Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme

KARAÇAM, Zekiye; SAĞLIK, Müge

doi:10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350

Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme

Zekiye Karaçam, (Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Aydın, Türkiye)

Müge Sağlık (Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ebelik Anabilim Dalı, Aydın, Türkiye)

Türk Pediatri Arşivi

74 12

Yıl: 2018 Cilt: 53 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 134 - 148 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350 İndeks Tarihi: 18-08-2020

Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme

Öz:

Çalışmanın amacı, Türkiye’de yapılan emzirme ile ilgili çalışmalaradayalı olarak doğum sonrası dönemde karşılaşılan emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimlerin etkisini belirlemektir.Bu çalışma sistematik derleme niteliğindedir ve Ekim 2016–Şubat2017 tarihleri arasında Türkçe ve İngilizce dizinler taranarak yapıldı.Çalışmada “emzirme ya/ya da anne sütü (breastfeeding and/or mothermilk)” anahtar kelimeleri ile Google Akademik, PubMed, Ulusal TezMerkezi, Dergi park, Ulakbim ve Türk Medline arama motorlarındantarama yapıldı. Çalışmaya Türkiye’de 2000-2015 yıllarında yapılmış ve2008-2017 yıllarında yayımlanmış toplam 27 makale ve yedi tez alındı. Veriler tablolaştırılarak sunuldu ve ortak özellik gösteren bazı veriler için birleştirilmiş yüzde hesabı yapıldı. Çalışmalarda toplam 6 736ebeveyn ve 592 bebek yer almıştı. Kesitsel ve olgu-kontrol araştırmanın verilerine dayalı olarak yapılan birleştirilmiş yüzde hesaplaması sonucunda en sık bildirilen sorunların emzirme sorunu yaşama(%24,5), anne sütü yetersizliği/süt yetersizliği endişesi/bebeğin doymadığını düşünme/bebeğin yetersiz kilo alımı (%15,7), annenin emzirme tekniğini bilememesi/bilgi ve deneyim yetersizliği/eğitim veyardım gereksinimi (%17,8) olduğu görüldü. Yine bu araştırmalardakadınların memeler ile ilgili düz/çökük/küçük meme ucu (%7,7), ağrı/hassasiyet (%3,9), şişlik/dolgunluk/engorjman (%10,8), kızarıklık/ısıdeğişimi (%28,8), çatlak/yara/kanama (%26,1) ve mastit (%5,6) sorunlarını bildirdikleri saptandı. Sistematik derlemedeki deneysel/yarı deneysel ve olgu sunumu niteliğindeki çalışmalarda emzirme sorunlarını azaltmada prenatal eğitim/danışmanlık/motivasyon/izlem, güçlümotivasyon, proaktif laktasyon yönetimi ve sosyal destek, nemli sıcakuygulama, anne sütü ve zeytinyağı kullanımı ve göğüs kalkanı kullanımı, kap ile besleme ve emzik kullanımı yöntemlerinin etkili olduğubildirilmişti. Çalışmada, kadınların emzirme ile ilgili çok sayıda sorunyaşadıkları ve sorunların azaltılmasında daha çok prenatal eğitimin/danışmanlık/izlemden yararlanıldığı sonuçları elde edildi.

Anahtar Kelime:

Breastfeeding problems and interventions performed on problems: systematic review based on studies made in Turkey

Öz:

To determine the breastfeeding problems encountered in the postpartum period and effect of interventions done in relation to the problems based on breastfeeding studies in Turkey. This study is a systematic review and was conducted by performing a scan of the Turkish and English literature over the period October 2016-February 2017. The study included 27 articles and seven theses, which were published in 2000-2015 in Turkey and published in 2008-2017. Data are presented tabulating and the aggregate percentages were calculated for some data showing common characteristics. A total of 6736 parents and 592 babies were included in these studies. As a result of the combined percentage calculation based on the data of cross-sectional and case-control studies, the most frequently reported problems were having breastfeeding problem (24.5%), mother’s milk deficiency/worry about milk deficiency/thinking her baby is not satisfied/baby’s inadequate weight gain (15.7%), lack of knowledge and experience about breastfeeding/need for education and support (17.8%). Again, these studies showed that women stated the problems about have flat/depressed/small nipple (7.7%), pain/sensitivity (3.9%), swelling/fullness/ engorgement (10.8%), redness (28.8%), crack/wound/bleeding (26.1%) and mastitis (5.6%). Methods of prenatal education/counselling/motivation/follow-up, strong motivation, proactive lactation management and social support, moist warm application, using of breast milk and olive oil and using of breast shield and feeding with container and pacifier using have been reported to be effective in the experimental/quasi-experimental and case report studies included in this systematic review. This study showed that women experienced a lot problem with breastfeeding and that more prenatal education/counselling/monitoring was used in reducing problems

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. World Health Organization. Postnatal care for mothers and newborns: Highlights from the World Health Organization 2013 Guidelines. Avaible from: http://www. who.int/maternal_child_adolescent/publications/WHOMCA-PNC-2014-Briefer_ A4.pdf. (Accessed on: 01 Ekim 2016).
2. Benoit B, Goldberg L, Campbell-Yeo M. Infant feding and maternal guilt: The application of a feminist phenomenological framework to guide clinician practices in breast feeding promotion. Midwifery 2016; 34: 58–65. [CrossRef ]
3. Kartal B, Kaplan B, Buldu A, Ateş CS, Ekinci E. Doğum sonu dönemdeki kadınların emzirme özellikleri ve bunu etkileyen meme sorunları. İzm Üniv Tıp Derg 2015; 1: 1-10.
4. Neifert M, Bunik M. Overcoming clinica barriers to exclusive breastfeeding. Pediatr Clin North Am 2013; 60: 115-45. [CrossRef ]
5. Türkyılmaz AS, Adalı T, Çağatay Seçkiner P. Beslenme durumu ve çocuk sağlığı: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK; 2014. p.156- 69.
6. Çölaraz N. Yenidoğan döneminde anne sütü ile beslenmeye başlanması üzerinde etkili olan sosyodemografik faktörlerin değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hast Derg 2012; 6: 215-20.
7. Ouyang Y-Q, Su M, Redding SR. A survey on difficulties and desires of breast-feeding women in Wuhan, China. Midwifery 2016; 37: 19-24. [CrossRef ]
8. Taveras EM, Capra AM, Braveman PA, Jensvold NG, Escobar GJ, Lieu TA. Clinician support and psychosocial risk factors associated with breastfeeding discontinuation. Pediatrics 2003; 112: 108-15. [CrossRef ]
9. Kronborg H, Vaeth M. How are effective breastfeeding technique and pacifier use related to breastfeeding problems and breastfeeding duration. BIRTH 2009; 36: 34-42. [CrossRef ]
10. Yanikkerem E, Tuncer R, Yilmaz K, Aslan M, Karadeniz G. Breast-feeding knowledge and practicesamong mothers in Manisa,Turkey. Midwifery 2009; 25: e19-32. [CrossRef ]
11. Powell R, Davis M, Anderson AK. A qualitative look into mother’s breastfeeding experiences. J Neonatal Nurs 2014; 20: 259-65. [CrossRef ]
12. Balogun OO, O’Sullivan EJ, McFadden A, et al. Interventions for promoting the initiation of breastfeeding. Cochrane Database Syst Rev 2016; 11:CD001688.
13. Atan ÜŞ. Primipar emziren annelerde meme ucu sorunlarının önlenmesinde farklı yöntemlerin etkinliğinin incelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2008.p.305.
14. Kirlek F. Erken postpartum dönemde meme başı ağrısı ve çatlaklarının önlenmesinde anne sütü ve zeytinyağının etkisi. yüksek lisans tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.p. 206.
15. Yikilmaz ŞR, Clay BW. Successful breastfeeding outcome of a woman with a nevus of the nipple: A case study. J Hum Lact 2016; 32: 361-3. [CrossRef ]
16. Swerts M, Westhof E, Bogaerts A, Lemiengre J. Supporting breast-feeding women from the perspective of the midwife: A systematic review of the literature. Midwifery 2016; 37: 32-40. [CrossRef ]
17. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, et al. Reprint—preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. Physical Therapy 2009; 89: 873-80.
18. Karaçam Z. Sistematik derleme metodolojisi: sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. DEUHYO ED 2013; 6: 26-33.
19. Vandenbroucke JP, von Elm E, Altman DG, et al. Strengthening the reporting of observational studies in epidemiology (STROBE): explanation and elaboration. Int J Surg 2014; 12: 1500-24. [CrossRef ]
20. von Elm E, Altman DG, Egger M, et al. (Çeviri: Z. Karaçam). STROBE Bildirimi: Epidemiyolojide gözlemsel araştırma raporu yazımının güçlendirilmesi için bir rehber. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 17: 64-72.
21. Gerd AT, Bergman S, Dahlgren J, et al. Factors associated with discontinuation of breastfeeding before 1 month of age. Acta Paediatr 2012; 101: 55-60. [CrossRef ]
22. Örün E, Yalçın S, Madendağ Y, et al. Annelerin sosyodemografik ve psikopatolojik özellikleri ile bebeklerini ilk 1-1,5 ayda sadece anne sütü ile besleme durumlarına etkisi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009; 52: 167- 75.
23. Riordan J, Wambach K. Perinatal and intrapartum care. Breastfeeding and human lactation. 4th ed. Massachusetts: Jones and Bartlett Publishers 2010. p.236-9.
24. Şahin H, Yılmaz M, Aykut M, et al. Kayseri’de iki toplum sağlığı merkezine başvuran annelerde emzirme sorunları ve risk etmenleri. Türk Pediatri Arş 2013; 48: 145-51. [CrossRef ]
25. Walker M. Conquering common breast-feeding problems. J Perinat Neonatal Nurs 2008; 22: 267-74. [CrossRef ]
26. Mekuria G, Edris M. Exclusive breastfeeding and associated factors among mothers in Debre Markos, Northwest Ethiopia: A cross-sectional study. Int Breastfeed J 2015; 10: 1. [CrossRef ]
27. Meedya S, Fahy K, Parratt J, Yoxall J. Supporting women to achieve breastfeeding to six months postpartum – The theoretical foundations of a successful program. Women and Birth 2015; 28: 265-71. [CrossRef ]
28. Demirtas B. Breastfeeding support received by Turkish first-time mothers. Int Nurs Rev 2012; 59: 338-44. [CrossRef ]
29. Yi CM, Yim IW, Chow CK. The effect of a self-efficacybased educational programme on maternal breast feeding self-efficacy, breast feeding duration and exclusive breast feding rates: A longitudinal study. Midwifery 2016; 36: 92-8. [CrossRef ]
30. İsik Y, Dag ZO, Tulmac OB, et al. Early postpartum lactation effects of cesarean and vaginal birth. Ginekologia Polska 2016; 87: 426-30. [CrossRef ]
31. Tokat MA, Serçekus P, Yenal K, et al. Early Postpartum breast-feeding outcomes and breast-feeding self-efficacy in turkish mothers undergoing vaginal birth or cesarean birth with different types of anesthesia. Int J Nurs Knowl 2015; 26: 73-9. [CrossRef ]
32. Sutherland T, Pierce CB, Blomquist JL, et al. Breastfeeding practices among first-time mothers and across multiple pregnancies. Matern Child Health J 2012; 16: 1665- 71. [CrossRef ]
33. Tewabe T. Timely initiation of breastfeeding and associated factors among mothers in Motta town, East Gojjam zone, Amhara regional state, Ethiopia, 2015: A crosssectional study. BMC Pregnancy Childbirth 2016; 16: 314. [CrossRef ]
34. Tungotyo M, Atwine D, Nanjebe D, et al. The prevalence and factors associated with malnutrition among infants with cleft palate and/or lip at a hospital in Uganda: A cross-sectional study. BMC Pediatr 2017; 17: 17. [CrossRef ]
35. Cinar N, Kose D, Alvur M, et al. Mothers’ attitudes toward feeding twin babies in the first six months of life: a sample from Sakarya, Turkey. Iran J Pediatr 2016; 26: e5413. [CrossRef ]
36. Nguyen MT, Snow G, Wheeler H, et al. Clinical question: In post-partum first-time mothers, what interventions are successful for helping women sustain exclusive breast feeding for one month or more? J Okla State Med Assoc 2016; 109: 521-4.
37. Haroon S, Das JK, Salam RA, et al. Breastfeeding promotion interventions and breastfeeding practices: A systematic review. BMC Public Health 2013; 13: S20. [CrossRef ]
38. Flint A, New K, Davies MW. Cup feeding versus other forms of supplemental enteral feeding for newborn infants unable to fully breastfeed. Cochrane Database Syst Rev 2016; CD005092.
39. Yesildal N, Aytar G, Kocabay K, et al. Breastfeeding practices in Duzce, Turkey. J Hum Lact 2008; 24: 393-400. [CrossRef ]
40. Karaçam Z. Factors affecting exclusive breastfeeding of healthy babies aged zero to four months: A community-based study of Turkish women. J Clin Nurs 2008; 17: 341-9.
41. Karaçam Z, Sen E, Amanak K. Effects of unplanned pregnancy on neonatal health in Turkey: A case–control study. Int J Nurs Pract 2010; 16: 555-63. [CrossRef ]
42. Cihan S, Karaçam Z. Erken doğum sonrası dönemde karşılaşılan emzirme problemleri ve problemlere ilişkin yapilan girişimler. I. Uluslararası Sağlık Bilimleri Kongresi, 29 Haziran-01 Temmuz 2017: p. 627.
43. Şencan İ, Tekin O, Tatli MM. Factors influencing breastfeeding duration: a survey in a Turkish population. Eur J Pediatr 2013; 172: 1459-66. [CrossRef ]
44. Gönenç İM, Vural G. Epidural anestezi ile vajinal doğum yapan ve anestezisiz vajinal doğum yapan primipar annelerde ilk 24 saatte etkili emzirmenin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2015; 68: 81-6. [CrossRef ]
45. Yılmazbaş P, Kural B, Uslu A, et al. Annelerin Gözünden ek besinlere başlama nedenleri ve annelerin mamalar hakkındaki düşünceleri. İst Tıp Fak Derg 2015; 78: 76-82. [CrossRef ]
46. Akyüz A, Kaya T, Şenel N. Annenin emzirme davranışının ve emzirmeyi etkileyen durumların belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6; 331-5.
47. Taş Arslan F, Yeniterzi E. Views of parents’ about taking human milk of premature infants. Perinatal Journal 2013; 21: 77-84. [CrossRef ]
48. Çatak B, Sütlü S, Kılınç SA, et al. Burdur ilinde bebeklerin emzirilme durumu ve beslenme örüntüsü. Pam Tıp Derg 2012; 5: 115-22.
49. Eskibozkurt F. Yetişkin eğitimi açısından yeni doğum yapmış annelerin anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi düzeyinin tespiti. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü; 2008.p. 198.
50. Bağlar D. Doğumdan sonra latch emzirme puanı ile ilk 6 aydaki emzirme durumu arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: 2008.p. 106.
51. Ünalan PC, Akgün T, Çiftçili S, et al. Bebek dostu bir ana çocuk sağlığı merkezinden hizmet alan anneler neden bebeklerine erken ek gıda vermeye başlıyor? Türk Pediatri Arş 2008; 43: 59-64.
52. Bülbül LG, Özcan AG, Hatipoğlu SS. Sağlam çocuk polikliniğinden izlenen iki yaş üzerindeki çocuklarda anne sütü ile beslenmeye etki eden faktörler. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni 2012; 46: 101-7.
53. Bolat F, Uslu S, Bolat G, et al. İlk altı ayda anne sütü ile beslenmeye etki eden faktörler. Çocuk Dergisi 2011; 11: 5-13. [CrossRef ]
54. İnce T, Kondolot M, Yalçın SS, et al. Annelerin emzirme danışmanlığı alma durumları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2010; 53: 189-97.
55. Çiftci EK, Arikan D. The effect of training administered to working mothers on maternal anxiety levels and breastfeeding habits. J Clin Nurs 2011; 21: 2170-8. [CrossRef ]
56. Yilmaz G, Caylan N, Karacan CD, et al. Effect of cup feeding and bottle feeding on breastfeeding in late preterm infants: A randomized controlled study. J Hum Lact 2014; 30: 174-9. [CrossRef ]
57. Kaya V, Aytekın A. Effects of pacifier use on transition to full breastfeeding and sucking skills in preterm infants: A randomised controlled trial. J Clin Nurs 2016; 26: 2055-63. [CrossRef]
58. Küçükoğlu S, Çelebioğlu A. Effect of natural-feeding education on successful exclusive breast-feeding and breastfeeding self-efficacy of low-birth-weight infants. Iran J Pediatr 2014; l 24: 49-56.
59. Karadağ F. Gebelere lohusalık bakımı ve bebek bakımı konusunda verilen eğitimin etkinliğinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2008.p.115.
60. Büyükkayacı N. Sezaryen sonrası erken taburcu olan kadınlara verilen evde bakım hizmetinin anne sağlığına ve öz bakım gücüne etkisi. Doktora tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.p.181.
61. Ekşioğlu A. Postpartum dönemde annelere verilen emzirme destek programının sadece anne sütü ile beslenme süresi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. Doktora tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2016.p.216.
62. Demirci G. Doğum sonrası meme başı çatlaklarının oluşumunun önlenmesinde göğüs kalkanı kullanımının etkisi. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015.p.153.
63. Geçkil E, Şahin T, Tunçdemir A. Aile sağlığı elemanları tarafından uygulanan “emzirmeyi destekleme ve izleme programının” doğum sonrası ilk altı ayda annelerin etkili emzirme davranışları üzerine etkisi. TAF Prev Med Bull 2012; 11: 273-80.
64. Onbaşı Ş, Duran R, Çiftdemir NA, et al. Doğum öncesi anne adaylarına verilen emzirme ve anne sütü eğitiminin emzirme davranışları üzerine etkisi. Türk Pediatri Arş 2011; 46: 75-80. [CrossRef ]
65. Üstüner F, Bodur S. Bebeklerde aylık izlem ve hemşire tarafından annenin pekiştirici emzirme eğitimi ile ilk altı ay yalnızca anne sütü verme arasındaki ilişki. Genel Tıp Derg 2009; 19: 25-32.
66. Aksu H, Küçük M, Düzgün G. The effect of postnatal breastfeeding education/support offered at home 3 days after delivery on breastfeeding duration and knowledge: A randomized trial. J Matern Fetal Neonatal Med 2011; 24: 354-61. [CrossRef ]
67. Tetik BK, Artantaş AB, Güzeldemirci GB, et al. A case report of successful relactation. Turk J Pediatr 2013; 55: 641-4.

APA	KARAÇAM Z, SAĞLIK M (2018). Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. , 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
Chicago	KARAÇAM Zekiye,SAĞLIK Müge Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. (2018): 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
MLA	KARAÇAM Zekiye,SAĞLIK Müge Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. , 2018, ss.134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
AMA	KARAÇAM Z,SAĞLIK M Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. . 2018; 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
Vancouver	KARAÇAM Z,SAĞLIK M Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. . 2018; 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
IEEE	KARAÇAM Z,SAĞLIK M "Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme." , ss.134 - 148, 2018. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
ISNAD	KARAÇAM, Zekiye - SAĞLIK, Müge. "Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme". (2018), 134-148. https://doi.org/10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350

APA	KARAÇAM Z, SAĞLIK M (2018). Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. Türk Pediatri Arşivi, 53(3), 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
Chicago	KARAÇAM Zekiye,SAĞLIK Müge Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. Türk Pediatri Arşivi 53, no.3 (2018): 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
MLA	KARAÇAM Zekiye,SAĞLIK Müge Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. Türk Pediatri Arşivi, vol.53, no.3, 2018, ss.134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
AMA	KARAÇAM Z,SAĞLIK M Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. Türk Pediatri Arşivi. 2018; 53(3): 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
Vancouver	KARAÇAM Z,SAĞLIK M Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme. Türk Pediatri Arşivi. 2018; 53(3): 134 - 148. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
IEEE	KARAÇAM Z,SAĞLIK M "Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme." Türk Pediatri Arşivi, 53, ss.134 - 148, 2018. 10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350
ISNAD	KARAÇAM, Zekiye - SAĞLIK, Müge. "Emzirme sorunları ve sorunlara ilişkin yapılan girişimler: Türkiye’de yapılan çalışmalara dayalı bir sistematik derleme". Türk Pediatri Arşivi 53/3 (2018), 134-148. https://doi.org/10.5152/TurkPediatriArs.2018.6350