Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik
Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 36 - 43 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 İndeks Tarihi: 10-11-2020
Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik
Öz: Amaç: Araştırmada öğrencilerin sigara bağımlılığı derecesinin, sigarayıbırakmaya yönelik istek ve öz-etkililik düzeyinin belirlenmesi ve etkileyenetmenlerin saptanması amaçlanmıştır.Yöntemler: Kesitsel tipteki araştırma Ekim-Aralık 2016 tarihinde bir hemşirelik bölümünde öğrenim gören 301 öğrenciyle yürütülmüştür. VerilerKişisel Bilgi Formu, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi, Öz Etkililik/TeşvikEden Faktörler Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Çözümlemede tanımlayıcıistatistikler, ki kare, Kolmogrow Smirnow, Mann Whitney U testleri ve Kruskall Wallis varyans analizinden yararlanılmıştır.Bulgular: Öğrencilerin %18,3’ü sigara içmekte olup, %56,4’ü hafif, %30,9’uorta, %12,7’si yüksek derecede sigara bağımlısıdır. Yüksek derecede sigarabağımlısı öğrenciler içerisinde erkeklerin, beş yıl ve daha uzun süre sigaraiçenlerin oranı yüksektir (p<0,05). Öğrencilerin %38,2’si sigarayı bırakmakistemektedir, Öz-Etkililik/Teşvik Edici Faktörler Ölçeği toplam puan ortalaması 23,71±5,89’dur. Annesi ilkokul ve altında öğrenim düzeyine sahip,günlük 11 ve daha fazla sayıda sigara içen öğrencilerde Öz-Etkililik/ TeşvikEdici Faktörler Ölçeği toplam puan ortalaması anlamlı düzeyde düşüktür(p<0,05).Sonuç: Öğrencilerin yaklaşık yarısının orta ve yüksek derecede sigara bağımlısı olduğu, üçte birinden fazlasının sigarayı bırakmak istediği ve sigarayı bırakmaya yönelik öz-etkililiklerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda öğrencilerde sigara bağımlılığının erken müdahalesineyönelik kurumlar arası işbirliği yapılarak girişimler planlanmalıdır.
Anahtar Kelime: Smoking Addiction among University Students and the Willingness and SelfEfficacy to Quit Smoking
Öz: Objective: The study aimed to determine the level of smoking addiction among students and their willingness and self-efficacy to quit smoking and factors affecting them. Methods: This cross-sectional study was conducted with 301 students studying in a nursing department between October 2016 and December 2016. Data were collected using the Personal Information Form, Fagerström Test for Nicotine Dependence, and Self-efficacy/Incentive Factors Scale. In the analysis, descriptive statistics and the chi square test, Kolmogorov-Smirnov test, Mann-Whitney U test, and Kruskal-Wallis variance analysis were used. Results: Among the students, 18.3% were smokers. Of them, 56.4% were mildly dependent in nicotine, 30.9% were moderately dependent, and 12.7% were severely dependent. Males and smokers for ≥5 years constituted the larger portion of these severely nicotine-dependent students (p<0.05). Of the students, 38.2% wanted to quit smoking. The mean score that the students obtained from the Self-efficacy/Incentive Factors Scale was 23.71±5.89. Of the students, those whose mothers had primary school or lower education and those who smoked ≥11 cigarettes per day obtained significantly lower scores in the Self-Efficacy/Incentive Factors Scale (p<0.05). Conclusion: Approximately half of the students were moderately or severely dependent on nicotine, more than one-third of them wanted to quit smoking, and their self-efficacy for quitting smoking was moderate. Therefore, to prevent students from smoking, interventions should be planned through cooperation among institutions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. World Health Organization. Fresh and Alive MPOWER, Report on the Global Tobacco Epidemic, 2008. The MPOWER Package. Geneva: WHO press; 2008.
- 2. Bilir N, Telatar G. Tütün Kontrolünde Sağlık Profesyonellerinin Rolü. Ankara: World Health Organization; 2005.
- 3. Kanıt L, Keser A. Tütün Bağımlılığının Biyofizyolojisi. Aytemur ZA, Akcay Ş, Elbek O, editors. Tütün ve Tütün Kontrolü. Ankara: Türk Toraks Derneği Yayını; 2010; 10: 141-56.
- 4. Benowitz NL, Hukkanen J, Jacob P 3rd. Nicotine chemistry, metabolism, kinetics and biomarkers. Handb Exp Pharmacol 2009; 192: 29-60. [CrossRef]
- 5. Çelepkolu T, Atlı A, Palancı Y, Yılmaz A, Demir S, İbiloğlu AO et al. Sigara kullanıcılarda nikotin bağımlılık düzeyinin yaş ve cinsiyetle ilişkisi: Diyarbakır Örneklemi. Dicle Med J 2014; 41: 712-6. [CrossRef]
- 6. Bilir N. Sigarayı Bırakma Yolları (Sigaranın Zararlı Etkilerinden Korunma). Ankara: T.C Sağlık Bakanlığı Yayını; 2008.
- 7. Bozkurt N, Bozkurt Aİ. Nikotin bağımlılığını belirlemede Fagerström Nikotin Bağımlılık Testinin (FBNT) değerlendirilmesi ve nikotin bağımlılığı için yeni bir test oluşturulması. Pamukkale Medical Journal 2016; 9: 45- 51. [CrossRef]
- 8. Kılınç NÖ, Tezel A. Üniversite öğrencilerinin sigara içme durumlarına göre öz-etkililik düzeylerinin değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull 2012; 11: 255-64.
- 9. Çapık C, Cingil D. Hemşirelik öğrencilerinde sigara kullanımı, nikotin bağımlılık düzeyi ve ilișkili etmenler. Kafkas J Med Sci 2013; 3: 55-61.
- 10. Çilingir D, Hintistan S, Öztürk H. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sigara kullanma alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 1: 69-85.
- 11. Kaptanoğlu A, Polat G, Soyer M. Marmara üniversitesi öğrencilerinde ve öğretim üyelerinde sigara alışkanlığı ve durağan maliyet ilişkisi. Journal of Higher Education and Science 2012; 2: 119-25.
- 12. Oğuz S, Cesur K, Koç S. Hemşirelik öğrencilerinde koroner kalp hastalığı risk faktörlerinin belirlenmesi. Turk J Card Nur 2011; 2: 18-21.
- 13. Çapık C, Özbıçakçı S. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sigara bağımlılık düzeyleri ve etkileyen etmenler. Journal of Human Sciences 2007; 4: 1-12.
- 14. Fagerstrom KO, Schneider NG. Measuring nicotine dependence a review of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. J Behav Med 1989; 12: 159- 82. [CrossRef]
- 15. Uysal MA, Kadakal F, Karşıdağ Ç, Bayram NG, Uysal Ö, Yılmaz V. Fagerstrom test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks 2004; 52: 115-21.
- 16. Velicer WF, Diclemente CC, Rossi SJ, Prochaska JO. Relapse situations and self-efficacy: an integrative model. Addict Behav 1990; 15: 271-83. [CrossRef]
- 17. Erol S. Adölesanlarda Sigara İçme Davranışının Değiştirmede Motivasyon Görüşmelerinin Etkisi. M.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. 2005.
- 18. Yang T, Yu L, Bottorff JL, Wu D, Jiang S, Peng S, et al. Global Health Professions Student Survey (GHPSS) in tobacco control in China. Am J Health Behav 2015; 39: 732-41. [CrossRef]
- 19. Taş Arslan F, Akşit S, Başbakkal Z. Medical and nursing students’ smoking habits, nicotine dependence levels, and contributing factors. J Family Med Community Health 2015; 2: 1043-9.
- 20. Şengezer T, Sivri F, Dilbaz N, Sunay D. Ankara ili Yenimahalle İlçesinde birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran bireylerde tütün bağımlılığı ve ilişkili risk faktörleri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2014; 18: 42-8.
- 21. Karadağ M, Karadağ S, Ediz B, Işık ES. Nikotin bağımlılığın sigarayı bırakmadaki etkisi. Yeni Tıp Dergisi 2011; 29: 27-31.
- 22. Kaya N, Çilli AS. Üniversite öğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2002; 3: 91-7.
- 23. Güngörmüş Z. Lise öğrencilerinde sigara içme davranışının transteoretik model çerçevesinde değerlendirilmesi. STED 2010; 19: 12-8.
- 24. Fagan P, Eisenberg M, Frazier L, Stoddard AM, Avrunin JS, Sorensen G. Employed adolescents and beliefs about self-efficacy to avoid smoking. Addict Behav 2003; 28: 613-26. [CrossRef]
- 25. Ergül Ş. Sigara İçme Alışkanlığı Olan Adölesanlarda Karşıt Olumlu Davranış Geliştirmeye Yönelik Hemşirelik Girişimlerinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi. E.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. 2005.
APA | SELÇUK K, TEMİZER D, MERCAN Y (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. , 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
Chicago | SELÇUK Kevser Tarı,TEMİZER Dilek Avcı,MERCAN Yeliz Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. (2018): 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
MLA | SELÇUK Kevser Tarı,TEMİZER Dilek Avcı,MERCAN Yeliz Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. , 2018, ss.36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
AMA | SELÇUK K,TEMİZER D,MERCAN Y Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. . 2018; 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
Vancouver | SELÇUK K,TEMİZER D,MERCAN Y Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. . 2018; 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
IEEE | SELÇUK K,TEMİZER D,MERCAN Y "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik." , ss.36 - 43, 2018. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
ISNAD | SELÇUK, Kevser Tarı vd. "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik". (2018), 36-43. https://doi.org/10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
APA | SELÇUK K, TEMİZER D, MERCAN Y (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clinical and Experimental Health Sciences, 8(1), 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
Chicago | SELÇUK Kevser Tarı,TEMİZER Dilek Avcı,MERCAN Yeliz Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clinical and Experimental Health Sciences 8, no.1 (2018): 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
MLA | SELÇUK Kevser Tarı,TEMİZER Dilek Avcı,MERCAN Yeliz Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clinical and Experimental Health Sciences, vol.8, no.1, 2018, ss.36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
AMA | SELÇUK K,TEMİZER D,MERCAN Y Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clinical and Experimental Health Sciences. 2018; 8(1): 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
Vancouver | SELÇUK K,TEMİZER D,MERCAN Y Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clinical and Experimental Health Sciences. 2018; 8(1): 36 - 43. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
IEEE | SELÇUK K,TEMİZER D,MERCAN Y "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik." Clinical and Experimental Health Sciences, 8, ss.36 - 43, 2018. 10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |
ISNAD | SELÇUK, Kevser Tarı vd. "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik". Clinical and Experimental Health Sciences 8/1 (2018), 36-43. https://doi.org/10.5152/clinexphealthsci.2017.420 |