Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki
Yıl: 2019 Cilt: 47 Sayı: 47 Sayfa Aralığı: 41 - 58 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9779/pauefd.489747 İndeks Tarihi: 30-12-2020
Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki
Öz: Bu çalışmada, lise ve ortaokul öğretmenlerinin okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile kendi örgütselsessizliklerine yönelik algılarının düzeyi ve müdürlerin toksik liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütselsessizlikleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma kapsamında Elazığ ilimerkezinde küme örnekleme yoluyla belirlenen on lise ve sekiz ortaokulda görev yapan 411 öğretmene, ToksikLiderlik ve Örgütsel Sessizlik ölçekleri uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde ortalama ve standart sapmanınyanı sıra regresyon analizi uygulanmıştır. Öğretmenlerin beraber çalıştıkları okul müdürlerinin toksik liderlikdavranışlarına yönelik algıları düşük düzeyde; kendi örgütsel sessizlik algıları orta düzeyde bulunmuştur. Okulmüdürlerinin toksik liderlik davranışlarına yönelik öğretmenlerin algıları, örgütsel sessizliklerinin anlamlı biryordayıcısıdır.
Anahtar Kelime: Relationship between School Principals’ Toxic Leadership Behaviors and Teachers’ Organizational Silence
Öz: Bu çalışmada, lise ve ortaokul öğretmenlerinin okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile kendi örgütsel sessizliklerine yönelik algılarının düzeyi ve müdürlerin toksik liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel sessizlikleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma kapsamında Elazığ ili merkezinde küme örnekleme yoluyla belirlenen on lise ve sekiz ortaokulda görev yapan 411 öğretmene, Toksik Liderlik ve Örgütsel Sessizlik ölçekleri uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde ortalama ve standart sapmanın yanı sıra regresyon analizi uygulanmıştır. Öğretmenlerin beraber çalıştıkları okul müdürlerinin toksik liderlik davranışlarına yönelik algıları düşük düzeyde; kendi örgütsel sessizlik algıları orta düzeyde bulunmuştur. Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışlarına yönelik öğretmenlerin algıları, örgütsel sessizliklerinin anlamlı bir yordayıcısıdır.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Appelbaum S.H. & Roy-Girard, D. (2007). Toxins in the workplace: Affect on organizations and employees. Corporate governance: The International Journal of Business in Society, 7(1), 17- 28.
- Arlı, D. (2013). İlkokul müdürlerinin örgütsel sessizlik ile ilgili görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 69-84.
- Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
- Bowling, NA. & Michel, JS. (2011). Why do you treat me badly? The role of attributions regarding the cause of abuse in subordinates' responses to abusive supervision. Work & Stress, 25(4), 309-320. doi:10.1080/02678373.2011.634281
- Boydak Özan, M., Türkoğlu, A. Z. ve Şener, G. (2010). Okul yöneticilerinin sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 275-294.
- Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-114.
- Crockett, D. (2013). Teacher silence in South Carolina public schools. Doctoral dissertation, University of South Carolina, Columbia, USA.
- Çelebi, N., Güner, H., ve Yıldız, V. (2015). Toksik liderlik ölçeğinin geliştirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 249-268.
- Çelik, V. (2012). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Çoğaltay, N., Karadağ, E. ve Öztekin, Ö. (2014). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(4), 483-500.
- Daşçı, E. (2014). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbing) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Demirtaş, Z. (2018). The Relationships between organizational values, Job satisfaction, organizational silence and affective commitment. European Journal of Education Studies, 4(11), 108-125.
- Demirtaş, Z., Özdemir, T. Y. ve Küçük, Ö. (2016). Okulların bürokratik yapısı, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(2), 193-216.
- Demirtaş, Z. ve Nacar, D. (2018). Öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki. Journal of Educational Reflections, 2(1). 13-23.
- Dobbs, J.M. (2014). The Relationship between perceived toxic leadership styles, leader effectiveness, and organizational cynicism. Doctoral Dissertation, University of San Diego, San Diego, USA.
- Dunn, M.W., Dastoor, B. & Sims, R.L. (2012). Transformational leadership and organizational commitment: A cross-cultural perspective. Journal of Multidisciplinary Research, 4(1), 45-59.
- Dyck, D. (2001). The toxic workplace. Benefits Canada, 25(3), 52-57. Eğinli, A. T. ve Bitirim, S. (2008). Kurumsal başarının önündeki engel: Zehirli (toksik) iletişim. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 5(3), 124-140.
- Fujio, M. (2004). Silence during intercultural communication: a case study. Corporate communications: An International Journal, 9(4), 331-339. doi: 10.1108/13563280410564066
- Goldman, A. (2006). High toxicity leadership: Borderline personality disorder and the dysfunctional organization. Journal of Managerial Psychology, 21(8), 733-746. doi: 10.1108/02683940610713262
- Gül, H. ve Özcan, N. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: Karaman il özel idaresinde görgül bir çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 107-134.
- Henriksen, K. & Dayton, E. (2006). Organizational silence and hidden threats to patient safety. Health Services Research, 41(4 Pt 2), 1539-1554.
- Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. School administrator and teachers’ perceptions of organizational silence. Eğitim ve Bilim / Education and Science, 38(167), 50-64.
- Karaman, G. (2015). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kahya, C. (2015). Örgütsel sessizlik ve tükenmişlik sendromu ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 10(10), 523-546.
- Kılıç, G., Tunç, T., Saraçlı, S. ve Kılıç, İ. (2013). Örgütsel stresin örgütsel sessizlik üzerine etkisi: Beş yıldızlı termal. Turk Journal of Busıness Research, 5(1), 17-32.
- Kılıç, R., Keklik, B. ve Yıldız, H. (2014). Dönüştürücü etkileşimci ve tam serbesti tanıyan liderlik tarzlarının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Journal of Management & Economics, 21(2), 249-268.
- Kılınç, E. (2012). Hekim ve hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sessizlik, çalışan performansı ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
- Kırbaç, M. (2013). Eğitim örgütlerinde toksik liderlik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Kim, P.Y. & Lee, Y.L. (2015). Effects of abusive supervision on organizational silence and organizational commitment in travel agency. The Journal of the Korea Contents Association, 15(5), 507-514.doi: 10.5392/JKCA.2015.15.05.507
- Lipman- Blumen, J. (2005). The allure of toxic leaders: Why followers rarely escape their clutches. Ivey Business Journal, 69(3), 1-40.
- Lubit, R. (2004). The tyranny of toxic managers: Applying emotional ıntelligence to deal with difficult personalities. Ivey Business Journal, 68(4), 1-7.
- Macklem, K. (2005). The toxic workplace. Maclean’s, 118, 34-35.
- McGowan, R.A. (2003). Organizational discourses: Sounds of silence. In 3rd International Critical Management Studies Conference Lancaster University, 1-7.
- Milliken, F.J., Morrison, E.W., & Hewlin, P.F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don’t communicate upward and why. Journal of management studies, 40(6), 1453-1476. doi::10.1111/1467-6486.00387
- Nartgün, Ş.S. ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri . Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67.
- Padilla, A., Hogan, R. & Kaiser, RB. (2007). The toxic triangle: destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments. The Leadership Quarterly, 18(3), 176-194.doi: 10.1016/j.leaqua.2007.03.001
- Pinder, C.C., & Harlos, K.P. (2001). Employee silence: quiescence and acquiescence as responses to perceived ınjustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-370. doi: 10.1016/S0742-7301(01)20007-3
- Schmidt, A.A. (2008). Development and validation of the toxic leadership scale. Master of Science, University of Maryland, College Park, USA.
- Schmidt, A.A. (2014). An examination of toxic leadership, job outcomes and the impact of military deployment. Doctor of Philosophy, University of Maryland, College Park, USA.
- Şimşek, E. ve Aktaş, H. (2014). Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 121-136.
- Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara, Pegem A Publishing.
- Şişman, M. (2012). Eğitimde mükemmellik arayışı ( etkili okullar). Ankara, Pegem A Yayıncılık.
- Tahaoğlu, F. ve Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58(58), 274-298.
- Taşkıran, E. (2010). Liderlik tarzının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin rolü ve bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Uğurlu, C.T. ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 434-448.
- Uymaz, AO. (2014). Yıkıcı liderlik ölçeği geliştirme çalışması. İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24(75), 37-57.
- Yirci, R., Özdemir, T. Y., Kartal, S. E. ve Kocabaş, İ. (2014). Teachers' perceptions regarding school principals' coaching skills. School Leadership & Management, 34(5), 454-469.
- Whicker, M. L. (1996). Toxic Leaders: When Organizations Go Bad. Westport, CT: Quorum Books.
- Wilson-Starks, K. Y. (2003). Toxic leadership, [Çevrim-içi: http://www.transleadership.com/ ToxicLeadership.pdf], Erişim tarihi: 16.12.2018.
| APA | Demirtaş Z, küçük ö (2019). Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. , 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| Chicago | Demirtaş Zülfü,küçük özkan Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. (2019): 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| MLA | Demirtaş Zülfü,küçük özkan Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. , 2019, ss.41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| AMA | Demirtaş Z,küçük ö Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. . 2019; 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| Vancouver | Demirtaş Z,küçük ö Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. . 2019; 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| IEEE | Demirtaş Z,küçük ö "Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki." , ss.41 - 58, 2019. 10.9779/pauefd.489747 |
| ISNAD | Demirtaş, Zülfü - küçük, özkan. "Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki". (2019), 41-58. https://doi.org/10.9779/pauefd.489747 |
| APA | Demirtaş Z, küçük ö (2019). Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(47), 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| Chicago | Demirtaş Zülfü,küçük özkan Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 47, no.47 (2019): 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| MLA | Demirtaş Zülfü,küçük özkan Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.47, no.47, 2019, ss.41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| AMA | Demirtaş Z,küçük ö Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 47(47): 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| Vancouver | Demirtaş Z,küçük ö Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 47(47): 41 - 58. 10.9779/pauefd.489747 |
| IEEE | Demirtaş Z,küçük ö "Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki." Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, ss.41 - 58, 2019. 10.9779/pauefd.489747 |
| ISNAD | Demirtaş, Zülfü - küçük, özkan. "Okul Müdürlerinin Toksik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sessizliği arasındaki İlişki". Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 47/47 (2019), 41-58. https://doi.org/10.9779/pauefd.489747 |
