Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi
Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 65 - 77 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5961/jhes.2019.310 İndeks Tarihi: 07-06-2020
Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi
Öz: Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ve duygusal tepkisellik düzeylerinin incelenmesidir. Bu temel amaç çerçevesinde, okul öncesi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ile duygusal tepkisellik düzeyleri arasında anlamlı ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Bunun yanında, okul öncesi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ve duygusal tepkisellik düzeylerinin yaşa, sınıf düzeyine, gelir düzeyine, kardeş sayısına, okul öncesi öğretmenliği bölümünü seçme nedenine, yaşanılan yerleşim yerine, herhangi bir sporla ilgilenme durumuna ve algıladıkları ebeveyn tutumuna göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ilindeki bir vakıf üniversitesinde öğrenim görmekte olan 143 okul öncesi öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları; ‘Kişisel Bilgi Formu’, ‘Duygusal Tepkisellik Ölçeği’ ve ‘Bilişsel Esneklik Envanteri’dir. Duygusal Tepkisellik Ölçeği Nock, Wedig, Holmberg ve Hooley (2008) tarafından geliştirilmiş; Seçer, Halmatov ve Gençdoğan (2013) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Bilişsel Esneklik Envanteri ise Dennis ve Wal (2010) tarafından geliştirilmiş; Sapmaz ve Doğan (2013) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSS 20.0 paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Öncelikle verilerin normal dağılım gösterip göstermediği tespit edilmiştir. Ardından dağılımın normallik durumuna uygun şekilde; Pearson Çarpım Moment Korelasyon Katsayısı Testi, Kruskal Wallis H Testi, Mann Whitney-U Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Bağımsız Grup T Testi kullanılarak veriler çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar şöyledir: Okul öncesi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri arttıkça, duygusal tepkisellik düzeyleri azalmaktadır. Okul öncesi öğretmen adaylarının bilişsel esneklik düzeyleri ve duygusal tepkisellik düzeyleri yaşa, sınıf düzeyine, kardeş sayısına, yaşanılan yerleşim yerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmazken; gelir düzeyine, okul öncesi öğretmenliği bölümünü seçme nedenine, herhangi bir sporla ilgilenme durumuna ve algılanan ebeveyn tutumuna göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır.
Anahtar Kelime: Examination of the Cognitive Flexibility and Emotional Reactivity Levels of Preschool Teacher Candidates
Öz: fte main aim of this research was to examine the cognitive flexibility and emotional reactivity levels of preschool teacher candidates. Within the framework of this main aim, it was investigated whether there was a significant relationship between the cognitive flexibility and emotional reactivity levels of preschool teacher candidates. In addition, it was investigated that whether the cognitive flexibility and emotional reactivity levels of the preschool teacher candidates varied significantly by age, grade level, income level, number of siblings, reasons of choosing preschool teaching program, type of place they live in, state of being interested in any type of sport and parental attitude they perceive, or not. fte relational screening model was used in the research. fte study group of the research consists of 143 university students studying in the preschool teaching graduate program of the education faculty of a private university in Istanbul province. ‘Personal Information Form’, ‘Cognitive Flexibility Inventory’ and ‘Emotional Reactivity Scale’ were used as data collection tools in the research. fte Emotional Reactivity Scale was developed by Nock, Wedig, Holmberg and Hooley (2008) and adapted to Turkish by Seçer, Halmatov and Gençdoğan (2013). fte Cognitive Flexibility Inventory was developed by Dennis and Wal (2010) and adapted to Turkish by Sapmaz and Doğan (2013). fte data were analyzed using the SPSS 20.0 program. First, it was determined whether the data showed normal distribution. ften, in accordance with the normality of the distribution; Pearson Product-Moment Correlation Coefficient Analysis, Kruskal Wallis H Test, Mann Whitney-U Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) and Independent Group T Test were used to analyze the data. fte results obtained from the research were as follows: As the cognitive flexibility level of preschool teacher candidates increases, emotional reactivity level of preschool teacher candidates decreases. fte cognitive flexibility and emotional reactivity levels of the preschool teacher candidates did not vary significantly by age, grade level, number of sibling, type of place they live in; but varied significantly by income level, reasons of choosing preschool teaching program, state of being interested in any type of sport and parental attitude they perceive.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akçay-Özcan, D., & Kıran-Esen, B. (2016). Ergenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile özyeterliklerinin incelenmesi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 7(24), 1-8. Retrieved from http://www.ijoeec.com/download/article-file/385584
- Altunkol, F. (2017). Bilişsel esneklik eğitim programının lise öğrencilerinin bilişsel esneklik ile algılanan stres düzeylerine ve stresle başa çıkma tarzlarına etkisi (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Barbey, A. K., Colom, R., & Grafman, J. (2013). Architecture of cognitive flexibility revealed by lesion mapping. NeuroImage, 15(82), 547-554.
- Bedel, A., & Ulubey, E. (2014). Ergenlerde başa çıkma stratejilerini açıklamada bilişsel esnekliğin rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 291-300.
- Bilgiç, R., & Bilgin, M. (2016). Ergenlerin cinsiyet ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik düzeyleri ile karar stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 39-55.
- Bilgin, M. (2009). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 142-157.
- Bilgin, M. (2017). Ergenlerin beş faktör kişilik özelliği ile bilişsel esneklik ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 945- 954.
- Camcı-Erdoğan, S. (2018). Üstün zekâlılar öğretmenliği adaylarının problem çözmeye yönelik algıları ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişki. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 90-117.
- Canas, J., Quesada, J., Antolí, A., & Fajardo, I. (2003). Cognitive flexibility and adaptability to environmental changes in dynamic complex problem-solving tasks. Ergonomics, 46(5):482-501. doi:10.1080/0014013031000061640
- Cengiz, S. (2017). Ergenlerde duygusal tepkisellik, bilişsel çarpıtmalar ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Crone, E., Ridderinkhof, K., Worm, M., Somsen, R., & Molen, M. (2004). Switching between spatial stimulus–response mappings: a developmental study of cognitive flexibility. Developmental Science, 7(4), 443-455.
- Cooper-Stein, K. C., Mines, A., & Kintz, T. (2018). Teachers’ cognitive flexibility on engagement and their ability to engage students: A theoretical and empirical exploration. Teachers College Record, 120(6), 1-38.
- Çakmak, Ö. N. (2018). Bağlanma stilleri ve duygusal tepkisellik arasındaki ilişkide psikolojik sağlamlığın aracılık rolünün incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Çelikkaleli, Ö. (2014). Ergenlerde bilişsel esneklik ile akademik, sosyal ve duygusal yetkinlik inançları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 39(176), 347-354.
- Çuhadaroğlu, A. (2013). Bilişsel esnekliğin yordayıcıları. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(1), 86-101. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/download/article-file/48648
- Dağ, İ., & Gülüm, V. (2013). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: Bilişsel esneklik. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 240- 247. Dennis, J. P., & Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34(3), 241-253. doi:10.1007/s10608-009-9276-4
- Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyodemografik değişkenler ve öfke düzeyi ile öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Esen, B. K., Özcan, H. D., & Sezgin, M. (2017). High school students’ cognitive flexibility is predicted by self-efficacy and achievement. European Journal of Education Studies, 3(2), 143-151. doi:10.5281/zenodo.244470
- Eskin, M. (2014). Sorun Çözme Terapisi. Ankara: Hekimler Birliği Yayınevi.
- Güler, B. (2015). The measurement of cognitive flexibility in adolescents and its relation to depression symptoms (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
- Gündüz, B. (2013). Bağlanma stilleri, akılcı olmayan inançlar ve psikolojik belirtilerin bilişsel esnekliği yordamadaki katkıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim, 13(4), 2071-2085. doi:10.12738/estp.2013.4.170
- Kaptanbaş-Gürbüz, E. (2017). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin bilişsel esneklik ve özyeterlik düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
- Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kercood, S., Lineweaver, T. T., Frank, C. C., & Fromm, E. D. (2017). Cognitive flexibility and its relationship to academic achievement and career choice of college students with and without attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Postsecondary Education and Disability, 30(4), 327-342.
- Kloo, D., Perner, J., Aichhorn, M., & Schmidhuber, N. (2010). Perspective taking and cognitive flexibility in the dimensional change card sorting (DCCS) task. Cognitive Development, 25(3), 208-217.
- Küçüködük, C. (2015). Üç-beş yaş arasında ve anaokuluna giden çocuk annelerinin ayrılma kaygısı ve bağlanma biçimleri ile çocuğun davranışları ve ayrılma kaygısı arasındaki ilişki: Bilişsel esnekliğin aracı rolü (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Lin, W. L., Tsai, P. H., Lin, H. Y., & Chen, H. C. (2014). How does emotion influence different creative performances? The mediating role of cognitive flexibility. Cognition and Emotion, 28(5), 834-844. doi:10.1080/02699931.2013.854195
- Lin, Y. W. (2013). The effects of cognitive flexibility and openness to change on college students’ academic performance. Unpublished Doctorate Thesis. La Sierra University, USA (UMI Number: 3572671).
- Martin, M. M., & Anderson, C. M. (1996). Communication traits: A cross-generalization investigation. Communication Research Reports, 13, 58–67.
- Martin, M. M., & Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibility scale: Three validity studies. Communication Reports, 11(1), 1-13.
- Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1994). Development of communication flexibility scale. Southern Communication Journal, 59, 171-178.
- Martin, M. M., Anderson, C. M., & Thweatt, K. S. (1998). Individuals’ perceptions of their communication behaviors: a validity study of the relationship between the cognitive flexibility scale and the communication flexibility scale with aggressive communication traits. Journal of Social Behavior and Personality, 13, 531-540.
- Martin, M. M., Cayanus, J. L., McCutcheon, L. E., & Maltby, J. (2003). Celebrity worship and cognitive flexibility. North American Journal of Psychology, 5(1), 75-80.
- Nock M. K., Wedig M. M., Holmberg E. B., & Hooley J. M. (2008). The emotion reactivity scale: development, evaluation, and relation to self-injurious thoughts and behaviors. Behavioral Therapy, 39(2), 107-16. doi: 10.1016/j.beth.2007.05.005.
- Öz, S. (2012). Ergenlerin cinsiyet, sosyo-ekonomik ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik, uyum ve kaygı puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Parneix, M., Péricaud, M., & Clément, J. P. (2014). Major depresif dönemler ile ilişkili kolay öfkelenme. Türk Psikiyatri Dergisi, 25(2), 106-113.
- Peker, A., & Çukadar, F. (2016). Bilişsel esneklik ile sosyal medyayı kullanmaya yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 66-79. doi:http:// dx.doi.org/10.19126/suje.03104
- Sapmaz, F., & Doğan, T. (2013). Bilişsel esnekliğin değerlendirilmesi: Bilişsel esneklik envanteri Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 143-161.
- Satan, A. A. (2014). Dini inanç ve bilişsel esneklik düzeylerinin öznel iyi oluş düzeyine olan etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(7), 56-74.
- Seçer, İ., Halmatov, S., & Gençdoğan, B. (2013). Duygusal tepkisellik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 77-89.
- Sevim, E. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretme ve öğrenme anlayışları ile bilişsel esnekliklerinin kaynaştırmaya ilişkin öz-yeterlik algılarını yordama düzeyinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Stahl, L., & Pry, R. (2005). Attentional flexibility and perseveration: developmental aspects in young children. Child Neuropsycho- logy, 11(2), 175-189, doi:10.1080/092970490911315
- Stevens, A. D. (2009). Social problem-solving and cognitive flexibility: Relations to social skills and problem behavior of at-risk young children. Unpublished doctoral thesis. Available from ProOuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3359050).
- Şirin-Ayva, A. B. (2018). Macera terapisi temelli grupla danışmanlığın üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlüğe etkisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Üzümcü, B., & Müezzin, E. E. (2018). Öğretmenlerin bilişsel esneklik ve mesleki doyum düzeyinin incelenmesi. Original Article/ Özgün Araştırma, 8(1), 8-25, doi:10.19126/suje.325679
- Vitiello, V. E., Greenfield, D. B., Munis, P., & George, J. (2011). Cognitive flexibility, approaches to learning, and academic school readiness in head start preschool children. Early Education & Development, 22(3), 388-410, doi:10.1080/1040 9289.2011.538366
- Wentzel, K. R. (1998). Social relationships and motivation in middle school: The role of parents, teachers, and peers. Journal of Educational Psychology, 90(2), 202-207.
- Yurdakul, A., & Üner, S. (2015). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin duygusal tepkisellik durumlarının değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletine, 14(4), 300-307. doi:10.5455/ pmb.1-1422358166
- Zahal, O. (2014). Özel yetenek sınavına giren adayların öğrenme stilleri ve bilişsel esneklik düzeyleri ile sınav başarıları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
| APA | EKİCİ F, İNCE S (2019). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. , 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| Chicago | EKİCİ Fatma YAŞAR,İNCE Sema Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. (2019): 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| MLA | EKİCİ Fatma YAŞAR,İNCE Sema Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. , 2019, ss.65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| AMA | EKİCİ F,İNCE S Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. . 2019; 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| Vancouver | EKİCİ F,İNCE S Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. . 2019; 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| IEEE | EKİCİ F,İNCE S "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi." , ss.65 - 77, 2019. 10.5961/jhes.2019.310 |
| ISNAD | EKİCİ, Fatma YAŞAR - İNCE, Sema. "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi". (2019), 65-77. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.310 |
| APA | EKİCİ F, İNCE S (2019). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| Chicago | EKİCİ Fatma YAŞAR,İNCE Sema Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 9, no.1 (2019): 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| MLA | EKİCİ Fatma YAŞAR,İNCE Sema Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, vol.9, no.1, 2019, ss.65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| AMA | EKİCİ F,İNCE S Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2019; 9(1): 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| Vancouver | EKİCİ F,İNCE S Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2019; 9(1): 65 - 77. 10.5961/jhes.2019.310 |
| IEEE | EKİCİ F,İNCE S "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi." Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9, ss.65 - 77, 2019. 10.5961/jhes.2019.310 |
| ISNAD | EKİCİ, Fatma YAŞAR - İNCE, Sema. "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Duygusal Tepkisellik Düzeylerinin İncelenmesi". Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 9/1 (2019), 65-77. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.310 |
