Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)

ŞEN, Erhan

doi:10.31464/jlere.584346

Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)

Erhan ŞEN (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Van, Türkiye)

Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi

4 2

Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 145 - 167 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31464/jlere.584346 İndeks Tarihi: 25-11-2020

Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)

Öz:

Son dönemlerde dil ve edebiyat eğitiminde önerilen metni anlama stratejilerden biri de yakın okumadır.Bu stratejiye ilişkin olarak Türkçe ders kitaplarında ve Türkçe Dersi Öğretim Programında (2018) kuramsalve pratik yönden bir eksiklik olduğu söylenebilir. Yakın okuma öğrencinin eleştirel düşünme, güç bir metniakademik yönden irdeleme, ayrıntıları sorgulama gibi yönlerden yetkinleşmesine hizmet eder. Bu nedenleTürkçe eğitiminde öğretmen ve öğrenciler yakın okumaya ilişkin bilinçlendirilmeli ve bu stratejininiçselleştirilmesi için fırsatlar yaratılmalıdır. Tarama modelinde betimsel bir yaklaşımla tasarlanan buçalışmanın temel amacı Türkçe eğitiminde yakın okuma stratejisinden nasıl yararlanılacağını bir etkinliktaslağıyla somutlaştırmaktır. Bu amaçla 8. sınıf öğrencilerinin seviyelerinin az üstünde olan ve çözümlenmesibir kılavuza gereksinim duyulan “İhtiyar Çilingir” adlı öyküye ilişkin yakın okuma temelli bir etkinlik taslağıhazırlanmıştır. Örnek etkinlikte öğrencinin özetleme becerisinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Yakınokumayla yapılandırılmış ve farklı amaca sahip (izleği kavrama, öyküsel bileşenleri kavrama gibi) çeşitlietkinlik taslakları hazırlanabilir. Ardından bu etkinlikler sınıf ortamında uygulanarak yakın okumastratejisinin etkililiği farklı açılardan değerlendirilebilir.

Anahtar Kelime:

A Study on Utilizing the Close Reading Strategy in Turkish Education (An Example of Activity)

Öz:

One of the strategies to understand text recently proposed in language and literature education is close reading. Regarding this strategy, it can be said that there is a theoretical and practical deficiency in Turkish textbooks and Turkish Language Teaching Program (2018). Close reading is a strategy that helps the student become competent in many ways such as critical thinking, examining a difficult text from an academic point of view, and questioning details. Therefore, in Turkish education, teachers and students should be made aware of close reading and opportunities should be created for the internalization of this strategy. The main purpose of this study, which is designed with the descriptive survey model, is to concretize how to use the close reading strategy in Turkish education with an activity draft. For this purpose, a close reading-based activity was prepared about the story called “İhtiyar Çilingir” which is above the level of 8th grade students and needed a guide. The sample activity aimed to improve the student's summarizing skills. A variety of activity drafts, structured by close reading and with different goals (such as understanding the track, understanding the narrative components) can be prepared. Then, these activities can be implemented in the classroom and the effectiveness of the close reading strategy can be evaluated from different perspectives

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
Akyol, H. (2009). Görsel okuma ve sunu. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.) içinde, İlköğretimde Türkçe öğretimi (ss. 163-192). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Akyol, H. (2009). Okuma. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.) içinde, İlköğretimde Türkçe öğretimi (ss. 15-48). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Anthony, H. M. & Raphael, T. E. (2004). Using ouestioning strategies to promote students' active comprehension of content area material. D. Lapp, J. Flood & N. Farman (Eds.), Content area reading and learning (İnstructionall strategies) (ss. 307-322). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Aslan, C. (2011). Soru sorma becerilerini geliştirmeye dönük öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının soru oluşturma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 36, 160. Ateşman, E. (1997, Ağustos). Türkçe okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi(58), 71-74.
Bailin, A. & Grafstein, A. (2016). Readability: text and context. New York: Palgrave Macmillan.
Batur, Z. ve Balcı, S. (2013). Türkçe öğretmenlerinin pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (2), 9-19.
Benzer, A., Sefer, A., Ören, Z. & Konuk, S. (2016). Öğrenci odaklı bir araştırma: metin özeti yazma stratejisi ve dereceli puanlama anahtarı. Eğitim ve Bilim, 41(186), 163-183.
Best, R., & O'Reilly, T. (2007). The 4-pronged comprehension strategy framework. D. S. McNamara (Eds.), Reading comprehension strategies (Theories, ınterventions and technologies) (pp. 347-374). New York: Lawrence Erlbaum Associates.
Camp, D. (2006). Pairing fiction and nonfiction. New York: Scholastic Publication. Coleman, D. & Pimentel, S. (2012, 12 4). Core standarts . Şubat 21, 2018 tarihinde Core Standarts Web Sitesi: http://www.corestandards.org/assets/Publishers_Criteria_for_3-12.pdf adresinden alındı.
Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. & Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 206-219.
Dilidüzgün, Ş., Çetinkaya-Edizer, Z., Ak-Başoğul, D. & Karagöz, M. (2019). Türkçe öğretiminde metin türüne uygun okuma eğitimi. Mersin ÜNiversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 165-185.
Duffy, G. (1993). Rethinking Strategy Instruction. The Elementary School Journal. Vol. 3, USA.
Epçaçan, C. (2008). Okuduğunu anlama stratejilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünlerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Fisher, D. & Frey, N. (2014). Close reading and writing from sources. Newark: International Reading Association .
Fisher, D. & Frey, N. (2014). Close reading as an ıntervention for struggling middle school readers. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 57(5), 367-376.
Fisher, D. & Frey, N. (2015). Improve reading with complex texts. Phi Delta Kappan, 96(5), 56- 61.
Güneş, F. (1997). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları,
Haynes, A. (2010). The complete guide to lesson planning and preparation. New York: Continuum International Publishing Group.
Jago, C., Shea, R. H., Scanlon, L. & Aufses, R. D. (2011). Literature & composition (Reading, writing, thinking). Boston: Bedford/St. Martin's Publisher.
Karakuş Aktan, E. N. (2019). Okuma stratejisi eğitiminin öğrencilerin okuduğunu anlama ve matematik dersindeki problem çözme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karatay, H., Güngör, H., Bolat, K. K. & Okur, S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin özetleme. C. Demir ve H. Parlakyıldız (Ed.) içinde, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel'e armağan (Türkçenin eğitimi ve öğretimi) (ss. 277-298). Ankara: Akçağ Yayınları.
Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Lapp, D., Moss, B., Grant, M. & Johnson, K. (2015). A close look at close reading (Teaching students to analyze complex texts). Virginia : ASCD.
Lassonde, C. A. (2009). Recognizing a "different drum" through close-reading strategies. Networks (An On-line Journal for Teacher Research), 11(1), 1-14.
McNamara, D. S. (2007). Reading Comprehension Strategies: Theories İnterventions, and Technologies. USA: Lawrence Erlbaum Associates.
McNamara, D. S., Yasuhiro Ozuru, R. B. & O'reilly, T. (2007). The 4-pronged comprehension strategy framework. D. S. McNamara (Ed.) içinde, Reading comprehension strategies (Theories, interventions and technologies) (pp. 465-496). London: Lawrence Erlbaum Associates.
MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar. Mart 10, 2018 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Web Sitesi: http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312239736- T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202018.pdf adresinden alındı.
Mert, E. L. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlikleri. International Journal of Language Academy, 6(1), 184-198.
Monk, L. R. (2011). Words we live by: Your annotated guide to the constitution-grade 8. Şubat 27, 2019 tarihinde CGCS Web Sitesi: https://www.cgcs.org/cms/lib/DC00001581/Centricity/Domain/25/Grade%208_DLiben_on _Monks%20Words%20We%20Live%20By.pdf adresinden alındı.
Moss, B., Lapp, D., Grant, M. & Johnson, K. (2013). A close look at close reading grades 6-12. Alexandria: ASCD.Okur, A. & Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12(1), 202-226.
Oxford, R. & Crookal D. (1989). Research on Language Learning Strategies: Methods, Findings, and Instructional Issues. The ModernLanguage Journal, Vol. 73, No. 4, pp. 404-419.
Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri-I. Ankara: Öncü Basımevi.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegema Yayıncılık.
Piloneita, P. (2006). Genre and Comprehension Straregies Presented In Elementary Basal Reading Programs: A Content Analysis. Unpublished Doctoral Dissertation, University Of Miami, Florida.
Pressley, M. (2002), Comprehension Strategies Instruction: A Turn Of The Century Status Report, Comprehension Instruction Research Based Best Practices, London: Guilford Press.
Richards, J. C. & Schmidt, R. (2010). Longman dictionary of language teaching and applied linguistics. London: Pearson Education Limited.
Sani, B., Wan Chik, M. N., Awg Nick, Y. & Raslee, N. A. (2011). The reading motivation and reading strategies used by undergraduates in University Teknology MARA Dungun, Terengganu. Journal of Language Teaching and Research, 2 (1), 32-39.
Sarıkaya, B. (2018). Okuma Eğitiminin Temel Kavramları. M. N. Kardaş, & R. Koç (Ed.) içinde, Dil ve Edebiyat Eğitiminin Temel Kavramları. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Sever, S. (2011). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Sisson, D. & Sisson, B. (2014). Close reading elementary school (Bringing readers and texts together). New York: Routledge.
Sözer, M. A. & Aksan, N. (2008). İköğretim Türkçe ders kitabındaki hikaye edici metinlerin bağdaşıklık ve tutarlılık açısından incelenmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 738-743). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Tankersley, K. (2005). Literacy strategies for grades 4-12. Alexandria: ASCD Publications.
Tekin, M. A. (2018). Bağlantı kurma stratejisinin okuduğunu anlama üzerindeki etkisi (İlkokul öğrencileri üzerindeki etkisi). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ahi EvranÜniversitesi, Kırşehir.
Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara : Nobel Yayın Dağıtım.
Tovani, C. (2000). I read, but ı don't get ıt. Portland: Stenhouse Publishers.
Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ülper, H. & Yalınkılıç, K. (2010). Son iki Türkçe programına göre hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki metin sonu sorularının nicel ve nitel görünümü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, (12).
Ünsal-Batum, A. (2015). Çocuk edebiyatı yapıtlarının öğrencilerin okumaya güdülenmesine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Valentine, C. J. (2016). The effects of ımplementing close reading in a third, fourth, and fifth grade public school setting to improve student achievement (A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for the degree doctor of education). Doctor of Education: Liberty University.
Williams, J. P. (2007). Literacy in the curriculum: integrating text structure and content area instruciton. D. S. McNamara (Eds.), Reading comprehension strategies (Theories, ınterventions and technologies) (pp. 199-220). New York: Lawrence Erlbaum Associates
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87- 101.

APA	ŞEN E (2020). Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). , 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
Chicago	ŞEN Erhan Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). (2020): 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
MLA	ŞEN Erhan Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). , 2020, ss.145 - 167. 10.31464/jlere.584346
AMA	ŞEN E Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). . 2020; 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
Vancouver	ŞEN E Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). . 2020; 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
IEEE	ŞEN E "Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)." , ss.145 - 167, 2020. 10.31464/jlere.584346
ISNAD	ŞEN, Erhan. "Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)". (2020), 145-167. https://doi.org/10.31464/jlere.584346

APA	ŞEN E (2020). Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
Chicago	ŞEN Erhan Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi 6, no.1 (2020): 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
MLA	ŞEN Erhan Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, vol.6, no.1, 2020, ss.145 - 167. 10.31464/jlere.584346
AMA	ŞEN E Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi. 2020; 6(1): 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
Vancouver	ŞEN E Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği). Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi. 2020; 6(1): 145 - 167. 10.31464/jlere.584346
IEEE	ŞEN E "Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)." Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6, ss.145 - 167, 2020. 10.31464/jlere.584346
ISNAD	ŞEN, Erhan. "Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Stratejisinden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)". Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi 6/1 (2020), 145-167. https://doi.org/10.31464/jlere.584346