Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme
Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 387 - 409 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-10-2021
Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme
Öz: Türk yükseköğretiminde tıp, psikoloji, işletme, eğitim gibi alanlarda gerçekleştirilen uzmanlaşma eğitimininyüksek din öğretimi için de bir gereklilik olduğu alan yazında tartışılmaktadır. Bu tartışmaların odaklandığınoktalar ise yüksek din öğretiminin istihdam alanlarının çeşitliliği ve her bir istihdam alanının kendine hasözellikler barındırmasıdır. Bu çalışma, yüksek din öğretiminde uzmanlaşma eğitimleri yapılanmasını gereklilikolarak kabul etmektedir. Çalışmanın odaklandığı konu, uzmanlaşma eğitiminin ne olduğu ve yüksek din öğretimi için sunabileceği bakış açısıdır. Bu nedenle makalede odak noktası niçin uzmanlaşma eğitimi değil uzmanlaşma eğitiminin neliği ile nasıllığıdır. Çünkü yükseköğretimde uzmanlaşma eğitiminin bir bakış açısı ve yapısalözellikleri bulunmaktadır. Oluşturulacak bir eğitimin de bu bakış açısı ve özellikleri barındırması beklenmektedir. Peki, bu nasıl gerçekleştirilebilir? Bu soruya cevap verebilmek için öncelikle yükseköğretimde uzmanlaşmaeğitiminin ne olduğunun, sonra da yüksek din öğretiminde uzmanlaşma eğitimi bağlamında değerlendirilebilecek dini danışmanlık eğitiminin örnek olarak sunulması amaçlanmaktadır. Bu ana amaç doğrultusunda sahaçalışmasını yönlendiren alt amaç ise, dini danışmanlık eğitiminin felsefesi, temelleri, seviyesi, süreci ve kazandırmayı hedeflediği yeterlik profili gibi özelliklerinin dünya örnekleri üzerinden ortaya koyulmasıdır. Bu nedenle öncelikle uzmanlaşma/ihtisaslaşma eğitiminin ne olduğu ve yüksek din öğretiminde niçin gerekli olduğutartışılmıştır. Bunun ardından ise dünyanın beş ayrı kıtasında öğrenim imkânı sunan dini danışmanlık eğitimleri ve üzerine kurulduğu temeller, alanda görev yapan uzman akademisyenlerle nitel araştırma yoluyla yapılangörüşmelerle örneklendirilmiştir. Ortaya çıkan bulgular, dini danışmanlığın niçin uzmanlaşma eğitimiyle öğrenci yetiştirdiği, eğitiminin bakış açısı ve felsefesi ile değerlere dayandığı, metodolojik temellerinin varlığı,deneyimsel öğrenmenin merkezde olduğu ve yetkin bir profesyonel kimlik oluşturma amacı taşıdığı yönündedir. Bu yönleriyle dini danışmanlık dünya örnekleri uzmanlaşma eğitiminin özelliklerini taşımaktadır. Sonuçolarak, bu örnek üzerinden Türkiye’de yüksek din öğretiminde uzmanlık eğitimlerinin nasıl dizayn edilmesi ilesüreçlerinin hangi temeller üzerine kurulması boyutları tartışılarak bir bakış açısı sunmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: Specialization Training in Higher Religious Education: A Perspective-Focused Consideration Through Examples of Religious Counseling Education from Different Countries
Öz: Specialization training which is applied in fields such as medicine, psychology, business administration and education in Turkish higher education is also a necessity for higher religious education. This issue is discussed in the literature. The focus of these discussions is on the diversity of higher religious education employment areas and the specific features of each employment area. For this reason, the focus of the article is not why specialization training, but what and how the specialization training is. Because there is a perspective and structural features of specialization training in higher education. It is expected that an education to be formed will include these perspectives and features. So how can this be done? In order to answer this question, it is aimed to clarify what is specialization training in the higher religious education firstly, then present religious counseling education as an example, which can be evaluated in the context of specialization training in higher education. In line with this main purpose, the sub-purpose that guides the field work is to reveal the philosophy, foundations, level, process and competence profile of religious counseling education through world examples. The religious counseling trainings that offer education opportunities in five different continents of the world and the foundations on which it was built were exemplified through interviews with expert academicians working in the field. The findings are that why religious counseling educates students with specialization training, these trainings are based on its perspective and philosophy and values, its methodological foundations, experiential learning is at the center and aims to create a competent professional identity. In these aspects, religious counseling world examples smack the characteristics of specialization education. As a result, what is and how to design the specialization training in the higher religious education in Turkey have been discussed through these examples.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abazaoğlu, I lkay. “Dünyada Öğretmen Yetiştirme Programları ve Öğretmenlere Yönelik Mesleki Gelişim Uygulamaları”. Electronic Turkish Studies, 2014, c.9, sy.5, s.1-46.
- Açıkgöz, Ömer. “Yükseköğretim Üzerine bir Değerlendirme: Yeniden Yapılanma Sürecinde bir Sistem Önerisine Giriş”. Journal of Higher Education and Science, 2012, c.2 sy.3, s.11-17.
- Altınok, Vicdan. "Yükseköğretimde İlke ve Yönelimler Neler Olmalı?". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2008, c.19, s.41-52.
- Aşkar, Petek ve Buket Akkoyunlu. "Kolb Öğrenme Stili Envanteri”. Eğitim ve Bilim, 1993, c.17, sy.87, s.7-47.
- Aydın, Muhammed Şevki. İlahiyat lisans programının amaç sorunu. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, Isparta, 2004.
- Baki, Adnan. “Öğretmen Eğitiminin Lisans ve Lisansüstü Boyutlardan Değerlendirilmesi”. İnönü University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 2010, c.11, sy.3, s.15-31.
- Bryan, Hobson. “Recreation specialization revisited”. Journal of Leisure Research, 2000, c.32, sy.1, s. 18-21.
- Brolin, Donn E. Life centered career education. Reston, VA: Council for Exceptional Children, 1987, c.12, sy-3-4, s.131-141.
- CAPPS, Donald. Pastoral care and hermeneutics. Wipf and Stock Publishers, 2012.
- Clark, G. M. Functional curriculum and its place in the regular education initiative. In: Seventh International Conference of the Division on Career Development, The Council for Exceptional Children, Kansas City, MO. 1991.
- Donını-Lenhoff, Fred G.; Hedrıck, Hannah L. "Growth of Specialization in Graduate Medical Education". Jama, 2000, c.284, sy.10, s. 1284-1289.
- Ege, Remziye “Dini Danışmanlık ve Rehberlik'in Bir Bilim Dalı Olarak Gelişmesinin Gerekliliği Üzerine Bazı Düşünceler”. Dini Araştırmalar, 2011, c.14,sy.39, s.104-114.
- Ege, Remziye, ve Havva Sinem Uğurlu. "Yüksek Din Öğretiminde Yeniden Yapılanma Tartışmalarına Nereden Başlamak Gerekir: Beceri ve Yetkinlikler Zemininde Bir Değerlendirme." Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Sempozyum Kitabı. Malatya: İnönü Üniversitesi, 2020, s. 2-30.
- Ev, Halit. Türkiye’de yüksek din öğretimi kurumları ve öğretmen yetiştirme. Tibyan Yayıncılık, İzmir, 2003.
- Evi Halit. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Yeterlikleri Bağlamında İlahiyat Fakülteleri ve Öğretmen Yetiştirme Sistemini Yeniden Yapılandırma. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2015, c.13, sy.4, s.83-99.
- Elliot, John. “Professional education and the idea of a practical educational science”. içinde Reconstructing teacher education: Teacher development, 1993, s.65-85.
- Giblin, Paul ve Mona Christenson Barz. "Master's level pastoral counseling training: Skills and competencies". Pastoral Psychology, 1993, c.42, sy.1, s.11-20.
- Gülpınar, Mehmet Ali. Uzmanlık Eğitim Dönem ve Çerçeve Eğitim Programı Geliştirme Rehberi. Tıp Eğitimi Dünyası, 2011, c. 30, sy.30, s.29-59.
- Işık, Ahmet, Alper Çiltaş, ve Fatih Baş. "Öğretmen Yetiştirme ve Öğretmenlik Mesleği." ournal of Graduate School of Social Sciences, 2010, c.14, sy.1, s. 53- 62.
- Işık, İdil. “Psikoloji Alanında Uzmanlık Yönelimleri, Değerler ve Kariyer Motivasyonunu”, (Ed. Tülay Turgut&Murat Çinko) Değerli İnsana “Değer”li Çalışmalar Yaşam ve Çalışma Değerleri Üzerine Araştırmalar içinde (s. 229-265), Beta Yayınları, İstanbul, 2017.
- Karaban, Roslyn A. “Cross-cultural pastoral counseling: Method or hermeneutic? A response”. Pastoral Psychology, 1992, c.40, sy.4, s.265-269.
- Kaymakcan, Recep ve Mahmut Zengin, Hulusi Yiğit, “Öğrencilerin gözüyle ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi eğitimi bölümleri üzerine bir araştırma”. Değerler Eğitimi Dergisi, 2011, c.9, sy.22, s.103-138.
- Kızılabdullah, Şahin. “Dün, Bugün ve Gelecek Üçgeninde İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Programları”. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, c.5, sy.13, s.31-43.
- Kocaman, Kasım. “Türkiye'de Din Hizmetleri Bağlamında Yüksek Din Öğretiminde Meslekî Uygulama”. Electronic Turkish Studies, c.14, sy.4, s.2525-2545.
- Kolb, David A. The Kolb Learning Style Inventory. Boston, MA: Hay Resources Direct, 2007.
- Köylü, Mustafa. “Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi: Nicelik mi Nitelik mi?”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.35, sy.35, s.21-44.
- Kutlu, Sönmez. “İlahiyat Öğretiminin Yeniden Yapılandırılması Sorunu”, http://www.sonmezkutlu.net/?Syf=26&Syz =663567&/%C4%B0lahiyatE%C4%9Fitiminin-YenidenYap%C4%B1land%C4%B1r%C4%B1lma s%C4%B1-Sorunu (Erişim Tarihi: 10.12.2020).
- Manevi Danışmanlık Ulusal Meslek Standardı, 2019. https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/haberl er/53-hukuk-mueavirlii/3736-9-yeni-ulusalmeslek-standard-yaymland (Erişim Tarihi: 10.12.2020).
- Nohutçu, Ahmet. “Bilgi toplumunda yükseköğretim kurumlarının yeniden yapılandırılması ve yönetimi: Başlıca eğilimler, gelişmeler ve Bologna süreci”. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 2006, c.1, sy.12, s.50-66.
- Öcal, Mustafa. “Bölümleşmiş Yüksek Din Öğretimi Uluslararası İslâmî İlimler Üniversitesi ve Uluslararası İslâm Kültür ve Medeniyeti Üniversitesi”, içinde Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Kongresi Özet Kitapçığı, Isparta, 2004, s.31-32.
- Öğretmen ve Eğitim Uzmanı Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarında Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun, 1989. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/2021 5.pdf (Erişim Tarihi: 10.12.2020).
- Özdemir, Saadettin. “Din Hizmetleri Alanındaki Hizmet Kalitesinin Artmasında İlahiyat/İslami İlimler Fakültelerinin Program Çeşitliliğinin Rolü”, içinde Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Kongresi Özet Kitapçığı, Isparta, 2004, s.34-35.
- Özdemir, Saadettin. “Yüksek Din Eğitiminin Geleceği ve İstihdam Alanlarına Yönelik Program Önerileri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2013, c.30, s.237-249.
- Patton, Michael Quinn. Qualitative research & evaluation methods, 2002, USA, Sage.
- Patton, Michael Q. Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev Edt: Bütün, M. ve Demir, S. B). Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2014.
- Patton, Wendy. "Career Education: What we Know, What we Need to Know". Australian Journal of Career Development, 2001, c.10, sy.3, s.13-19.
- Şişman, Mehmet. Eğitim Bilimine Giriş, 2011. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Onbirinci Kalkınma Planı: 2019-2023, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Yayını, Ankara, http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2019/07/On-BirinciKalkinma-Plani.pdf (Erişim Tarihi: 10.11.2020)
- Tenekeci, Pelin Deniz. "Türk Yükseköğretim Sisteminin Son Onyıldaki Dönüşümü." Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 6, no. 3 (2016): 277-287.
- Tosun, Cemal ve Recai Doğan, “İlahiyat Fakültelerinin Yeniden Yapılandırılması Problemi”. içinde Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, Isparta: SDÜ İlahiyat Fakültesi yayınları, 2004, s.487- 507.
- Tosun, Cemal. “Bologna Süreci ve Gelenek Çerçevesinde Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi”, Yüksek Din Öğretimi ed. Z. Şeyma Altın, 2018, İstanbul, DEM, s.261- 271.
- Townsend, Loren. "Theological reflection, pastoral counseling and supervision". Journal of Pastoral Theology, 2002, c.12, sy.1, s. 63-74.
- Uğurlu Bakar, Havva Sinem. "Dinî Danışmanlık Eğitimi: AAPC Akreditasyon Kriterlerinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi", içinde Ayten, Ali/Koc, Mustafa/Tınaz, Nuri (Hg.), Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. İstanbul, 2016, c.1, s.259–280.
- Uğurlu, Havva Sinem. Dinî Danışmanlık Eğitimi: Amerika Örneği ve Türkiye Gereksinim Çözümlemesi Üzerine Nitel Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017, Basılmamış Doktora Tezi.
- Uğurlu, Havva Sinem ve Remziye Ege. "Bir İsimlendirme Problemi: Dinî Danışmanlık." Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 2018, c.7 sy.2. s. 1057-1077.
- Uğurlu, Havva Sinem. “Beceri ve Değer Temelli Bir Dini Danışmanlık Yüksek Öğretim Programının İmkânı”. VIth International Eurasian Educational Research Congress, Ankara, 2019.
- Voss, Richard W. “Cross-cultural pastoral counseling: Method or hermeneutic?”. Pastoral Psychology, 1992, c.40, sy.4, s.253-264.
- Yar, Ali Mete. “Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda ve Finlandiya'da Öğretmen Yetiştirme ve Atama Politikaları”. Electronic Turkish Studies, 2013, c. 8, sy.12, s.859-878.
- Yılmaz, Necla, ve Ramazan Erdem. "Uzmanlaşma ve Tıpta Bütüncül Yaklaşım Üzerine Bir Değerlendirme". Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2016, c.7, sy.16, s.35-47.
- Zengin, Mahmut. Temele Alınan Yaklaşım/lar Bağlamında Yeni İlköğretim DKAB Öğretim Programı. Değerler Eğitimi Dergisi, 2010, c.8, sy.19, s.225-258.
- Yin, Robert K. Case study research: Design and methods. 1984, Beverly Hills, CA, Sage.
- Yin, Robert K. Applications of case study research. USA, Sage, 2011.
APA | UĞURLU H (2021). Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. , 387 - 409. |
Chicago | UĞURLU Havva Sinem Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. (2021): 387 - 409. |
MLA | UĞURLU Havva Sinem Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. , 2021, ss.387 - 409. |
AMA | UĞURLU H Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. . 2021; 387 - 409. |
Vancouver | UĞURLU H Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. . 2021; 387 - 409. |
IEEE | UĞURLU H "Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme." , ss.387 - 409, 2021. |
ISNAD | UĞURLU, Havva Sinem. "Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme". (2021), 387-409. |
APA | UĞURLU H (2021). Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. İslami Araştırmalar, 32(2), 387 - 409. |
Chicago | UĞURLU Havva Sinem Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. İslami Araştırmalar 32, no.2 (2021): 387 - 409. |
MLA | UĞURLU Havva Sinem Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. İslami Araştırmalar, vol.32, no.2, 2021, ss.387 - 409. |
AMA | UĞURLU H Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. İslami Araştırmalar. 2021; 32(2): 387 - 409. |
Vancouver | UĞURLU H Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme. İslami Araştırmalar. 2021; 32(2): 387 - 409. |
IEEE | UĞURLU H "Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme." İslami Araştırmalar, 32, ss.387 - 409, 2021. |
ISNAD | UĞURLU, Havva Sinem. "Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme". İslami Araştırmalar 32/2 (2021), 387-409. |