COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ

YAYLA, Nihal; Servet, Hasibe; Çeviş, İsmail

COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ

Hasibe SERVET, (Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, Türkiye)

Nihal YAYLA, (Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Denizli, Türkiye)

İsmail ÇEVİŞ (Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Denizli, Türkiye)

EGE COĞRAFYA DERGİSİ

5 1

Yıl: 2020 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 107 - 123 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-05-2021

COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ

Öz:

Küreselleşme gelişmekte olan ülkeleri hızla rekabet yarışının gerisinde bırakırken diğer taraftan da bu ülkelere yeni çıkış noktaları üretmektedir. Gelişmiş ülkelerde artan gelir düzeyi talebin giderek özellikli veya orijinal ürünlere doğru kaymasına neden olmaktadır. Özellikli ürünler, bulunduğu coğrafyaya, iklime, kültüre veya üretim tarzına ilişkin farklı özellikler taşıyan ürünlerdir. Talebi giderek artan bu ürünlerin çoğunlukla gelişmekte olan ülkelerde üretiliyor olması ise küreselleşen dünyada bu ülkelere dış ticaret yoluyla yeni fırsat pencereleri açma eğilimindedir. Coğrafi işaretleme (CI) sistemi bu ürünleri koruma altına alarak uluslararası arenada bu ürünlerin üreticilerine yeni bir rekabet şansı tanımaktadır. AB’de yaygın olarak kullanılan CI sistemi sayesinde bu işarete sahip ürünleri üreten ülkelerin yüksek kazançlar sağladığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Türkiye özellikli ürün açısından zengin bir potansiyele sahip olmakla birlikte AB’nin CI sisteminde kayıtlı sadece üç ürünü vardır. Ulusal CI sisteminde ise 2019 yılı itibariyle kayıtlı 467 ürün bulunmaktadır. Bu ürünlerden 7 tanesi ise Denizli’ye aittir. Bu çalışmada, tekstil ihracatı açısından Türkiye’nin önde gelen illerinden biri olan Denizli’nin CI’li ürünlerinin dış ticaret açısından potansiyeli değerlendirilmektedir. Bu ürünlerin uluslararasıCI sisteminde kayıtlı olması durumunda Denizli ve Türkiye açısından önemli bir dış ticaret potansiyeli oluşturacağı ve bölgede gelir artışlarına neden olarak kalkınmayı destekleyeceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Export based development potential of geographically indicated products: The Case of Denizli

Öz:

While globalization rapidly leaves developing countries behind the competition race, it also produces new starting points for thesecountries. In developed countries, due to increasing income levels demand shifts towards featured or original products. Featuredproducts are products that have different characteristics regarding the geography, climate, culture or production style. The fact thatthese increasingly demanding products are mostly produced in developing countries tends to open new opportunity windows tothese countries through foreign trade in the globalizing world. The geographical indication (GI) system offers manufacturers a newcompetitive opportunity by protecting such products in the international arena. Lots of study mention that in EU, which GI is widelyused, the countries producing products with geographically indicated provides high gains. Although having a rich potential in termsof featured products, Turkey has only three products registered in the EU GI system. As of 2019, there are 467 registered productsin the national GI system in Turkey and 7 of these products belong to Denizli province. In this study, potential of GI products inDenizli, which is one of the Turkey’s leading textile exporters, are evaluated in terms of foreign trade. Consequently, registration ofthese products in international GI system would create a significant potential for both Denizli and Turkey in terms of foreign tradeand would support the development of the region through increases in revenues

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akay,T., 2016. Osmanlı Devleti’nde marka hukukunun gelişimi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi (TBB), (126), 363-392.
Alavoine-Mornas, F., 1997. Fruits and Vegetables of Typical Local Areas: Consumers’ Perceptions and Valorization Strategies through Distributors and Producers, in Typical and Traditional Products: Rural Effect and Agroindustrial Problems, F. Arfini and C. Mora (eds.), 1998, 52nd EAAE Seminar Proceedings, Parma, June 19- 21.
Avrupa Komisyonu, 2011. https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/events/2011/gi-africa-2011/q-amanual_en.pdf (30.09.2018).
Brookes, G., 1993. Hungarian and Bulgarian wine prospects in UK market. British Food Journal, 95(7), 33-36.
Cacic, J., Tratnik, M., Gajdoš Kljusuric, J., Cacic, D. & Kovacevic, D., 2011. Wine with geographical indicationawareness of Croatian consumers. British Food Journal, 113(1), 66-77.
Çevik, S., 2018. Coğrafi işaretli ürünlerin turizmdeki rolü: Eskişehir turlarına ilişkin bir içerik analizi. Journal of Recreation and Tourism Research, 5(4), 21-44.
Darby, K., Batte, M., Ernst, S., Roe, B., 2008. Decomposing local: A conjoint analysis of locally produced foods. American Journal of Agricultural Economics, 90(2), 476-486.
Denizli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2018. https://denizli.tarimorman.gov.tr/Menu/14/istatistikler
Dimara, E., Skuras, D., 2003. Consumer evaluations of product certification, geographic association and traceability in Greece. European Journal of Marketing, 37(5/6), 690-705.
Duman, S., Tanrısever, C., Pamukçu, H. 2019. Kastamonu Ilgaz Dağı milli parkına gelen turistlerin coğrafi işaretli ürün algısı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 818-838.
Ekonomi Bakanlığı, 2017a. https://ticaret.gov.tr/data/5b8700a513b87614 50e18d81/ Kuru_ Uzum.pdf (17.06.2018) Ekonomi Bakanlığı, 2017b. Doğal Taş Sektörü https://docplayer.biz.tr /21775168-Dogal-taslar-turkiye-uretimi.html (06.04.2018)
Fashion & Travel, 2019. http://fashiontravelmagazine.com/buldanin-buyusu/
Felzensztein, C. Dinnie, K., 2006. The effects of country of origin on UK consumers’ perception of imported wines. Journal of Food Products Marketing, 11(4), 109-117.
GEKA, 2016. Denizli leblebisinin pazarlanma potansiyeli ve gelişme alanları raporu, http://geka.gov.tr/Dosyalar/o_1beilmfn9fus10cevsju861r5oe.PDF, (03.10.2020).
Gökovalı, U. 2007. Coğrafi işaretler ve ekonomik etkileri: Türkiye örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 142- 159.
Hazarhun, E., Tepeci, M., 2018, Coğrafi işarete sahip olan yöresel ürün ve yemeklerin Manisa’nın gastronomi turizminin gelişimine katkısı. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı: Ek.1,s. 371-389.
Kale İlçe Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2018. http://www.kale-denizli.gov.tr/gida-tarim-ve-hayvancilik-mudurlugu, (20.12.2018)
Kırmızı Patent. 2018. Türkiye’de coğrafi işaret tescilli ürünler, http://www. kirmizipatent.com/tr/blog/turkiyede-cografiisaret-tescilli-urunler. Erişim Tarihi: 04.03.2018.
Krystallis, A., Ness, M., 2005. Consumer preferences for quality foods from a south European perspective: A conjoint analysis implementation on Greek olive oil. International Food and Agribusiness Management Review, 8(2), 62- 91.
Likudis, Z., Costarelli, V., Vitoratos, A. Apostolopoulos, C., 2014. Determination of pesticide residues in olive oils with protected geographical indication or designation of origin. International Journal of Food Science and Technology, 49(2).
Marcolini, C.M, Parras-Rosa, M. Lopez-Zafra, E., 2015. Designations and consumer perceptions: An experimental study and implications for agricultural policy, British Food Journal, 117(3), 1188-1204.
Mercan, Ş. O. ve Üzülmez, M. 2014. Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 29(2), 67-94.
Orhan, A. 2010. Yerel değerlerin turizm ürününe dönüştürülmesinde coğrafi işaretlerin kullanımı: İzmit pişmaniyesi örneği. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 243-254.
Profeta, A., Balling, R., Roosen, J., 2012. The relevance of origin information at the point of scale, Food Quality and Preference, 26, 1-11.
Polat, E. 2017. Turizm ve coğrafi işaretleme: Balıkesir örneği. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 17-31.
Qualivita. 2019. Food and wine products with geographical indication. The European GI System, https://www.qualivita.it/statistiche-eu-dop-igp-stg/).
Servet, H. 2019. Coğrafi İşaretlerin Dış Ticaret Kanalıyla Bölgesel Kalkınmaya Etkisi: Denizli Ölçeği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, PAU-SBE, Denizli.
Schneider, G. K., Ceritoğlu, A. B., 2010. Yöresel ürün imajının tüketici satın alma davranışı ve yüksek fiyat ödeme eğilimi üzerindeki etkisi: İstanbul ilinde bir uygulama. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 6, 29-52.
Şahin, G. 2013. Coğrafi işaretlerin önemi ve Vize (Kırıkkale)’nin coğrafi işaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 23-37.
Tariş Üzüm Birliği, 2016, http://www.tarisuzum.com.tr, (21.12.2019)
Tepe, S. 2008. Coğrafi işaretlerin Ekonomik Etkileri. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitütüsü. Markalar Dairesi Başkanlığı, Ankara, https://www.teknolojitransferi .gov.tr/ TeknolojiTransferPlatformu/resources/temp/ D97636DF-6971-4068-B85C-E41990C5FF90. pdf;jsessionid=3212BB880A7CCD0EC 23FD8CEBBC8F106
Teuber, R., 2011. Consumers’ and producers’expectations towards geographical indications empirical evidence for a German case study. British Food Journal Vol. 113 No. 7, 900-918.
Tsakiridou, E., Mattas, K., Tsakiridou, H., Tsiamparli, E., 2011. Purchasing fresh produce on the basis of food safety, origin and traceability labels. Journal of Food Products Marketing, 17, 211-226
Türk Patent Kurumu, (TPK), 2019. https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/68EA9618-BA4A49C8-A1B5-0DC9A5BCDF36.pdf
Toklu, İ.T., Ustaahmetoğlu E., Öztürk Küçük, H., 2016. Tüketicilerin coğrafi işaretli ürün algısı ve daha fazla fiyat ödeme isteği: Yapısal eşitlik modellemesi yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, (23)1, 145-161.
Vatansever Deviren, N., Yıldız, O., 2017. Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm açısından değerlendirilmesi: Muğla örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 511-523.
Yalçın, S., Uyanık, T. 2001. Dünya Mermer Ticaretinde Türkiye’nin Yeri, Türkiye 3. Mermer Sempozyumu 3-5 Mayıs 2001, Afyon.
Yenipınar, U., Köşker, H., Karacaoğlu, S. 2014. Turizmde yerel yiyeceklerin önemi ve coğrafi işaretleme: Van Otlu peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2), 13-23.

APA	Servet H, YAYLA N, Çeviş İ (2020). COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. , 107 - 123.
Chicago	Servet Hasibe,YAYLA Nihal,Çeviş İsmail COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. (2020): 107 - 123.
MLA	Servet Hasibe,YAYLA Nihal,Çeviş İsmail COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. , 2020, ss.107 - 123.
AMA	Servet H,YAYLA N,Çeviş İ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. . 2020; 107 - 123.
Vancouver	Servet H,YAYLA N,Çeviş İ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. . 2020; 107 - 123.
IEEE	Servet H,YAYLA N,Çeviş İ "COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ." , ss.107 - 123, 2020.
ISNAD	Servet, Hasibe vd. "COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ". (2020), 107-123.

APA	Servet H, YAYLA N, Çeviş İ (2020). COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. EGE COĞRAFYA DERGİSİ, 29(1), 107 - 123.
Chicago	Servet Hasibe,YAYLA Nihal,Çeviş İsmail COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. EGE COĞRAFYA DERGİSİ 29, no.1 (2020): 107 - 123.
MLA	Servet Hasibe,YAYLA Nihal,Çeviş İsmail COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. EGE COĞRAFYA DERGİSİ, vol.29, no.1, 2020, ss.107 - 123.
AMA	Servet H,YAYLA N,Çeviş İ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. EGE COĞRAFYA DERGİSİ. 2020; 29(1): 107 - 123.
Vancouver	Servet H,YAYLA N,Çeviş İ COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ. EGE COĞRAFYA DERGİSİ. 2020; 29(1): 107 - 123.
IEEE	Servet H,YAYLA N,Çeviş İ "COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ." EGE COĞRAFYA DERGİSİ, 29, ss.107 - 123, 2020.
ISNAD	Servet, Hasibe vd. "COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN İHRACATA DAYALI KALKINMA POTANSİYELİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ". EGE COĞRAFYA DERGİSİ 29/1 (2020), 107-123.