Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Yavuz Topkaya, (Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Türkiye)
Mehmet Şentürk, (Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Türkiye)
Murat Bayram Yılar (Samsun 19 Mayıs Üniversitesi, Türkiye)
Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi
2 0
Yıl: 2021 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 25 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29299/kefad.801393 İndeks Tarihi: 02-10-2021

Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Öz:
Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalıklarını sınıfdüzeylerine ve cinsiyetlerine göre incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2018-2019eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Kilis 7 Aralık Üniversitesi Muallim Rıfat EğitimFakültesi ve Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi’nde öğrenimlerinisürdüren 414 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Nicel araştırmayaklaşımlarından deneysel olmayan tarama modeline göre tasarlanan bu çalışmada veritoplama aracı olarak 52 maddeden oluşan likert tipi Bilişötesi Farkındalık Envanterikullanılmıştır. Verilerin analizinde ise SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Veriler ttesti ve ANOVA testi ile değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen bulgularagöre, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalık puanları sınıf düzeylerinegöre anlamlı farklılık oluşturmuştur. Sınıf düzeyleri arttıkça öğretmen adaylarının bilişötesifarkındalık puanlarının da arttığı gözlemlenmiştir (birinci sınıfta ortalama 136.90, ikincisınıfta ortalama 174.99, üçüncü sınıfta ortalama 206.12, dördüncü sınıfta ortalama 232.93).Veriler cinsiyet değişkeni açısından incelendiğinde erkek öğretmen adaylarının (ortalama188.61) kadın öğretmen adaylarına (ortalama 186.62) göre daha yüksek bilişötesifarkındalığa sahip olduğu görülmüştür. Ancak bu farklılığın istatistiksel olarak anlamlı birfarklılık olmadığı tespit edilmiştir
Anahtar Kelime:

Investigation of Social Studies Teacher Candidates’ Metacognitive Awareness Levels

Öz:
The purpose of this study is to examine the metacognitive awareness of social studies teacher candidates by class levels and genders. The sample of the research is composed of 414 social studies teacher candidates who continue their education at Muallim Rıfat Faculty of Education in Kilis 7 Aralık University and Kazım Karabekir Faculty of Education in Atatürk University in 2018-2019 academic years. This study was designed according to non-experimental survey model from quantitative research approaches. In this study, a likert type Metacognitive Awareness Inventory consisting of 52 items was used. SPSS 22.0 package program has been used in analyzing the data. Data have been evaluated by t test and ANOVA test. According to the findings, there was a significant difference between the teacher candidates' metacognitive awareness scores and their grade levels. Teacher candidates' metacognitive awareness scores increased as class levels increased (136.90 in 1st grade, 174.99 in 2nd grade, 206.12 in 3th grade, and 232.93 in the 4th grade). When the data were examined in terms of gender variable, it was seen that male teacher candidates (188.61) had higher cognitive awareness than female teacher candidates (186.62). However, this difference is not statistically significant.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akın, A. & Abacı, R. (2011). Biliş ötesi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Akın, A., Abacı, R. & Çetin, B. (2007). The validity and reliability of the Turkish version of the metacognitive awareness inventory. Educational Sciences: Theory & Practice, 7(2), 671-678.
  • Alpar, R. (2006). Spor bilimlerinde uygulamalı istatistik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Aydın, A. (2016). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Baker, L. & Brown, A. L. (1984). Cognitive monitoring in reading. In. J. Flood (Ed.), Handbook of research in reading (ss. 353-395). New York: Longman.
  • Blakey, E. & Spence, S. (1990). Developing metacognition. ERIC Clearinghouse on Information Resources Syracuse NY.
  • Baykara, K. (2011). A study on “teacher effıcacy perceptions” and “metacognitive learning strategies” of prospective teachers. H.U. Journal of Education, 40, 80-92.
  • Baylor, A. L. (2002). Expanding preservice teachers’ metacognitive awareness of instructional planning through pedagogical agents. Educational Tehcnology Research and Development, 50(2), 5-22.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Camahalan, F.M.G. (2006) Effects of a metacognitive reading program on the reading achievement and metacognitive strategies of students with cases of dyslexia. Reading improvement, 43(2), 77-93.
  • Canbazoğlu Bilici, S. (2019). Örnekleme yöntemleri. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (55-80). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Chiristensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Costa, A. L. (1984). Mediating the metacognitive. Educational Leadership, 42(3), 57-62.
  • Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
  • Çelikkaya, Ş. (2012). Almanca öğretmeni adaylarının sözcük öğreniminde kullandıkları öğrenme stratejileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 71-76
  • Çikrıkci, Ö. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin bilişötesi farkındalık düzeyleri ile öz yeterlik algılarının yaşam doyumunu yordama gücü. Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
  • De Jager, B., Jansen, M., Reezigt, G. & Jansen, G. G. H. (2005). The development of metacognition in primary school learning environments. School Effectiveness and School Improvement, 16(2), 179- 196. https://doi.org/(...)80/09243450500114181
  • Demircioğlu, H. (2008). Matematik öğretmen adaylarının üstbilişsel davranışlarının gelişimine yönelik tasarlanan eğitim durumlarının etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Demirel, M. & Arslan Turan, B. (2010). Probleme dayalı öğrenmenin başarıya, tutuma, bilişötesi farkındalık ve güdü düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 55- 66.
  • Demirel, Ö. (2020). Eğitim sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
  • Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L. & İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
  • Deniz, J. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının bilişötesi öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 1-14.
  • Flavell, J. H., Miller, P. H. & Miller, S. A. (2002). Cognitive development. New Jersey: Pearson Education.
  • Garner, R. & Alexander, P. A. (1989). Metacognition: answered and unanswered questions. Educational Psychologist, 24, 143-158.
  • Griffith, P. L. & Ruan, J. (2005). Metacognition in literacy learning: Theory, assessment, instruction, and professional development. In. S. Israel, C.C. Block, K. Bausermen & K. Welsch (Eds.), What is metacognition and what should be its role in literacy instruction? (pp. 3-18). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Gunstone, R. E. & Northfield, J. (1992). Conceptual change in teacher education: The centrality of metacognition. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco, CA, USA.
  • Güven, M. & Belet, Ş. D. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ve biliş bilgilerine ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 9(1), 361-378.
  • Hamurcu, H. (2020). Okulöncesi öğretmen adaylarının kullandıkları öğrenme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 127-134.
  • Hart, J. T. (1965). Memory and the feeling-of-knowing experience. Journal of Educational Psychology, 56(4), 208-216.
  • Hart, J. T. (1967). Second-try recall, recognition, and the memory-monitoring process. Journal of Educational Psychology, 58(4), 193-197.
  • İflazoğlu Saban, A., ve Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografk değişkenlere göre incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 35- 58.
  • Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, ilkeler, teknikler (28. Baskı). Ankara: Nobel Akademi.
  • Ku, K. Y., & Ho, I. T. (2010). Metacognitive strategies that enhance critical thinking. Metacognition and Learning, 5(3), 251-267.
  • Kuiper, R. (2002). Enhancing metacognition throught the reflective use of self-regulated learning strategies. The Journal of Continuing Education in Nursing, 33(2), 78-87.
  • Küçük Kılıç, S. (2014). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri, akademik özyeterlilikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Okçu, V. & Kahyaoğlu, M. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin biliş ötesi öğrenme stratejilerin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(6), 129-146.
  • Özcan, Z. Ç. & Oktay, A. (2019). Biliş üstü beceriler. Ankara: Pegem Akademi.
  • Özsoy, G. & Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430-440.
  • Paris, S. G., Cross, D. R. & Lipson, M. Y. (1984). Informed strategies for learning: A program to improve children's reading awareness and comprehension. Journal of Educational psychology, 76(6), 1239-1252.
  • Sahranç, Ü. (2019). Temel öğrenme ortamları: aile, okul, sınıf. İ. Yıldırım, (Edt.), Eğitim psikolojisi içinde (333-362). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sapancı, A. (2012). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ile bilişüstü düzeylerinin akademik başarıyla ilişkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 311-331.
  • Sarpkaya, G., Arık, G. & Kaplan, H. A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üstbiliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 107-122.
  • Sezgin Memnun, D. & Akkaya, R. (2009). The levels of metacognitive awareness of primary teacher trainees. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 1919–1923.
  • Sezgin Memnun, D. & Akkaya, R. (2012). Matematik, fen ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişötesi farkındalıklarının bilişin bilgisi ve düzenlenmesi boyutları açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 312-329.
  • Schraw, G. (1998). Promoting general metacognitive awareness. Instructional Science, 26(1-2), 113-125.
  • Schraw, G. & Graham, T. (1997). Helping gifted students develop metacognitive awareness. Roeper Review, 20, 4-8.
  • Schraw, G. & Sperling-Dennison, R. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19(4), 460-470.
  • Sheorey, R. & Mokhtari, K. (2001). Differences in the metacognitive awareness of reading strategies among native and non-native readers. System, 29(4), 431-449.
  • Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı.
  • Swanson, H. L. (1990). Influence of metacognitive knowledge and aptitude on problem solving. Journal of Educational Psychology, 82(2), 306-314.
  • Şahin, S. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilişüstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Tobias, S. & Everson, H. T. (2009). A knowledge monitoring framework for studying metacognition in education. In. D. J. Hacher, J. Dunlosky & A. C. Graesser (Ed.), Handbook of metacognition in education (pp.107-127). New York: Routledge.
  • Toffler, A. (1980). The third wave. New York: Bantam Books.
  • Tok, H., Özgan, H. & Döş, B. (2010). Assessing metacognitive awareness and learning strategies as positive predictors for success in a distance learning class. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 123-134.
  • Tosun, C., & Senocak, E. (2013). The effects of problem-based learning on metacognitive awareness and attitudes toward chemistry of prospective teachers with different academic backgrounds. Australian Journal of Teacher Education, 38(3), 4.
  • Tran, V. D., Nguyen, T. M. L., Van De, N., Soryaly, C. & Doan, M. N. (2019). Does cooperative learning may enhance the use of students’ learning strategies?. International Journal of Higher Education, 8(4), 79-88.
  • Tüysüz, C., Karakuyu, Y. & Bilgin, I. (2008). Ögretmen adaylarının üst biliş düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal University Journal of Social Sciences, 17(2), 147-158.
  • Ünal, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin bilişötesi öğrenme stratejileri ile akademik başarıları arasındaki ilişki (Ahi Evran Üniversitesi örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 840-864.
  • Woolfolk, A. E. (1980). Educational psychology. The United States of America: Ally Bacon.
  • Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
  • Yıldırım, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin bilişötesi farkındalıkları ile benzer matematiksel problem türlerini çözmeleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
  • Yurdakul, B. (2004). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin problem çözme becerilerine, bilişötesi farkındalık ve derse yönelik tutum düzeylerine etkisi ile öğrenme sürecine katkıları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Yurdakul, B. (2019). Uzaktan eğitim. Ö. Demirel, (Edt.), Eğitimde yeni yönelimler içinde (ss. 269-287). Ankara: Pegem Akademi.
APA TOPKAYA Y, ŞENTÜRK M, YILAR M (2021). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. , 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
Chicago TOPKAYA YAVUZ,ŞENTÜRK Mehmet,YILAR Murat Bayram Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. (2021): 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
MLA TOPKAYA YAVUZ,ŞENTÜRK Mehmet,YILAR Murat Bayram Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. , 2021, ss.1 - 25. 10.29299/kefad.801393
AMA TOPKAYA Y,ŞENTÜRK M,YILAR M Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. . 2021; 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
Vancouver TOPKAYA Y,ŞENTÜRK M,YILAR M Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. . 2021; 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
IEEE TOPKAYA Y,ŞENTÜRK M,YILAR M "Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi." , ss.1 - 25, 2021. 10.29299/kefad.801393
ISNAD TOPKAYA, YAVUZ vd. "Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi". (2021), 1-25. https://doi.org/10.29299/kefad.801393
APA TOPKAYA Y, ŞENTÜRK M, YILAR M (2021). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
Chicago TOPKAYA YAVUZ,ŞENTÜRK Mehmet,YILAR Murat Bayram Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 22, no.1 (2021): 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
MLA TOPKAYA YAVUZ,ŞENTÜRK Mehmet,YILAR Murat Bayram Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.22, no.1, 2021, ss.1 - 25. 10.29299/kefad.801393
AMA TOPKAYA Y,ŞENTÜRK M,YILAR M Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 22(1): 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
Vancouver TOPKAYA Y,ŞENTÜRK M,YILAR M Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 22(1): 1 - 25. 10.29299/kefad.801393
IEEE TOPKAYA Y,ŞENTÜRK M,YILAR M "Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi." Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, ss.1 - 25, 2021. 10.29299/kefad.801393
ISNAD TOPKAYA, YAVUZ vd. "Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi". Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 22/1 (2021), 1-25. https://doi.org/10.29299/kefad.801393
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 19:27

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları