Yıl: 2020 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 110 - 128 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ

Öz:
Yazılı anlatılarda kadınların sunumuna dair eleştiriler uzun yıllar önce başlasa da görsel yapımlardakadının sunumu, feminist dalganın da etkisiyle 1970’li yıllardan itibaren tartışmaya açılmıştır. Görsel anlatılardayer alan kadın erkek figürleri aynı zamanda toplumsal yapıdaki cinsiyet algısını da temsil etmektedir. Görselyapımların birçoğunda yer alan cinsiyet merkezli temsillerin, toplumsal hiyerarşiyi yansıtmakla birlikte aynızamanda hegemonik gücün imajlar üzerindeki etkisini de gösterdiği düşünülmektedir.Görsel yapımlarda kadın temsilinin sorunlu olmasının çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Feminist kuramıntemel iddiası, kadının ikincil konumuna dayalı bir uzantı olarak yer alan sorunlu temsillerin, var olansınıflaştırılmış düzeni meşrulaştırmakta ve devamlılığını sağlamakta olduğudur.Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığın kökenine inen araştırmacılar, psikanalitik kuramlardan yola çıkıpideoloji ve hegemonya kavramlarına uzanmış, zaman zaman bilinçdışını konu almış, zaman zaman da egemendüşünce sisteminin kendi gibi olmayanları nasıl alt statülerde konumlandırdığını ve azınlıklaştırdığınıvurgulamışlardır. Kadına şiddet ve cinsel istismarın temsili de bahsedilen azınlıklaştırma konusu içindedeğerlendirilebilmektedir. Çalışmada, görsel yapımlarda kadının, kadına şiddetin ve cinsel istismarın nasıl elealındığına dair örnekler sunulurken, bu örnekler Şahsiyet draması için sınanmaktadır.Gelişen teknolojinin bir getirisi olarak hayatımıza giren internet televizyonu, izleyici odaklı bir deneyimvaat etmektedir. Şu ana kadar ana akım yayıncılığa kıyasla denetim sistemlerinden ve reklam verenlerden bağımsızhareket edebilme imkanına daha fazla sahip olduğu düşünülen internet televizyonculuğu, yenilikçi bir medyaolarak kendini konumlandırmaktadır. Araştırma konusu olan Şahsiyet de yayın mecrasıyla uyum içerisindeyenilikçi bir olay örgüsüne sahip, cinsiyet temsilleri üzerine alışılmışın dışında söylemleri olan bir yapım olarakdikkat çekmektedir. Bu çalışmada görsel yapımlarda stereotipleştirilen cinsiyet temsillerinin yanı sıra, Şahsiyet’inalternatif söylemin hangi noktalarda taşıyıcısı olduğu, hangi noktalarda da ana akım yapımlarla kesiştiği, söylemanalizi yöntemiyle irdelenmektedir
Anahtar Kelime: Toplumsal Cinsiyet Drama Medya Temsilleri

ŞAHSİYET AS AN ALTERNATIVE NARRATIVE IN THE CONTEXT OF GENDER

Öz:
Although the early criticism of the presentation of women in print publications began many years ago, the presentation of women in visual productions has been debated since the 1970s with the effect of the feminist wave. Female and male representations in visual narratives contain clues to gender perception. In many visual productions, gender representations reflect social hierarchy and test hegemonic power over images. There are several reasons why female representation is problematic in visual productions. The main claim of feminist theory is that problematic representations, which are based on the secondary position of the woman, legitimize the existing classified order and ensure its continuity. The researchers trying to find the roots of gender-based discrimination have reached out to the concepts of ideology and hegemony based on psychoanalytic theories, occasionally addressed the unconscious, and sometimes emphasized how the dominant thought system has positioned and minorised those who are not like them. The representation of violence against women and sexual abuse is also functional for the aforementioned minorisation. While presenting opinions about how woman, violence against woman, and sexual abuse are reflected in visual productions in this research, these views are tested for Şahsiyet TV drama. Internet television, which comes into our lives as an outcome of the emerging technologies, promises an audience-oriented experience. Internet television, which until now has been considered to be more capable of acting independently of control systems and advertisers than mainstream broadcasting, introduces itself as an innovative media. As the main subject of the research, Şahsiyet TV drama also draws attention as a production with an innovative plot of events in harmony with the media and with unusual discourses on gender representations. In this article, In addition to the gender representations stereotyped in visual productions, at what points Şahsiyet is the bearer of alternative discourse and at what points it intersects with mainstream productions is examined by discourse analysis method.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aristo (1987). Poetika (Çev: İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Bhasin K. (2015). Toplumsal cinsiyet bize yüklenen roller (Çev: Kader Ay). İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
  • Biryıldız, E. (1997). Western’ler, gangster filmleri ve kara filmlerde erkeğin sunumu üzerine bir deneme. İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Dergisi
  • Burton, G. (2008). Görünenden fazlası (Çev: Nefin Dinç). İstanbul: Yeni Alan Yayıncılık.
  • Briere, J., Malamuth, N. and Check J. (1985). Sexuality and rape supportive beliefs, International Journal of Women’s Studies, 8. Montreal: Eden Press Women's Publications.
  • Brownmiller, S. (1984). Cinsel zorbalık: Irza tecavüz olgusunun bir tarihçesi (Çev: Suğra Öncü). İstanbul: Cep Kitapları.
  • Connell, R. (2005). Masculinities. Los Angeles: University of California Press.
  • Connell, R. (2012). Toplumsal cinsiyet ve iktidar, toplum, kişi ve cinsel politika (Çev: Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Çam, Ş. (2009). Televizyon dizilerinin kadına yönelik şiddet temsillerinde ataerkil rejimin ideolojisi. Kültür ve İletişim, 12 (2) Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi.
  • Çığ, Ü. (2006). George Gerbner. Barış Çoban (Ed) 21. Yüzyıl iletişim çağını aydınlatan kuramcılar: Kadife karanlık ayna şövalyeleri. İstanbul: Su Yayınevi.
  • Çoban, B. (2005). Gerçek, imgesel, simgesel, arzu ve ayna. Nurdoğan Rigel vd. (Ed). Kadife karanlık: 21 Yüzyıl iletişim çağını aydınlatan kuramcılar. İstanbul: Su Yayınevi.
  • Freud, S. (1993). Cinsiyet üzerine (Çev: A. Avni Öneş). İstanbul: Say Yayınları.
  • Gerbner G. and Signorielli, N. (1979). Women and minorities in television drama, 1969-1978. Pennsylvania: University of Pennsylvania The Annenberg School of Communications.
  • Gerbner, G. (2014). Medyaya karşı (Çev: Veysel Batmaz, Güneş Ayas ve İsmail Kovacı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Godenzi, A. (1992). Cinsel şiddet (Çev: Sultan Kurucan ve Yakup Coşar). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Gouma-Peterson T. and Mathews, P. (2008). Ahu Antmen (Ed) Sanat tarihinin feminist eleştirisi, sanat cinsiyet. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Kristeva, J. (2003). Fallusun yabancılığı. Bella Habip (Ed) Kadınlık yeniden. İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Lacan, J. (2005). Écrits: a selection. New York: Taylor and Francis.
  • Malamuth M. and Briere, J. (1986). Sexual violence in the media: indirect effects on aggression against women. Journal of Social Issues, 42(3), (75-92). New York: NY Plenum.
  • McQuail, D. (2010). McQuail's mass communication theory. New York: Sage Publications.
  • Metz, C. (1983). The Imaginary Signifier: Psychoanalysis and the cinema. London: Macmillan.
  • Millett, K. (1987). Cinsel politika (Çev: Seçkin Selvi). İstanbul: Payel Yayınları.
  • Mulvey, L. (1997). Görsel haz ve anlatı sineması (Çev. Nilgün Abisel). 25. Kare, 21 (38-46). Ankara: Yıldız Yayıncılık.
  • Mutlu, E. (2008). Televizyonu anlamak. Ankara: AyraçYayınları.
  • Özer, Ö. (2005). Yetiştirme kuramı: Televizyonla yaşamanın ideolojik kültürel sonuçlarına yönelik yapılan araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1).
  • Özgüç, A. (2006). Türk sinemasında cinselliğin tarihi. İstanbul: +1 Kitap.
  • Öztürk, A. (2018). Risk toplumunda erkeklik ve şiddet: Düşünümselliğin izinde erkeğin dönüşümü. Toplum ve Bilim, 145, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Parlayandemir, G. (2016). The cinema of Onur Ünlü or: ‘how I learned to stop worrying and love’ the violence. Cinecri '16 III. International Film Studies and Cinematic Arts Conference on Cinema and Violence, Dakam Publishing, 56-64.
  • Rose, G. (2007). Visual methodologies: An introduction to the interpretation of visual Materials. California: Sage Publications.
  • Sancar, S. (2009). Erkeklik imkansız iktidar: Ailede, piyasada, sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Saygılıgil, F. (2013). Feminist film kuramı. Zeynep Özarslan (Ed.) Sinema kuramları II, İstanbul: Su Yayınları.
  • Scully, D. (2014). Cinsel şiddeti anlamak: Tutuklu tecavüzcü erkekler üzerine bir inceleme (Çev: Şirin Tekeli, Laleper Aytek). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Smelik, A. (2008). Feminist sinema ve film teorisi ve ayna çatladı (Çev: Deniz Koç). İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Sözen, E. (1999). Söylem: Belirsizlik, mübadele, bilgi/güç ve refleksivite. İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Trend, D. (2007) Medyada şiddet efsanesi (Çev: Gül Bostancı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Tuzgöl, K. (2018). Lacanyen psikanalitik kuram ve öznenin konumu. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1(1), 41-53.
  • Ünlü, S., Bayram, N., Uluyağcı, C., Bayçu, S. (2013). Kadına yönelik şiddet: Tv dizilerinde kadına yönelik şiddet üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim 5 (4). 95-104.
  • van Dijk, T. A. (1993). The interdisciplinary study of news as discourse. Klaus Bruhn Jensen and Nicholas W. Jankowski (Ed). A handbook of qualitative methodologies for mass communication research. (pp. 108- 120). London: Routledge.
  • Williams, L. (1991). Film bodies: Gender. Film Quarterly. 44(4), 2-13. California: University of California Press.
  • Yüncüoğlu, B. (2019). Dijital platformların pazarlanmasında sosyal medya stratejileri: Netflix Türkiye örneği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
  • Arslan, Y. (2018). Sen Anlat Karadeniz'in tepki çeken sahnesi hakkında Osman Sınav'dan açıklama: Şiddeti hafifletmek mazur görmektir. https://onedio.com/haber/-sen-anlatkaradeniz-in-tepki-ceken-sahnesi-hakkinda-osman-sinav-dan-aciklama-siddetihafifletmek-mazur-gormektir-807080, Erişim Tarihi: 10. 05. 2019.
  • Aytuğ, Y. (2010) Tecavüzün dayanılmaz reytingi. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/ gunaydin/aytug/2010/10/21/tecavuzun_dayanilmaz_reytingi, Erişim Tarihi: 10. 05. 2019.
  • Diziseti.tv, https://diziseti.tv/sen-anlat-karadeniz-54-bolum-ne-zaman-yayinlanacak-3-sezon2019-2020/, Erişim Tarihi: 29.10.2019. Imdb, https://www.imdb.com/chart/toptv, Erişim Tarihi: 15. 03. 2020.
  • Kaya Güler, S. (2012) Dizilerde Tecavüz.https://www.yeniasir.com.tr/yazarlar/seda_kaya_ guler/2012/04/04/dizilerde-tecavuz, Erişim Tarihi: 10. 05. 2019.
  • Kamuajans (2019). http://www.kamuajans.com/diziler/sen-anlat-karadeniz-dizisi-final-yapmanedeni-ne-sen-anlat-karadeniz-final-bolumunde-neler-oldu-h522430.html, Erişim Tarihi: 14. 11. 2019.
  • Netflix, https://www.netflix.com/search?q=miss%20rep&jbv=70167128&jbp=0&jbr=0, Erişim Tarihi: 07. 04. 2019.
  • Nelmes, J. (2012). Introduction to film studies. (Çev: Ertan Yılmaz) http://kaosgl.org/ sayfa.php?id=688, Erişim Tarihi: 02.12.2018.
  • Takvim Gazetesi, https://www.takvim.com.tr/televizyon/2011/04/21/bu-tecavuz-sahnesiisyan-ettirdi, Erişim Tarihi: 10. 05. 2019.
  • Tamer, M. (2007). TV dizilerinde tecavüzle gelen reyting rekoru. https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/meral-tamer/tv-dizilerinde-tecavuzle-gelenreyting-rekoru-227209, Erişim Tarihi: 13. 04. 2019.
  • Tezkan, M. (2011). Tecavüz dizileri niye çok izleniyor? http://www.milliyet.com.tr/ yazarlar/mehmet-tezkan/tecavuz-dizileri-niye-cok-izleniyor--1437686/, Erişim Tarihi: 10. 05. 2019.
APA Ereke Y, Parlayandemir G (2020). TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. , 110 - 128.
Chicago Ereke Yasemin,Parlayandemir Gizem TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. (2020): 110 - 128.
MLA Ereke Yasemin,Parlayandemir Gizem TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. , 2020, ss.110 - 128.
AMA Ereke Y,Parlayandemir G TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. . 2020; 110 - 128.
Vancouver Ereke Y,Parlayandemir G TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. . 2020; 110 - 128.
IEEE Ereke Y,Parlayandemir G "TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ." , ss.110 - 128, 2020.
ISNAD Ereke, Yasemin - Parlayandemir, Gizem. "TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ". (2020), 110-128.
APA Ereke Y, Parlayandemir G (2020). TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 110 - 128.
Chicago Ereke Yasemin,Parlayandemir Gizem TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 5, no.1 (2020): 110 - 128.
MLA Ereke Yasemin,Parlayandemir Gizem TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, vol.5, no.1, 2020, ss.110 - 128.
AMA Ereke Y,Parlayandemir G TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2020; 5(1): 110 - 128.
Vancouver Ereke Y,Parlayandemir G TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2020; 5(1): 110 - 128.
IEEE Ereke Y,Parlayandemir G "TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ." İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5, ss.110 - 128, 2020.
ISNAD Ereke, Yasemin - Parlayandemir, Gizem. "TOPLUMSAL CİNSİYET EKSENİNDE ALTERNATİF BİR ANLATI: ŞAHSİYET ÖRNEĞİ". İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 5/1 (2020), 110-128.