CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI

Kasım KİRACI, (İskenderun Teknik Üniversitesi, Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Havacılık Yönetimi Bölümü, Hatay, Türkiye)
Mahmut BAKIR (Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sivil Havacılık Yönetimi Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
6 0
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 35 Sayfa Aralığı: 157 - 174 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.421992 İndeks Tarihi: 04-11-2021

CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI

Öz:
Bu çalışmanın amacı havacılığa özgü ölçüm göstergeleri kullanılarak, havayolu şirketlerinin küresel finans krizi öncesi ve sonrasıperformansının çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri aracılığıyla incelenmesidir. Bu kapsamda 13 havayolu şirketinin2005-2012 dönemi performansı incelenmiştir. Çalışmada kullanılan kriterlerin önem düzeylerinin tespit edilmesi amacıylaCRITIC yöntemi, havayolu firmalarının performanslarına göre sıralanmasında ise EDAS yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanınbulguları, havayolu şirketlerinin küresel finans krizinden, kriz sonrası yıllarda (2010-2012) bile etkilendiğini göstermektedir.Bulgular aynı zamanda, havayolu şirketleri açısından finans krizinin olumsuz etkilerinin en fazla hissedildiği yılın 2010 olduğunuortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime:

APPLICATION OF PERFORMANCE MEASUREMENT IN AIRLINES WITH CRITIC BASED EDAS METHOD

Öz:
The purpose of this study is to examine airline companies’ performance before and after the global financial crisis through multi-criteria decision-making (MCDM) methods using airline-specific indicators. In this context, the performance of 13 airlines in 2005-2012 period is examined. The CRITIC method was used to determine the importance levels of the criteria, and the EDAS method was used to rank airlines according to their performance. Findings from the study show that airline companies were affected by the global financial crisis, even in the post-crisis years (2010-2012). The findings also show that the adverse effects of the financial crisis were felt most in 2010 for airline companies.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adalı, E. A., & Işık, A. T. (2017). Critic and Maut Methods for the Contract Manufacturer Selection Problem, European Journal of Multidisciplinary Studies, 5/1, 93-101.
  • Arjomandi, A., & Seufert, J. H. (2014). An evaluation of the world’s major airlines’ technical and environmental performance, Economic Modelling, 41, 133-144.
  • Assaf, A. (2009). Are U.S. airlines really in crisis, Tourism Management, 30, 916-921.
  • Capobianco, H. M., & Fernandes, E. (2004). Capital structure in the world airline industry, Transportation Research Part A, 38, 421-434.
  • Çakır, S., & Perçin, S. (2013). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü, Ege Akademik Bakış, 13/4, 449-459.
  • Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method, Computers & Operations Research, 22/7, 763-770.
  • Gao, R., Nam, H. O., Ko, W. I., & Jang, H. (2017). National Options for a Sustainable Nuclear Energy System: MCDM Evaluation Using an Improved Integrated Weighting Approach, Energies, 10, 1-24.
  • Ghorabaee, M. K., Amiri, M., Zavadskas, E. K., & Antucheviciene, J. (2018). A new hybrid fuzzy MCDM approach for evaluation of construction equipment with sustainability considerations, Archives of Civil and Mechanical Engineering, 18, 32-49.
  • Ghorabaee, M. K., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2017). A new hybrid simulationbased assignment approach for evaluating airlines with multiple service quality criteria, Journal of Air Transport Management, 63, 45-60.
  • Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Amiri, M., & Turskis, Z. (2016). Extended EDAS Method for Fuzzy Multi-criteria Decision-making: An Application to Supplier Selection, International Journal of Computers Communications & Control, 11/3, 358-371.
  • Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Olfat, L., & Turskıs, Z. (2015). Multi-Criteria Inventory Classification Using a New Method of Evaluation Based on Distance from Average Solution (EDAS), INFORMATICA, 26/3, 435-451.
  • Gramani, M. C. (2012). Efficiency decomposition approach: A cross-country airline analysis, Expert Systems with Applications, 39, 5815-5819.
  • Hong, S., & Zhang, A. (2010). An efficiency study of airlines and air cargo/passenger divisions: a DEA approach, World Review of Intermodal Transportation Research, 3, 137-149.
  • Hsu, L. C., Ou, S. L., & Ou , Y. C. (2015). A Comprehensive performance evaluation and ranking methodology under a sustainable development perspective, Journal of Business Economics and Management, 16/1, 74-92.
  • IATA. (2017). World Air Transport Statistics . IATA.
  • Kahraman, C., Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Onar, S. C., Yazdani, M., & Oztaysi, B. (2017). Intuitionistic fuzzy EDAS method: an application to solid waste disposal site selection, Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 25/1, 1-12.
  • Karaman, R. (2008). İşletmelerde Performans Ölçümünün Önemi ve Modern Bir Performans Ölçme Aracı Olarak Balanced Scorecard, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9/16, 411-427.
  • Kazan, H., & Özdemir, Ö. (2014). Fınancıal Performance Assessment of Large Scale Conglomerates Via TOPSIS and CRITIC Methods, International Journal of Management and Sustainability, 3/4, 203-224.
  • Kılıç, O., & Çerçioğlu, H. (2016). TCDD İltisak Hatları Projelerinin Değerlendirilmesinde Uzlaşık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Uygulaması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31/1, 211-220.
  • Korul, V., & Küçükönal, H. (2003). Türk Sivil Havacılık Sisteminin Yapısal Analizi, Ege Academik Bakış, 3/1, 24-38.
  • Lu, W. M., Wang, W. K., Hung, S. W., & Lu, E. T. (2012). The effects of corporate governance on airline performance: Production and marketing efficiency perspectives, Transportation Research Part E, 48, 529-544.
  • Madić, M., & Radovanović, M. (2015). Ranking of Some Most Commonly Used Non-Traditional Machining Process Using ROV and CRITIC Methods, U.P.B. Sci. Bull., Series D, 77/2, 193-204.
  • Mardani, A., Jusoh, A., Nor, K. M., Khalifah, Z., Zakwan, N., & Valipour, A. (2015). Multiple criteria decisionmaking techniques and their applications-a review of the literature from 2000 to 2014, Economic ResearchEkonomska Istraživanja, 28/1, 516-571.
  • Merkert, R., & Hensher, D. A. (2011). The impact of strategic management and fleet planning on airline efficiency – A random effects Tobit model based on DEA efficiency scores, Transportation Research Part A, 45, 686- 695.
  • Murphy, G. B., Trailer , J. W., & Hill, R. C. (1996). Measuring performance in entrepreneurship research, Journal of Business Research, 36/1, 15-23.
  • Orakçı, E., & Özdemir, A. (2017). Telafi Edici Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Türkiye ve AB Ülkelerinin İnsani Gelişmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 19/1, 61-74.
  • Önder, G. (2012). Yoğun Bakım Hemşirelerinin İş Tatminine Etki Eden Faktörlerin Önem Derecelerinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Saranga, H., & Nagpal, R. (2016). Drivers of operational efficiency and its impact on market performance in the Indian Airline industry, Journal of Air Transport Management, 53, 165-176.
  • Sheraga, C. A. (2004). Operational efficiency versus financial mobility in the global airline industry: a data envelopment and Tobit analysis, Transportation Research Part A, 38, 383-404.
  • Rostamzadeh, R., Ghorabaee, M. K., Govindan, K., Esmaeili, A., & Nobar, H. B. (2018). Evaluation of sustainable supply chain risk management using an integrated Fuzzy TOPSIS-CRITIC approach, Journal of Cleaner Production, 175, 651-669.
  • Trinkūnienė, E., Podvezko, V., Zavadskas, E. K., Jokšienė, I., Vinogradova, I., & Trinkūnas, V. (2017). Evaluation of quality assurance in contractor contracts by multi-attribute decision-making methods, Economic ResearchEkonomska Istraživanja, 30/1, 1152-1180.
  • Tütek, H. H., Gümüşoğlu, Ş., & Özdemir, A. (2012). Sayısal yöntemler: yönetsel yaklaşım (6. b.), İstanbul: Beta Basım Yayın.
  • Ulutaş, A. (2017). EDAS Yöntemi Kullanılarak Bir Tekstil Atölyesi İçin Dikişi Makinesi Seçimi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9/2, 169-183.
  • Ünlü, U., Yalçın, N., & Yağlı, İ. (2017). Kurumsal Yönetim ve Firma Performansı: TOPSIS Yöntemi ile BIST 30 Firmaları Üzerine Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19/1, 63-81.
  • Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decisionmaking, Ukio Technologinis ir Ekonominis Vystymas, 16/2, 159-172.
  • Zhu, J. (2011). Airlines Performance via Two-Stage Network DEA Approach, Journal of CENTRUM Cathedra, 4, 260-269.
APA Kiracı K, BAKIR M (2019). CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. , 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
Chicago Kiracı Kasım,BAKIR Mahmut CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. (2019): 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
MLA Kiracı Kasım,BAKIR Mahmut CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. , 2019, ss.157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
AMA Kiracı K,BAKIR M CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. . 2019; 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
Vancouver Kiracı K,BAKIR M CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. . 2019; 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
IEEE Kiracı K,BAKIR M "CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI." , ss.157 - 174, 2019. 10.30794/pausbed.421992
ISNAD Kiracı, Kasım - BAKIR, Mahmut. "CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI". (2019), 157-174. https://doi.org/10.30794/pausbed.421992
APA Kiracı K, BAKIR M (2019). CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(35), 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
Chicago Kiracı Kasım,BAKIR Mahmut CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.35 (2019): 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
MLA Kiracı Kasım,BAKIR Mahmut CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.35, 2019, ss.157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
AMA Kiracı K,BAKIR M CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 0(35): 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
Vancouver Kiracı K,BAKIR M CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 0(35): 157 - 174. 10.30794/pausbed.421992
IEEE Kiracı K,BAKIR M "CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.157 - 174, 2019. 10.30794/pausbed.421992
ISNAD Kiracı, Kasım - BAKIR, Mahmut. "CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİ İLE HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ UYGULAMASI". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 35 (2019), 157-174. https://doi.org/10.30794/pausbed.421992
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 19:58

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları