Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?
Yıl: 2019 Cilt: 28 Sayı: 1-2 Sayfa Aralığı: 1 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-11-2020
Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?
Öz: Bu makalede Türk belediye sisteminin Fransa’dan iktibas edilip edilmediği sorunuincelenmektedir. Bu sorunu çözmek amacıyla 3 Nisan 1930 tarih ve 1580 sayılı BelediyeKanunu hükümleri ile 5 Nisan 1884 tarihli Belediye Teşkilatı Hakkında Fransız Kanunhükümleri arasında karşılaştırma yapılmıştır. Karşılaştırma sonucunda Fransız ve Türkbelediye sistemleri arasında, organların oluşumları, çalışma usûlleri, görev ve yetkilerive kararlarının uygulanması bakımından pek çok benzerliğin olduğu gözlemlenmiş veTürk belediye sisteminin Fransız sisteminden büyük ölçüde esinlendiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: French Effect on the Turkish System of Municipality: Is the Turkish Municipality Law of 3 April 1930 Received from French Law of 5 April 1884?
Öz: This article examines the question of whether Turkish system of municipality is taken from the French system. In order to solve this problem, the Turkish Municipality Law of 3 April 1930 is compared with the French Law of 5 April 1884. It is observed that there are many similarities between Turkish and French systems of municipality, in terms of the formations of the organs, their working procedures, duties and powers and the enforcement of decisions, and it is concluded that the Turkish system of municipality is inspired by the French system.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Osmanlı/Türk Mevzuatı (Tarih sırasına göredir)
- 13 Haziran 1854 (Hicrî 27 Ramazan 1271) Tarihli Şehremâneti Nizâmnâme Lâyihası, Takvim-i Vekayi, def’a 529, 2 Zilhicce 1271 (16 Ağustos 1854). (Latin harflerine çevrilmiş tam metni: Seyitdanlıoğlu, 1996: 75-82).
- 28 Aralık 1857 (Hicrî 11 Cumadelula 1274) Tarihli Daire-i Belediyenin Teşkiline ve Memurlarının Vezaifine Dair Nizamname, Düstur, Tertip I, Cilt II, s.460-463 (Latin harflerine çevrilmiş tam metni: Seyitdanlıoğlu, 1995: 89-91).
- 9 Haziran 1858 (Hicri 28 Şevval 1274) Tarihli Devair-i Belediyeden Altıncı Daire İtibar Olunan Beyoğlu ve Galata Dairesinin Nizam-ı Umumisi, Düstur, Tertip I, Cilt II, s.467- 477 (Latin harflerine çevrilmiş tam metni: Seyitdanlıoğlu, 1995: 91-102).
- 6 Ekim 1868 (Hicrî 18 Cumaziyelahir 1285) Tarihli Dersaadet İdare-i Belediye Nizamnamesi, Düstur, Tertip 1, Cilt 2, s.450-459 (Latin harflerine çevrilmiş tam metni: Tural, 2003: 108-115).
- 5 Ekim 1877 (Hicrî 27 Ramazan 1294, Rumî 24 Eylül 1293) Tarihli Dersaadet Belediye Kanunu, Düstur, Tertip 1, Cilt 4, s.520-538 (Latin harflerini çevrilmiş tam metni: Seyidanlıoğlu, 1999: 157-171).
- 5 Ekim 1877 (Hicrî 27 Ramazan 1294, Rumi 24 Eylül 1293) Tarihli Vilayet Belediye Kanunu, Düstur, Tertip 1, Cilt 4, s.538-550. Bu Kanunun Latin harflerine çevrilmiş bir metni bulunamamıştır. Kanunun eski yazı orijinal metnine https://acikerisim.tbmm.gov. tr/xmlui/bitstream/handle/11543/67/199609245-c4.pdf’den ulaşılabilmektedir.
- 26 Mart 1913 (Hicrî 17 Rebiü’l-ahir 1331, Rumî 13 Mart 1329) Tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayat Kanun-ı Muvakkati, Takvim-i Vekayi, 19 Rebiü’l-ahir 1331, 15 Mart 1329. Numero 1414; Düstur, Tertib-i Sani, Cilt 5, s. 186-218. Orijinal Metne Online Erişim: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/71/199609296-c5.pdf?- sequence=5&isAllowed=y (23.12.2017). Latin harflerine çevrilmiş tam metni: Reyhan, 2000: 129-154.
- 3 Nisan 1930 tarih ve 1580 sayılı Belediye Kanunu, Resmî Gazete, 14 Nisan 1930, Sayı 1471 (http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1471.pdf (28.12.2017).
- 3 Temmuz 2005 tarih ve 5393 sayılı Belediye Kanunu, Resmî Gazete, 13 Temmuz 2005, Sayı 25874 (http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf) (27 Aralık 2017). Fransız Mevzuatı (Tarih sırasına göredir)
- 5 Mayıs 1855 Tarihli Belediye Teşkilatı Hakkında Fransız Kanun (Loi du 5 mai 1855 sur l’organisation municipale) (Tam metni için: Taillefer, 1868: 479-486, http://gallica.bnf. fr/ark:/12148/bpt6k6483100n, 20.12.2017).
- 10 Ağustos 1871 Tarihli ([İl] Genel Meclisleri Hakkında Kanun (Loi du 10 août 1871 relative aux conseils généraux), Bulletin des lois, 29 Ağustos 1871 (http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k210060p/f110, 14.12.2017).
- 5 Nisan 1884 Tarihli Belediye Teşkilatı Hakkında Kanun (Loi du 5 avril 1884 sur l’organisation municipale), Journal officiel, 6 Nisan 1884, s.1557-1568; (http://gallica.bnf. fr/ark:/12148/bpt6k6225682q/f1.item.r=Journal%20officiel%206%20avril%201884) (28.12.2017).
- 2 Mart 1982 Tarih ve 82-213 Sayılı Belediyelerin, İllerin ve Bölgelerin Hak ve Hürriyetlerine Dair Kanun (Loi n° 82-213 du 2 mars 1982 relative aux droits et libertés des communes, des départements et des régions ), Journal officiel, 3 Mart 1982, s.730 (https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000880039, (11.12.2017).
- Literatür
- Auby, J.-B., Auby, J.-F. ve Noguellou, R. (2015). Droit des collectivités locales. Paris: PUF, Thémis Droit, 6. Baskı.
- Duran, L. (1982). İdare Hukuk Dersleri. İstanbul: İÜHF Yayınları.
- Dursun, H. (2007). “Belediye Dizgesine Getirilen Yeniliklere Genel Bir Bakış”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 70, s.359-426.
- Eliçin-Arıkan, Y. (2006). Fransız Yerel Yönetim Sistemi ve Türkiye’ye Yansımaları. Avrupa Perspektifinde Yerel Yönetimler. (Ed. H. Özgür ve B. Parlak. İstanbul: Alfa Yayınları, s. 267-294.
- Faure, B. (2016). Droit collectivités territoriales. Paris: Dalloz, 4. Baskı.
- Ferstenbert, J., Priet, F. ve Quilichini, P. (2016). Droit collectivités territoriales. Paris: Dalloz, 2. Baskı.
- Gözler, K. (2013). “6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Hâline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur?”. Legal Hukuk Dergisi, Cilt 11, Sayı 122, Şubat, s.37-82 (http://www.idare.gen.tr/gozler-5018-6085.pdf). Gözler, Kemal (2018). Mahallî İdareler Hukuku. Bursa: Ekin.
- Kartal, N. (2014). “İl Sistemine Geçiş Sorunsalı: Türkiye’de 1864 Vilayet Nizamnamesi ile İl Sistemine Geçilmiş midir?”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 10, Sayı 23, s.279-294.
- Keskin. N. (2007). Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi: Türkiye’de İllerin Yönetimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı (http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/4254/4735.pdf, 22.12.2017).
- Öz, N. S. (2012). “Anayasa Mahkemesinin Belediye Meclislerinin Vergilendirme Yetkisiyle İlgili Kararına İlişkin Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 67, No 4, s.63-88.
- Nadaroğlu, H. (1998). Mahallî İdareler. İstanbul: Beta, 6. Baskı.
- Reyhan, C. (2000). “Yerel Yönetim Metinleri XX: 1913 Tarihli Vilayet Genel İdaresi Geçici Kanunu”. Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 9, Sayı 1, Ocak s.129-154.
- Seyitdanlıoğlu, M. (1995). “Yerel Yönetim Metinleri I”. Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 4, Sayı 6, Kasım, s.85-102.
- Seyitdanlıoğlu, M. (1996). “Yerel Yönetim Metinleri IV: Şehremaneti’nin Kuruluşu ve Şehremaneti Nizamnamesi”. Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 5, Sayı 3, Mayıs, s.75-82.
- Seyitdanlıoğlu, M. (1999). “Yerel Yönetim Metinleri XIX: Dersaadet Belediye Kanunu ve Getirdikleri”. Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 8, Sayı 3, Ekim, s.157-171.
- Şinik, B., Yılmaz Uçar, A. ve Dik, E. (2016). “1924 ve 1926 Tarihli Belediye Kanunu Layihaları: Cumhuriyet Belediyecilik Anlayışının Kurucu Adımları”. Çağdaş Yerel Yönetimler, 25 (2): 1-27.
- Taillefer, J.-B.-L. (1868). Commentaire de la loi du 5 mai 1855 l’organisation municipale et des articles 18, 19, 21, 22 et 23 de la loi du 24 juillet 1867 sur l’organisation municipale. Paris, A. Durand et Pédone Lauriel (http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6483100n, 20.12.2017).
- Toprak, Z. (1993). “Altıncı Daire-i Belediye”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1993, Cilt I, s.220-223 (https://www.academia.edu/27559323/Alt%C4%B1nc%C4%B1_ Daire-i_Belediye_-_D%C3%BCnden_Bug%C3%BCne_%C4%B0stanbul_ Ansiklopedisi) (26.12.2017).
- Tural, E. (2003). “Osmanlı Kenti, Romanov-Osmanlı Belediyeciliği ve 1868 Nizamnamesi”. Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 12, Sayı 4, Ekim 2003, s.95-116.
- Tural, E. (2015). Osmanlı Taşrasında Fransa Etkisi: 1864 Nizamnamesi’nin Arkasında III. Napolyon mu Vardı?. 1864 Vilayet Nizamnamesi, (Ed. E. Tural ve S. Çapar). Ankara: TODAİE - TİAV Ortak Yayını, s.69-96.
- Ulusoy, A. ve Akdemir, T. (2017). Mahallî İdareler, Ankara: Seçkin.
- Yalçındağ, S. (1963). “Belediyelerin Görevleri ve Yetkileri”. Belediyeler El Kitabı, Ankara: TODAİE.
| APA | Gözler K (2019). Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. , 1 - 24. |
| Chicago | Gözler Kemal Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. (2019): 1 - 24. |
| MLA | Gözler Kemal Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. , 2019, ss.1 - 24. |
| AMA | Gözler K Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. . 2019; 1 - 24. |
| Vancouver | Gözler K Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. . 2019; 1 - 24. |
| IEEE | Gözler K "Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?." , ss.1 - 24, 2019. |
| ISNAD | Gözler, Kemal. "Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?". (2019), 1-24. |
| APA | Gözler K (2019). Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. Çağdaş Yerel Yönetimler, 28(1-2), 1 - 24. |
| Chicago | Gözler Kemal Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. Çağdaş Yerel Yönetimler 28, no.1-2 (2019): 1 - 24. |
| MLA | Gözler Kemal Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. Çağdaş Yerel Yönetimler, vol.28, no.1-2, 2019, ss.1 - 24. |
| AMA | Gözler K Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2019; 28(1-2): 1 - 24. |
| Vancouver | Gözler K Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2019; 28(1-2): 1 - 24. |
| IEEE | Gözler K "Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?." Çağdaş Yerel Yönetimler, 28, ss.1 - 24, 2019. |
| ISNAD | Gözler, Kemal. "Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?". Çağdaş Yerel Yönetimler 28/1-2 (2019), 1-24. |
