SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Yıl: 2020 Cilt: 13 Sayı: 49 Sayfa Aralığı: 4443 - 4466 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/Joh.46733 İndeks Tarihi: 06-06-2021
SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Öz: 2018 yılı itibariyle ilkokul ve ortaokul öğretim programları revize edilerek, programlarda birtakım yenilikler yapılmıştır. Öğretim programlarının temel unsurlarından biri olan değer, yapılan yeniliklere bağlı olarak etkilenmiştir. 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda 18 değer yer aldığı görülmektedir. Bu değerlerin kazandırılmasında sosyal bilgiler ders kitapları önemli bir işlevi üstlenmektedir. Bu araştırmada, 4. , 5. , 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında değerlere yer verilme durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın deseni, durum çalışmasıdır. Araştırma, doküman inceleme yöntemi ile gerçekleşmiştir. Veriler, betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Çalışmanın örneklemini, Milli Eğitim Bakanlığı ve Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanan ve son 5 yıl süre kullanma kararı verilen sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında sosyal bilgiler 4, 5, 6. ve 7. sınıf ders kitapları olmak üzere toplam 4 kitap incelenmiştir. Araştırma sonucunda her öğrenme alanında çeşitli değerlere yer verildiği tespit edilmiştir. 4. sınıf ders kitabında en fazla dayanışma ve sorumluluk, en az adalet; 5. sınıf ders kitabında en fazla dayanışma, en az dürüstlük; 6. sınıf ders kitabında en fazla duyarlılık, en az tasarruf; 7. sınıf ders kitabında en fazla özgürlük, en az tasarruf değerlerine yer verildiği görülmektedir. Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerlerin hem sınıf hem de öğrenme alanlarına ilişkin dağılımında arklılık gösterdiği görülmektedir. Araştırma sonucu doğrultusunda değerler, ders kitaplarında sınıf düzeyi ve öğrenme alanı kapsamında eşit şekilde yer verilebilir.
Anahtar Kelime: Analysis of Social Studies Textbooks in Terms of Values
Öz: As of 2018, primary and secondary education curriculawere revised and some innovations were made in the curricula. The value that are one of the core elements of the curriculums have been influenced by the innovations that have been made. 2018 social studies course curriculum includes 18 values. Social studies textbooks play an important role in gaining these values. In this study, it was aimed to determine the status of including values in social studies textbooks of 4th, 5th, 6th and 7th grade.The pattern of the research is case study. The research was carried out by document review method. The data is analyzed by descriptive analysis method. The sample of the study consists of social studies textbooks approved by the Ministry of National Education and the Chairman of the Board of Education and decided to use them for the last 5 years. Within the scope of the research, a total of 4 textbooks, including social studies 4, 5, 6 and 7 grade textbooks, were examined. As a result of the research, it was determined that various values were included in each learning area. In the 4th grade textbook, the most solidarity and responsibility, the least justice; in the 5th grade textbook, the most solidarity, the least honesty; in the 6th grade textbook, the most sensitivity, the least savings; in the 7th grade textbook, the most freedom and the least saving values are included. It is seen that the values in social studies textbooks differ in the distribution of both classroom and learning areas. In line with the results of the research, values can be equally included in the textbooks within the scope of class level and learning area.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbaş, O. (2015). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi. Bayram, Tay & Adem, Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde s.344-367. Pegem.
- Aktan, O. & Padem, S. (2013). İlköğretim 5.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 44-55.
- Akyol, Y. (2015). Ortaokul 6.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 194-207. https://dxdoi.org/10.16991/INESJOURNAL.180
- Aydın, M. Z. & Akyol Gürler, Ş. (2012). Okulda Değerler Eğitimi. Nobel.
- Doğan, N. (1993). İlk ve Orta Dereceli Okul Ders Kitapları ve Sosyalleşme (1876-1918). Bağlam.
- Ekşi, H. (2003). Temel insanî değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
- Ersoy, F. & Şahin, T. (2012). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1535-1558.
- Evin, İ. & Kafadar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler yönünden içerik çözümlemesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 293-304.
- Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.). Anı (Orijinal eserin yayın tarihi 2011).
- Gültekin, G., Akpınar, M. Nohutçu, M., Özerdoğan, P. & Aygün, S. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 7. Milli Eğitim Bakanlığı Kitapları.
- Güzel Candan, D. & Ergen, G. (2014). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 134-161.
- Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30, 169-202. https://doi.org/10.1080/713657146
- İbret, B. Ü., Demirbaş, İ. & Demir, F. B. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerine alternatif etkinliklerle doğal çevreye duyarlılığın kazandırılması. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(1), 258-280. http://dx.doi.org/10.30703/cije.474570
- Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 187, 138–145.
- Karacan, H. (2018). Beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarında yer alan milli ve evrensel değerlerin analizi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 1(1), 1-10.
- Kaur, S. (2015). Moral values in education. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 20(3), 21-26. http://dx.doi.org/10.9790/0837-20332126
- Kılcan, B. (2016). Öğretmen adaylarının, değerlerin kazandırılmasına yönelik görüşleri ile değerler eğitimine ilişkin algılarında değerler eğitimi dersinin rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), http://dx.doi.org/605-618.10.17719/jisr.20164520640
- Kılcan, B. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Değerlere İlişkin Öğrenci Algılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kılcan, B. & Üçarkuş, E. (2018). Eğitim bilişim ağı (EBA) dergilerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 42-54.
- Koçoğlu, E., Ersoy, F. & Atik, S. (2016). Kültürel değerlerle sosyal bilgiler öğretimi. Ramazan, Sever, Mesut, Aydın & Erol, Koçoğlu (Ed.). Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi içinde. s.131-150. Pegem.
- Kurtdede Fidan, N. & Gedik, H. (2019). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi ders kitabında yer alan değerler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 251-272. http://dx.doi.org/10.23863/kalem.2019.127
- Kuş, Z., Merey, Z. & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183- 214.
- MEB. (Milli Eğitim Bakanlığı). (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6. ve 7. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı.
- Mertkan, Ş. (2015). Karma Araştırma Tasarımı. Pegem.
- Mindivanli, E. & Aktaş, E. (2011). Sosyal bilgiler 6. sınıf müfredatında yer alan milli ve evrensel değerler. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 72-77.
- Osmanoğlu, A. E. (2013). Türkiye ve Mısır sosyal bilgiler ders kitaplarında milliyetçi değerler: karşılaştırmalı bir analiz. Turkish Studies, 8(8), 989- 1012. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5483
- Öncül, R. (2000). Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Özkan, R. (2010). Türk eğitim sisteminde himayeci değerler: İlköğretim ders kitapları örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1124-1141.
- Şahin, E. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 5. Anadol.
- TDK. (2019). Büyük Türkçe Sözlük.
- Topkaya, Y. (2011). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerlerin Ders Kitaplarına Yansıma Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tüysüz, S. (2018). İlkokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 4. Tuna.
- Ulusoy, K. (2015). Sosyal bilgilerde ders kitapları. B. Tay & A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde. (s.194-220). Pegem.
- Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 499-522.
- Yılmaz, F. G., Bayraktar, H., Özden, M. K., Akpınar, M. & Evin, Ö. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 6. MEB Kitapları.
APA | Oğuz Haçat S, Demir F (2020). SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
Chicago | Oğuz Haçat Sibel,Demir Fatıma Betül SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2020): 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
MLA | Oğuz Haçat Sibel,Demir Fatıma Betül SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2020, ss.4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
AMA | Oğuz Haçat S,Demir F SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2020; 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
Vancouver | Oğuz Haçat S,Demir F SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2020; 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
IEEE | Oğuz Haçat S,Demir F "SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.4443 - 4466, 2020. 10.29228/Joh.46733 |
ISNAD | Oğuz Haçat, Sibel - Demir, Fatıma Betül. "SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2020), 4443-4466. https://doi.org/10.29228/Joh.46733 |
APA | Oğuz Haçat S, Demir F (2020). SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi, 13(49), 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
Chicago | Oğuz Haçat Sibel,Demir Fatıma Betül SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi 13, no.49 (2020): 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
MLA | Oğuz Haçat Sibel,Demir Fatıma Betül SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi, vol.13, no.49, 2020, ss.4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
AMA | Oğuz Haçat S,Demir F SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi. 2020; 13(49): 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
Vancouver | Oğuz Haçat S,Demir F SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Tarih Okulu Dergisi. 2020; 13(49): 4443 - 4466. 10.29228/Joh.46733 |
IEEE | Oğuz Haçat S,Demir F "SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ." Tarih Okulu Dergisi, 13, ss.4443 - 4466, 2020. 10.29228/Joh.46733 |
ISNAD | Oğuz Haçat, Sibel - Demir, Fatıma Betül. "SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ". Tarih Okulu Dergisi 13/49 (2020), 4443-4466. https://doi.org/10.29228/Joh.46733 |