Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri

Mehmet Ali AKYURT (İstanbul Üniversitesi,Edebiyat Fakültesi,Sosyoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Journal of Economy Culture and Society
13 2
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 0 Sayfa Aralığı: 291 - 314 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/JECS2019-0093 İndeks Tarihi: 12-12-2020

Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri

Öz:
Toplumsal ve iktisadi dönüşümlerin meydan okuması karşısında yeni iş kolları ortaya çıkmakta, eski mesleklerin bazıları yok olurken bazıları biçim değiştirmektedir. Çalışma zincir mağazaların/yetkili bayilerin yaygınlaşması, teknolojik gelişmeler, değişen mevzuat/vergiler, işbirliği/çatışma ilişkileri, müşterilerin değişen tüketim alışkanlık ve beklentileri gibi bileşenlerin oluşturduğu bağlamda küçük esnafın sergilediği ayakta kalma çabasına odaklanmaktadır. Düşük sermayeye sahip küçük işletmelerin failliği, de Certeau’nünkurumsalmakrodüzenlemeleriifadeeden“stratejiler”inkarşısında, sıradan bireysel aktörlerin ortaya koyduğu pratik çözümler olaraktanımladığı“taktik”kavramıkullanılarakdeğerlendirilmektedir.Küçük esnafın merkezi, siyasi ve hukuki aktörlerden çok yerel, iktisadi ve toplumsal aktörlerle ilişkilerine eğilen bu nitel çalışma kapsamında İstanbuliliFatihilçesindeesnafyoğunluğuveçeşitliliğiyüksekolanİskenderpaşa mahallesi seçilmiş; 15 yıldan uzun süredir faaliyet gösteren bakkal, yufkacı, terzi, ayakkabı tamircisi, araba tamircisi, lastikçi, pideci vb. aktörlerle derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiş, iş yerlerinde katılımlı gözlemyapılmıştır.Çalışmadaküçükesnafındeğişensosyo-ekonomikşartlar karşısında ayakta kalmak için geliştirdiği ürün/hizmet portföyünü genişletmek, müşteriye özel hizmetler sunmak ve kayıt dışı dayanışma ağları kurmak şeklindeki üç taktik teşhis ve analiz edilmektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akarçay, E. ve Suğur, N. (2015). Dışarıda yemek: Eskişehir’de yeni orta sınıfın fast-food yeme-içme örüntüleri. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(1), 1−29.
  • Akgül, D. (2017). Ahilik kültüründeki etik ilkelerin günümüz işletmelerine yansımaları: Kırşehir İli örneği. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 8−26.
  • Akyüz, K. C. (1995). Trabzon ilindeki küçük ve orta ölçekli orman ürünleri sanayi işletmelerinin sosyo ekonomik tahlili. (Yayımlanmamış orman endüstri mühendisliği yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Alkibay, S. ve Songür, N. (2000). Küçük işletmelerin demografik profilleri ve bazı sorun alanlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma (OSTİM örneği). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 39−61.
  • Aydın, G. (2014). Esnaf ve sanatkarların istihdama ilişkin sorunlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış çalışma ekonomisi yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Bali, R. N. (2008). Mayer mağazası ve Georg Mayer. Türk Çarşısı: Şark’ta Ticaretin Püf Noktaları içinde (s. ix−xxxix). İstanbul: Kitabevi.
  • Barkan, Ö. (2011). Osmanlı İmparatorluğu’nda esnaf cemiyetleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 41(1−4), 39−46.
  • Bates, T. (1990). Entrepreneur human capital inputs and small business longevity. The Review of Economics and Statistics, 72(4), 551−559. doi:10.2307/2109594
  • Bayat, A. (2006). Ortadoğu’da maduniyet: Toplumsal hareketler ve siyaset. (S. Deren ve Ö. Gökmen, Ed.). İstanbul: İletişim.
  • Baykara, T. (1992). İzmir ve İstanbul’un XIX. yüzyıl ortalarında esnaf listeleri. Tarih İncelemeleri Dergisi, 7(1), 1−15.
  • Baykul, A. (2009). Isparta il merkezindeki esnaf sorunları ve esnafın yerel ekonomi ile ilişkisi. (Yayımlanmamış ı̇ktisat yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
  • Baykul, A. ve Dulupçu, M. A. (2009). Isparta il merkezindeki gıda hizmet sektöründe çalışan esnafın sorunları üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 63−81.
  • Boratav, K. (2004). İstanbul ve Anadolu’dan Sınıf Profilleri. İmge Kitabevi Yayınları.
  • Bozkurt, V. (2013). Toplumsal dönüşümün evreleri: Pre-endüstriyel, endüstriyel ve post-endüstriyel toplumlar. V. Bozkurt ve N. Suğur (Ed.), Endüstri sosyolojisi içinde (2. bs., s. 2−35). Ankara: Anadolu Üniversitesi.
  • Buğra, A. (2015). Devlet ve işadamları. (F. Adaman, Çev.) (9. bs.). İstanbul: İletişim.
  • Bush, M. (2016). Strategies affecting the sustainability of small businesses. (Doctor of Business Administration (D.B.A.)). http://scholarworks.waldenu.edu/dissertations/1961 adresinden erişildi.
  • Carlisle, E. ve Flynn, D. (2005). Small business survival in China: Guanxi, legitimacy, and social capital. Journal of Developmental Entrepreneurship, 10(1), 79−96.
  • Certeau, M. de. (2009). Gündelik hayatın keşfi. (L. Arslan Özcan, Çev.) (1.baskı.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Cındık, H. ve Akyüz, K. C. (1998). Trabzon ilindeki küçük ve orta ölçekli orman ürünleri sanayi işletmelerinin yapısı, sorunları ve çözüm önerileri. Journal of Agriculture and Forestry, (22), 7−11.
  • Çam, A. V. ve Kabadayı, T. (2017). Esnafların karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri: Gümüşhane İlinde bir uygulama. Global Journal of Economics and Business Studies, 6(11), 98−108.
  • Çelebi, A. K., Yanıkkaya, H., Gökbunar, R., Altın Gülova, A. ve Pala, M. (2009). Avrupa Birliği yolunda esnaf ve sanatkârlar. Manisa: Manisa Esnaf ve Sanatkârları Odaları Birliği (MESOB).
  • Deniz, A. Ç. (2015). Öğrenci işi: Üniversite öğrencilerinin gündelik hayatı: İstanbul örneği (2. bs.). İstanbul: İletişim.
  • Deniz, A. Ç. ve Kentel, F. (2016). De Certeau: Operasyonlar, strateji, taktik ve kent. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 9(25), 747−761.
  • Dönmez, A. (2013). Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansal sorunları: Karabük ili örneği. (Yayımlanmamış ı̇şletme yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi, Karabük.
  • Duneier, M. (1999). Sidewalk. New York: Farrar, Straus and Giroux.
  • Ender, R. (2015). Kolay gelsin: Meslekler ve mekanlar (2. bs.). İstanbul: İletişim.
  • Ergenç, Ö. (1984). Osmanlı şehrindeki “mahalle”nin işlev ve nitelikleri üzerine. Osmanlı Araştırmaları, (4), 69−78.
  • Eyice, S. (2011). İstanbul’da “yayla” cami’leri ve şehrin tarihî topoğrafyasının yanlış îzah edilen bir meselesi. Tarih Dergisi, 7(10), 31−42.
  • Faroqhi, S. (2014). Orta halli Osmanlılar. (H. Çalışkan, Çev.) (2. bs.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Flynn, D. ve Luodan, X. (2002). Small business survival. Journal of East-West Business, 7(4), 79−94.
  • Freyer, H. (1957). XIX. ve XX. Yüzyılların Sosyal Tarihi Üzerine (Marx Sosyolojisinin Bir Tenkidi). Tarih Araştırmaları Dergisi, (1), 39-51.
  • Gavcar, E., Uçma, T. ve Köroğlu, Ç. (2006). Seyyar pazar esnafının sorunları ve çözüm önerileri (Muğla İli örneği). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 133−142.
  • Genç, M. (2017). Osmanlı İmparatorluğu’nda devlet ve ekonomi (14. bs.). Ötüken Neşriyat.
  • Gökalp-Yılmaz, G. (2013). Tactics in daily life practices and different forms of resistance: The case of Turks in Germany. Procedia—Social and Behavioral Sciences, World Conference on Psychology and Sociology 2012, 82, 66−73. doi:10.1016/j.sbspro.2013.06.226
  • Gökalp-Yılmaz, G. (2014). The voice of invisible pluralities in everyday life: Resistance in everyday life and German Turks as a case study. International Journal of Arts & Sciences, 07(05), 41−48.
  • Gökalp-Yılmaz, G. (2017). Gündelik hayat sosyolojisinden kente ve kültüre bakmak: Certeau’cu bir taktik alanı olarak kent. C. Ergun ve S. Öğrekçi (Ed.), Sosyal Bilimlerde Kültür Tartışmaları içinde (1. bs., s. 64−78). Ankara: Gece Kı̇tapliği.
  • Gökalp-Yılmaz, G. ve Tuna, M. (2014). Considering everyday life practices as tactics for a new perspective for German Turks. G. Raţă, H. Arslan ve P.-L. Runcan (Ed.), Interdisciplinary Perspectives on Social Sciencesiçinde (s. 1−11). Cambridge Scholars Publishing.
  • Göksu, G. (2017, 15 Ağustos). Mahallem İstanbul 1-6. CNN Türk. cnnturk.com/video/turkiye/sanat-merkezlerine-kim-nasil-ulasiyor-mahallem-istanbul-4 adresinden erişildi.
  • Gündüz, N. ve Eraslan, İ. (2013). Dindarlık ve dünyevileşme arasında İslam ve insan (C. 2, s. 359−368). VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi, sunulmuş bildiri, Ankara: Sosyoloji Derneği.
  • Haug, M. R. (1996). Profesyonelleşmeme: Gelecek için alternatif bir hipotez. Z. Cirhinlioğlu (Ed.), Meslekler ve sosyoloji içinde (s. 129−150). Ankara: Gündoğan Yayınları.
  • Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. M. (2015). Nöbetleşe yoksulluk: Gecekondulaşma ve kent yoksulları: Sultanbeyli örneği(10. bs.). İstanbul: İletı̇şı̇m Yayinlari.
  • Jacobs, J. (2017). Büyük Amerikan şehirlerinin ölümü ve yaşamı. (B. Doğan, Çev.) (3. bs.). Metis Yayınları.
  • Kalleberg, A. L. ve Leicht, K. T. (1991). Gender and organizational performance: Determinants of small business survival and success. The Academy of Management Journal, 34(1), 136−161.
  • Keck, M. ve Sakdapolrak, P. (2013). What is social resilience? Lessons learned and ways forward. Erdkunde, 67(1), 5−19. doi:10.3112/erdkunde.2013.01.02
  • Kenar mahalle. (t.y.).Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.593fef9f0b3aa7.15638340 adresinden erişildi.
  • Kenar semt. (t.y.).Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.593fef9f0b3aa7.15638340 adresinden erişildi.
  • Keyder, Ç. (2015). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar (20. bs.). İletı̇şı̇m Yayinlari.
  • Kılıçlı, Y. ve Aygün, M. (2018). KOBİ’lerin finansman sorunları ve çözüm önerileri: Van Organize Sanayi Bölgesi üzerine bir inceleme. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 71−88.
  • Kırlı, C. (2016). İstanbul’da hemşehrilik tabanlı tabakalar/yoğunlaşmalar. C. Yılmaz (Ed.), Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi (10 Cilt) içinde (ss. 72-79). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
  • Kırlı, C. ve Başaran, B. (2011). 18. Yüzyıl sonlarında Osmanlı esnafı. F. Demirel (Ed.), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Esnaf ve Ticaret içinde (s. 7−20). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Kızılay, Ş. E. (2011). Küreselleşme, madun kamusallığı ve taktikler: Afyon Çavuşbaş mahallesi örneği. İdeal Kent: Kent Araştırmaları Dergisi, (3), 94−129.
  • Koyagialo, K. F. (2016). Small business survivability beyond five years. (Doctor of Business Administration (D.B.A.)). http://scholarworks.waldenu.edu/dissertations/2554 adresinden erişildi.
  • Koyuncu, M. (1999). Türkiye’de ve dünyada küçük ve orta büyüklükteki işletme tanımı. Öneri Dergisi, 2(11), 169−174. doi:10.14783/maruoneri.685762
  • Küçükaşcı, M. S. ve Yel, A. M. (2003). Mahalle. İslam Ansiklopedisi (TDV). Ankara: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. http://www.islamansiklopedisi.info/ adresinden erişildi.
  • Küçükerman, Ö. ve Mortan, K. (2010). Çarşı, pazar, ticaret ve Kapalıçarşı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1991). Tanzimat’tan Sonra Aşırı Batılılaşma. Türk Modernleşmesi: Makaleler 4 içinde (1. bs., ss. 23-81). İstanbul: İletişim.
  • Modilim, P. (2016). Strategies for growing and sustaining successful small businesses. (Doctor of Business Administration (D.B.A.)). http://scholarworks.waldenu.edu/dissertations/3050 adresinden erişildi.
  • Öncü, A. ve Weyland, P. (Ed.). (2005). Mekan, kültür, iktidar: Küreselleşen kentlerde yeni kimlikler. (L. Şimşek ve N. Uygun, Çev.). İletişim Yayınları.
  • Öz-Alp, Ş. (1970). Küçük işletme kavramı ve bu kavrama ilişkin ölçülerin tespiti. Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, 6(2), 1−17.
  • Özdemir, H. A. (Ed.). (2013). Yeni İpek Yolu Dergisi: Konya Kitabı XIV: Ahilik, Ahilik Teşkilatı ve Konya’daki İzleri. Konya: Konya Ticaret Odası.
  • Özdemir, M. Ç. ve Salt, A. M. (2019). Esnaf kültüründeki değişim: Sakarya esnafları üzerine bir araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 364−398.
  • Özgener, Ş. (2003). Büyüme sürecindeki KOBİ’lerin yönetim ve organizasyon sorunları: Nevşehir un sanayii örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (20), 137−161.
  • Özsan, G. (2019). Cinsiyet, Dükkan ve Semt – Moda’nın Esnaf Kadınları. Libra Kitapçılık Ve Yayıncılık.
  • Öztürk, C. (2017). Küresel zincirlere eklemlenme: Türkiye’de kapitalizmin gelişme dinamikleri ve KOBİ’ler. Fiscaoeconomia, 1(1), 99−113. doi:10.25295/fsecon.281594
  • Rancière, J. (2009). Filozof ve yoksulları. (A. U. Kılıç, Çev.). İstanbul: Metis.
  • Rancière, J. (2015). Cahil hoca: Zihinsel özgürleşme üstüne beş ders. (S. Kılıç, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Sarıal, F. (2016, 22 Ağustos). İskenderpaşa Mahallesi Muhtarı ile görüşme.
  • Scott, J. C. (2018). Tahakküm ve direniş sanatları: Gizli senaryolar. (A. Türker, Çev.) (3. bs.). İstanbul: Ayrıntı.
  • Seçer, Ş. (2013). Meslekler. V. Bozkurt ve N. Suğur (Ed.), Endüstri sosyolojisi içinde (2. bs., s. 2−35). Ankara: Anadolu Üniversitesi.
  • Sennett, R. (2011). Yeni kapitalizmin kültürü. (A. Onacak, Çev.) (2. bs.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Sennett, R. (2013). Zanaatkâr. (M. Pekdemir, Çev.) (2. bs.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Suğur, N. (2013). Yeni yönetim metotları. V. Bozkurt ve N. Suğur (Ed.), Endüstri sosyolojisi içinde (2. bs., s. 2−35). Ankara: Anadolu Üniversitesi.
  • Sunar, L. (2016). Türkiye sosyo-ekonomik statü (SES) endeksi geliştirme projesi ( No: 113K506). İstanbul: TÜBİTAK.
  • Şatıroğlu, A. ve Okan, O. (2011). Çarşı—Esnaf: Kapalıçarşı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
  • Şeker, M. (2017). Mahallem İstanbul. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ve İSTKA.
  • Toprak, Z. (1995, Yaz). Tüketim örüntüleri ve Osmanlı mağazaları. Cogito, Dünya Büyük Bir Mağaza(5), 25-28.
  • Tunç, N. (2016). İyi esnaf. TRT Belgesel. https://www.youtube.com/watch?v=n8GrIfrrE2A adresinden erişildi.
  • Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK). (2008). Esnaf ve Sanatkar Raporu: Mevcut Durum, Sorunlar, Öneriler. Ankara.
  • Ulusoy, C. (2015). Taşrada kent ve aydın: Bursa örneği (1930−1950). (Yayımlanmamış doktora tezi). Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, İstanbul.
  • Yıldız, A., Gavcar, E. ve Kavacık, M. (2013). Dalaman esnafının sorunları ve çözüm önerileri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 122−134.
  • Yılmaz, A. (2013). 1930’lu yıllarda Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi), iktisadi kriz ve küçük esnaf. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 11(21), 59−90.
  • Yücel, F. (2008). Kent esnaf ve zanaatkârlarının ekonomik sorunları, tehditler ve çözüm önerileri. Toplu m sal Güvenlik ve Yerel Siyaset, 67−73.
  • Yücel, F., Bardakçı, A., Hacıloğlu, Ş. B., Karagöz, M., Yanıkkaya, H. ve Çiftçi, H. (2008). Kent Esnaf ve Zanaatkarların Sorunları ve Çözüm Önerileri. Ankara: Kent Araştırmaları Merkezi (KAM).
APA Akyurt M (2020). Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. , 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
Chicago Akyurt Mehmet Ali Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. (2020): 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
MLA Akyurt Mehmet Ali Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. , 2020, ss.291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
AMA Akyurt M Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. . 2020; 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
Vancouver Akyurt M Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. . 2020; 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
IEEE Akyurt M "Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri." , ss.291 - 314, 2020. 10.26650/JECS2019-0093
ISNAD Akyurt, Mehmet Ali. "Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri". (2020), 291-314. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0093
APA Akyurt M (2020). Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. Journal of Economy Culture and Society, 0(0), 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
Chicago Akyurt Mehmet Ali Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. Journal of Economy Culture and Society 0, no.0 (2020): 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
MLA Akyurt Mehmet Ali Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. Journal of Economy Culture and Society, vol.0, no.0, 2020, ss.291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
AMA Akyurt M Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. Journal of Economy Culture and Society. 2020; 0(0): 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
Vancouver Akyurt M Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri. Journal of Economy Culture and Society. 2020; 0(0): 291 - 314. 10.26650/JECS2019-0093
IEEE Akyurt M "Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri." Journal of Economy Culture and Society, 0, ss.291 - 314, 2020. 10.26650/JECS2019-0093
ISNAD Akyurt, Mehmet Ali. "Sosyo-Ekonomik Değişmeyle Başa Çıkmak: Küçük Esnafın Taktikleri". Journal of Economy Culture and Society 0 (2020), 291-314. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0093
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 15:57

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları