Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi

Karayel, Reyhan; BOZOĞLU, HATICE; UZUN, ARSLAN

doi:10.35193/bseufbd. 684896

Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi

Reyhan KARAYEL, (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Samsun, Türkiye)

Arslan UZUN, (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Samsun,Türkiye)

Hatice BOZOĞLU (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Samsun, Türkiye)

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi

11 0

Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 100. Yıl Özel Sayı Sayfa Aralığı: 279 - 288 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35193/bseufbd. 684896 İndeks Tarihi: 19-05-2021

Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi

Öz:

Kimyasalların bilinçsiz kullanımı doğal dengeyi bozmakta, çevre ve insan sağlığında ciddi tehditleryaratmaktadır. Doğal kaynakları kirletmeden verimi ve kaliteyi yükselterek sağlıklı gıda elde etmek için organikgübrelerin kullanımı önerilmektedir. Bu öngörüler üzerine planlanan çalışmada, nohutun verim ve kalitesiüzerine ahır gübresinin etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla 5 doz ahır (0, 750, 1500, 2250 ve 3000 kg/da) ve bir dozkimyasal gübre (4 kg/da N) olmak üzere toplamda 6 doz gübre uygulaması yapılmıştır. Çalışma 2015 ve 2016yıllarında farklı arazilerde yürütülmüş olup denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlı olarakkurulmuştur. Materyal olarak “Sezenbey” nohut çeşidi kullanılmıştır. Yıllar üzerinden birleştirilerek yapılanvaryans analizi sonuçlarına göre, biyolojik verim, bitkide bakla sayısı, tane verimi, tanedeki protein oranı,tanedeki Fe ve Cu içeriğinin gübre dozlarından istatistiki olarak etkilendiği tespit edilmiştir. Bakla sayısının30.23-45.9 adet/bitki, tane veriminin 12.26-19.25 g/bitki, tanede ham protein oranının ise % 18.90-21.56arasında değiştiği belirlenmiştir. Protein oranı ve bitkide bakla sayısında tüm gübre uygulamalarının kontroldenfarklı olduğu, tane veriminde ise kimyasal gübre uygulamasının en yüksek değeri verdiği tespit edilmiştir. Taneverimi ve tanedeki protein oranı, ahır gübresi dozları dikkate alınarak regrasyon analizine tabi tutulmuş ve gübredozlarının tane verimine ikinci dereceden, protein oranının ise birinci dereceden önemli (P<0.05) etkisi olduğubelirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Effect of Farmyard Manure Doses on Yield and Quality of Chickpea (Cicer arietinum L.)

Öz:

Unconscious use of chemicals disrupts the natural balance and creates serious threats to the environment and human health. It is recommended to use organic fertilizers to obtain healthy food by increasing yield and quality without polluting natural resources. In this study planned on these recommendations, effect of farmyard manure on the yield and quality of chickpea was investigated. For this purpose, total six doses fertilize treatments were carried out including five doses of farmyard manure (0, 750, 1500, 2250 and 3000 kg da-1) and one dose of chemical fertilizer (4 kg da-1 N). The study was carried out in 2015 and 2016 in different lands and the trials have been established in randomized complete-block experimental design with three replications. Sezenbey chickpea variety was used in the trial. According to the results of variance analysis, which was combined over the years, it was determined that biological yield, number of pods in the plant, seed yield, protein content in the seed, Fe and Cu content in the seed were statistically affected by fertilizer doses. It is determined, the number of pods, seed yield the crude protein ratio in seed changed between 30.23-45.9 number plant-1 , 12.26-19.25 g plant-1 , 18.9-21.6 % respectively. It was determined that all fertilizer applications are different from control in protein ratio and number of pods in the plant, whereas chemical fertilizer application gives the highest value in seed yield. Seed yield and protein ratio in the seed were subjected to regression analysis considering the farmyard manure doses, and It was determined that fertilizer doses were found to have significant (P <0.05) effect second degree on grain yield as first degree on protein ratio.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

[1] Sönmez, İ., Kaplan, M., & Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25 (2), 24-34.
[2] Yetgin, M. A. (2010). Organik Gübreler ve Önemi. Samsun Tarım İl Müdürlüğü Yayını, 20.
[3] Karaman, M.R. (2012). Bitki Besleme (1. Baskı). Dumat Ofset, Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti., Ankara, 1067.
[4] Elinç, F. 2007. Gübreler ve Gübreleme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Samsun, 327.
[5] Herbert, S. J. (1998). Farmyard manure crop dairy, livestock news. University of Massachusetts Amherst. USA, 311.
[6] Kahraman, A. (2017). Effect of humic acid applications on the yield components in chickpea. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (1), 218-222.
[7] Anonim (1999). Determination of starch, polarimetric method, Official Journal of the European Communities, 1999/79/EC.L 209/25-27.
[8] Juliano, A.O. (1971). A simplified assay for milled rice amylose. Cereal. Science Today, 16, 334-340.
[9] Kacar, B. (1984). Bitki Besleme Uygulama Klavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
[10] Gülümser, A., Bozoğlu, H., & Pekşen, E. (2013). Araştırma Deneme Metotları. OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:48, 3. Baskı, 264.
[11] Genç, S., & Soysal, M.İ (2018). Parametrik ve parametrik olmayan çoklu karşılaştırma testleri. Black Sea Journal of Engineering and Science, 1 (1), 18-27.
[12] Özçelik, H., & Bozoğlu, H. (2004). Nohut çeşitlerinin tane verimi ve bazı özellikleri arasındaki ilişkiler ve kalıtım derecelerinin belirlenmesi. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (3), 8-13.
[13] Uzun, A., Özçelik, H., & Yılmaz S. (2012). Seçilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L. ) hatlarının agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 1 (1), 29-36.
[14] Altınbaş, M., & Sepetoğlu, P. (2003). Kışlık ekilen nohut hatlarında verim ve bazı tarımsal özellikler için performans ve adaptasyon ilişkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40 (1), 49-56.
[15] Erdin, F., & Kulaz, H. (2014). Van–Gevaş ekolojik koşulların da bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin ikinci ürün olarak yetiştirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1, 910-914.
[16] Demirbas, A., Durukan, H., Karakoy, T., Pamiralan, H., Gok, M., & Coskan, A. (2018). Yield and nutrient uptake improvement of chickpea (Cicer arietinum L.) by dressing fertilization and nitrogen doses. Sceindo, 1 (1), 51–57.
[17] Topalak, C., & Ceyhan, E., (2015). Nohutta farklı ekim zamanlarının tane verimi ve bazı tarımsal özellikler üzerine etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 2 (2), 128-135.
[18] Kandemir, N., & Kavaklı, İ.H. (2001). Proteinler ve Protein Mühendisliği. Editörler: Özcan, S., Gürel, E., Babaoğlu, M., Bitki Biyoteknolojisi Cilt:2, S. Ü. Vakfıakfı Yayınları, Konya, 364-400.
[19] Kahraman, A., Önder, M., Ceyhan, E., & Ulukuş, F. (2016). Nohut genotiplerinde cluster analizi ve önemli kalite parametreleri arasındaki ilişkiler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (1), 196- 200
[20] Saldamlı, İ., & Sağlam, F. (1998). Vitaminler ve mineraller. Gıda Kimyası, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 337-398.
[21] Demirci, M. (2003). Gıda Kimyası (2. baskı). Rebel Yayıncılık, İstanbul.
[22] Mut, Z., & Gülümser, A. (2005). Bakteri aşılaması ile birlikte çinko ve molibden uygulamasının Damla-89 nohut çeşidinin bazı kalite özellikleri üzerine etkileri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 20 (2), 1-10.
[23] Yalçın, F., Mut, Z. & Erbaş Köse, Ö. D. (2018). Afyonkarahisar ve Yozgat Koşullarında Yüksek Verim Sağlayacak Uygun Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (1), 46-59.
[24] Erbaş Köse, Ö. D & Mut, Z. (2019). Türkiye’de yetiştirilen nohut çeşit ve hatlarının mineral madde içeriklerinin belirlenmesi. Derim, 36(1), 73-78.

APA	Karayel R, UZUN A, BOZOĞLU H (2020). Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. , 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
Chicago	Karayel Reyhan,UZUN ARSLAN,BOZOĞLU HATICE Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. (2020): 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
MLA	Karayel Reyhan,UZUN ARSLAN,BOZOĞLU HATICE Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. , 2020, ss.279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
AMA	Karayel R,UZUN A,BOZOĞLU H Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. . 2020; 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
Vancouver	Karayel R,UZUN A,BOZOĞLU H Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. . 2020; 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
IEEE	Karayel R,UZUN A,BOZOĞLU H "Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi." , ss.279 - 288, 2020. 10.35193/bseufbd. 684896
ISNAD	Karayel, Reyhan vd. "Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi". (2020), 279-288. https://doi.org/10.35193/bseufbd. 684896

APA	Karayel R, UZUN A, BOZOĞLU H (2020). Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(100. Yıl Özel Sayı), 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
Chicago	Karayel Reyhan,UZUN ARSLAN,BOZOĞLU HATICE Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 7, no.100. Yıl Özel Sayı (2020): 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
MLA	Karayel Reyhan,UZUN ARSLAN,BOZOĞLU HATICE Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, vol.7, no.100. Yıl Özel Sayı, 2020, ss.279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
AMA	Karayel R,UZUN A,BOZOĞLU H Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020; 7(100. Yıl Özel Sayı): 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
Vancouver	Karayel R,UZUN A,BOZOĞLU H Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020; 7(100. Yıl Özel Sayı): 279 - 288. 10.35193/bseufbd. 684896
IEEE	Karayel R,UZUN A,BOZOĞLU H "Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi." Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7, ss.279 - 288, 2020. 10.35193/bseufbd. 684896
ISNAD	Karayel, Reyhan vd. "Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim ve Kalitesine Ahır Gübre Dozlarının Etkisi". Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 7/100. Yıl Özel Sayı (2020), 279-288. https://doi.org/10.35193/bseufbd. 684896