Yıl: 2021 Cilt: 50 Sayı: 230 Sayfa Aralığı: 445 - 460 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.37669/milliegitim.677847 İndeks Tarihi: 06-08-2021

OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ

Öz:
Bir öğrencinin eğitim hayatında önemli bir role sahip olan öğretmenlikmesleği insan hayatını etkileyen mesleklerden biridir. Belirli bir eğitim aldıktansonra devlet okulu veya özel bir okulda göreve başlayan öğretmenler çalıştıklarıokulda üstlendikleri göreve göre yönetici veya öğretmen olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma için devlet okullarında resmi olarak yapılan sınavlar gözönünde bulundurulurken özel okullarda çalışan öğretmenin performansı dikkate alınmaktadır. Bu performansı etkileyen faktörler arasında azim (grit) ve psikolojik sağlamlığın (resiliens) yer aldığı düşünülmektedir. Bu bakımdan, bu araştırmanın amacı; azim ve psikolojik sağlamlığın okullarda yönetici ve öğretmenolarak çalışan öğretmenleri, öğretmen olarak çalışma referans alınarak, doğru sınıflandırıp sınıflandırmadığını incelemektir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin235’i yönetici, 324’ü ise öğretmen olarak çalışmaktadır. Korelasyonel yöntemleyapılan bu araştırmada katılımcılara kişisel bilgi formu, kısa azim ölçeği ve kısapsikolojik sağlamlık ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen veriler ‘Binary LojistikRegresyon Analizi’ ile test edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda azmin öğretmenleri, yönetici ve öğretmen olarak sınıflandırmada etkili olduğu gözlemlenirkenpsikolojik sağlamlığın bu sınıflandırmada etkili olmadığı gözlemlenmiştir. Kurulan modelde azmin öğretmenleri, yönetici ve öğretmen olarak % 85.70 orandadoğru sınıflandırdığı görülmüştür.
Anahtar Kelime:

THE ROLE OF GRIT AND RESILIENCE IN SCHOOL MANAGERS AND TEACHERS

Öz:
The teaching profession, which has an important role in a student's education life, is one of the professions that affect human life. Teachers are classified as administrators or teachers according to the roles they undertake in education. For this promotion, while exams are officially taken into account in public schools, the performance of teachers working in private schools is taken into consideration. Perseverance (grit) and psychological resilience are thought to be among the factors affecting this performance. In this respect, the purpose of this study to examine whether perseverance and psychological resilience correctly classify teachers who work as administrators and teachers in schools, with reference to working as teachers. 235 of the teachers participating in the study work as administrators and 324 as teachers. A personal information form, short perseverance scale and short psychological resilience scale were applied to the participants in this study with the correlational method. The obtained data were tested with "Binary Logistic Regression Analysis". As a result of the analysis, it was observed that perseverance was effective in classifying teachers as administrators and teachers, while psychological resilience was not effective in this classification. In the model established, it was seen that perseverance correctly classified teachers as administrators and teachers by 85.70%.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ABBAS, M. ve Raja, U. (2010). Impact of psychological capital on ınnovative performance and job stress. Canadian Journal of Administrative Sciences, 32(2), 128-138. https://doi.org/10.1002/ cjas.1314.
  • AKÇAMETE, G., Kaner, S. & Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde tükenmişlik, iş doyumu ve kişilik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • AKMAN, Y. (2016). Öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 268-277. http://dx.doi. org/10.14582/DUZGEF.729.
  • ALİYEV, R. (2015). Azim. B. Tekinalp, ve Ş. Terzi (Ed.), Eğitimde pozitif psikoloji uygulamaları (s. 221-249). Ankara: Pegem Akademi.
  • ALTUN, S. A., & Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “eğitim” kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(3), 329-354.
  • ATASOY, D. (2001). Lojistik regresyon analizi ve bir uygulama denemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • AYDIN, İ. (2002). İş yaşamında stres (2. baskı). Ankara: Pegem A.
  • BALAY, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148. https://doi.org/10.1207/s15326985ep2802_3.
  • BAŞARAN, M., & Çelik, İ. (2018). Nafi Atuf Kansu’ya göre öğretmen ve öğretmenlik mesleği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1-15.
  • BAYRAKTAR, S., & Güder, S. Y. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rolüne ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme eğilimleri ilişkisi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 640-665. https://doi.org/10.18039/ajesi.577713.
  • BENARD, B. (2004). Resiliency: What we have learned. San Francisco: WestEd Publishers.
  • BESUNER, P. (2016). Leadership attributes and behaviors as predictors of organizational resilien-ce in academic health care systems. Unpublished doctoral dissertation, Walden Univer-sity.
  • BOZGEYİKLİ, H., & Şat, A. (2014). Öğretmenlerde psikolojik dayanıklılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Özel okul örneği. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), 172-191.
  • BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 11. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • CAMPBELL-SİLLS, L., Cohan, S. L., & Stein, M. B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour research and therapy, 44(4), 585-599. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.05.001.
  • CARVER, C. S. (1998). Resilience and thriving: Issues, models, and linkages. Journal of Social Issues, 54, 245-266. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1998.tb01217.x.
  • CERİT, Y., Kadıoğlu Ateş, H. & Kadıoğlu, S. (2018). İlkokul müdürlerinin bakım liderliği davranışları ile öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 6(74), 223-238.
  • CEYHAN, A. A. (2006). An investigation of adjustment levels of Turkish university students with respect to perceived communication skill levels. Social Behavior and Personality, 34(4), 367– 379. https://doi.org/10.2224/sbp.2006.34.4.367.
  • CHAN, D. (2003). Hardiness and its role in the stres-burnout relationship among prospective teachers in Hong Kong. Teacher and Teacher Education, 19, 381-395. https://doi.org/10.1016/ S0742-051X(03)00023-4.
  • ÇELİK, İ., & Sarıçam, H. (2018). The effect of teacher interview exam on grit and motivational persistence levels on teacher candidates. In 6th International Congress on Curriculum and Instruction (ICCI–EPOK 2018) (No. 309).
  • ÇETİN, E. (2019). Öğretmenlerin psikolojik dayanıklılığı ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • ÇOKLUK, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (2.Baskı). Pegem Yayınları: Ankara.
  • DOĞAN, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
  • DUCKWOERTH, A., Peterson, C., Matthews, M. & Kelly, D. (2007). Grit: Perseverance and passion for long term goals. Journal of Personality and Social Psycholohy, 92, 6, 1087-1101. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.92.6.1087.
  • DUCKWORTH, A. (2018). Azim sabır, tutku ve kararlılığın gücü. (Çev. Öyküm Taner). İstanbul: Pegasus Yayıncılık.
  • DUCKWORTH, A. L., & Quinn, P. D. (2009). Development and validation of the Short Grit Scale (Grit-S). Journal of Personality Assessment, 91(2), 166-174. https://doi. org/10.1080/00223890802634290.
  • ERARSLAN, Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinde psikolojik sağlamlık ile depresif belirtiler ve yaşam memnuniyeti arasındaki ilişkide benlik saygısı, pozitif dünya görüşü ve umudun aracı rolünün incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • ERYILMAZ, S. (2012). Üniversite öğrencilerinde psikolojik sağlamlığı yordamada yaşam doyumu, benlik saygısı, iyimserlik ve kontrol odağının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
  • GÖNEN, T. (2020). Özel okullarda çalışan öğretmenlerin psikolojik sağlamlıkları ve iş doyumlarının mesleki tükenmişlik düzeylerine etkisi: Mardin ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
  • GREENE, R. (2002). Human behavior theory: A resilience orientation. R. Greene (Eds.). Resiliency: An integrated approach to practice, policy, and research. Washington, DC: NASW Press.
  • GÜRGAN, U. (2006). Resiliency scale (RS): scale development, reliability and validity study. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 39(2), 45-74.
  • HAJLOO, N. (2013). Relationship between positive psychological capacities and sense of humour among female teachers of Iran. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 93-96. https:// doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.06.516.
  • JİN, J. I., & Kim, N. C. (2017). Grit, academic resilience, and psychological well-being in nursing students. The Journal of Korean Academic Society of Nursing Education, 23(2), 175-183. https://doi.org/10.5977/jkasne.2017.23.2.175.
  • KARABULUT, N. (2015). Okul yöneticilerinin yılmazlık düzeyleri ve denetim odağı ile ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • KARAIRMAK, Ö. (2007). Depremzedeler arasında psikolojik dayanıklılığa katkıda bulunan kişisel niteliklerin araştırılması: Bir model test çalışması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • KELEKÇİ, H. & Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri ile yeterlik inançları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3). https:// doi:10.17860/efd.96988.
  • LUTHAR, S. S., Cicchetti, D. & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562. https://doi. org/10.1111/1467-8624.00164.
  • MADDİ, S. R., Harvey, R. H., Khoshaba, D. M., Lu, J. L., Persico, M., & Brow, M. (2006). The personality construct of hardiness, III: Relationships with repression, innovativeness, authoritarianism, and performance. Journal of Personality, 74(2), 575-598. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2006.00385.x.
  • MASTEN, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience process in development. American Psychologist, 56, 227-238.
  • MEYER, G., Shatto, B., Kuljeerung, O., Nuccio, L., Bergen, A. ve Wilson, C.R. (2020). Exploring the relationship between resilience and endurance among nursing students: a relational research study. Nurse Education Today, 84, 104246. https://doi.org/10.1016/j. nedt.2019.104246.
  • NANTO, Z., & Özan, M. B. (2016). Öğretmenlerin Yaşadıkları Yıldırma Durumlarının İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 112-128. https://doi.org/10.29065/ usakead.256382.
  • ÖZOCAK, A., & Yılmaz, E. (2020). Öğretmenlerin psikolojik güçlendirilmelerinin örgütsel mutluluklarına etkisi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 80-94. Retrieved from https:// dergipark.org.tr/en/pub/cybd/issue/53990/652741.
  • PETERSON, C. & Seligman, M.E. (2004). Karakterin güçlü yönleri ve erdemleri: El kitabı ve sınıflandırma (Cilt 1). Ankara: Oxford University Press.
  • RAHAT, E. (2014). Benlik kurgusu, sosyal destek, başa çıkma stilleri ve yılmazlığın üniversite yaşamına uyumu yordama güçlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
  • RERAKİ, M., Çelik, İ., & Sarıçam, H. (2015). Grit as a mediator of the relationship between motivation and academic achievement. Ozean Journal of Social Science, 8(1), 19-32. https://doi. org/10.13140/RG.2.2.15063.78240.
  • ROBERTSON-KRAFT, C., & Duckworth, A. L. (2014). True grit: Trait-level perseverance and passion for long-term goals predicts effectiveness and retention among novice teachers. Teachers College record (1970), 116(3). http://www.tcrecord.org/Content.asp?ContentId=17352.
  • SARIÇAM, H., Çelik, İ. ve Oğuz, A. (2016). Kısa azim (sebat) ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(2), 927-935.
  • SEZGİN, F. (2010). Psikolojik dayanıklılığı düşük ve yüksek öğretmenlerde örgütsel bağlılık üzerine bir araştırma. 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı 16-18 Eylül 2010.
  • SEZGİN, F., & Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 103-127.
  • SMİTH, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200. https://doi.org/10.1080/10705500802222972.
  • STEİNHARDT, M. & Dolbier, C. (2008). Evaluation of a resilience intervention to enhance coping strategies and protective factors and decrease symptomatology. Journal of American College Health, 56(4), 445-453. https://doi.org/10.3200/JACH.56.44.445-454.
  • STRAYHORN, T.L. (2014). What role does courage play in the academic success of black male colleges in predominantly white institutions? Journal of African American Studies, 18(1), 1-10. https://doi.org/10.1007/s12111-012-9243-0.
  • TANYERİ, E. (2016). 23 yaş ve üzeri heteroseksüel ve homoseksüel bireylerin erken dönem uyumsuz şemalarının ilişkilerde yükleme tarzları ve psikolojik sağlamlık üzerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • TDK (2019). Büyük Türkçe sözlük. 25.11.2019 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.56d4c216bbd452 53474962 sitesinden alınmıştır.
  • TERZİ, Ş. (2006). Kendini toparlama gücü ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 26(3), 77-86.
  • TOPRAK, H. (2014). Ergenlerde mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
  • TOUGH, P. (2012). How children succeed: Grit, curiosity, and the hidden power of character. Houghton Mifflin Harcourt.
  • TURA, G., & Doğan, B.B. (2020). “Okul psikolojik danışmanlarının (Rehber Öğretmenlerin) psikolojik sağlamlığının demografik değişkenler açısından incelenmesi”, 6. Uluslararası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi, Zeytinburnu Hilton Otel, İstanbul, 39-51.
  • TUSAİE, K., & Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18, 3–8.
  • UÇAN, A. (2001). Türkiye’de öğretmenlik mesleğine genel bakış. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimde Kalite Paneli (22 Kasım 2000). Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara, 53-102.
  • ULUKAN, M. (2020). Öğretmenlerin mutluluk ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 620-631.
  • UYGUN, S. (2012). Basında öğretmen sorunları. Millî Eğitim Dergisi, 42(194), 72-91.
  • WANG, J. H., Chen, Y. T., & Hsu, M. H. (2014).A case study on psychological capital and teaching effectiveness in elementary schools. IACSIT International Journal of Engineering and Technology, 6(4), 331- 337. https://doi.org/10.7763/IJET.2014.V6.722.
  • WANG, Z., Li, C. & Li, X. (2017). Resilience, leadership and work engagement: The Mediating role of positive affect. Sos. Indic. Re., 132, 699-708.
  • WASDEN, S.T. (2014). A Correlational study on transformational leadership and resilience in higher education leadership. Unpublished doctoral dissertation, University of Idoho.
  • YALIM, D. (2007). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin uyumu: Psikolojik sağlamlık, başa çıkma, iyimserlik ve cinsiyetin rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilinler Enstitüsü, Ankara.
  • YILMAZ-IRMAK, T. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
APA sonkur a (2021). OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. , 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
Chicago sonkur ali OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. (2021): 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
MLA sonkur ali OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. , 2021, ss.445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
AMA sonkur a OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. . 2021; 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
Vancouver sonkur a OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. . 2021; 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
IEEE sonkur a "OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ." , ss.445 - 460, 2021. 10.37669/milliegitim.677847
ISNAD sonkur, ali. "OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ". (2021), 445-460. https://doi.org/10.37669/milliegitim.677847
APA sonkur a (2021). OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. Milli Eğitim, 50(230), 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
Chicago sonkur ali OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. Milli Eğitim 50, no.230 (2021): 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
MLA sonkur ali OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. Milli Eğitim, vol.50, no.230, 2021, ss.445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
AMA sonkur a OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. Milli Eğitim. 2021; 50(230): 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
Vancouver sonkur a OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ. Milli Eğitim. 2021; 50(230): 445 - 460. 10.37669/milliegitim.677847
IEEE sonkur a "OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ." Milli Eğitim, 50, ss.445 - 460, 2021. 10.37669/milliegitim.677847
ISNAD sonkur, ali. "OKUL YÖNETİCİLERİ VE ÖĞRETMENLERDE AZİM VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ROLÜ". Milli Eğitim 50/230 (2021), 445-460. https://doi.org/10.37669/milliegitim.677847