Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri

ARGÜN, ZIYA; AKTAS, FATMA NUR

Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri

Fatma Nur AKTAŞ, (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, Türkiye)

Ziya ARGÜN (Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi

34 5

Yıl: 2020 Cilt: 21 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 947 - 981 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-10-2021

Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri

Öz:

Bu çalışmanın amacı görme engelli öğrencilerin sayı ve şekil örüntülerini genellemesüreçlerini incelemektir. Böylece görme engelli öğrencilerin sayı ve şekil örüntülerini nasılgenellediklerini, farklı örüntülerde düşünmelerindeki farklılıkları ve özel olarak şekilörüntüsünde kabartma sunulan görsel unsurları nasıl kullandıklarını incelemek mümkünolacaktır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseninde tasarlananaraştırmanın katılımcıları ölçüt örneklemeye göre seçilmiş altı görme engelli 12. sınıföğrencisidir. Veriler yarı-yapılandırılmış görev tabanlı görüşme soruları aracılığı iletoplanmış ve görüşmeler video kaydına alınmıştır. Görüşme soruları görme engelliöğrencilerin mevcut düşünmelerine müdahale etmemek amacıyla aşina oldukları kabartmadokuyu kullanarak tasarlanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir.Bulgular görme engelli öğrencilerin sayı ve şekil örüntülerini genelleme sürecinde veörüntü kuralını cebirsel ifade etmede güçlükler yaşadıklarını göstermiştir. Katılımcılarınsayı örüntülerinde elemanlar arasındaki değişim miktarını, şekil örüntülerinde ise birimşekillerdeki değişimleri betimleyerek sözel genellemeleri tercih ettikleri belirlenmiştir.Sonuçlar incelendiğinde görme engelli bireylerin ihtiyaçlarına uygun ortamlartasarlandığında şekil örüntülerini genellemede başarılı oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Numerical and Figural Patterns Generalization Processes of Visually Impaired Students

Öz:

This study examine visually impaired students’ numerical and figural pattern generalization processes. Therefore, it will be possible to examine how visually impaired students generalize number and shape patterns, differences in thinking in different patterns and how they use visual elements which are presented in relief specifically in shape patterns. Embracing a qualitative case study methodology, criterion sampling was used to select 6 visually impaired 12th grade students to participate in this study. The data was collected using semi-structured task-based interview questions and all interviews were video recorded. The current study endeavored to reveal visually impaired students’ current thoughts by using embossed textures with which they were accustomed to handling. The data obtained through the interviews were subject to content analysis, the findings of which revealed that visually impaired students experience difficulties in generalizing numerical and figural patterns and in expressing pattern’s algebraic rules. The participants preferred to generalize numerical patterns by describing the amount of change between elements and to generalize figural patterns by describing the change in unit figures instead of expressing pattern rules algebraically. In the results, it was found that visually impaired individuals were successful in generalizing figural patterns when environments suited to their individual needs were designed.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkan, Y. & Çakıroğlu, Ü. (2012). Doğrusal ve ikinci dereceden örüntüleri genelleştirme stratejileri: 6- 8. sınıf öğrencilerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 37(165), 104-120.
Argün, Z., Arıkan, A., Bulut, S. & Halıcıoğlu, S. (2014). Temel matematik kavramların künyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Becker, J. R. & Rivera, F. (2005). Generalization strategies of beginning high school algebra students. In
Chick, H. L. & Vincent, J. L. (Ed.), Proceedings of the 29th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (Vol. 4, pp. 121-128). Melbourne: PME.
Buhagiar, M. A. & Tanti, M. B. (2013). Working toward the inclusion of blind students in Malta: The case of mathematics classrooms. Journal of Theory and Practice in Education, 7(1), 59-78.
Bukova Güzel, E. (2016). Örüntü ve dizi. İçinde Elçi, A. N., Bukova Güzel, E., Cantürk Günhan, B. & Ev Çimen, E. (Ed.), Temel matematiksel kavramlar ve uygulamaları (ss. 107-118). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Bülbül, M. Ş., Garip, B., Cansu, Ü., & Demirtaş, D. (2012). Görme engelliler için matematik öğretim materyali tasarımı: İğneli sayfa. İlköğretim Online, 11(4), 1-9.
Cooper, M., Lowe, T., & Taylor, M. (2008, July). Access to mathematics in web resources for people with a visual impairment. In Miesenberger, K.,Klaus, J., Zagler, W., Karshmer, A. (Ed.), 11th International Conference on Computers for Handicapped Persons (pp. 926-933). Berlin, Heidelberg: Springer. Doi: https://doi.org/10.1007/978-3-540-70540-6_139
Çayır, M. Y. & Akyüz, G.(2015). 9. sınıf öğrencilerinin örüntü genelleme problemlerini çözme stratejilerinin belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 9(2), 205-229. https://doi.org/10.17522/nefefmed.66921
Dörfler, W. (1991). Forms and means of generalization in mathematics. In Bishop, A. J. (Ed.), Mathematical knowledge: Its growth through teaching (pp. 61-85). Dordrecht: Kluwer Academic Publisher.
Enç, M. (2005). Görme özürlüler: Gelişim, uyum ve eğitimleri (2. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. English, L. D., & Warren, E. A. (1998). Introducing the variable through pattern exploration. The Mathematics Teacher, 91(2), 166.
Ferrell, K. A., Buettel, M., Sebald, A. M. & Pearson, R. (2006). American Printing House for the Blind mathematics research analysis. University of Northern Colorado, National Center on Severe and Sensory Disabilities. Retrieved from http://www.pathstoliteracy.org/research/american- printing-house-blind-mathematics-research-analysis on 20.05.2018.
Girit, D., & Akyüz, D. (2016). Algebraic thinking in middle school students at different grades: conceptions about generalization of patterns. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 10(1), 243-272. Doi: 10.17522/balikesirnef.277815
Gürgür, H., & Şafak, P. (2017). İşitme ve görme yetersizliği. Ankara: Pegem Akademi.
Horzum, T., & Arikan, A. (2019). Understanding the polygon with the eyes of blinds. International Journal of Progressive Education, 15(1), 116-134. Doi: 10.29329/ijpe.2019.184.8
Karshmer, A.I., Gupta, G. & Pontelli, E. (2008) Mathematics and accessibility: A survey. Retrieved from http://www.utdallas.edu/∼gupta/mathaccsurvey.pdf on 02.07.2018.
Kızılaslan, A., & Sözbilir, M. (2017). Görme yetersizliği olan öğrencilerin ‘maddenin halleri ve ısı’ ünitesini öğrenmeye yönelik ihtiyaç analizi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 274-290.
Kieran, C. (1990). Cognitive processes involved in learning school algebra. In Nesher, P., & Kilpatrick, J. (Ed.), ICMI study series. Mathematics and cognition: A research synthesis by the International Group for the Psychology of Mathematics Education (pp. 96-112). New York: Cambridge University Press.
Landau, B., Spelke, E., & Gleitman, H. (1984). Spatial knowledge in a young blind child. Cognition, 16(3), 225-260. https://doi.org/10.1016/0010-0277(84)90029-5
Lannin, J. K. (2005). Generalization and justification: The challenge of introducing algebraic reasoning through patterning activities. Mathematical Thinking and Learning, 7(3), 231-258. https://doi.org/10.1207/s15327833mtl0703_3
Lannin, J., Barker, D., & Townsend, B. (2006). Algebraic generalisation strategies: Factors influencing student strategy selection. Mathematics Education Research Journal, 18(3), 3-28.
Ley, A. F. (2005). A cross-sectional investigation of elementary school student’s ability to work with linear generalizing patterns: The impact of format and age on accuracy and strategy choice. Masters Abstract International, 44(02), 124.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. California: Jossey-Bass. National Council of Teacher of Mathematics [NCTM]. (2000). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Retrieved from http://www.nctm.org/standards on 02.01.2019,.
Okcu, B., Yazıcı, F. & Sözbilir, M. (2016). Ortaokul düzeyindeki görme engelli öğrencilerin okuldaki öğrenim sürecine dair görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 51-83. doi:10.17539/aej.57861.
Olkun, S. & Yeşildere, S. (2007). “Sınıf öğretmeni adayları için” temel matematik 1. Ankara: Maya Akademi.
Orton, A. & Orton, J. (1999). Pattern and the approach to algebra. In Orton, A. (Ed.), Pattern in the teaching and learning of mathematics (ss. 104-120). London and New York: Cassell.
Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. (2018). Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS) Kılavuzu. Ankara.
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2018). Ankara. Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm.
Radford, L. (2006). Algebraic thinking and the generalization of patterns: A semiotic perspective. In
Alatorre, S., Cortina, J. L., Sáiz, M. & Méndez, A. (Ed.), Proceedings of the 28th Annual Meeting of the North American Chapter of the International Group For The Psychology of Mathematics Education (Vol. 1,pp. 2-21). Mexico: Universidad Pedagógica Nacional.
Sıvacı, S.Y., Kuzu, O. & Kuzu, Y. (2016). Effect of prospective teachers professional attitude to metaphoric perception related to profession. 4th International Conference on Curriculum and Instruction (ICCI, 2016), Antalya, Turkey, October 27-30.
Souviney, R. J. (1994). Learning to teach mathematics (2. Baskı). New York: Merrill Spindler, R. (2006). Teaching mathematics to a student who is blind. Teaching Mathematics and Its Applications, 25(3), 120-126. https://doi.org/10.1093/teamat/hri028
Stacey, K. (1989). Finding and using patterns in linear generalising problems. Educational Studies in Mathematics, 20(2), 147-164.
Stevens, R. D., Edwards, A. D. & Harling, P. A. (1997). Access to mathematics for visually disabled students through multimodal interaction. Human-Computer Interaction, 12(1), 47-92. https://doi.org/10.1080/07370024.1997.9667240
Tanışlı, D. & Köse, N. Y. (2011). Lineer şekil örüntülerine ilişkin genelleme stratejileri: Görsel ve sayısal ipuçlarının etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 184-198.
Thinus-Blanc, C. & Gaunet, F. (1997). Representation of space in blind persons: vision as a spatial sense?. Psychological Bulletin, 121(1), 20. https://doi.org/10.1037/0033-2909.121.1.20
Threlfall, J. (1999). Repeating patterns in the early primary years. In Orton, A. (Ed.), Pattern in the teaching and learning of mathematics (pp. 18-30). London and New York: Cassell.
Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ortaöğretim matematik dersi öğretim programı (9-12. sınıflar). Ankara: MEB Basımevi.
Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2008). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi görme engelli bireyler destek eğitim programı. Ankara: MEB Basımevi.
Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ortaöğretim matematik dersi öğretim programı (9-12. sınıflar). Ankara: MEB Basımevi.
Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ortaöğretim matematik dersi öğretim programı (9-12. sınıflar). Ankara: MEB Basımevi.
Warren, J. (1984). The blind alley of value added. AAHE Bulletin, 37(1), 10-13.
Yaman, H. & Umay, A. (2013). İlköğretim öğrencilerinin sunum biçimlerine göre matematiksel örüntüleri algılayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1),405-416.
Yeşildere-İmre, S., Akkoç, H. & Baştürk-Şahin, B. N. (2017). Ortaokul öğrencilerinin farklı temsil biçimlerini kullanarak matematiksel genelleme yapma becerileri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(1), 103-129. Doi: 10.16949/turkbilmat.303220
Yildiz, A., Baltaci, S. & Kuzu, O. (2018). The investigation of students’ cognitive and metacognitive competencies according to different variables. European Journal of Education Studies, 4(10), 81- 98. http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v0i0.1790
Zazkis, R. & Liljedahl, P. (2002). Generalization of patterns: The tension between algebraic thinking and algebraic notation. Educational Studies in Mathematics, 49, 379-402. https://doi.org/10.1023/A:1020291317178

APA	AKTAS F, ARGÜN Z (2020). Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. , 947 - 981.
Chicago	AKTAS FATMA NUR,ARGÜN ZIYA Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. (2020): 947 - 981.
MLA	AKTAS FATMA NUR,ARGÜN ZIYA Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. , 2020, ss.947 - 981.
AMA	AKTAS F,ARGÜN Z Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. . 2020; 947 - 981.
Vancouver	AKTAS F,ARGÜN Z Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. . 2020; 947 - 981.
IEEE	AKTAS F,ARGÜN Z "Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri." , ss.947 - 981, 2020.
ISNAD	AKTAS, FATMA NUR - ARGÜN, ZIYA. "Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri". (2020), 947-981.

APA	AKTAS F, ARGÜN Z (2020). Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 947 - 981.
Chicago	AKTAS FATMA NUR,ARGÜN ZIYA Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 21, no.2 (2020): 947 - 981.
MLA	AKTAS FATMA NUR,ARGÜN ZIYA Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.21, no.2, 2020, ss.947 - 981.
AMA	AKTAS F,ARGÜN Z Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 21(2): 947 - 981.
Vancouver	AKTAS F,ARGÜN Z Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 21(2): 947 - 981.
IEEE	AKTAS F,ARGÜN Z "Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri." Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, ss.947 - 981, 2020.
ISNAD	AKTAS, FATMA NUR - ARGÜN, ZIYA. "Görme Engelli Öğrencilerin Sayı ve Şekil Örüntülerini Genelleme Süreçleri". Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 21/2 (2020), 947-981.