Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler

Unlü, Hayriye; AKYÜZ, ELİF; UGURLU, ZİYAFET; ozhan elbas, nalan

Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler

Elif AKYÜZ, (Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Kırıkkale, Türkiye)

Hayriye ÜNLÜ, (Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye)

Ziyafet UĞURLU, (Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Nalan ÖZHAN ELBAŞ (Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Sağlık ve Toplum

71 17

Yıl: 2021 Cilt: 31 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 79 - 93 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-02-2022

Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler

Öz:

Amaç: Çalışma ortopedik cerrahi geçiren hastaların yaşadıklarıpsikososyal sorunların ve yaşam kalitelerindeki değişikliklerin be lirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel nitelikte olan çalışma 1 Nisan-30 Ey lül 2017 tarihleri arasında ortopedi ameliyatı olan 155 hasta ile ger çekleştirilmiştir. Veriler veri toplama formu ve SF-36 Yaşam KalitesiÖlçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı/yüzde, ortalama±s tandart sapma değerleri, Mann Whitney-U testi ve Kruskal Wallistesti kullanılmıştır.Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 55,41±19,25 yıl olup, %53,6’sıalt ekstremiteye yönelik cerrahi girişim geçirmiştir. Hastaların ço ğunluğunun fiziksel kısıtlılıklarının olduğu (%85,9), aile içi rol vesorumlulukların yerine getiremedikleri (%68,1), yaşam kalitesi puanortalamalarının düşük olduğu, kadın hastaların, çalışmayanların,kalça/femur ameliyatı olanların ölçek alt boyut puan ortalamaları nın daha düşük olduğu bulunmuştur.Sonuç: Ortopedik cerrahi girişim geçiren hastaların psikososyalsorunlar yaşadıkları ve yaşam kalitelerinin düşük olduğu belirlen miştir. Sağlık çalışanlarının hastaları bütüncül yaklaşımla değer lendirmeleri ve bu doğrultuda destekleyici girişimlerde bulunmalarıyaralı olacaktır.

Anahtar Kelime:

Psychosocial Problems and Changes in Quality of Life Experienced by Patients Who Underwent Orthopedic Surgery

Öz:

Aim: Study was conducted to determine the psychosocial problemsand the changes in their quality of life experienced by patients whounderwent orthopedic surgeryMethods: Descriptive cross-sectional study was conducted betweenApril 1, and September 30, 2017, with 155 patients who underwentorthopedic surgery. The data were collected using the data colle ction form and the SF-36 Quality of Life Scale. In the analysis ofthe data, number/percentage, mean±standard deviation values,Mann-Whitney-U test and Kruskal Wallis test were used. Results: The average age of the patients was 55.41 ± 19.25 years,and 53.6% of them had underwent lower extremity surgery. It was de termined that most of the patients had physical limitations (85.9%),could not fulfill the family roles and responsibilities (68.1%), theaverage quality of life scores were low and female patients, who didnot work, who had hip/femoral surgery, had lower SF-36 Quality ofLife Scale sub-dimension scores. Conclusion: It was determined that patients who underwent ortho pedic surgery have psychosocial problems and their quality of life islow. It would be beneficial for healthcare professionals to evaluatepatients with a holistic approach and take supportive initiatives.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. World Health Organization [WHO]. Global Health and Aging. Available from: https://www.who.int/ageing/ publications/global_health.pdf. Erişim tarihi: 12.04.2021.
2. Gökçek, M.M., Gökçek, İ., Yılmaz, T., Kasım, İ., Yılmaz, T.E., ve Özkara, A. Düşme şikâyeti ile acil servise başvuran 65 yaş ve üzeri hastaların düşme nedenleri ve risk faktörlerinin araştırılması. Konuralp Tıp Dergisi. 2019; 11(2): 217-226.
3. Turhan, Y., ve Arıcan, M. Kalça kırığı nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan 65 yaş üstü hastaların bir yıllık mortalite oranları. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2019; 9(2): 52-60. DOI: 10.33631/ duzcesbed.528982
4. TÜİK [Türkiye İstatistik Kurumu]. İstatistiklerle yaşlılar. 2019, Available from: https://data.tuik. gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar2019-33712#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20 Kurumsal&text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20 n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edilen,9%2C1’e- %20y%C3%BCkseldi. Erişim tarihi: 13.01.2021.
5. Karakaş, S.A., ve Durmaz, H. Yaşlılık dönemi psikolojik özellikleri ve moral. Kocatepe Tıp Dergisi. 2017; 18: 32-36.
6. T.C Milli Eğitim Bakanlığı Hasta ve Yaşlı Hizmetleri Alanı. Hasta Psikolojisi. 2013. Ankara. s: 1-47. Available from: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/ moduller_pdf/Hasta%20Psikolojisi.pdf. Erişim tarihi: 13.01.2021.
7. Eloranta, S., Katajisto, J., & Leino-Kilpi, H. Orthopaedic patient education practice. International Journal of Orthopaedic and Trauma Nursig. 2016; (21): 39–48.
8. Savcı, A., & Bilik, Ö. Ortopedi ve travmatoloji kliniğinde geriatrik değerlendirme. DEUHYO ED. 2014; 7(2): 156- 163.
9. Turan, N., ve Sendir, M. Defining care needs for inpatients in the orthopaedics and traumatology clinic. International Journal of caring Sciences. 2019; 12 (21): 1001-1007.
10.Obayemi, J.E., Card, E.B., Shirima, O., Massawe, H., Mandari, F., Pallangyo, A., Temu, R., Premkumar, A., & Sheth, N.P. Psychosocial health of patients receiving orthopaedic treatment in northern Tanzania: A crosssectional study. Annals of Medicine and Surgery. 2020; 50: 49-55. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2019.10.020
11.Lin, P., Wang, C., Liu, Y., & Chen, C. Orthopaedic inpatient rehabilitation conducted by nursing staff in acute orthopaedic wards in Taiwan. International Journal of Nursing Practice. 2013; 19 (6): 618–626. doi:10.1111/ ijn.12113
12.Vincent, H.K., Horodyski, M., Vincent, K.R., Brisbane, S.T., & Sadasivan, K.K. Psychological distress after orthopedic trauma: prevalence in patients and ımplications for rehabilitation. PM&R. 2015; 978-989. http://dx.doi. org/10.1016/j.pmrj.2015.03.007
13.Djukanovic, I., Burdin, L., Hagberg, M., Tillander, B., & Cöster, M. Health-related quality of life in patients before and after planned orthopedic surgery – A prospective followup study. International Journal of Orthopaedic and Trauma Nursing. 2011; 15: 185–195. doi:10.1016/j.ijotn.2011.04.002
14.Davey, S., Bulat, E., Massawe, H., Pallangyo, A., Premkumar, A., & Sheth, N. The economic burden of nonfatal musculoskeletal injuries in northeastern Tanzania, Ann. Glob. Health. 2019; 1: 85(1): 23. doi: 10.5334/aogh.1355.
15.Çam, R., ve Salık Asar, A. Total kalça protezli hastalara verilen taburculuk eğitiminin günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesine etkisi. DEUHFED. 2019; 12(4): 220-233.
16.Şimşek, N., Küçük Öztürk, G., & Nahya, Z.N. Psychosocial problems and care of patients with amputation. EJMI. 2017; 1(1): 6-9. doi: 10.14744/ejmi.2017.22931
17.Esoga, P.I., & Seidl, K.L. Best practices in orthopaedic ınpatient care. Orthopaedic Nursing. 2012; 31(4): 236-240. doi: 10.1097/NOR.0b013e31825dfe23
18.Püllüm, E., & Akyıl, R.Ç. Loneliness and social isolation among elderly people. Meandros Medical and Dental Journal. 2017; 18: 158-163. doi:10.4274/meandros.32042
19.Zale, E.L., Ring, D., & Vranceanu, A. The future of orthopaedic care: promoting psychosocial resiliency in orthopaedic surgical practices. J Bone Joint Surg Am. 2018; 100: e89(1-5). doi: http://dx.doi.org/10.2106/JBJS.17.01159.
20.Noh, J-W., Kwon, Y.D., Park, J., Oh, I-H., & Kim, J. relationship between physical disability and depression by gender: A Panel Regression Model. PLoS ONE. 2016; 11(11); e0166238. doi:10.1371/ journal.pone.0166238
21.Vranceanu, A.M., Beks, R.B., Guitton, T.G., Janssen, S.J., & Ring, D. How do orthopedic surgeons address psychological aspects of ıllness? Arch Bone Jt Surg. 2017; 5(1): 2-9.
22.Maselesele, V.M., & Idemudia, E.S. The role of social support in the relationship between mental health and posttraumatic stress disorder amongst orthopaedic patients. Curationis. 2013; 36(1): 122- 7. doi:http://dx.doi.org/ 10.4102/curationis.v36i1.122
23.Wu, K., Lee, P., Chou, W., Chen, S., & Huang, Y. Relationship between the social support and self-efficacy for function ability in patients undergoing primary hip replacement. Journal of Orthopaedic Surgery and Research. 2018; 13:150. doi:https://doi.org/10.1186/s13018-018- 0857-3
24.Burden, N. Care of the orthopaedic patient in the ambulatory surgery setting. Journal of PeriAnesthesia Nursing. 2007; 22(3): 201-210. https://doi.org/10.1016/j. jopan.2007.03.003
25. Şendir, M., Buyukyilmaz, F., Yazgan, İ., Bakan, N., Mutlu, A., ve Tekin, F. Ortopedi ve Travmatoloji Hastalarının Hemşirelik Bakımına İlişkin Deneyim ve Memnuniyetlerinin Değerlendirilmesi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg. 2012; 20(1): 35-42. Özdemir, Ü., ve Taşçı, S. Kronik hastalıklarda psikososyal sorunlar ve bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2013; 1(1): 57-72.
26.Mamaril, M.E., Childs, S.G., & Sortman, S. Care of the orthopaedic Trauma patient. Journal of PeriAnesthesia Nursing. 2007; 22(3): 184-194. doi:10.1016/j. jopan.2007.03.008
27. Coenen, P., Hulsegge, G., Daams, J.G., Van Geenen, R.C., Kerkhoffs, G.M., Van Tulder, M.W., Huirne, J.A., Anema, J.R., & Kuijer, P.P. Integrated care programmes for sport and work participation, performance of physical activities and quality of life among orthopaedic surgery patients: a systematic review with meta-analysis. BMJ Open Sport and Exercise Medicine. 2020; 6:e000664. doi:10.1136/bmjsem-2019-000664
28.Martinez-Rico, S., Lizaur-Utrilla, A., Sebastia-Forcada, E., Vizcaya-Moreno, M.F., & Juan-Herrero, J. The impact of a phone assistance nursing program on adherence to home exercises and final outcomes in patients who underwent shoulder instability surgery: a randomized controlled study. Orthop Nurs. 2018; 37: 372–8. doi:10.1097/ NOR.0000000000000501
29.Herbella, F.A.M., & Neto, R.M.L. Effects of psychological problems on surgical outcomes. Revista da Associação Médica Brasileira. 2019; 65(5): 586-588. doi: http://dx.doi. org/10.1590/1806-9282.65.5.586
30.Aksüllü, N., & Doğan, S. Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda algılanan sosyal destek etkenleri ile depresyon arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2004; 5(2): 76-85. Available from: https://search.proquest.com/ docview/1010413601?accountid=15426. Erişim tarihi: 11.01.2021
31.Hlaing, W.Y., Thosingha, O., & Chanruangvanich, W. Health-related quality of life and its determinants among patients with hip fracture after surgery in Myanmar. International Journal of Orthopaedic and Trauma Nursing. 2020; 37: 100752. https://doi.org/10.1016/j. ijotn.2020.100752Erşan, E.E., Kelleci, M., ve Baysal, B. Kalp hastalarında psikososyal uyum, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerine bir bakış. Klinik Psikiyatri. 2013; 16: 214-224. Available from: https://www.journalagent.com/ kpd/pdfs/KPD_16_4_214_224.pdf. Erişim tarihi: 2.01.2021
32.Koç, S., Büker, N., Şavkın, R., & Kıter, E. Ortopedi ve travmatoloji hastalarının bağımsızlık ve depresyon düzeylerinin hemşirelik bakımından memnuniyet düzeyi üzerine etkisi. J Kartal TR. 2012; 23(3): 130-136. doi: 10.5505/jkartaltr.2012.49092
33.Ware, J.E., & Sherbourne, C.D. The MOS 36-Item short form health survey ( SF 36): I. Conceptual framework and item selection. Med Care. 1992; 30: 473-83. Available from: http://www.jstor.org/stable/3765916. Erişim tarihi: 22.12.2020
34.Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Fişek, G., Ölmez, N., ve Memiş, A.K. SF-36’nın Türkçe için güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi. 1999; 12(2): 102- 6.
35.Tekin, F., ve Fındık, U.Y. Level of perception of individualized care and satisfaction with nursing in orthopaedic surgery patients. Orthopaedic nursing. 2015; 34(6): 371-374.
36.Zalonis, R., & Slota, M. Use of palliative care to promote autonomy in decsion making. Clinical Journal of Oncology Nursing. 2014; 18(6): 707-711. doi: https://doi. org/10.1188/14.CJON.707-711
37.Yılmaz, E. Huzurevinde kalan yaşlılarda depresyon ve benlik saygısı ilişkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2018; 8(2): 553-578. doi: https://doi.org/10.23863/ kalem.2018.113
38.Yılmaz, E., & Aydın, E. Cerrahi girişim yapılan hastalarda ameliyat öncesi-sonrası anksiyetenin derlenme kalitesine etkisi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2013; 8(23): 79-95.
39.Leach, L.S., Yip, J.Y.., Myrtle, R.C., & Wilber K.H. 2001. Outcomes among orthopaedic patients in skilled nursing facilities. JONA. 2001; 31(11): 527-533.
40.Abay Alyüz, S.B. The importance of social support in the life of individuals and social work. Journal of Education in Muslim Societies and Communities. 2020; 4(1): 115‒134.

APA	AKYÜZ E, Unlü H, UGURLU Z, ozhan elbas n (2021). Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. , 79 - 93.
Chicago	AKYÜZ ELİF,Unlü Hayriye,UGURLU ZİYAFET,ozhan elbas nalan Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. (2021): 79 - 93.
MLA	AKYÜZ ELİF,Unlü Hayriye,UGURLU ZİYAFET,ozhan elbas nalan Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. , 2021, ss.79 - 93.
AMA	AKYÜZ E,Unlü H,UGURLU Z,ozhan elbas n Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. . 2021; 79 - 93.
Vancouver	AKYÜZ E,Unlü H,UGURLU Z,ozhan elbas n Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. . 2021; 79 - 93.
IEEE	AKYÜZ E,Unlü H,UGURLU Z,ozhan elbas n "Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler." , ss.79 - 93, 2021.
ISNAD	AKYÜZ, ELİF vd. "Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler". (2021), 79-93.

APA	AKYÜZ E, Unlü H, UGURLU Z, ozhan elbas n (2021). Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. Sağlık ve Toplum, 31(3), 79 - 93.
Chicago	AKYÜZ ELİF,Unlü Hayriye,UGURLU ZİYAFET,ozhan elbas nalan Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. Sağlık ve Toplum 31, no.3 (2021): 79 - 93.
MLA	AKYÜZ ELİF,Unlü Hayriye,UGURLU ZİYAFET,ozhan elbas nalan Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. Sağlık ve Toplum, vol.31, no.3, 2021, ss.79 - 93.
AMA	AKYÜZ E,Unlü H,UGURLU Z,ozhan elbas n Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. Sağlık ve Toplum. 2021; 31(3): 79 - 93.
Vancouver	AKYÜZ E,Unlü H,UGURLU Z,ozhan elbas n Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler. Sağlık ve Toplum. 2021; 31(3): 79 - 93.
IEEE	AKYÜZ E,Unlü H,UGURLU Z,ozhan elbas n "Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler." Sağlık ve Toplum, 31, ss.79 - 93, 2021.
ISNAD	AKYÜZ, ELİF vd. "Ortopedik Cerrahi Geçiren Hastaların Yaşadıkları PsikososyalSorunlar ve Yaşam Kalitesindeki Değişiklikler". Sağlık ve Toplum 31/3 (2021), 79-93.