TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 39 Sayfa Aralığı: 353 - 368 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.681167 İndeks Tarihi: 21-10-2021
TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ
Öz: Türkiye’de 1973-1980 yılları arasında toplumcu belediyecilik/yeni belediyecilik (hareketi)/sosyal demokrat belediyecilik/demokratik belediyecilik isimli yerel bir siyasal hareket ortaya çıkmıştır. Kent yoksullarına yönelik yerel politikalar üretenbelediye başkanlarının deneyimleriyle meydana gelen bu yeni belediyecilik hareketi, Türkiye’nin yerel siyasetinde önemli biryer tutmaktadır. Birçok akademik çalışma, bu hareketin çeşitli yönlerini ve örneklerini ayrıntılı olarak tartışsa da, toplumcubelediyeciliğin özgün bir deneyimi olan Denizli kenti, literatürde yer bulamamıştır. Bu çalışma, Denizli yerel siyasetindetoplumcu belediyecilik deneyimini ele almaktadır. Türkiye’deki ana akım toplumcu belediyecilik tartışmaları ve örneklerindenfarklı olan Denizli’nin kısıtlı ve özgün yönlerine odaklanmak, çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Denizli’deki yenibelediyecilik deneyimi, halkçı yerel politikalar üreten belediye başkanının bireysel çabalarıyla şekillenmiştir. Merkez sağınkalesi olarak adlandırılan Denizli’de, kent yoksullarına yönelik yerel projeler üretilmesi, kentsel düzeyde gerilimlere sebepolmuştur. Diğer yandan, Denizli’nin yeni belediyecilik deneyimi kentsel toplumsal hareketlerden, kentleşme uzmanlarındanve gecekondu sakinlerinin politik potansiyelinden mahrum kalmıştır. Dönemin belediye başkanı Hasan Gönüllü’nün politiksöylemi, Denizli’deki yeni belediyecilik hareketinin temel noktaları ve Türkiye deneyimiyle kıyaslanması, çalışmanın temelsorunsalını belirlemektedir.
Anahtar Kelime: SOCIAL(IST) MUNICIPALITY EXPERIENCE (1973-1980): THE CASE OF DENİZLİ
Öz: Between 1973-1980, a local political movement called social(ist) municipality/new municipal movement/social democratic municipalism/democratic municipalism emerged in Turkey. The mentioned movement, created by the experiences of mayors who were producing local policies for urban poor, holds a valuable place in the history of Turkish local politics. Although many academic studies discuss the unique experiences and cases of the mentioned movement, Denizli city -a peculiar experience of social(ist) municipality- could not find a place in the literature. This paper will try to discuss the social(ist) municipality experience in the politics of Denizli. The main aim of the study is to focus on the unique and restricted parts of new municipalism in Denizli which were different from the mainstream discussions of Turkey. The new municipal experience in Denizli was shaped by the individual efforts of the mayor which produced local policies for urban poor. Producing local projects for urban poor in Denizli, called the castle of the center-right parties, caused tensions at the urban level. On the other hand, Denizli's new municipalism experience was deprived of urban social movements, urbanization experts and the political potential of slums. Mayor Hasan Gönüllü’s political discourse, the featured parts of the new municipalism in Denizli and the comparison of Gönüllü’s experience from the mainstream Turkish cases determine the basic problematic of the study.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbulut, Ö. Ö. (2007). “Belediye Yönetimi Reformu: Monolitik İktidar Yapısının Güçlendirilmesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 16/1, 7 - 29.
- Aydıner, T. (2019). Yerel Siyasetin Yeniden Ölçeklenmesi: Denizli Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi.
- Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). 11 Aralık 1977 Yerel Seçim Sonuçları, Ankara.
- Batuman, B. (2006). Spaces of Counter-Hegemony: Turkish Architects and Planners As Political Agents in the 1970s, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Binghamton University - State University of New York.
- Batuman, B. (2010). “Toplumcu Bir Belediyecilik Modeli: “Yeni Belediyecilik Hareketi” 1973–1977”, Mülkiye Dergisi, 39/266, 223 – 241.
- Batuman, B. (2013). “70’ler: Siyasetin Odağındaki Kent, Kentin Odağındaki Siyaset”, Toplum ve Bilim, Sayı 127, s. 68 – 87.
- Bayraktar, U. ve Penbecioğlu, E. (2009). “Yerel Liderlik, Toplumcu Belediyecilik ve Ali Dinçer: 1977-1980 Dönemi Ankara Belediyesi”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları, (Der: İ. Kamalak ve H. Gül), SODEV Kitaplığı, Kalkedon, İstanbul, 159-196.
- Bayraktar, U. (2014). “Kamuyu Kamusallaştıran Toplumcu Belediyeler İçin Geçmişten Alınabilecek İlham Üzerine”, Katılımcı Yerel Yönetim, (Der: İnan İzci), Kalkedon, İstanbul, 51 – 68.
- Bayramoğlu, S. (2015). Toplumcu Belediye: Nam-ı Diğer Belediye Sosyalizmi, 1 Baskı, Nota Bene, Ankara. Castells, M. (1977). Urban Question: A Marxist Approach, 1st Edition, Edward Arnold, London.
- Çeğin, G. (2012). Yerel Siyasal Alan ve Siyasal Yatkınlıkların Yapısal-İnşacı Analizi: Denizli Kenti Örneği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi.
- Doğan, A. E. (2005). “Neo-Liberal Belediyeciliğin Çelik Zırhı: Yerel Kalkınma”, Mülkiye Dergisi, 29, 77-88.
- Eraydın, A. (2002). Yeni Sanayi Odakları: Yerel Kalkınmanın Yeniden Kavramlaştırılması, 1. Baskı, Mimarlık Fakültesi Yayınları, ODTÜ, Ankara.
- Filiztekin, A. & Tunalı, İ. (1999). “Anatolian Tigers: Are They for Real?”, New Perspectives on Turkey, 20, 77-106.
- Geddes, M. (2009). “Marxism and Urban Politics”, Theories of Urban Politics, (Ed: J. S. Davies, &, D. Imbroscio), 2nd Edition, Sage, California, 55 – 72.
- Gönüllü, H. (2016). Denizli Kentinin Büyük Ameliyatı (1973 – 1980 Yılları Arası), 1. Baskı, Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Denizli.
- Güler, M. (2009a). “Toplumcu Belediyeciliğin Doğuş Koşulları Üstüne”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları, (Der: İ. Kamalak ve H. Gül), SODEV Kitaplığı, Kalkedon, İstanbul, s. 125 – 158.
- Güler, M. (2009b). “Sosyal Demokrat Belediyelerin 1989-1994 Deneyimini Toplumcu Belediyecilik Üzerinden Değerlendirmek”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları, (Der: İ. Kamalak ve H. Gül), SODEV Kitaplığı, Kalkedon, İstanbul, 233 – 267.
- Güneş, M. (2009). “Sosyal Demokrasinin Deneyim Alanı Olarak ‘Ankara Belediyeciliği’: Karayalçınlı Yıllar”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları, (Der: İ. Kamalak ve H. Gül), SODEV Kitaplığı, Kalkedon, İstanbul, 197-232.
- Haytoğlu, E. (2005). “Varlık Vergisi Denizli Uygulaması”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 9/11, 159 – 185.
- İnan, S. (2005). «CHP Müfettişi Cemal Karamuğla›nın Raporları Işığında Bir Taşra Kenti Olan Denizli›de 1950 Seçimleri ve Gösterdikleri», Atatürk Dergisi, 4/3, 103 – 124.
- İnan, S. (2007). “Sümerbank”, Geçmişten Günümüze Denizli Dergisi, s. 26-36.
- Jessop, B. (1994). “The Transition to Post-Fordism and the Schumpeterian Workfare State”, Towards a PostFordist Welfare State, (Ed: R. Burrows, & B. Loader), Routledge, Abingdon, 13-37.
- John, P. (2009). “Why Study Urban Politics?”, Theories of Urban Politics, (Ed: J. S. Davies, &, D.Imbroscio), 2nd Edition, Sage, California, 17-24.
- Kahraman, A. (1978). Boğulan Başkan: Erol Köse, 1. Baskı, Gelişim, İstanbul.
- Kamalak, İ., Gül, H. ve Beyazıt, E. (2009). “Sosyal Demokrat İlkelerin Yerel Düzeyde Uygulanması Üzerine Bir Deneme: Türkiye Örneği”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları, (Der: İ. Kamalak ve H. Gül), SODEV Kitaplığı, Kalkedon, İstanbul, 27-64.
- Keyder, Ç. (2014). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, 19. Baskı, İletişim, İstanbul.
- Kılavuz, F. ve Yüksel, C. (2017). “Yerel Yönetimler Maliyesi Çerçevesinde Toplumcu Belediyecilik: Fatsa ve Ovacık Örneği”, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 11/23, 121-138.
- Köse, E. (1977). “Yerel Yönetimde Yeni Örgütlenmelere Doğru”, Mimarlık, 15, 57-59.
- Kurt, H. (2009). “Yerel Yönetim Reformları Işığında Yerel Yönetimlerin Hareket Alanları: Toplumcu Belediyecilik Mümkün mü?”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları, (Der: İ. Kamalak ve H. Gül), SODEV Kitaplığı, Kalkedon, İstanbul, 269-294.
- Leopold, E. & McDonald, David A. (2012).” Municipal Socialism Then and Now: some lessons for the Global South”, Third World Quarterly, 33/10, 1837-1853, DOI: 10.1080/01436597.2012.728321
- Levey, E. J. (1999). “Municipal Socialism and Its’ Economic Limitations”, Political Science Quarterly, 24/1, 23-56.
- Mayer, M. (2014). “Toplumsal Kent Hareketlerinde “Kent Hakkı”, Kar için Değil Halk İçin: Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı, (Der: N. Brenner, P. Marcuse & M. Mayer), Sel, İstanbul, 100-130.
- Övgün, B. (2005). “Bir Zamanlar Belediyelerimiz”, Genel-İş Emek Araştırma Dergisi, 2, 49-53.
- Özuğurlu, M. (2002). Anadolu’da Küresel Fabrikanın Doğuşu Yeni İşçilik Örüntülerinin Sosyolojisi, 1. Baskı, Kalkedon, İstanbul.
- Pahl, R. E. (1978). “Castells and Collective Consumption”, Sociology, 12/2, 309-315.
- Peck, J. (2009). “Creative Moments: Working Culture, Through Municipal Socialism and Neoliberal Urbanism”, Mobile Urbanism: Cities and Policymaking in the Global Age, (Ed. E. McCann & K. Ward), Minnesota Press., Minnesota, 41-70.
- Quilley, S. (2000). “Manchester First: From Municipal Socialism to the Entrepreneurial City”, International Journal of Urban and Regional Research, 24/3, 601-615.
- Sakarya, İ. (2016).”Türkiye’de Toplumcu Belediyecilik Hareketi Ekseninde Çanakkale’de Yerel Siyaset (1968- 1980)”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 14/21, 135-148.
- Savaş Yavuzçehre, P. (2013). “Küreselleşmenin Artan Etkisinde Denizli”, İdealkent, 4/8, 200-227.
- Savaşkan, O. (2017). “2000’lerin Türkiyesi’nde Yerel Yönetim Reform Süreci”, Toplum & Bilim, 141, 140 – 172.
- Sezgin, S. (2017). “Türkiye’de Toplumcu Belediyecilik: İzmit Örneği”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6/12, 51-66.
- Şengül, T. (2004). «Bölüşüm Siyasetinden Kimlik Siyasetine: Türkiye›de Yerel Katılım Süreçlerinin Dönüşümü», Değişen-Dönüşen Kent ve Bölge, 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 28. Kolokyumu Bildiriler Kitabı, 8-9-10 Kasım, 123-140.
- Şengül, T. (2009). Kentsel Çelişki ve Siyaset, 2. Baskı, İmge, Ankara.
- Tekeli, İ. (1977). “Belediyeler ve Kent Yönetimin Sınıfsal Yapısı”, Mimarlık, 15, 32-34
- Tekeli, İ. (2009). Cumhuriyetin Belediyecilik Öyküsü: 1923 – 1990, 1. Baskı, Tarih Vakfı, İstanbul.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Milletvekili Seçim Sonuçları, (27.01.2020) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_ id=1061
- Türkiye İstatistik Kurumu, Mahalli İdareler Seçim Sonuçları, (27.01.2020), http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi. do?alt_id=1090
- Türkmen, H. (2006). Yerel Düzeyde Siyasetin Radikalleşmesi: 1970’lerin Sonuna Doğru Fatsa Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
- Türkün-Erendil, A. (2000). “Mit ve Gerçek Olarak Denizli”, Toplum ve Bilim, 86, 91-117.
- Uysal, S. (2013). Onların Hikâyesi: Denizli’nin Tekstil Serüveni, 1. Baskı, Laodikya, İstanbul.
- Uysal, S. (2017). Şehrin İzleri, Denizli’nin Kentleşme Serüveni, 1. Baskı, Mavi Nefes, Denizli.
- Zürcher, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, 7. Baskı, İletişim, İstanbul.
- Yıldırım, S. (1979). “Kent, Kentsel Olay, Kentsel Sorunlar, Sosyal Hareketler ve Yerel Yönetimler Üstüne Notlar,” Mimarlık Dergisi, 2, 19-20.
- Sözlü Mülakatlar
- AP eski il genel meclis üyesi mimar Yüksel Kaşıkçı (2018) ile yapılan sözlü mülakat
- AP’li eski siyasetçi mühendis Hilmi Yağcıoğlu (2018) ile yapılan sözlü mülakat
- Denizli eski belediye başkanı mimar Hasan Gönüllü (2017, 2018) ile yapılan sözlü mülakatlar
- Pamukkale Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Güney Çeğin (2018) ile yapılan sözlü mülakat
| APA | Aydıner T (2020). TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. , 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| Chicago | Aydıner Tolgahan TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. (2020): 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| MLA | Aydıner Tolgahan TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. , 2020, ss.353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| AMA | Aydıner T TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. . 2020; 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| Vancouver | Aydıner T TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. . 2020; 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| IEEE | Aydıner T "TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ." , ss.353 - 368, 2020. 10.30794/pausbed.681167 |
| ISNAD | Aydıner, Tolgahan. "TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ". (2020), 353-368. https://doi.org/10.30794/pausbed.681167 |
| APA | Aydıner T (2020). TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(39), 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| Chicago | Aydıner Tolgahan TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.39 (2020): 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| MLA | Aydıner Tolgahan TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.39, 2020, ss.353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| AMA | Aydıner T TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(39): 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| Vancouver | Aydıner T TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(39): 353 - 368. 10.30794/pausbed.681167 |
| IEEE | Aydıner T "TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.353 - 368, 2020. 10.30794/pausbed.681167 |
| ISNAD | Aydıner, Tolgahan. "TOPLUMCU BELEDİYECİLİK DENEYİMİ (1973-1980): DENİZLİ ÖRNEĞİ". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 39 (2020), 353-368. https://doi.org/10.30794/pausbed.681167 |
