SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl: 2019 Cilt: 48 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 3 - 30 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-11-2020

SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Öz:
Dinleme, çevreden gelen sesleri algılama ve tanımlama sürecidir. Bu süreci bilinçli olarak işletebilmek, okulda öğrenme ve akademik başarı için önemlidir. Öğrenme deneyimleri yetersiz olduğu için öğrenciler, derslerde önemlibilgileri ayırt etmekte zorlanabilmektedirler. Öğrencilerin öğrenme sürecindeonlar için gerekli olan önemli bilgileri seçme, dinlenen metinde işlenen konu veana fikri belirleyebilme becerileri geliştirilebilir. Bunun için öğrencilerin anlama,önemli bilgileri seçme, not alma ve özetleme becerilerinin geliştirilmesine ihtiyaçvardır. Bu çalışmada, öğrencilerin not alma ve özetleme becerilerini geliştirmeküzere seçici dinleme stratejisi öğretilmiştir. Sınıf içi eylem araştırması şeklindetasarlanan çalışma, temel eğitim 5. sınıfta olan iki dilli 23 öğrenci ile yürütülmüştür. Öğrencilerin seçici dinleme becerilerini geliştirmek için 8 hafta boyuncadinleme metinleri kullanılarak önemli bilgileri not alma ve özetleme becerilerigeliştirilmiştir. Uygulama sonunda öğrencilerin dinlediğini anlama becerileriningeliştiği, uygulamadan 4 hafta sonra bile bu becerilerinde gerilemenin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca öğrenciler, bu uygulamadan sonra dinleme sürecindeönemli bilgileri daha kolay seçebildiklerini, dinleme metinlerini daha iyi anladıklarını belirtmişlerdir. Derslerine giren diğer öğretmenler de öğrencilerin buuygulamadan sonra derslerde daha dikkatli olduklarını, diğer sınıflardaki akranlarına göre öğrenme hızı ve ilgilerinde bir iyileşmenin olduğunu belirtmişlerdir.
Anahtar Kelime:

THE SELECTIVE LISTENING STRATEGY TEACHING AND 5TH GRADE STUDENTS` LISTENING TO NOTE TAKING AND SUMMARIZING SKILLS DEVELOPMENT

Öz:
Listening is the process of detecting and identifying sounds in an environment with the intention to comprehend what is being communicated. Being able to manage this process skillfully and consciously is important for learning in school and for academic success. Students may find it difficult to identify important information in classes as their learning experiences are insufficient, Students’ skill of identifying important information which is necessary for them during the learning process and their ability to determine the topic and the main idea can be developed. To that end, it is necessary to develop students’ comprehension, identification of important information, note taking summarizing skills. In this study, selective listening skills were taught to students to improve their note taking and summarizing techniques. The study was designed as an in-class action research study and was conducted with 23 5th grade bilingual students. The students’ selective listening skills of note taking important information and summarizing were developed by using listening texts in classes for 8 weeks. At the end of the study, it was determined that the students’ selective listening skills improved and that no regression was observed in those skills even 4 weeks after the end of the study. In addition, the students stated that they could easily identify important information in the listening process after this practice and that they understood listening texts more. Other subject teachers who taught the same sections stated that after this study the students were more careful in their classes and that there was improvement in their speed of learning and interest compared to their peers in the other sections.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Açıkgöz, K. ve Çetingöz, K. (2009). “Not Alma Stratejisinin Öğretiminin Tarih Başarısı ve Hatırda Tutma Üzerindeki Etkileri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (15), 60, ss. 577- 600.
  • Aksu, D. (2013). Bütünleştirici Dinleme Uygulamalarının İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerilerine Etkisi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
  • Arslan, Ş. (2017). Dinlediklerini Özetlemede Hikâye Haritası Yönteminin Etkisi, Bartın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bartın.
  • Balaban, S. (2017). İki Dinleme Stratejisi Olarak Gölgeleme ve Not Almanın Karşılaştırılması ve Bu İki Stratejinin İngilizceyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler Üzerindeki Etkisi, YeditepeÜniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
  • Büyüköztürk, Ş. (2012). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Yayıncılık, Ankara.
  • Ceran, D. (2015). “Seçici Dinleme ile Not Alarak Dinleme Yöntemlerinin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Dinlediğini Anlama Becerisine Etkisi”, Zeitschriftfür die Welt der Türken, (7), 1, ss. 205-219.
  • Chomsky, N. (1968). Language and Mind, Harcourt Brace Jovanovich, New York. Cüceloğlu, D. (2015) İnsan İnsana, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Demirel, Ö. (2003). Türkçe Öğretimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
  • Doğan, Y. (2016). Dinleme Eğitimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
  • Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dinlediğini Özetleme Becerilerinin Değerlendirilmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 28, ss. 153-176.
  • Durukan, E. ve Maden, S. (2010). “Kavram Haritaları ile Not Tutmanın İlköğretim Öğrencilerinin Dinlediğini Anlama Becerisi Üzerine Etkisi”, ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), (1), 2, ss.63-70.
  • Er, O. (2011). İlköğretim Sekizinci Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programı Dinleme/İzleme Alanının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
  • Erdem, İ. (2013). Konuşma Eğitimi Esnasında Karşılaşılan Konuşma Bozuklukları ve Bunları Düzeltme Yolları”, Journal of Social Sciences Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 11, ss.415-452.
  • Fidan, D. ve Gerçek, Ş. (2017). 2017 Türkçe Öğretim Programında ve Ortaokul Türkçe 5. Sınıf Ders Kitabında Özetleme Becerisi, Current Debates in Education, Volume (5), IJOPEC Publication Limited, United Kingdom.
  • Göçer, A. (2010). “Türkçe Öğretiminde Çok Uyaranlı Bir Öğrenme Ortamı Oluşturmak İçin Seçkin Edebî Ürünlerden Yararlanma”, Tübar, (27), Bahar.
  • Göçer, A. (2016). Yazma Eğitimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
  • Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi, Gül Yayınevi, Ankara.
  • Graham, S. ve Weintraub, N. (1996). “A Review of Handwritting Research: Progress and Prospects from 1980 to 1994”, Educational Psychology Review, 8(1), ss. 7-87.
  • Karabacak, E. (2014). Seçici Dinleme Eğitiminin 6. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerileri Üzerindeki Etkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı Türkçe Eğitimi Bilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
  • Karadüz, A. ve Tabak, G. (2016). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dinlerken Not Alma Stilleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 73-83.
  • Karatay, H. ve Okur, S. (2012). “Öğretmen Adaylarının Öyküleyici ve Bilgilendirici Metinleri Özetleme Becerileri”, The Journal of Academic Social Science Studies, (5), 7, ss. 399-420
  • Katrancı, M. Ve Yangın, B. (2013). “Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin Dinlediğini Anlama Becerisine ve Dinlemeye Yönelik Tutuma Etkisi”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), ss. 773-771.
  • Kocaadam, D. (2011). Not Alarak Dinleme Eğitiminin İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerisi Üzerindeki Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
  • Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2016). “Cornell Not Alma Tekniği’nin 6. Sınıf Öğrencilerinin Dinlediklerini Anlama Düzeylerine Etkisi”, 9. Uluslarası Türkçenin Eğitimi- Öğretimi Kurultayı, Burdur.
  • Mackay, I. (1997). Dinleme Becerisi, (çev. Aksu Bora ve Onur Cankoçak), İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri Ltd. Şti., Ankara.
  • MEB (2006). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6-8. Sınıflar), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • Melanlıoğlu, D. (2013). “Ortaokuldaki Dinleme Eğitiminin Niteliğine İlişkin Fenomografik Bir Araştırma”, Okuma Yazma Eğitimi Araştırmalar, 1(1), ss. 34-44.
  • Mc.Niff, J. & Whitehead, J. (2002) Action Research: Principles and Practice, (second edition). Routledge Falmer, London.
  • Özbay, M. (2005). Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • Özçakmak, H. (2015). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Not Alarak Dinlemede Özetleme Stretejilerini Kullanma Becerileri, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
  • Öztürk, K., B. (2017). “Ortaokul Öğrencilerinin Dinleme Becerisine Yönelik Olarak Kullandıkları Üstbiliş Stratejilerinin Belirlenmesi”, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(1), 152-182.
  • Rost, M. (2014). Listening in Action (Prentice Hall/Action).
  • Şahin, A., Aydın, G. ve Sevim, O. (2011). “Cornell Not Alma Tekniğinin Dinlenilen Metni Anlamaya Kalıcılığı ve Etkisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, ss. 29-36.
  • TDK (2011). Türkçe Sözlük (11. baskı), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Uzun, O (2018). Seçici Dinleme Stratejisinin İki Dilli 5. Sınıf Öğrencilerinin Not Alma ve Özet Çıkarma Becerilerine Etkisi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bolu.
  • Sever, S. (2006). Türkçe Öğretiminin Çözülemeyen Sorunları. Varlık, Ekim, 8(16).
  • Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Yargı Yayınevi, Ankara.
  • Yalçın, A. (2012), Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • Yıldız, N. (2015). Dinleme Stratejileri Öğretiminin Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Dinlediğini Anlama Becerilerine Etkisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çanakkale.
APA KARATAY H, Uzun O (2019). SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. , 3 - 30.
Chicago KARATAY HALIT,Uzun Oğuzhan SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. (2019): 3 - 30.
MLA KARATAY HALIT,Uzun Oğuzhan SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. , 2019, ss.3 - 30.
AMA KARATAY H,Uzun O SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. . 2019; 3 - 30.
Vancouver KARATAY H,Uzun O SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. . 2019; 3 - 30.
IEEE KARATAY H,Uzun O "SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ." , ss.3 - 30, 2019.
ISNAD KARATAY, HALIT - Uzun, Oğuzhan. "SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ". (2019), 3-30.
APA KARATAY H, Uzun O (2019). SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Milli Eğitim, 48(1), 3 - 30.
Chicago KARATAY HALIT,Uzun Oğuzhan SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Milli Eğitim 48, no.1 (2019): 3 - 30.
MLA KARATAY HALIT,Uzun Oğuzhan SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Milli Eğitim, vol.48, no.1, 2019, ss.3 - 30.
AMA KARATAY H,Uzun O SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Milli Eğitim. 2019; 48(1): 3 - 30.
Vancouver KARATAY H,Uzun O SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Milli Eğitim. 2019; 48(1): 3 - 30.
IEEE KARATAY H,Uzun O "SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ." Milli Eğitim, 48, ss.3 - 30, 2019.
ISNAD KARATAY, HALIT - Uzun, Oğuzhan. "SEÇİCİ DİNLEME STRATEJİSİ ÖĞRETİMİ İLE 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ NOT ALMA VE ÖZETLEME BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ". Milli Eğitim 48/1 (2019), 3-30.