Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri
Yıl: 2019 Cilt: 90 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 122 - 131 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33188/vetheder.534469 İndeks Tarihi: 08-05-2021
Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri
Öz: Zaman serisi analizi, ekonometride geleceğe yönelik tahminleme yapmada sıkça kullanılan bir istatistik analiz yöntemdir. Bu çalışmada, Türkiye’de 2010-2018 yıllarına ait kırmızı et ve süt üretici fiyatları zaman serisi analizi ile çözümlenerek, aynı ürünlerin fiyatlarının 2019-2021 yılları için tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma materyalini; Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) ve Ulusal Süt Konseyi (USK)’nden elde edilen 2010-2018 yıllarına ait resmi kırmızı et ve süt üretici fiyatları oluşturmuştur. Bu veriler yardımıyla 2019-2021 yılları için kırmızı et fiyatları ARIMA (1.1.0) modeli ve süt fiyatları ARIMA (2.1.2) modeli kullanılarak tahmin edilmiştir. Çalışma sonucunda, 2021 yılı sonunda kırmızı et fiyatlarının (karkas) dogrusal artış ile ortalama 31,4 TL/kg, süt fiyatlarının ise 1,96 TL/lt olacağı tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, zaman serisi analizinin geleceğe yönelik olarak hayvansal ürün fiyatlarının tahmininde kullanılabileceği ancak devamlı olarak güncellenmesi gerektiği ve hem üretici hem de tüketicilerin geleceğe yönelik yapacağı planlamalarda yol gösterici olabileceği kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelime: Forecasting of red meat and milk prices of Turkey with using the Box-Jenkins models
Öz: Time series analysis is a frequently used statistical analysis method which is used for estimating future in econometrics.In this study it was aimed that, producer prices for milk and red meat belonging to the 2010-2018 years’ in Turkeyanalysed with time series analysis and producer prices for same products were estimated for 2019-2021 years. The studymaterial consisted of official red meat and milk producer prices for 2010-2018 years from the World Food and AgricultureOrganization (FAO), National Red Meat Council (UKON) and National Dairy Council (USK). By these data, red meatprices were estimated using the ARIMA (1.1.0) model and milk prices using the ARIMA (2.1.2) model for the years2019-2021. As a result of the study, it was estimated that the producer prices of red meat and milk will increase in alinear up to 2021 year, the average red meat prices (carcass) will be 31,4 TL/kg and the milk prices will be 1,96 TL/lt atthe end of 2021 year. In conclusion, time series analysis can be used to estimate livestock product prices for the futurebut should be updated continuously and may be a guide for future planning of both producers and consumers.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Akay M (2017): Econometric Evaluation of Price Transmission Relationships in Turkey. Reading.
- 2. Akçay Y, Vatansever Ö (2013): Kırmızı et tüketimi üzerine bir araştırma: Kocaeli ili kentsel alan örneği. Journal of Institute of Social Sciences, 4(1), 43-60.
- 3. Akdi Y (2010): Zaman serileri analizi:(birim kökler ve kointegrasyon). Gazi Kitabevi.
- 4. Akgül S, Yildiz Ş (2016): Red Meat Production Forecast and Policy Recommendations in Line with 2023 Targets in Turkey. European Journal of Multidisciplinary Studies, 1(2), 431-438.
- 5. Arikan MS, Çevrimli MB, Mat B, Tekindal MA, (2018): Price Forecast For Farmed And Captured Trout UsingBox-Jenkins Method And 2009-2017 Prices Academic Studies in Health Sciences,Gece Publishing ISBN: 978-605-288-612-0, Sayfa:79-90
- 6. Aydın E, Can MF, Aral, Cevger Y, Sakarya E (2010): Türkiye’de canlı hayvan ve kırmızı et ithalatı kararlarının sığır besicileri üzerine etkileri. Vet Hekimler Der Derg, 81(2), 51-57.
- 7. Baysal A (2002): Beslenme, Hatiboğlu Yayınevi, 9. Baskı, Ankara.
- 8. Burucu V, Bal HSG (2017): Türkiye’de arıcılığın mevcut durumu ve bal üretim öngörüsü. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 28-37.
- 9. Cenan N, Gürcan İS (2011): Türkiye çiftlik hayvan sayılarının ileriye yönelik projeksiyonu: ARIMA Modellemesi. Vet Hekim Der Derg.; 82(1), 35-42.
- 10. Cevger Y, Sakarya E (2006): Meat prices and factors affecting them in Turkey. Turk J Vet Anim Sci, 30(1), 1-6.
- 11. Çelik Ş (2012): Türkiye’de kırmızı et üretiminin box-jenkins yöntemiyle modellenmesi ve üretim projeksiyonu. Hayvansal Üretim, 53(2).
- 12. Çelik Ş (2015): Türkiye’de bal üretiminin zaman serileri ile modellenmesi. SAUJS, 19(3), 377-382.
- 13. Çiçek H, Doğan İ (2017): Türkiye’de canlı sığır ve sığır eti ithalatındaki gelişmeler ve üretici fiyatlarının trend modelleri ile incelenmesi. Kocatepe Veteriner Dergisi, 11(1), 1-10.
- 14. Çiçekgil Z (2016): Türkiye’de tavuk yumurtası mevcut durumu ve üretim öngörüsü. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 26-34.
- 15. Duyff RL (2003): Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi “ The American Dietetic Association’s “Complete Food and Nutrition Guide, John Wilwy& Sons Inc, New Jersey” (Çeviri Editörleri: Yücecan S, Nursal B, Pekcan G, Besler HT) Acar matbaacılık Yay, Hiz,San ve Tic, A,Ş, İstanbul,
- 16. FAO: Food and Agriculture Organization of the United Nations. Erişim adresi: www.fao.org Erişim Tarihi:31 Kasım 2018
- 17. Kaygisiz F, Sezgin FH (2017): Forecasting goat milk production in Turkey using artificial neural networks and box-jenkins models. Animal Review, 4(3), 45-52.
- 18. Kurtoğlu S (2018): Türkiye’nin 2018-2025 dönemindeki yumurta üretiminin arima modeliyle tahmini, Yüksek Lisans Tezi Atatürk Üniv Fen Bil Ens, Erzurum; s. 36
- 19. Minitab (2013): Statistical Software Release , Version 17.3.1. Minitab Inc. USA
- 20. Seleka TB, Henneberry DM (1993): An econometric analysis of total (domestic) and import demand for beef in Hong Kong. J Int Food Agribus Mark, 5(2), 45-62.
- 21. Semerci A (2017): Türkiye arıcılığının genel durumu ve geleceğe yönelik beklentiler. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 107-118.
- 22. Tekindal MA, Güllü Ö, Yazıcı AC, Yavuz Y (2016): The modelling of Time-Series and The Evaluation of Forecasts for The Future: The Case of The Number of Persons Per Physician in Turkey Between 1928 and 2010. Biomed Res, 27 (3): 965-971
- 23. Tosun F (2016): Bazı tarım ve gıda ürünlerinin piyasa değişkenlerine yönelik öngörüler kitabı. GTHB TAGEM Ankara; s. 153-165
- 24. Uçum İ (2016): Bazı tarım ve gıda ürünlerinin piyasa değişkenlerine yönelik öngörüler kitabı. GTHB TAGEM Ankara; s. 323-343
- 25. UKON: Ulusal Kırmızı Et Konseyi. Erişim adresi: http://www.ukon.org.tr/; Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019
- 26. USK: Ulusal Süt Konseyi. Dünya ve Türkiye´de süt sektör istatistikleri. Erişim adresi: https://ulusalsutkonseyi,org,tr/dunya-ve-turkiyede-sut-sektor-istatistikleri-2016-1030/; Erişim Tarihi: 1 Ocak 2019
- 27. USK: Ulusal Süt Konseyi. Erişim adresi: https://ulusalsutkonseyi.org.tr/; Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019
- 28. Wei WWS (1990): Time Series Analysis: Univariate and Multivariate Methods, New York; s,455
- 29. Yenice S, Tekindal MA (2015): Forecasting the Stock Indexes of Fragile Five Countries through Box-Jenkins Methods, Int. J. Bus. Manag. Soc. Res. 6(8), 180-191
APA | Küçükoflaz M, AKÇAY A, Çelik Gürbulak E, SARIÖZKAN S (2019). Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. , 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
Chicago | Küçükoflaz Mehmet,AKÇAY Aytaç,Çelik Gürbulak Elif,SARIÖZKAN SAVAŞ Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. (2019): 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
MLA | Küçükoflaz Mehmet,AKÇAY Aytaç,Çelik Gürbulak Elif,SARIÖZKAN SAVAŞ Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. , 2019, ss.122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
AMA | Küçükoflaz M,AKÇAY A,Çelik Gürbulak E,SARIÖZKAN S Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. . 2019; 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
Vancouver | Küçükoflaz M,AKÇAY A,Çelik Gürbulak E,SARIÖZKAN S Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. . 2019; 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
IEEE | Küçükoflaz M,AKÇAY A,Çelik Gürbulak E,SARIÖZKAN S "Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri." , ss.122 - 131, 2019. 10.33188/vetheder.534469 |
ISNAD | Küçükoflaz, Mehmet vd. "Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri". (2019), 122-131. https://doi.org/10.33188/vetheder.534469 |
APA | Küçükoflaz M, AKÇAY A, Çelik Gürbulak E, SARIÖZKAN S (2019). Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 90(2), 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
Chicago | Küçükoflaz Mehmet,AKÇAY Aytaç,Çelik Gürbulak Elif,SARIÖZKAN SAVAŞ Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi 90, no.2 (2019): 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
MLA | Küçükoflaz Mehmet,AKÇAY Aytaç,Çelik Gürbulak Elif,SARIÖZKAN SAVAŞ Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, vol.90, no.2, 2019, ss.122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
AMA | Küçükoflaz M,AKÇAY A,Çelik Gürbulak E,SARIÖZKAN S Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi. 2019; 90(2): 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
Vancouver | Küçükoflaz M,AKÇAY A,Çelik Gürbulak E,SARIÖZKAN S Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi. 2019; 90(2): 122 - 131. 10.33188/vetheder.534469 |
IEEE | Küçükoflaz M,AKÇAY A,Çelik Gürbulak E,SARIÖZKAN S "Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri." Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 90, ss.122 - 131, 2019. 10.33188/vetheder.534469 |
ISNAD | Küçükoflaz, Mehmet vd. "Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelikkestirimleri". Veteriner Hekimler Derneği Dergisi 90/2 (2019), 122-131. https://doi.org/10.33188/vetheder.534469 |