2C%20losing%20our%20minds&f=false
  • Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
  • Sak, U. (2010). Üstün zekâlılar: Özellikleri, tanılanmaları, eğitimleri. Ankara: Maya Akademi Yayınevi.
  • Sak, U. (2011). Prevalence of misconceptions, dogmas, and popular views about giftedness and intelligence: a case from Turkey. High Ability Studies, 22(2), 179-197.
  • Sak, U., Ayas, M. B., Bal-Sezerel, B., Öpengin, E., Özdemir, N. N. & Demirel Gürbüz, Ş. (2015). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitiminin eleştirel bir değerlendirmesi. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 5(2),110-132.
  • Siegle, D., & Powell, T. (2004). Exploring teacher biases when nominating students for gifted programs. Gifted Child Quarterly, 48(1), 21-29. doi:10.1177/001698620404800103
  • Sternberg, J. R. ,& Davidson, J. E. (1986). Conceptions of giftedness: A map of the terrain. In R. J. Sternberg, & J. E. Davidson (Eds.), Conception of giftedness (pp. 3-18). New York, NY: Cambridge University Press.
  • Sternberg, R. J., & Zhang, L.F. (1995). What do we mean by giftedness? A pentagonal implicit theory. Gifted Child Quarterly, 39(2), 88-94.
  • Sternberg, R. J. (1985). Implicit theories of intelligence, creativity, and wisdom. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 607-627.
  • Şahin, F. (2018). Dereceleme ölçeklerinin özel yeteneklilerin tanılanmasında kullanımı. İçinde U. Sak (Ed.). Üstün yeteneklilerin tanılanması (ss. 71-86; 2 Baskı). Ankara: Vize Akademik.
  • Tannebaum, A. J. (1986). Giftedness: a psychosocial approach. In R. J. Sternberg, & J. E. Davidson (Eds.), Conception of giftedness (pp. 21-52). New York, NY: Cambridge University Press
  • Tolan, S. S. (1997). Is it a cheetah? Highly Gifted Child, Spring; (Reprinted in OAGC Newsletter, Fall, 1996). http://www.stephanietolan.com/is_it_a_cheetah.htm
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
APA CAMCI ERDOGAN S, GÜÇYETER Ş (2019). Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. , 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
Chicago CAMCI ERDOGAN SEZEN,GÜÇYETER Şule Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. (2019): 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
MLA CAMCI ERDOGAN SEZEN,GÜÇYETER Şule Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. , 2019, ss.1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
AMA CAMCI ERDOGAN S,GÜÇYETER Ş Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. . 2019; 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
Vancouver CAMCI ERDOGAN S,GÜÇYETER Ş Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. . 2019; 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
IEEE CAMCI ERDOGAN S,GÜÇYETER Ş "Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları." , ss.1307 - 1325, 2019. 10.17051/ilkonline.2019.612177
ISNAD CAMCI ERDOGAN, SEZEN - GÜÇYETER, Şule. "Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları". (2019), 1307-1325. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.612177
APA CAMCI ERDOGAN S, GÜÇYETER Ş (2019). Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. İlköğretim Online (elektronik), 18(3), 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
Chicago CAMCI ERDOGAN SEZEN,GÜÇYETER Şule Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. İlköğretim Online (elektronik) 18, no.3 (2019): 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
MLA CAMCI ERDOGAN SEZEN,GÜÇYETER Şule Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. İlköğretim Online (elektronik), vol.18, no.3, 2019, ss.1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
AMA CAMCI ERDOGAN S,GÜÇYETER Ş Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. İlköğretim Online (elektronik). 2019; 18(3): 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
Vancouver CAMCI ERDOGAN S,GÜÇYETER Ş Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları. İlköğretim Online (elektronik). 2019; 18(3): 1307 - 1325. 10.17051/ilkonline.2019.612177
IEEE CAMCI ERDOGAN S,GÜÇYETER Ş "Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları." İlköğretim Online (elektronik), 18, ss.1307 - 1325, 2019. 10.17051/ilkonline.2019.612177
ISNAD CAMCI ERDOGAN, SEZEN - GÜÇYETER, Şule. "Öğretmen Adaylarının Üstün Zekâ ve Üstün Yetenek Metaforları". İlköğretim Online (elektronik) 18/3 (2019), 1307-1325. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.612177
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 11:10

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları