Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma

EROL, ERSAN; yazıcıoğlu, irfan

Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma

Ersan EROL, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi)

İrfan YAZICIOĞLU (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Turizm Fakültesi)

Turizm Akademik Dergisi

1 2

Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 139 - 152 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2021

Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma

Öz:

Bu araştırmanın amacı, tükenmişlik düzeyinin iş performansına etkisinde rekreatif aktivitelerin aracılık rolünü tespit etmektir.Ayrıca rekreatif aktivite katılım durumuna göre iş performansı, duygusal tükenme, kişisel başarı noksanlığı ve duyarsızlaşmaboyutlarına göre farklılaşma olup olmadığına bakılmıştır. Araştırma evrenini, Ankara ilinde bulunan turizm işletme belgeli 69adet 1. sınıf yiyecek içecek işletmesinde çalışan işgörenler oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır.Kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak 454 işgören üzerinde anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Araştırma modelinde yer alanhipotezler tanımlayıcı istatistik yöntemleri ile değerlendirilerek analiz edilmiştir. Bununla birlikte, geçerlilik güvenilirlik analizi,bağlantısız örneklemler için t testi, basit doğrusal regresyon ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarınagöre rekreatif aktivitelerin kısmi aracılık etkisine (R2=0.181 F=49,842 p< 0,0001) sahip olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizisonucu ortaya çıkan kısmi aracılık etkisi sobel testi ile (Z değeri Z= -2,630, p = 0,009) p < 0,05 anlam düzeyinde desteklenmektedir.

Anahtar Kelime:

The Role of Recreatıonal Activity in The Effect of The Burnout Level on The Job Performance

Öz:

The aim of this research is to determine the mediating role of recreational activities in the effect of job performance by the level of burnout. In addition, it was examined whether differentiation exists or not according to status of recreative activity participation, job performance, emotional exhaustion, lack of personal accomplishment and dimensions of depersonalization. Research population consists of employees working in 69 1st class food and beverage enterprise with tourism operation certificate that is situated in Province of Ankara. The form of questionnaire was used as a data collection tool. The questionnaire was realised on 454 employees by using the method of convenience sampling. The hypotheses that take place in the research model were analyzed with descriptive statistical methods by evaluating. However, validity reliability analysis, t test for unrelated samples, ANOVA, analysis of simple linear regression and multiple linear regressions were used. It has been found that the recreational activities have a partial mediator effect (R2=0.181 F=49,842 p< 0,0001) according to the results of the research. The partial mediator effect that occurs as a result of regression analysis is supported by (Z değeri Z= -2,630, p = 0,009) p < 0,05 sobel test at the level of meaning.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aiken, L. H., Clarke, S. P., Sloane, D. M., Sochalski, J. & Silber, J. H. (2002). “Hospital nurse staffing and patient mortality, nurse burnout, and job dissatisfaction.” Jama, 288(16), 1987-1993.
Babakus, E., Yavas, U. & Ashill, N. J. (2009). “The role of customer orientation as a moderator of the job demand– burnout–performance relationship: A surface-level trait perspective.” Journal of Retailing, 85(4), 480-492.
Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator– mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.Bolat, 2011:262
Broadhurst, R. (2001). Managing Environments For Leisure and Recreation.(First Edition).London and New York: Routledge.
Can, H., Kavuncubaşı, Ş. A & Yıldırım, S. (2009). Kamu ve Özel Kesimde İnsan Kaynakları Yönetimi. (Sekizinci Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Cherniss, C. (1980). Staff Burnout: Job Stress in The Human Services. Beverly Hills, CA: Sage, 21.
Cordero, R. (1990). “The Measurement Of İnnovation Performance In The Firm: An Overview”. Research Policy, 19(2), 185-192.
Çöl, G. (2008). “Algılanan Güçlendirmenin İş gören Performansı Üzerine Etkileri”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 35-46.
Cushman, G. & Laidler, A. (1990). Recreation, Leisure and Social Policy. (Forth Edition). New Zealand: Occasional Paper.
Crant, J. M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of management, 26(3), 435-462.
Dalkılıç, S. O. (2014). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu: Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri. (İkinci Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
Dinç, K. (2008). Yardım Mesleklerinde Tükenmişlik Sendromu. Yayınlanmamış Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dwight, R. (1999). “Searching for Real Maintenance Performance Measures”. Journal of Quality in Maintenance Engineering, 5(3), 258-275.
Edelwich J & Brodsky A. (1980). Burn-Out-Stages of Disillusionment in the Helping Professions. 233 Spring Street New York: NY10013-1578,Human Sciences Press.
Eren, V. & Durna, U. (2006). “Üç Boyutlu Bir Yaklaşım Olarak Örgütsel Tükenme. Selçuk Üniversitesi Karaman”. İ. İ. B. F. Dergisi. 10(9), 40-51.
Erdoğan, İ. (1991). İşletmelerde Personel Seçimi ve Başarı Değerleme Teknikleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını.
Eroğlu, A. (2010). “Çok Değişkenli İstatistik Tekniklerin Varsayımları”. (Ed.) Ş. Kalaycı, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd.Şti.
Farber, B. A. (1999). “ Inconsequentiality-The Key To Understanding Teacher Burnout”. Vandenberghe R, Huberman M. (Eds.), In Understanding and Preventing Teacher Burnout. NY: Cambridge University Press. pp.159–165
Farber, B. A. (2000). “Introduction: Understanding and Treating Burnout In A Changing Culture”. Journal of Clinical Psychology, 56(5), 589-594.
Freudenberger, H. J. (1974). “Staff Burn‐Out”. Journal Of Social İssues, 30(1), 159-165.
Göktepe, A. K. (2016). Tükenmişlik Sendromu. (1. Baskı). İstanbul: Nesil Yayınları.
Gray, D. E. (1980). “What Is This Thing Called Recreation?”. Parks and Recreation, 15(3), 62.
Hecht, T. D. & Boies, K. (2009). “Structure and correlates of spillover from nonwork to work: An examination of nonwork activities, well-being, and work outcomes.” Journal of Occupational Health Psychology, 14(4), 414.
Henderson, K. (1984). “Vollinteerism as Leisure”. Journal of Voluntary Action Research, 13(1), 55-63.
İkiz, F. E. (2010). “Psikolojik Danişmanlarin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
Jensen, C. R. A & Guthrie, S. (2006). Outdoor Recreation In America.(Sixth Edition). Canada:Human Kinetics.
Jensen, C. & Naylor, J. (1999). Recreation and Careers. USA: NTC Contemporary Publishing Company. Jonsdottir, I. H., Rödjer, L., Hadzibajramovic, E., Börjesson, M., & Ahlborg Jr, G. (2010). “A prospective study of leisure-time physical activity and mental health in Swedish health care workers and social insurance officers.” Preventive medicine, 51(5), 373-377.
Karasar, N. (2009). Bilimsel Arastirma Yöntemi.(20. Baski). Ankara: Nobel Yayincilik.
Kalkan, T. (2017). Serbest zaman etkinlikleri kapsamında bireylerin sosyal ilişkilerinde kararlılık ve sosyalleşme düzeylerinin incelenmesi: oryantiring örneği. Keser, A. (2015). Çalışma psikolojisi, Bursa: Ekin Yayınevi
Kirkman, B. L. A & Rosen, B. (1999).“Beyond SelfManagement: Antecedents and Consequences of Team Empowerment”. Academy of Management Journal, 42(1), 58-74.
Kraus, R. (2008). Recreation and Leisure in Modern Society. (Eight Edition). MA: Addison-Wesley. Maslach, C. A & Jackson, S. E. (1981). “The Measurement Of Experienced Burnout”. Journal Of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
Maslach, C. Schaufeli, W. B. A & Leiter, M. P. (2001). “Job Burnout”. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
Maslach, C. & Leiter, M. P. (1997). The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stress and What to Do About İt. (First Edition). San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Mokaya, S. & Gitari, J. W. (2012). “Effects of workplace recreation on employee performance: The case of Kenya Utalii College.” International journal of humanities and social science, 2(3), 176-183.
Morrison, E. W., & Phelps, C. C. (1999). Taking charge at work: Extrarole efforts to initiate workplace change. Academy of management Journal, 42(4), 403- 419.
Neuman, W. L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar: 1. Cilt. (Çev. S. Özge). İstanbul: Yayınodası.( Eserin orjinali 2013 yılında yayımlandı).
Ural, A., & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi: SPSS 10.0-12.0 For Windows. Ankara: Detay Yayıncılık.
Pines, A. & Aronson, E. (1988). Career Burnout: Causes and Cures. New York: Free Press.
Perlman, B. & Hartman, E. A. (1982). “Burnout: Summary and Future Research”. Human Relations, 35(4).
Rolstadås, A. (1998). “Enterprise Performance Measurement”. International Journal of Operations & Production Management, 18(9/10), 989-999.
Salant, P. & Dillman, D. A. (1994). How To Conduct Your Own Survey. (First Edition). Canada: John Wiley Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2007). Research Methods For Business Studies. (Second Impression). İndia: Dorling Kindersley.
Smith, L. D. (2017). Recreation Community Branding: a Comparative Analysis Withing Utah’s Wasatch Front. (Master’s Thesis, Utah State University).
Torkildsen, G. (2012). Leisure and Recreation Management. (Sixth Edition).London: Routledge. O’brien, R. M. (2007). A caution regarding rules of thumb for variance inflation factors. Quality & quantity, 41(5), 673-690.
Parker, P. A., & Kulik, J. A. (1995). Burnout, self-and supervisor-rated job performance, and absenteeism among nurses. Journal of Behavioral Medicine, 18(6), 581-599. (Frese ve Fay,2001: 133).
Pan, G. (2017). “The effects of Burnout on Task Performance and Turnover İntention of New Generation of Skilled.
Rager, K. B. (2005). Compassion stress and the qualitative researcher. Qualitative Health Research, 15(3), 423-430.
Schaufeli, W. B. & Greenglass, E. R. (2001). “Introduction to special issue on burnout and health.” Psychology & health, 16(5), 501-510.
Shanafelt, T.D., Boone, S., Tan, L., Dyrbye, L.N., Sotile, W., Satele, D., West, C.P., Sloan, J. & Oreskovich, M.R., (2012). “Burnout and Satisfaction With Work-Life Balance Among US Physicians Relative To The General US Population”. Archives of İnternal Medicine, 172(18), pp.1377-1385.
Sobel, M. E. (1982). “Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models”. Sociological methodology, 13, 290-312.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. (Seventh ed.) Boston: Allyn & Bacon/Pearson Education.7
Wright, T. A. & Cropanzano, R. (1998). “Emotional exhaustion as a predictor of job performance and voluntary turnover.” Journal of applied psychology, 83(3), 486.
Workers.” Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 5(03), 156.
Wright, T. A. & Bonett, D. G. (1997). “The Contribution of Burnout to Work Performance”. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(5), 491-499.
Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S.(2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (Dördüncü Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.

APA	EROL E, yazıcıoğlu i (2019). Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. , 139 - 152.
Chicago	EROL ERSAN,yazıcıoğlu irfan Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. (2019): 139 - 152.
MLA	EROL ERSAN,yazıcıoğlu irfan Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. , 2019, ss.139 - 152.
AMA	EROL E,yazıcıoğlu i Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. . 2019; 139 - 152.
Vancouver	EROL E,yazıcıoğlu i Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. . 2019; 139 - 152.
IEEE	EROL E,yazıcıoğlu i "Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma." , ss.139 - 152, 2019.
ISNAD	EROL, ERSAN - yazıcıoğlu, irfan. "Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma". (2019), 139-152.

APA	EROL E, yazıcıoğlu i (2019). Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 139 - 152.
Chicago	EROL ERSAN,yazıcıoğlu irfan Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi 6, no.2 (2019): 139 - 152.
MLA	EROL ERSAN,yazıcıoğlu irfan Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi, vol.6, no.2, 2019, ss.139 - 152.
AMA	EROL E,yazıcıoğlu i Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi. 2019; 6(2): 139 - 152.
Vancouver	EROL E,yazıcıoğlu i Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi. 2019; 6(2): 139 - 152.
IEEE	EROL E,yazıcıoğlu i "Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma." Turizm Akademik Dergisi, 6, ss.139 - 152, 2019.
ISNAD	EROL, ERSAN - yazıcıoğlu, irfan. "Tükenmişlik Düzeyinin İş Performansına Etkisinde Rekreatif Aktivitelerin Aracılık Rolü: Yiyecek İçecek İşletmelerinde Bir Araştırma". Turizm Akademik Dergisi 6/2 (2019), 139-152.