Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 28 - 60 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-09-2020

SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Öz:
Küreselleşme, hızla gelişen teknoloji ve bireylere sunulan sanal dünya ile birlikte tüketim günümüzde sosyokültürelbir olay haline gelmiştir. Bireyler, gösteriş amaçlı gerçekleştirdiği tüketim davranışlarını, diğer insanlaragöstermenin bir yolu olarak sosyal medyayı kullanmaya başlamıştır. Böylece bireyler sahip oldukları nesneleri,gezdikleri yerleri, tükettikleri yiyecekleri, serbest zamanlarda gerçekleştirdikleri etkinlikler gibi yaşam stillerinisosyal medya aracılığı ile diğer bireylere iletmeye başlamışlardır. Sosyal medyadaki bu davranışları ile bireyler,sosyal statülerini ve içinde bulundukları sosyal sınıfları yansıtmaktadır. Bu yüzden bireyler kendilerini diğerbireylerden farklı kılmaya çalışan bir imaj oluşturmak istemektedir. Diğer taraftan tüketim tarzlarında olduğu gibigösteriş tüketimi eğilimi de bireyden bireye farklılık gösterebilmektedir. Bu çalışmada tüketicilerin sosyal medyakullanımlarındaki gösteriş tüketimi eğilimlerini belirleyebilmek amacıyla sosyal medyada gösteriş tüketimi eğilimi(SMGTE) ölçeği geliştirilmiştir. Yapılan literatür taramaları ve ilgili incelemeler sonucunda elde edilen bulgularlatüketim ilginliği, kişisel imaj temsiliyeti ve paylaşım memnuniyeti olmak üzere üç faktörlü ve toplamda 14 ifadedenoluşan SMGTE ölçeği oluşturulmuştur. Bu kapsamda uzman ve akademisyenlerden de görüş alınmıştır. Kotaörnekleme yöntemi uygulanarak yaşları 15 ile 54 arasında değişen 400 kişi üzerinde ölçek uygulanmış, daha sonraölçeğin yapı ve ayrışım geçerlikleri doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular, 14 ifadeliSMGTE ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelime:

DEVELOPMENT STUDY OF CONSPICUOUS CONSUMPTION TENDENCY SCALE IN SOCIAL MEDIA

Öz:
Globalization, together with rapidly evolving technology and the virtual world presented to the individuals, consumption has become a sociocultural phenomenon nowadays. Individuals have begun using social media as a way of showing their consumption behaviors to other people. Thus, individuals have begun to communicate their lifestyles through social media to other individuals, such as the objects they have, the places they visit, the foods they consume, and the activities they perform in their free time. With these behaviors in social media, individuals reflect their social status and the social classes they are in. Because of this, individuals want to create an image that tries to make them different from other individuals. On the other hand, as in the consumption styles, the tendency to conspicuous consumption can be different from individual to individual. In this study, the conspicuous consumption tendency scale in social media (CCTSM) was developed in order to determine consumers tendency to conspicuous consumption in social media usage. As a result of the literature reviews and related examinations made, CCTSM scale consisting of 14 factors in total with three factors including consumer interest, personal image representation and share satisfaction was formed. Within this context, opinions were received from experts and academicians. With quota sampling method was implemented to over 400 individuals between 15 and 54 years of age and then the scale and disciriminant validity were tested by confirmatory factor analysis. Findings which were obtained demonstrated that CCTSM scale with 14 items is a valid and reliable scale.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AÇIKALIN, Sezgin ve ERDOĞAN, Levent (2004). Veblen’ci Gösteriş Amaçlı Tüketim. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(7), s.1-18.
  • ADDIS, Michela and HOLBROOK, Morris (2001). On The Conceptual Link Between Mass Customisation and Experiential Consumption: An Explosion of Subjectivity. Journal of Consumer Behaviour, 1(1), p.50-66.
  • ALTUNIŞIK, Remzi ve İSLAMOĞLU, Ahmet Hamdi (2008). Tüketici Davranışları. İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • ALTUNIŞIK, Remzi; COŞKUN, Recai; BAYRAKTAROĞLU Serkan ve
  • YILDIRIM, Engin (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Spss Uygulamaları. İstanbul: Sakarya Kitapevi.
  • ARGAN, Mehpare, ARGAN, Metin ve KURULGAN, Mesut (2008). Kitaplara İlişkin Biçimler Özelliklerin Okuyucu Tutumları Üzerine Etkisi. Bilgi Dünyası, 9 (1), s.179-206.
  • BAUMAN, Zygmunt (2005). Bireyselleşmiş Toplum. (Çev: Yavuz Alogan): İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • BELK, Russel (1995). Studies in The New Consumer Behaviour. Miller, D. Acknowledging, s.58-95.
  • BENKLER, Yochai (2006). The Wealth Of Networks: How Social Production Transforms Markets and Freedom. Yale University Press.
  • BERTHON, Pierre; PITT, Leyland; PLANGGER, Kirk and SHAPIRO, Daniel (2012). Marketing Meets Web 2.0, Social Media, And Creative Consumers: Implications for İnternational Marketing Strategy. Business horizons, 55(3), p.261-271.
  • BOCOCK, Robert (2009). Tüketim, (Çev: İrem Kutluk). Ankara: Dost Kitabevi
  • BOĞA, Özlem ve BAŞCI, Ahmet (2016). Ağızdan Ağıza Pazarlamanın Gösterişçi Tüketim Üzerine Etkisi. Öneri Dergisi, 12(45), s.463-489.
  • CHAUDHURI, Himadri; MAZUMDAR, Sitanath and GHOSHAL, Arunangshu (2011). Conspicuous Consumption Orientation: Conceptualisation, Scale Development and Validation. Journal of Consumer Behaviour, 10(4), p.216- 224.
  • CHUNG, Ed ve FISCHER, Eileen (2001). When Conspicuous Consumption Becomes Inconspicuous: The Case off The Migrant Hong Kong Consumer’s, Journal of Consumer Marketing, 18(6), p.474-487.
  • ÇABUK, Serap ve YAĞCI, Mehmet (2003). Pazarlamaya Çağdaş Yaklaşım, Adana: Nobel Kitapevi.
  • ÇAKMUR, Hülya (2012). Araştırmalarda ölçme, güvenilirlik, geçerlilik. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11 (3), s.339-344.
  • ÇELİK, Eray ve YILMAZ, Veysel (2016). Lisrel 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi Temel Kavramlar - Uygulamalar - Programlama. Ankara: Anı Yayınları.
  • ÇOKLUK, Ömay, ŞEKERCİOĞLU, Güçlü ve BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2016). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları (4. baskı). Ankara: Pegem Yayınevi.
  • DOUGLAS, Mary and ISHERWOD, Baron. (1999). Tüketimin Antropolojisi. (Çev: Erden Atilla Aytekin). Ankara: Dost Kitabevi.
  • DURMAZ, Yakup (2011). Tüketici Davranışı. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • ELLIOT, Richard (1997). Existential Consumption and Irrational Desire. European Journal of Marketing, 3(4), p.285-296.
  • ERDEM, Ayhan (2006). Tüketici Odaklı Bütünleşik Pazarlama İletişimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • FEATHERSTONE, Mike (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev: Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • GRUBB, Edward and GRATHWOHL, Harrison (1967). Consumer Self-Concept, Symbolism And Market Behavior: A Theoretical Approach, The Journal of Marketing, p.22-27.
  • GÜNER, Pınar (2011). Gösterişçi Tüketim Üzerine Teorik Ve Uygulamalı Bir Çalışma: Pamukkale Üniversitesi Örneği, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • HAIR, Joseph; BLACK, William; BABIN, Barry; ANDERSON, Rolph (2014). Multivariate Data Analysis, (Pearson New International Edition), USA: Pearson
  • HEPKON, Zeliha (2011). İletişim Ve Teknoloji Olanaklar, Uygulamalar, Sınırlar. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul
  • HIZ, Gülay (2009). Gelişmekte Olan Ülkelerde Gösterişçi Tüketim: Türkiye İle İlgili Bir Araştırma (Muğla Örneği), Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
  • HIRSCHMAN, Elizabeth and HOLBROOK, Morris (1982). Hedonic Consumption: Emerging Concepts, Methods And Propositions. The Journal of Marketing, p.92-101.
  • HOGG, Margaret; BANISTER, Emma and STEPHENSON, Christopher (2009). Mapping Symbolic (anti-) Consumption, Journal of Business Research. (62), p.148-159.
  • HU, Litze and BENTLER, Peter (1999). Cut off Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), p.1-55.
  • İNCEOĞLU, Metin. (1993). Tutum Algı İletişim, Ankara: Verso Yayıncılık.
  • KADIOĞLU, Zeynep Kaban (2013). Kitle İletişim Araçlarının Şekillendirdiği Sosyal Kimlikler Ve Aidiyet Duygusu Ekseninde Tüketici Davranışları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, (45), s.101-114.
  • KARAFAKIOĞLU, Mehmet (2006). Pazarlama İlkeleri. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
  • KOÇ, Erdoğan (2012). Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • LUMPKIN, James and DARDEN, William (1982). Relating Television Preference Viewing to Shopping Orientations, Life Styles, And Demographics: The Examination of Perceptual and Preference Dimensions of Television Programming, Journal of Advertising, 11(4), p.56-67.
  • MASON, Roger (1981). Conspicuous Consumption: A Study of Exceptional Consumer Behavior. New York: St. Martin's.
  • MOSCHIS, George (1981). Patterns Of Consumer Learning. Journal of the Academy of Marketing Science, 9(1-2), p.110-126.
  • NUNNALLY, Jum and BERNSTEIN, Ira (1994). Psychometric Theory (3. edition), USA: McGraw-Hill
  • O'CASS, Aron and MCEWEN, Hmily (2004). Exploring Consumer Status And Conspicuous Consumption. Journal of Consumer Behaviour, 4(1), p.25-39.
  • ODABAŞI, Yavuz (1999). Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • ODABAŞI, Yavuz ve BARIŞ, Gülfidan (2006). Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat Yayınları.
  • OĞUZHAN, Özlem (2015). Sosyal Medya Karnavalında Yamyam Kullanılar, İletişimde Sosyal Medya - Sosyal Medyada Etkileşim. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
  • ÖZATA, Fatma Zeynep (2013). Sosyal Medya Platformları, (Editör), Mesude Canan Öztürk Dijital İletişim ve Yeni Medya İçinde, Ankara: Saray Matbaacılık, s.76- 99.
  • ÖZATA, Zeynep KILIÇER, Tuğba ve AĞLARGÖZ, Feyza (2014). Müptelalardan Mesafelilere Sosyal Ağ Sitesi Kullanıcısı Gençler: Kullanma Motivasyonları ve Davranışları Açısından Profilleri, Anadolu University Journal of Social Sciences, 14(3). p.19-38.
  • ÖZCAN, Burcu (2007). Rasyonel Satın Alma ve Boş Zaman Sürecine Ait Alışveriş Eylemlerinin Birlikte Sergilendikleri Mekanlar: Alışveriş Merkezleri, Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), s.39-68.
  • QULIYEV, Oqtay (2012). Gösteriş Tüketimi Ve Tüketim Tarzlarının İncelenmesi: Azerbaycan Örneği, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
  • REEVES, Thomas and EUNJUNG, Oh (2008). "Generational Differences", Handbook Of Research On Educational Communications And Technology, 3, p.295-303.
  • SABUNCUOĞLU, Ayda (2015). Sosyal Medyanın Bir Gösteriş Tüketimi Mecrası Olarak Kullanımı. İletişim Çalışmaları, s.369-380.
  • SAFKO, Lon (2009). The Social Media Bible: Tactics, Tools, And Strategies For Business Success, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
  • SEÇER, İsmail (2015). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • SHETH, Jagdish; NEWMAN, Bruce and GROSS, Barbara (1991). Why We Buy What We Buy: A Theory Of Consumption Values. Journal Of Business Research, 22(2), p.159-170.
  • SINGH, Jangwinder and GOYAL, BB. (2009). Mobile handset buying behavior of different age and gender groups. International Journal of Business and Management, 4(5), p.179.
  • SOLOMON, Michael (2007). Consumer Behavior: Buying, Having, and Being. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
  • SÜRÜCÜ, Alparslan (1998). Yaşam Biçimi Ve Pazarlamada Kullanımı-Otomobil Sektöründe Bir Uygulama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • TABACHNICK, Barabara and FIDELL, Linda (2012). Using Multivariate Statistics (6. Edition), USA: Pearson.
  • THOUMRUNGROJE, Amonrat (2014). The İnfluence of Social Media Intensity and EWOM on Conspicuous Consumption, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 148, s.7-15.
  • TUĞRUL, Çomu; TOPRAK, Ali; YILDIRIM, Ayşenur; AYGÜL, Eser; BİNARK, Mutlu ve BÖREKÇİ, Senem (2009). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: Görülüyorum Öyleyse Varım, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
  • UZTUĞ, Ferruh (2003). Markan Kadar Konuş Marka İletişimi Stratejileri. İstanbul: MediaCat Yayınları.
  • VARNALI, Kaan (2012). Dijital Kabilelerin İzinde. İstanbul: MediaCat Yayınları.
  • VEBLEN, Thorstein (2005). Aylak Sınıfın Teorisi. (Çev: Zeynep Gültekin ve Cumhur Atay). İstanbul: Babil Yayınları.
  • VEBLEN, Thorstein (2006). Conspicuous consumption. New York: Penguin Books.
  • VOLKAN, Pelin (2016). Tüketici Sosyalleşmesi Bağlamında Sosyal Medyanın Materyalizm Ve Gösteriş Tüketimi Üzerindeki Etkisi: Antakya Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
  • YURDAKUL, Işıl (2013). Evren ve Örneklem, Editörler, Edile Aşkım KURT, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s. 75-91.
  • ZORLU, Abdülkadir (2006). Tüketim Sosyolojisi. Ankara: Global Yayınları.
APA İlhan T, UĞURHAN Y (2019). SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. , 28 - 60.
Chicago İlhan Tuğçe Tuğyam,UĞURHAN Y. Zafer Can SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. (2019): 28 - 60.
MLA İlhan Tuğçe Tuğyam,UĞURHAN Y. Zafer Can SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. , 2019, ss.28 - 60.
AMA İlhan T,UĞURHAN Y SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. . 2019; 28 - 60.
Vancouver İlhan T,UĞURHAN Y SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. . 2019; 28 - 60.
IEEE İlhan T,UĞURHAN Y "SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI." , ss.28 - 60, 2019.
ISNAD İlhan, Tuğçe Tuğyam - UĞURHAN, Y. Zafer Can. "SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI". (2019), 28-60.
APA İlhan T, UĞURHAN Y (2019). SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(1), 28 - 60.
Chicago İlhan Tuğçe Tuğyam,UĞURHAN Y. Zafer Can SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 7, no.1 (2019): 28 - 60.
MLA İlhan Tuğçe Tuğyam,UĞURHAN Y. Zafer Can SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, vol.7, no.1, 2019, ss.28 - 60.
AMA İlhan T,UĞURHAN Y SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2019; 7(1): 28 - 60.
Vancouver İlhan T,UĞURHAN Y SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2019; 7(1): 28 - 60.
IEEE İlhan T,UĞURHAN Y "SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI." Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7, ss.28 - 60, 2019.
ISNAD İlhan, Tuğçe Tuğyam - UĞURHAN, Y. Zafer Can. "SOSYAL MEDYADA GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMİ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 7/1 (2019), 28-60.