AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Kaya, Gulsum Kubra; Öztürk, Fatih

doi:10.17482/uumfd.697097

AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Fatih ÖZTÜRK, (İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Gülsüm Kübra KAYA (İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi

12 0

Yıl: 2020 Cilt: 25 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1239 - 1252 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17482/uumfd.697097 İndeks Tarihi: 29-07-2022

AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:

Tüm dünyada, ilgili makamlar acil durumlara hazırlıklı olma ve afetlere müdahale için kısa ve uzunvadeli faaliyetler içeren afet yönetim planları hazırlamaktadır. Bu noktada, acil durum toplanma alanlarıafetzedelerin ihtiyaçlarını karşılamak ve afet sonrasındaki kaosu en aza indirgemek için önemli bir roloynamaktadır. Bu nedenle, yetkililer acil durum toplanma alanlarını çeşitli kriterleri göz önündebulundurarak belirler ve bu alanların her zaman hazır durumda olmasını sağlarlar. Bu çalışma, İstanbul’unbir ilçesindeki kırk üç acil durum toplanma alanını, konunun uzmanı beş kişi tarafından belirlenen yedikriter altında değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, analizi yapmak için ÇKKV (Çok Kriterli KararVerme) yöntemi olan PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for EnrichmentEvaluation) kullanılmıştır. PROMETHEE’ den elde edilen bulgular kırk üç acil durum toplanma alanınınyedi kriter altında sıralanmasını sağlamıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, bazı toplanma alanlarınınyeniden gözden geçirilmesi zorunluluğu da dâhil olmak üzere acil durum toplanma alanlarının mevcutdurumuna ilişkin öngörüler ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelime: ÇKKV Promethee yöntemi Afet toplanma alanları

Evaluation of the Post-Disaster Emergency Assembly Areas through the Use of PROMETHEE Method

Öz:

All over the world, authorities prepare disaster management plans containing short- and longterm activities for emergency preparedness and response to disasters. At this point, emergency assembly areas play a crucial role to deliver the needs of the disaster victims and to minimise chaos following the disaster. The authorities designate the emergency assembly areas by considering several criteria and, in turn, ensure the readiness of these points at all times. This study aims to evaluate forty-three emergency assembly areas in a district of Istanbul under seven criteria that have been identified by five subject matter experts. The study used the PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation), an MCDM (Multi-Criteria Decision-Making) method, to undertake the analysis. The PROMETHEE method provided the rankings of these forty-three emergency assembly areas under seven criteria. The findings from this study shed light on the current status of the emergency assembly areas, including the necessity to reconsider some of the assembly points.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ağaç, G., Baki, B., Peker, İ., ve Ar, İ. M. (2015) Çok kriterli karar verme tekniklerini kullanarak serbest bölge yer seçimi : Doğu Anadolu Bölgesi örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 79–113.
2. Akyüz, Y., ve Soba, M. (2013) ELECTRE yöntemiyle tekstil sektöründe optimal kuruluş yeri seçimi: Uşak ili örneği. International Journal, 9(19). 185-198. doi: 10.11122/ijmeb.2013.9.19.452
3. Ar, İ. M., Baki, B., ve Özdemir, F. (2014) Kuruluş yeri seçiminde bulanık AHS-VIKOR yaklaşımının kullanımı: Otel sektöründe bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 13(13), 93–114. doi: 10.18092/ijeas.07453
4. Athawale, V. M., and Chakraborty, S. (2010) Facility location selection using PROMETHEE II method. International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, 59–64.
5. Ayvaz, B., Kusakcı, A., Ozturk, F., ve Sırakaya, M. (2018) Biyodizel tedarik zinciri ağ tasarımı için çok amaçlı karma tam sayılı doğrusal programlama modeli önerisi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering , 23 (4) , 55-70. doi: 10.21923/jesd.509079
6. Bağcı, H., ve Esmer, Y. (2016) Promethee yöntemı̇ ile faktorı̇n şı̇ rketi seçı̇ mı̇. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 116–129. doi: 10.18221/bujss.14955
7. Bedir, N., ve Eren, T. (2015) AHP-PROMETHEE yöntemleri entegrasyonu ile personel seçim problemi : Perakende sektöründe bir uygulama. Social Sciences Research Journal, 4(4), 46–58.
8. Brans JP., and Mareschal B. (2005) PROMETHEE methods. in: multiple criteria decision analysis: state of the art surveys. International Series in Operations Research & Management Science, vol 78, Springer, New York. doi: 10.1007/0-387-23081-5_5
9. Brans, J. P., and Vincke, P. (1985) Note—a preference ranking organisation method. Management Science, 31(6), 647–656.
10. Brans, J. P., Vincke, P., and Mareschal, B. (1986) How to select and how to rank projects: the PROMETHEE method. European Journal of Operational Research, 24, 228–238.
11. Chen, W., Zhai, G., Fan, C., Jin, W., and Xie, Y. (2016) Human and ecological risk assessment : an international a planning framework based on system theory and GIS for urban emergency shelter system : A case of Guangzhou , China. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal,23(3), 441–456. doi: 10.1080/10807039.2016.1185692
12. Çınar, A. K., Akgün, Y., ve Maral, H. (2018) Afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi : İzmir-Karşıyaka örneği. Planlama, 28(2), 179–200. doi: 10.14744/planlama.2018.07088
13. Daǧdeviren, M., ve Eraslan, E. (2008) Promethee sıralama yöntemı̇ ı̇ le tedarı̇ kçí seçı̇ mı̇ . Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 23(1), 69–75.
14. Eleren, A. (2006) Kuruluş yeri seçiminin analitik hiyerarşi yöntemi ile seçimi; Dericilik sektörü örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 405–416.
15. Erdin, H. E., Aydın, M. B. S., Partigöç, N. S., Zengin Çelik, H., Palazca, A., ve Horoz, Ç. (2018) Kentiçi yol kademelenmesinin afet durumunda toplanma alanlarının erişilebilirliğine etkisi açısından irdelenmesi. International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management, 625–637.
16. Fan, C., Ph, D., Zhai, G., Zhou, S., Zhang, H., and Qiao, P. (2017) Integrated framework for emergency shelter planning based on multihazard risk evaluation and its application : Case study in China. Natural Hazards Review, 18(4), 1–15. doi: 10.1061/(ASCE)NH.1527- 6996.0000253
17. García, J. L., Alvarado, A., Blanco, J., Jiménez, E., Maldonado, A. A., and Cortés, G. (2014) Multi-attribute evaluation and selection of sites for agricultural product warehouses based on an Analytic Hierarchy Process. Computers and Electronics in Agriculture, 100, 60–69. doi: 10.1016/j.compag.2013.10.009
18. Genç, T. (2013) PROMETHEE yöntemi ve GAIA düzlemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 133–154.
19. Gerdan, S., ve Şen, A. (2019) Afet ve acil durumlar için belirlenmiş toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi: İzmit örneği. İdealkent, 10(28), 962–983. doi: 10.31198/idealkent.514077
20. Goumas, M., and Lygerou, V. (2000) An Extension of the PROMETHEE method for decision making in fuzzy environment: Ranking of alternative energy exploitation projects. European Journal of Operational Research, 123(3), 606–613.
21. Guler, D., Adanacıoğlu, H., Saner, G., ve Azak, Ş. (2014) Promethee yöntemi ile gıda sanayi işletmesinin kuruluş yeri seçiminin belirlenmesi: Kuru domates işletmesi örneği. I. Uluslararası Katılımlı Proje Yönetimi Konferansı- Proje Yönetim Zirvesi, 92–101.
22. Ishizaka, A., and Resce, G. (2020). Best-Worst PROMETHEE method for evaluating school performance in the OECD’s PISA project. Socio-Economic Planning Sciences, s. 100799. doi: 10.1016/j.seps.2020.100799
23. İnce, U., Azvay, B., Öztürk, F., Kuşakçı, A.O., (2018), Value Stream Mapping in Lean Production and an Application in the Textile Sector, Journal of İnternational Trade, Logistics and Law, 4(1), 111-125
24. Karabıçak, Ç., Boyacı, A. İ., Kocabaş Akay, M., ve Özcan, B. (2016) Çok kriterli karar verme yöntemleri ile karayolu şantiye yeri seçimine ilişkin bir uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 107–121.
25. Karakoç, E. B., Ayvaz, B., Kuşakçı, A. O., ve Öztürk, F. (2018) Biyodizel yakıtlar ı̇ çı̇ n çok önemlı̇ tedarik zı̇ ncı̇rı̇ ağ tasarımı: Türkı̇ ye örneğı̇ . Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part C: Tasarım ve Teknoloji, 6(4), 862–876. doi: 10.29109/gujsc.411873
26. Karande, P. and Chakraborty, S. (2012) ‘Application of PROMETHEE-GAIA method for non-traditional machining processes selection’, Management Science Letters, 2(6), 2049– 2060. doi: 10.5267/j.msl.2012.06.015
27. Kayar, A., Ayvaz, B., ve Öztürk, F. (2018). Akıllı Fabrika, Akıllı Üretim: Endüstri 4.0’a Genel Bakış, 1.International Eurasian Conference on Science, Engineering and Technology (EurasianSciEnTech 2018), 1651-1658.
28. Kırçın, N. P., Çabuk, N. S., Aksoy, K., ve Çabuk, A. (2017) Ülkemizde yeşil alanların afet sonrası toplanma alanı olarak kullanılma olanaklarının artırılması üzerine bir araştırma. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konfransı, 11-13, Eskişehir
29. Komchornrit, K. (2017) The selection of dry port location by a hybrid CFA-MACBETHPROMETHEE method : A case study of Southern Thailand. The Asian Journal of Shipping and Logistics, 33(3), 141–153. doi: 10.1016/j.ajsl.2017.09.004
30. Kuo, R. J., Chi, S. C., and Kao, S. S. (2002) A decision support system for selecting convenience store location through integration of fuzzy AHP and artificial neural network. Computers in Industry, 47(2), 199-214. doi: 10.1016/S0166-3615(01)00147-6
31. Kuşakçı, A., Ayvaz, B., Öztürk, F., ve Sofu, F. (2019) Bulanık MULTIMOORA ile personel seçimi: havacılık sektöründe bir uygulama. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (1) , 96-110 . doi: 10.28948/ngumuh.516835
32. Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A. K., ve Karaveli, A. S. (2015) İzmir’deki afet sonrası toplanma ve acil barınma alanları üzerine bir değerlendirme. 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, İzmir
33. Mareschal, B. (2013). “How to choose the right preference function?”. Erişim Adresi: http://www.promethee-gaia.net/ (Erişim: Nisan 2020)
34. Onan, A. (2014) PROMETHEE sıralama yönteminin konut projelerinin değerlendirilmesinde kullanılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 17–28. doi: 10.5578/jeas.6470
35. Ozturk, F., and Kaya, G. K. (2020) Personnel selection with fuzzy VIKOR: an application in automotive supply industry. Gazi University Science Journal: Part C Design and Technology, 8(1), 94–108. doi: 10.29109/gujsc.595288
36. Ömürbek, N., ve Eren, H. (2014) AHP temelli PROMETHEE sırlama yöntemi ile hafif ticari araç seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(4), 47–64.
37. Öztürk, F. (2020), An Integrated AHP and PROMETHEE Approach to Select the most Suitable Automobile for Consumers, Engıneerıng And Archıtecture Scıences Theory, Current Researches and New Trends, Chapter 13, pp. 186-194, IVPE, Cetinje, Montenegro, ISBN: 978-9940-46-034-1
38. Öztürk, F. (2014) “Qualität, Effizienzsteigerung und integrierte Managementsystemen im türkischen Eisenbahnsektor’’, Social and Natural Sciences Journal, 8(2), 14-19, doi: 10.12955/snsj.v8i2.657
39. Öztürk F., Ünver S., (2020): Supplier Selection with Fuzzy AHP, 4th Internationa Erciyes Conference on Scientific Research, Kayseri/Turkey, 16-17 October 2020, pp. 260-272
40. Pekkaya, M., ve Bucak, U. (2018) Çok krı̇ terlı̇ karar verme yöntemlerı̇ yle bölgesel lı̇ man kuruluş yeri seçı̇ mı̇ : Batı Karadenı̇ z’de bı̇ r uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ(Özel Sayı), 253–268. doi: 10.18092/ulikidince.353653
41. Sánchez-Lozano, J. M., García-Cascales, M. S., and Lamata, M. T. (2016) Comparative TOPSIS-ELECTRE TRI methods for optimal sites for photovoltaic solar farms. Case study in Spain. Journal of Cleaner Production, 127, 387–398. doi: 10.1016/j.jclepro.2016.04.005
42. Şenkay, H., ve Hekimoğlu, H. (2013). Çok kriterli tedarikçi seçimi problemine PROMETHEE yöntemi uygulaması. Verimlilik Dergisi, 2013(2), 63-80.
43. Sennaroglu, B., and Varlik Celebi, G. (2018) A military airport location selection by AHP integrated PROMETHEE and VIKOR methods. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 59, 160–173. doi: 10.1016/j.trd.2017.12.022
44. De Smet, Y., and Lidouh, K. (2013). An introduction to multicriteria decision aid: The PROMETHEE and GAIA methods. Lecture Notes in Business Information Processing. 138, 150–176. doi: 10.1007/978-3-642-36318-4_7
45. Soba, M. (2012) Promethee yöntemı̇ kullanarak en uygun panelvan otomobı̇l seçı̇ mı̇ ve bı̇r uygulama. Journal of Yaşar University, 7(28), 4708–4721.
46. Tolga, A.C., Tuysuz, F., and Kahraman, C. (2013) A fuzzy multi-criteria decision analysis approach for retail location selection. International Journal of Information Technology & Decision Making, 12(4), 729-755. doi: 10.1142/S0219622013500272
47. Ustasüleymanoğlu, T., ve Perçin, S. (2007) Analitik ağ sürecı̇ yaklaşımıyla kuruluş yeri seçı̇mı̇ . Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 37–55.
48. Üstün, A. K. K., ve Anagün, A. S. S. (2016) İstanbul’ un ilçelerinin afet yönetimi açısından önem ağırlıklarının Analitik Hiyerarşi Süreci kullanılarak belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31(1), 119–128.
49. Vafaei, N. (2014). Selecting The Field Hospital Location For Disasters: A case study in Istanbul, Thesis (M.Sc.), İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, Istanbul.
50. Vahidnia, M. H., Alesheikh, A. A., and Alimohammadi, A. (2009) Hospital site selection using fuzzy AHP and its derivatives. Journal of Environmental Management, 90(10), 3048– 3056. doi: 10.1016/j.jenvman.2009.04.010
51. Vulević, T., and Dragović, N. (2017) Multi-criteria decision analysis for sub-watersheds ranking via the PROMETHEE method. International Soil and Water Conservation Research, 5(1), 50–55. doi: 10.1016/j.iswcr.2017.01.003
52. Wang, Z., and Liu, L. (2016) Optimized PROMETHEE based on interval neutrosophic sets for new energy storage alternative selection. Revista Tecnica de la Facultad de Ingenieria Universidad del Zulia, 39(9), 69–77. doi: 10.21311/001.39.9.10
53. Wiguna, K. A., Sarno, R., and Ariyani, N. F. (2016) Optimization solar farm site selection using multi- criteria decision making fuzzy AHP and PROMETHEE : Case study in Bali. International Conference on Information, Communication Technology and System (ICTS) Optimization, 237–243.
54. You, X., Chen, T., and Yang, Q. (2016) Approach to multi-criteria group decision-making problems based on the best-worst-method. Symmetry, 8(95), 1–16. doi: 10.3390/sym8090095
55. Zengin Çelik, H., Sılaydın Aydın, B., Partigöç, N. S., ve Erdin, H. E. (2018) Deprem riskleri bağlamında toplanma alanlarının güvenlik kriterleri temelinde değerlendirilmesi : Bayraklı (İzmir) örneği. International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management, 612–624.
56. Zengin, M. (2017) Peyzaj planlamada TOPSİS yöntemi ve Erzurum örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 309–318. doi: 10.21597/jist.2017127443

APA	Öztürk F, Kaya G (2020). AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
Chicago	Öztürk Fatih,Kaya Gulsum Kubra AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. (2020): 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
MLA	Öztürk Fatih,Kaya Gulsum Kubra AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2020, ss.1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
AMA	Öztürk F,Kaya G AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
Vancouver	Öztürk F,Kaya G AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
IEEE	Öztürk F,Kaya G "AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.1239 - 1252, 2020. 10.17482/uumfd.697097
ISNAD	Öztürk, Fatih - Kaya, Gulsum Kubra. "AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ". (2020), 1239-1252. https://doi.org/10.17482/uumfd.697097

APA	Öztürk F, Kaya G (2020). AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(3), 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
Chicago	Öztürk Fatih,Kaya Gulsum Kubra AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 25, no.3 (2020): 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
MLA	Öztürk Fatih,Kaya Gulsum Kubra AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, vol.25, no.3, 2020, ss.1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
AMA	Öztürk F,Kaya G AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi. 2020; 25(3): 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
Vancouver	Öztürk F,Kaya G AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi. 2020; 25(3): 1239 - 1252. 10.17482/uumfd.697097
IEEE	Öztürk F,Kaya G "AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ." Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25, ss.1239 - 1252, 2020. 10.17482/uumfd.697097
ISNAD	Öztürk, Fatih - Kaya, Gulsum Kubra. "AFET SONRASI TOPLANMA ALANLARININ PROMETHEE METODU İLE DEĞERLENDİRİLMESİ". Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 25/3 (2020), 1239-1252. https://doi.org/10.17482/uumfd.697097