ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

YILDIZ, Abdunnur; DİĞER, Hülya

ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Hülya DİĞER, (Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Elazığ, Türkiye)

Abdunnur YILDIZ (Fırat Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Elazığ, Türkiye)

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

43 5

Yıl: 2021 Cilt: 31 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 807 - 822 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-12-2021

ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz:

Bu çalışmada engelli bireylere yönelik algı düzeyini geçerli ile güvenilir şekilde ölçmekamacıyla bir “Engellilik Algısı Ölçeği” geliştirilmiştir. Geliştirilen bu ölçek kişilerin engellibireylere yönelik algı düzeylerini incelemeyi ve çeşitli açılardan değerlendirmeyiamaçlamaktadır. Ölçek benimsemek, farkındalık, bireysel destek ve toplumsal çevre olarakdört boyuttan oluşmakta olup, likert tipidir. Ölçeğin ön uygulama formu FıratÜniversitesi’nde öğrenim gören 385 öğrenciye uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğineyönelik yapılan faktör analizi sonucunda 7 maddenin yer aldığı birinci kısımda faktör yüküdeğerleri 0.75 ile 0.46 arasında olup, 6 maddenin yer aldığı ikinci kısımda bulunanmaddelerin faktör yükü değerleri 0.64 ile 0.51 arasında değişmektedir. Üçüncü kısımda yeralan 4 maddenin faktör yükleri ise 0.67 ile 0.54 arasında olup, 3 maddenin yer aldığıdördüncü kısımda bulunan maddelerin faktör yükü değerleri 0.77 ile 0.46 arasındadeğişmektedir. Engellilik algısını ölçmeye yönelik faktörlerin toplam varyansın %50’siniaçıkladığı belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirlik katsayısı 0.86 bulunmuştur.

Anahtar Kelime:

Perception Scale For Disabled Individuals: A Validity And Reliability Study

Öz:

In this study, it was aimed to develop a "Disability Perception Scale" that measures theperception level of persons with disabilities in a valid and reliable manner. This scaledeveloped aims to examine the perception levels of people towards disabled individuals andevaluate them from various angles. The scale as adopt, awareness, individual support andsocial environment consists of four dimensions and is likert type. The pre-application formof the scale was applied to 385 students studying at Fırat University. As a result of the factoranalysis conducted for the construct validity of the scale, the factor load values in the firstpart where there are 7 items are between 0.75 and 0.46, and the factor load values of theitems in the second part where there are 6 items vary between 0.64 and 0.51. The factor loadsof the 4 items in the third part are between 0.67 and 0.54, and the factor load values of theitems in the fourth part, which includes 3 items, vary between 0.77 and 0.46. It has beendetermined that the factors for measuring the disability perception explain 50% of the totalvariance. The reliability coefficient of the scale was found to be 0.86.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkaya, S., (2002). Türkiye’de İnsan Kaynakları Açısından Sakatlık ve Sakatların İstihdamı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Akyüz, H. E. (2018). Yapı Geçerliliği İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi: Uygulamalı Bir Çalışma, BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 7 (2), 186-198.
Altuğ Özsoy, S., Özkahraman, Ş., ve Çallı, F., (2006). Zihinsel Engelli Çocuk Sahibi Ailelerin Yaşadıkları Güçlüklerin İncelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 3 (9), 69-77.
Avşaroğlu, S., (2012). Zihinsel Yetersizliğe Sahip Çocuğu Olan Anne-Babaların Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9 (1), 533- 549.
Babadağ, M., (1996). Tekerlekli Sandalyeye Bağımlı Bedensel Özürlüler İçin Mutfak Ekipmanları Tasarımı ve Eviye Tasarımı İçin Bir İrdeleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Baldemir, E., (2007). Engellilerin Sosyo-Ekonomik Durumları Üzerine Bir Araştırma (Muğla Örneği). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1), 117-126.
Başaran, S., Gürboğa, C., Karkçay, K., Uğurlu, B., ve İlter, E., (2010). Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması. Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara.
Berçin Yıldırım, G., (2005). Farklı Engel Grubundan Engelli Kardeşe Sahip Çocukların Kardeş İlişkileri İle Kardeşlerini Kabullenmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
Bilgin, R. ve Diğer, H. (2019). Sağlık Kurumlarına Müracaat Eden Hasta Bireylerin Hak ve Sorumluluk Bilgi Düzeyi Ölçeği’nin Geliştirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2) , 621-630.
Canaslan, A. ve Güçlü, N. (2020). Öğretmenlerin Öğrenme Çevikliği: Ölçek Geliştirme Çalışması. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2071-2083.
Caniklioğlu, N., (1991). Türk Hukukunda Sakat ve Eski Hükümlü Çalıştırma Yükümlülüğü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Costello, A. B. ve Osborne, J. (2005). Practices In Exploratory Factor Analysis: Four Recommendations For Getting The Most From Your Analysis. Practical Assessment Research & Evaluation, 10 (7), 1-9.
Çolak, Ü. ve Hergüner, B., (2016). Zihinsel Engellilerin İstihdamı ve Korumalı İşyeri Projesinin İşverenler Açısından Uygulanabilirliği: Trabzon Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5 (8), 2436-2455.
Gören, A.B.(2016). Engelli Çocuğa Sahip Annelerde Yas Süreci. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 20(1), 225-244.
Güneş, C., (2016). Engelli Sporcularla Çalışan Antrenörlerin Mesleki Yeterliliklerinin Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi Spor Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
Güner, A., (2016). Engelli Bireylerin Öz-Yeterlilik ve Öfke Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Doğan, İ., Özdamar, K. (2017). The Effect Of Different Data Structures, Sample Sizes On Model Fit Measures, Communications in Statistics-Simulation and Computation, 46 (9), 7525-7533.
Dünya Sağlık Örgütü. (2011). Dünya Engellilik Raporu Yönetici Özeti. Erişim adresi http://documents1.worldbank.org/curated/en/540061468336031909/pdf/627830TURKISH00YA0ENGE LLILIK0RAPORU.pdf Engelliler Hakkında Kanun. (2005), Sayı 25868, 5 (44).
Eratay, E., ve Eldeniz Çetin, M., (2013). Bolu İlindeki İşverenlerin Engelli Çalışanlara Yönelik Tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, C.21, S.4, 1681-1694.
Ergüden, A. D., (2008). Sosyal Dışlanma Açısından Bedensel Engelli Bireylerin Yaşantılarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özgökçeler, S. ve Bıçkı, D., (2010). Özürlülerin Sosyal Dışlanma Boyutları: Bursa ve Çanakkale Örneklerinden Yansıyanlar. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, (4-6 Kasım 2010), Denizli, 217-243.
Özdamar, K. (2015). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Ankara: Nisan Kitapevi.
Kaçan Softa, H., (2012). Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (2), 589-600.
Karagöz, Y. (2019). SPSS-AMOS-META Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 2.Basım, Ankara: Nobel Yay..
Kaya, Ç. (2006). Ortopedik Özürlülerin Günlük Yaşam Aktivitelerindeki Bağımsızlıklarının Yaşam Kalitelerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kır, M. Z., Yavuz, M. S., Uluçay, T., Zeyfeoğlu, Y., Kahraman, İ., ve Tatar G., (2015). Özürlü Sağlık Kurulunda Değerlendirilen Trafik Kazası Olguları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (4), 106-109.
Kızılkaya, S., (2016). Yoksulluk–Engellilik İlişkisi ve Evde Akraba Bakımı Uygulamasının Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Köten, E. ve Erdoğan, B.(2014). Engelli Gençler, Sosyal Dışlanma ve İnternet. Gençlik ve Spor Bakanlığı, İstanbul.
Küçüker, S., (1993). Özürlü Çocuk Ailelerine Yönelik Psikolojik Danışma Hizmetleri. Özel Eğitim Dergisi, 1 (3), 23-29.
Şiriner Önver, M., (2012). Kentsel Mekân Sakatlık İlişkisi Bağlamında Yerel Yönetimlerin Politikaları: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Üzerinden Bir İnceleme (Niteliksel Bir Araştırma). (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şişman, Y., (1995). Türkiye’de Sakat Çalıştırma Yükümlülüğünün Düzenlenmesi ve Uygulanması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Uşan, M. F., (1997). İş Hukukunda Sakat İstihdamı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Yaşlıoğlu, M. M., (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. Istanbul University Journal of the School of Business, 46, 74-85.
Yıldırım, İ. ve Kızmaz, Z. (2018). Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Aile İçi Şiddet Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 10 (3), 1135-1153.
Yüksek, S. ve Ölmez, C. (2020). Ölmez & Yüksek Taekwondo’da Kyorugi Performans Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi. Research in Sports Science, 1-6.

APA	DİĞER H, YILDIZ A (2021). ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. , 807 - 822.
Chicago	DİĞER Hülya,YILDIZ Abdunnur ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. (2021): 807 - 822.
MLA	DİĞER Hülya,YILDIZ Abdunnur ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. , 2021, ss.807 - 822.
AMA	DİĞER H,YILDIZ A ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. . 2021; 807 - 822.
Vancouver	DİĞER H,YILDIZ A ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. . 2021; 807 - 822.
IEEE	DİĞER H,YILDIZ A "ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI." , ss.807 - 822, 2021.
ISNAD	DİĞER, Hülya - YILDIZ, Abdunnur. "ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI". (2021), 807-822.

APA	DİĞER H, YILDIZ A (2021). ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 807 - 822.
Chicago	DİĞER Hülya,YILDIZ Abdunnur ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 31, no.2 (2021): 807 - 822.
MLA	DİĞER Hülya,YILDIZ Abdunnur ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.31, no.2, 2021, ss.807 - 822.
AMA	DİĞER H,YILDIZ A ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 31(2): 807 - 822.
Vancouver	DİĞER H,YILDIZ A ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 31(2): 807 - 822.
IEEE	DİĞER H,YILDIZ A "ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, ss.807 - 822, 2021.
ISNAD	DİĞER, Hülya - YILDIZ, Abdunnur. "ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VEGÜVENİRLİK ÇALIŞMASI". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 31/2 (2021), 807-822.