1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME

göçmen, ilke

1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME

İlke GÖÇMEN (Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Avrupa Birliği Hukuku Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Türkiye Barolar Birliği Dergisi

16 4

Yıl: 2020 Cilt: Sayı: 149 Sayfa Aralığı: 253 - 284 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-10-2021

1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME

Öz:

Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) kendi aralarında bir ortaklık kurmuştur. Bu ortaklık, kurumsal açıdan, Ankara Anlaşması’nı temel alır ve uluslararası anlaşmalar ile Ortaklık Konseyi Kararları (OKK) aracılığıyla derinleştirilir. Ortaklık, maddi açıdan, esasen, taraflar arasında bir gümrük birliği kurmayı, dolayısıyla malların serbest dolaşımını, içerir. 1/95 sayılı OKK, malların serbest dolaşımına ilişkin en güncel ve detaylı metin olup, bu serbest dolaşım ile ilgili üç alt unsuru, yani gümrük vergisi ve eş etkili vergi yasağını, ayrımcı veya koruyucu iç vergi yasağını ve miktar kısıtlaması ve eş etkili tedbir yasağını AB’nin kurucu antlaşmasındaki hükümler ile paralel biçimde kaleme almıştır ve bu alt unsurların AB iç pazar hukukundaki gibi yorumlanacağını düzenlemiştir. Öte yandan, OKK’ların AB hukuk düzenindeki etkileri netken Türk hukuk düzenindeki etkileri netleşmemiştir. Bu çalışma, 1/95 sayılı OKK’nın malların serbest dolaşımı ile ilgili üç alt unsuru özelinde, ortaklık hukukunun Türk hukukundaki etkilerini çözümlemeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelime:

DOES ASSOCIATION COUNCIL DECISION NO 1/95 HAVE EFFECT IN TURKISH LAW: AN EVALUATION ON THE BASIS OF THREE SUB-ELEMENTS OF FREE MOVEMENT OF GOODS

Öz:

Turkey and European Union (EU) established an association between themselves. As regards institutional dimension, this association is based on Ankara Agreement and deepened via international agreements or Association Council Decisions (ACD). As regards substantive dimension, this association essentially consists of establishment of a Customs Union, hence free movement of goods, between the parties. ACD No 1/95, which is the most actual and detailed document as regards the free movement of goods, drew up three sub elements of this free movement, namely prohibition on customs duties and charges having equivalent effect, prohibition on discriminatory or protective internal taxation and prohibition on quantitative restrictions and measures having equivalent effect in parallel to the provisions in the EU Founding Treaties and regulated that these sub elements will be interpreted like the EU internal market law. On the other hand, while the effects of ACD’s in the EU legal order are clear, the effects of ACD’s in the Turkish legal order are unclear. This paper tries to evaluate the effects of association law in Turkish law, as to the three sub elements of free movement of goods in ACD No 1/95.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acer Yücel ve Kaya İbrahim, Uluslararası Hukuk, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
Aslan Gündüz Alp, Türk Anayasa Hukukunda Kanunlaştırma Süreci, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
Aybay Rona ve Oral Elif, Kamusal Uluslararası Hukuk, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2016.
Barnard Catherine, The Substantive Law of the EU: The Four Freedoms, 5. Baskı, Oxford University Press, New York, 2016.
Baykal Sanem ve Göçmen İlke, Avrupa Birliği Kurumsal Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
Craig Paul ve De Búrca Grainne, EU Law: Text, Cases, and Materials, 6. Baskı, Oxford University Press, Oxford, 2015.
Eeckhout Piet, EU External Relations Law, 2. Baskı, Oxford University Press, Oxford, 2012.
Göçmen İlke, Avrupa Birliği Maddi Hukuku: İç Pazar, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
Gormley Laurence W, EU Law of Free Movement of Goods and Customs Union, Oxford University Press, Oxford, 2009.
Gözler Kemal, İnsan Hakları Hukuku, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2017.
Günuğur Haluk, Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri, Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi, Ankara, 2008.
Lasok Dominik, The Trade and Customs Law of the European Union, 3. Baskı, Kluwer Law International, United Kingdom, 1997.
Lenaerts Koen ve Van Nuffel Piet, Constitutional Law of the European Union, 3. Baskı, Sweet & Maxwell, London, 2010.
Özbudun Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
Pazarcı Hüseyin, Uluslararası Hukuk, 17. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.
Reçber Kamuran, Türkiye - Avrupa Birliği Ortaklık Hukuku, Dora Yayıncılık, Bursa, 2016.
Sur Melda, Uluslararası Hukukun Esasları, 12. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018.
Tatham Allan F., Enlargement of the European Union, Kluwer Law International, the Netherlands, 2009.
Teziç Erdoğan, Anayasa Hukuku, 14. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2012.
Weiss Friedl ve Kaupa Clemens, European Union Internal Market Law, Cambridge University Press, Cambridge, 2014.
Woods Lorna ve Watson Philippa, Steiner & Woods EU Law, 12. Baskı, Oxford University Press, Oxford, 2014.
Akyüz Mert ve Develi Abdülkadir, “Ticaret Savaşlarının Gölgesinde Türkiye - Avrupa Birliği Gümrük Birliğinin Güncellenmesi: Nedenleri, İçeriği ve Yöntemi”, Murat Çetinkaya & Gönül Muratoğlu, eds, Ticaret ve Kur Savaşları: Küresel Ekonomik Politiğe Yansımaları, Gazi Kitabevi, Ankara, 2019.
Arat Tuğrul, “Avrupa Birliği ile Türkiye Arasındaki İlişkiler ve Gümrük Birliğinin Yeri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 44, 1995.
Aybay Rona, “Uluslararası Antlaşmalar Konusunda Türk Hukukunun Önemli Bir Eksikliği: ‘Ön-Denetim”, Mülkiye Dergisi, Cilt: 32, Sayı: 258, 2014.
Başlar Kemal, “Gümrük Birliği ‘Anlaşması’nın (1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın) Hukuksal Niteliği”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 2004.
Baykal Sanem ve Göçmen İlke, “Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları Bakımından Normlar Hiyerarşisi”, Prof Dr Erdal Onar’a Armağan, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2013.
Can Hacı, “Türkiye - Avrupa Topluluğu Ortaklık İlişkisinin Hukuki Çerçevesi”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, 2003.
Can Hacı, “Türk Futbol Takımlarında Oynayan Avrupa Birliği Vatandaşı Profesyonel Futbolcuların Yabancı Statüsüne Tabi Tutulması Sorunu”, TİSK Akademi, Sayı: 1, 2010.
Candan Tolga, “Türkiye- AB Ortaklık Hukukunda Son Gelişmeler: ABAD’ın C-65/16 Sayılı ‘İstanbul Lojistik Ltd.’ Kararı Hakkında Bir Değerlendirme”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 38, 2018.
Göçmen İlke, “Avrupa Birliği ile Türkiye İlişkileri Çerçevesinde Türk Mahkemelerinin Avrupa Birliği Hukuku Karşısındaki Tutumuna Yönelik Bir Öneri: AB-Dostu Yorum Yöntemi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 63, Sayı: 1, 2014.
Göçmen İlke, “Türkiye–Avrupa Birliği İlişkilerinin Hukuki Çerçevesi: Maddi Boyut”, Belgin Akçay & Sinem Akgül Açıkmeşe, eds, Yarım Asrın Ardından Türkiye – Avrupa Birliği İlişkileri, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
Göçmen İlke, “Revealing the Potential of the EU - Turkey Customs Union: Case C-65/16, Istanbul Lojistik, 19 October 2017, ECLI:EU:C:2017:770”, Legal Issues of Economic Integration, Cilt: 45, Sayı: 3, 2018.
Göçmen İlke, “1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın 66. Maddesi, Malların Serbest Dolaşımı Yönünden Avrupa Birliği İç Pazarına Erişimin Anahtarı Mı?”, Bankacılık ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt: XXXIV, Sayı: 1, 2018.
Günuğur Haluk, “6 Mart Kararı ve Gümrük Birliği”, Süreç, Sayı: 17, 18, 1995.
Hoffmeister F., “International Agreement in the Legal Orders of the Candidate Countries: Introduction”, Andrea Ott & Kirstyn Inglis, eds, Handbook on European Enlargement: A Commentary on the Enlargement Process, T.M.C. Asser Press, The Hague, 2002.
Kabaalioğlu Haluk, “The Customs Union: A Final Step before Turkey’s Accession to the European Union?”, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, 1998.
Oder Bertil Emrah, “Türkiye - AB İlişkilerinde Anayasal Tartışmalar: Gümrük Birliği, İnsan Hakları ve Kurumsal Kapasite”, Nevhis Deren-Yıldırım, ed, Hâlâ Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik? Tehditler, Avantajlar ve Çözüm Önerileri, XII Levha, İstanbul, 2008.
Oliver Peter ve Navaro Martín Martínez, “Free Movement of Goods”, Catherine Barnard & Steve Peers, eds, European Union Law, Oxford University Press, Great Britain, 2014.
Özkan Işıl, “Türk Vatandaşlarının Avrupa Ülkelerine Giriş Hakkı ve Vize Sorunu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: Özel Sayı, 2007.
Peers Steve, “Living in Sin: Legal Integration Under the EC-Turkey Customs Union”, European Journal of International Law, Cilt: 7, Sayı: 4, 1996.
Tekin Apaydın Deniz, “Monizm-Düalizm İkileminde Türk Hukuk Sistemi: Uluslararası Hukuka Bakış Üzerine Doktrinel Uzlaşmazlığın Nedenleri ve AB Hukuku Işığında Bir Değerlendirme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, 2018.
Tekinalp Ünal, “Gümrük Birliğinin Türk Hukuku Üzerindeki Etkileri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 55, Sayı: 1–2, 1996.
Tezcan Ercüment. “Türkiye - Avrupa Birliği İlişkilerinin Hukuki Çerçevesi: Kurumsal Boyut”, Belgin Akçay & Sinem Akgül Açıkmeşe, eds, Yarım Asrın Ardından Türkiye - Avrupa Birliği İlişkileri, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
Toluner Sevin. “6 Mart 1995 tarihli Ortaklık Konseyi Kararı: Milletlerarası Hukuk Açısından bir Değerlendirme”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 55, Sayı: 1–2, 1996.
Yeşilyurt Nazile İrem, “Danıştay Kararlarında Uluslararası Antlaşmaların Normatif Değeri”, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt: 32, 2014.
Weiler Joseph H H., Brexit - Apportioning the Blame (2020) <https://eulawlive.com/op-ed-brexit-apportioning-the-blame-by-jhh-weiler/>
World Bank. Evaluation of the EU-Turkey Customs Union, 85830-TR (2014) <https://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/eca/turkey/tr-eu-customs-union-eng.pdf>

APA	göçmen i (2020). 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. , 253 - 284.
Chicago	göçmen ilke 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. (2020): 253 - 284.
MLA	göçmen ilke 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. , 2020, ss.253 - 284.
AMA	göçmen i 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. . 2020; 253 - 284.
Vancouver	göçmen i 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. . 2020; 253 - 284.
IEEE	göçmen i "1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME." , ss.253 - 284, 2020.
ISNAD	göçmen, ilke. "1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME". (2020), 253-284.

APA	göçmen i (2020). 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (149), 253 - 284.
Chicago	göçmen ilke 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. Türkiye Barolar Birliği Dergisi , no.149 (2020): 253 - 284.
MLA	göçmen ilke 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol., no.149, 2020, ss.253 - 284.
AMA	göçmen i 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2020; (149): 253 - 284.
Vancouver	göçmen i 1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2020; (149): 253 - 284.
IEEE	göçmen i "1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, , ss.253 - 284, 2020.
ISNAD	göçmen, ilke. "1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYI KARARI TÜRK HUKUKUNDA ETKI DOĞURUR MU: MALLARIN SERBEST DOLAŞIMININ ÜÇ ALT UNSURU ÖZELINDE BIR DEĞERLENDIRME". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149 (2020), 253-284.