SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 181 - 198 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.803182 İndeks Tarihi: 13-10-2021
SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ
Öz: Bir araştırma ya da çalışmayı bilimsel kılan en önemli öğelerden biri bilimsel araştırmanın yöntemine uygun araştırmatekniklerinin belirlenmesidir. Araştırma teknikleri bir araştırma, çalışma ya da projenin, veri toplama, düzenleme, veri işleme,yorumlama ve veri paylaşımına ilişkin araçlardır. Bu nedenle araştırmalarda doğru tekniklerin belirlenmesi ve uygulanmasıoldukça önemlidir. Bu çalışma son yıllarda sosyal bilimlerde disiplinler arası bir süreçte giderek yaygınlaşan içerik ve söylemanalizi tekniklerini ele almakta ve açıklamaktadır. Çalışmada ilk olarak içerik analizinin türleri (nicel, nitel ve karma içerikanalizi) ele alınmıştır. Her türün özellikleri, hangi araştırmalar için kullanımının daha uygun olduğu, araştırma sürecininnasıl yürütüleceği ve tamamlanacağı gibi konular tartışılmıştır. Sonraki aşamada söylem analizi ve eleştirel söylem analizitekniklerine yer verilmiştir. Söylem Analizi başlığı altında en yaygın kullanılan iki tür (Foucaultcu ve van Dijkcı) söylem analiziele alınmıştır. Hem içerik hem de söylem analizinin her türüne ilişkin yapılmış uygulamalı çalışmalardan örneklerle konuaçıklanmıştır.
Anahtar Kelime: CONTENT AND DISCOURSE ANALYSIS IN SOCIAL SCIENCES
Öz: One of the factors that makes a research or study scientific is to determine research techniques in accordance with research methodology. Research techniques are tools about data collection, sorting and analysis along with interpretation and dissemination of findings of a research, study or project. Thus, it is very important to select and apply appropriate research techniques in a research process. This study reviews and explains content and discourse analysis techniques, which have become to be widely utilized in interdisciplinary social science studies. In this paper, first, the types of content analysis (quantitative, qualitative and mixed content analysis) are reviewed. The traits of each type are explained and a discussion is presented regarding such issues as how and where to use each different type and how to carry out and complete each technique in different research settings. In the last section, discourse and critical discourse analysis techniques are discussed. The two most common types of discourse analysis (by Foucault and van Dijk) are examined. The subject is clarified by providing the examples of application of both content and discourse analyses.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adams, R. (2017). Michel Foucault: Discourse, Critical Legal Thinking, https://criticallegalthinking.com/2017/11/17/ michel-foucault-discourse/ (23.09.2020).
- Alikılıç, Ö. ve Baş, Ş. (2019). “Dijital Feminizm: Hashtag’in Cinsiyeti”, Fe Dergi, 11, 1, s. 89-111.
- Arkonaç, S. (2012). Söylem Çalışmaları, (Ed. S. Arkonaç), Nobel Yayıncılık, Ankara.
- Bal, H. (2013). Nitel Araştırma Yöntemi, Fakülte Kitabevi, Isparta.
- Bilgin, N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi, Teoriler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitabevi, Ankara.
- Bilişli, Y. ve Çakmak, F. (2019). “Foucault’nun Biyo-İktidar Perspektifinden Sağlık Haberlerinin Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 35, s. 323-339.
- Buchanan, J. (2008). “Using Foucaldian Critical Discourse Analysis as a Methodology in Marketing”, Australia and New Zealand Marketing Academy Conference 2008: Marketing: Shifting the Focus from Mainstream to Offbeat (1-3 December), Sydney.
- Çebi, M. S. (2003). İletişim Araştırmalarında İçerik Çözümlemesi, Alternatif Yayınları, İstanbul.
- Çoban, B. ve Özaraslan, Z. (2003). Söylem ve İdeoloji, (Haz. B. Çoban ve Z. Özaraslan), Su Yayınları, İstanbul.
- Doruk, Ö. (2013). “Disiplin Toplumu ve Haber Söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce Yapılması Planlanan Yürüyüşün Engellemesine İlişkin Haberlerin Çözümlenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2/1, s. 106-132.
- Fairclough, N. ve Wodak, R. (1997). “Critical Discourse Analysis”, in Discourse As Social lnteraction, Discourse Studies: A Multidisciplinary lntroduction, (Ed. T. A. van Dijk), Sage Publications, London.
- Fairclough, N. Mulderring, J. ve Wodak, R. (2011). “Critical Discourse Analysis”, in Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction, (Ed. T. A. van Dijk), Sage Publications, London.
- Fairclough, N. (2012). “Critical Discourse Analysis”, International Advances in Engineering and Technology (IAET), Vol.7, s. 452-487.
- Fanh Hisieh, H. ve Shannon, S. E. (2005). “Three Approaches to Qualitative Content Analysis”, Qualitative Health Research, 15/9, s. 1277-1288.
- Foucault, F. (2014). Bilginin Arkeolojisi, 2. Baskı, (Çev. Veli Urhan), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
- Jones, S. (2014). ‘Think Before You Tweet’: A Foucauldian Discourse Analysis of the Constructions of Female Alcohol Consumption on Twitter, https://e-space.mmu.ac.uk/576586/1/Saskia%20JONES.pdf, (24.09.2020).
- Girgin Büyükbayraktar, Ç. (2018). “Kadınların Günlük Hayattaki İletişim Engelleri: Nitel Bir Çalışma”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 29, s. 141 – 160.
- Gönç Şavran, T. (2018). “Nicel ve Nitel Araştırmalarda Kullanılan Araştırma Teknikleri”, içinde Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2641, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1609.
- Gümüşoğlu, F. (2016). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet: 1928’den Günümüze, Tarihçi Kitabevi, İstanbul.
- Kahya Nizam, Ö. (2019). Türkiye’nin Uluslararası Göç Deneyiminde Milliyetçilik Söyleminin Yeniden İnşası: İzmir’deki Suriyeliler Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Danışman: Prof. Dr. Songül Sallan Gül, Isparta, Aralık 2019.
- Kahya Nizam, Ö. (2020). Sosyolojide Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Araştırma, iç. Sosyolojiye Giriş, (Ed. Songül Sallan Gül), Kaf Kitap Kafe Yayınları, Denizli.
- Kalan, Ö. (2014). “Foucault’un Biyopolitika Kavramı Bağlamında Moda ve Beden: Vouge Dergisi Üzerinden Bir Söylem Analizi”, Selçuk İletişim, 8/3, s. 140-162
- Layder, D. (2013). Sosyal Teoriye Giriş, (Çev. Ü. Tatlıcan), Küre Yayınları, İstanbul.
- Lieblich, A., Mashiach, R.T. ve Zilber, T. (1998). Narrative Research, Applied Socail Research Methods Series, C. 47, Sage Publications, California.
- Mayring, P. (2011). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş Nitel Düşünce İçin Bir Rehber, (Çev: A. Gümüş ve M. S. Durgun), Bilgesu Yayıncılık, Ankara.
- Mutlu, S. (2014). “Atatürk’ün Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Geçişte Rejim Stratejileri: Atatürk’ün TBMM Açılış Konuşmalarının İçerik Analizi (1920-1938)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30/90, s. 83-114.
- Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar, (1-2 Cilt), (Çev. S. Özge), 5. Basım, İstanbul Yayın Odası.
- Nordquist, R. (2020). “Understanding the Use of Language Through Discourse Analysis”, ThoughtCo, Aug. 26, thoughtco.com/discourse-analysis-or-da-1690462.
- Purvis, T. ve Hunt, A. (1993). “Discourse, Ideology, Discourse, Ideology, Discourse, Ideology...”, The British Journal of Sociology, 44/3, s. 473-499.
- Riffe, D., Lacy, S. ve Fico, F. G. (2005). Analyzing Media Messages, Using Quantitative Content Analysis in Research, Second Edition, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, Mahwah, New Jersey ve London.
- Sallan Gül, S. ve Altındal, Y. (2015). “Medyada Kadın Cinayeti Haberlerindeki Cinsiyetçi İzler: Radikal Gazetesi”, Akdeniz İletişim Dergisi, 24, s. 168-188.
- Sözen, E. (1999). Söylem. Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite, Paradigma Yayınları, İstanbul.
- Şah, U. (2012). “Kan’ın Metalaşması”, içinde Söylem Çalışmaları, (Ed. S. Arkonaç), Nobel Yayıncılık, Ankara.
- Stemler, S. (2000). “An Overview of Content Analysis”, Practical Assessment, Research and Evaluation, 7/7, s. 1-7.
- Taşkaya M. (2009). “1980’lerden 2000’lere Türk Sinemasında Ürün Yerleştirme Uygulamalarında Görülen Nicel Değişim”, Gazi Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, s.103-132.
- van Dijk, A. T. (2001). “Critical Discourse Analysis”, içinde The Handbook of Discourse Analysis (Ed. D. Tannen, H. E. Hamilton ve D. Schiffrin), First Edition, Blackwell Publishers, Oxford, UK.
- van Dijk, A. T. (1993). “ Principles of Critical Discourse Analysis”, Discourse & Society, 4/2, s. 249-283.
- van Dijk, A. T. (2003). “Söylem ve İdeoloji Çok Alanlı Bir Yaklaşım”, içinde Söylem ve İdeoloji (Çev: N. Ateş, Haz: B. Çoban ve Z. Özarslan), Su Yayınları, İstanbul.
- White, M. D. ve Marsh, E. E. (2006). “Content Analysis: A Flexible Methodology”, Library Trends, 55/1, s. 22-45.
- Willig, C. (2008). Introducing Qualitative Research in Psychology, Adventures in Theory and Method, Second Edition, Open University Press, McGraw-Hill Education.
- Wodak, R. (1999). “Critical Discourse Analysis at the End of the 20th Century”, Research on Language and Social Interaction, 32/1-2, s. 185-193.
- Wodak, R. (2001). Critical Discourse Analysis, Discourse-Historical Approach, in Methods of Critical Discourse Analysis (Ed: R. Wodak ve M. Meyer), Sage Publications, London.
- Wodak, R. (2013). “Critical Discourse Analysis”, içinde Concepts, History, Theory Volume I, (Ed. R. Wodak), Sage Publications, London.
- Yılmaz, C. (2010). Risk Kapıyı Kırınca: Kentlerde Yoksulluk, Dayanışma, Güven ve Güvenlik, 1. Baskı, Libra Yayınları, İstanbul.
- Zhang Y. ve Wildemuth B. M. (2009). “Qualitative Analysis of Content”, in Applications of Social Research Methods to Questions in Information and Library, (Ed: B. Wildemuth), Book News, Portland.
- Beyan ve Açıklamalar (Disclosure Statements)
- 1. Bu çalışmanın yazarları, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyduklarını kabul etmektedirler (The authors of this article confirm that their work complies with the principles of research and publication ethics).
- 2. Yazarlar tarafından herhangi bir çıkar çatışması beyan edilmemiştir (No potential conflict of interest was reported by the authors).
- 3. Bu çalışma, intihal tarama programı kullanılarak intihal taramasından geçirilmiştir (This article was screened for potential plagiarism using a plagiarism screening program).
| APA | Sallan Gül S, Kahya Nizam Ö (2021). SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. , 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| Chicago | Sallan Gül Songül,Kahya Nizam Özlem SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. (2021): 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| MLA | Sallan Gül Songül,Kahya Nizam Özlem SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. , 2021, ss.181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| AMA | Sallan Gül S,Kahya Nizam Ö SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. . 2021; 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| Vancouver | Sallan Gül S,Kahya Nizam Ö SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. . 2021; 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| IEEE | Sallan Gül S,Kahya Nizam Ö "SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ." , ss.181 - 198, 2021. 10.30794/pausbed.803182 |
| ISNAD | Sallan Gül, Songül - Kahya Nizam, Özlem. "SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ". (2021), 181-198. https://doi.org/10.30794/pausbed.803182 |
| APA | Sallan Gül S, Kahya Nizam Ö (2021). SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(42), 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| Chicago | Sallan Gül Songül,Kahya Nizam Özlem SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.42 (2021): 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| MLA | Sallan Gül Songül,Kahya Nizam Özlem SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.42, 2021, ss.181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| AMA | Sallan Gül S,Kahya Nizam Ö SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 0(42): 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| Vancouver | Sallan Gül S,Kahya Nizam Ö SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021; 0(42): 181 - 198. 10.30794/pausbed.803182 |
| IEEE | Sallan Gül S,Kahya Nizam Ö "SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.181 - 198, 2021. 10.30794/pausbed.803182 |
| ISNAD | Sallan Gül, Songül - Kahya Nizam, Özlem. "SOSYAL BİLİMLERDE İÇERİK VE SÖYLEM ANALİZİ". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 42 (2021), 181-198. https://doi.org/10.30794/pausbed.803182 |
