TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ

Atilla AYDIN (İstanbul Gelişim Üniversitesi)
Akademik Yaklaşımlar Dergisi
20 3
Yıl: 2021 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 223 - 249 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.54688/ayd.876593 İndeks Tarihi: 26-05-2022

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ

Öz:
1980 sonrasında ekonomide yaşanan liberalleşme ve küreselleşme eğilimleriyle birlikte dış ticaret de daha serbest hale gelmiştir. 1980 yılında alınan 24 Ocak kararlarıyla birlikte Türkiye, büyüme modeli olarak da ihracata dayalı büyüme modelini benimsemiştir. Ancak ihracatın artmasıyla birlikte ithalat da artmaya başlamıştır. İthalatın artışı, cari açık sorununu da beraberinde getirmiş ve bu durumdan para piyasaları da etkilenmiştir. Böylece finansal krizlerin mekanizmalarından biri de cari açıklar olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin ithalatının yapısını sektörlere göre incelemek ve ithal girdi bağımlılığının derecesini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada girdi çıktı analizi kullanılmıştır. Yapılan analizlerde ithal girdi geriye bağlantı etkisi en yüksek üç sektör; kok kömürü-rafine edilmiş petrol, plastik-kauçuk ve ana metal sektörleri bulunmuştur. İthal ileriye bağlantı etkisi en yüksek üç sektör ise; kimya, madencilik ve ana metal sektörleri olarak saptanmıştır. Bu bağımlılıkların yapısal kaynakları ve yıllar içinde nasıl değişim gösterdikleri bu çalışmanın çıktılarını oluşturmuştur.
Anahtar Kelime:

-

Öz:
With the liberalization and globalization trends in the economy after 1980, foreign trade has also become more liberal. along with the decision taken on January 24 in 1980, Turkey has adopted a growth model based on exports as a growth model, however, the increase in imports with exports began to rise. The increase in imports brought along the current account deficit problem, and the money markets were also affected by this situation. Thus, one of the mechanisms of financial crises has been current account deficits. The aim of this study was to examine the structure of the sector, according to Turkey’s imports and reveal the degree of dependence on imported inputs. Input output analysis was used in the study. In the analysis, the three sectors with the highest import input backlink effect are; coke-refined oil, plastic-rubber and base metal sectors were found. The three sectors with the highest import forward linkage effect are; chemical, mining and base metal sectors. The structural sources of these addictions and how they changed over the years constituted the outcomes of this study.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aydın, A. (2021). Türkiye ekonomisinde ihracat ve gayri safi yurt içi hasıla arasındaki uzun dönem ilişkisi. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 4 (1), 30-62.
  • Aydın, F., Saygılı, H., Saygılı, M. & Yılmaz, G. (2010). Dış ticarette küresel eğilimler ve Türkiye uygulaması. TCMB Çalışma Tebliği (No: 10/01).
  • Bağcı E. (2013). Türkiye’de üretimin ve ihracatın ithalata bağımlılığı üzerine sektörel bir analiz: Türkiye tekstil ve hazır giyim sektörü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
  • Balaylar, A. N. (2011). Reel döviz kuru istihdam ilişkisi: Türkiye imalat sanayi örneği. Sosyoekonomi Dergisi, 16 (16), 137-160.
  • Barışık, S. & Yayar, R. (2012). Sanayi üretim endeksini etkileyen faktörlerin ekonometrik analizi. İktisat İşletme, Finans, 27, 53-70.
  • Bocutoğlu, E. (1990). Endüstrilerarası iktisat, teori ve Türkiye uygulamaları. KTÜ Basımevi.
  • Boratav, K. (2015). Türkiye iktisat tarihi. İmge Kitabevi.
  • Bravo, A. C. & Álvarez, M. T. (2012). The import content of the industrial sectors in Spain. Economıc Bulletin, 1-12.
  • Chen, S. S. & Chen, H. C. (2007). Oil prices and real exchange rates. Energy Economics, 29 (3), 390-404.
  • Cuihong, Y. & Jiansuo, P. (2007). Import dependency of foreign trade: A case of China. The 16th International Conference on Input-Output Techniques. (pp. 1-27). Istanbul.
  • Çivi, H. & Çakır, M. (2000). Türkiye’de imalat sanayiinin ithalata bağımlılığı-girdi çıktı yaklaşımıyla. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1), 1-10.
  • Dineri, E. & Işık, N. (2021). İthalat bağımlılığı ve Türkiye ekonomisinde imalat sanayi: Hatemi-J asimetrik nedensellik testi. İktisat ve İşletme Dergisi, 7 (1), 68-82.
  • Duarte, R., Langarita, R. & Choliz, J. S. (2017) The electricity industry in Spain: A structural analysis using a disaggregated input-output model. Energy, 141, 2640-2651.
  • Duman, A. & Özgüzer E. G. (2013). An input-output analysis of rising imports in Turkey. Ekonomik Yaklaşım, 23 (84), 39-54.
  • Eğilmez, M. (2018). Korumacılık ve Türkiye. 20 Ekim 2018, https://www.mahfiegilmez.com/2018/10/korumaclkve-turkiye.html.
  • Ersungur, Ş. & Kızıltan, A. (2010). Türkiye ekonomisinde ithalata bağımlılığın girdi-çıktı yöntemiyle analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 267-278.
  • Furuncu, Y. (2016). Türkiye’nin enerji bağımlılığı ve Akkuyu nükleer enerji santralı. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 37, 198-207.
  • Füsunoğlu, M. H. & Yücel, F. (2008). Panel veri yaklaşımı altında gümrük birliği antlaşmasının Türk imalat sanayine etkilerinin bir analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 1 (2), 1-18.
  • Gomes, L. (1987). Foreign trade and the national economy: Mercantilist and classical perspectives. Macmillian Press.
  • Gökçen, A. M. (1976). Ekonomik yapı değişikliği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 4, 123-160. Günçavdı, Ö. & Küçükçiftçi, S. (2002). Türkiye’de finansallaşma sürecinin başarımı ve mali kesim üzerine bir değerlendirme. ODTÜ Gelişme Dergisi, 29 (1-2), 87-107.
  • Hafter, D. M. (1964) Critics of mercantilism in France: 1751-1789: The industrial reformers. (Unpublished PhD Dissertation). Yale University, New Haven.
  • Halpern, L., Koren, M. & Szeidl, A. (2015). Imported inputs and productivity. American Economic Review, 105 (12), 3660-3703.
  • Hartwell, R. M. (Ed.). (1971). On the principles of political economy and taxation. Pelican Classics.
  • Hayashi, M. (2004). Structural changes in Indonesian industry and trade: An input-output analysis. The Developing Economies, 43 (1), 39-71.
  • Hefner, F. L. (1997). Using input-output models to measure local economic impacts. International Journal of Public Administration, 20 (8-9), 1469-1487.
  • İnançlı, S. & Konak, A. (2011). Türkiye’de ihracatın ithalata bağımlılığı: Otomotiv sektörü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi ,6 (2), 343-362.
  • Karagöz, F. (2014). Küresel ekonomiyle bütünleşme sürecinde Türkiye’nin ithal girdi bağımlılığı ve cari açık. İktisat Dergisi, 50, 34-44.
  • Karluk, S. R. (2005). Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye ekonomisinde yapısal dönüşüm. (10. Baskı). Beta Yayınları.
  • Keynes, J. M. (1936) The general theory of employment, interest and money. Mcmillan, London.
  • Knuuttila, M., Vatanen, E., Niemi1, J. & Csaba J. (2014). Import dependency of food production. Poster paper prepared for presentation at the EAAE 2014 Congress Agri Food and Rural Innovations for Healthier Societies, Ljubljana.
  • Kucera, D. & Milberg, W. (1994). Deindustrialization and changes in manufacturing trade: Factor content calculations for 1978-1995. Review of World Economics, 139 (4), 601-624.
  • Kumari, A. (2005). Liberalisation and sources of industrial growth in India: An analysis based on input-output approach. 15th International Input-Output Conference, (pp. 1-30), China.
  • Kundak, S. & Aydoğuş, İ. (2018). Analysis of the Turkish manufacturing industry’s dependence on imports. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (1), 252-266.
  • Leontief, W. (1966). Input output economics. Oxford University Press.
  • Olalı, H. (1972). Dış ticaret teorileri ve politikası. Bornova Ege Üniversitesi Matbaası.
  • Özdemir, A. & Yüksel F. (2006). Türkiye’de enerji sektörünün ileri ve geri bağlantı etkileri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13 (2), 1-18.
  • Paul, M. (2014). Import intensity and its impaction exports, output and employment. Institute For Studies in Industrial Development (ISID) Working Paper (No: 167).
  • Rohman, I. K. (2013). The globalization and stagnation of the ICT sectors in European countries: An input-output analysis. Telecommunications Policy, 37 (4-5), 387-399.
  • Sak, G. (2014). İmalat sanayiinde ithal girdi kullananlar daha hızlı büyüyor. 15 Aralık 2014, https://www.dunya.com/kose-yazisi/imalat-sanayiinde-ithal-girdi-kullananlar-daha-hizli-buyuyor/19852.
  • Saygılı, Ş., Cihan, C., Yalçın, C. & Hamsici, T. (2009). Türkiye imalat sanayiinin ithalat yapısı. TCMB Taslak Rapor Özeti.
  • Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası iktisat teori, politika ve uygulama. (15. Baskı). Güzem Yayınları.
  • Shepard, J. U. (2020). Hybrid input output analysis of embodied energy security. Applied Energy, 279, 1-17. Smith A. (1776-1937). The wealth of nations. The Modern Library.
  • Sönmezler, G., Akduğan, U. & Gündüz, İ. (2017). Türkiye’de cari açık sorununun reel döviz kuru ve ihracatın ithalata bağımlılığı açısından değerlendirilmesi. Maliye ve Finans Yazıları, 108, 106-120.
  • Şı̇şman, M. & Bağcı, E. (2015). Türkiye tekstil ve hazır giyim sektöründe ithalat bağımlılığı. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 36 (1), 29-53.
  • Tatlıcı, Ö. & Kızıltan, A. (2011). Çekim modeli: Türkiye’nin ihracatı üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 25, 287-299.
  • Taymaz, E., Voyvoda, E. & Yılmaz, K. (2011). Uluslararası üretim zincirlerinde dönüşüm ve Türkiye’nin Konumu. EAF Çalışma Raporları Serisi (Vol: 1) TÜSİAD-Koç Üniversitesi.
  • TÜİK (2007). Yurtiçi üretim girdi çıktı tablosu- 2002. 12 Ocak 2021, www.tuik.gov.tr.
  • TÜİK (2007). İthalat girdi çıktı tablosu-2002. 04 Mayıs 2007, www.tuik.gov.tr.
  • TÜİK (2016). Girdi çıktı tablosu-2002. 12 Ocak 2021, www.tuik.gov.tr.
  • TÜİK (2016). İthal girdi çıktı tablosu-2012. 12 Ocak 2021, www.tuik.gov.tr.
  • TÜİK (2016). Yurtiçi üretim girdi çıktı tablosu-2012. 12 Ocak 2021, www.tuik.gov.tr.
  • TÜİK (2016). Girdi çıktı tablosu-2012. 12 Ocak 2021, www.tuik.gov.tr.
  • TÜİK (2021). Ekonomik faaliyetlere (ısıc, rev.4) göre ithalat. 12 Ocak 2021, www.tuik.gov.tr.
  • Yükseler, Z. & Türkan, E. (2006). Türkiye’nin üretim ve dış ticaret yapısında dönüşüm, küresel yönelimler ve yansımalar. Ekonomik Araştırma Formu Çalışma Raporları TÜSİAD-Koç Üniversitesi.
APA AYDIN A (2021). TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . , 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
Chicago AYDIN ATİLLA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . (2021): 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
MLA AYDIN ATİLLA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . , 2021, ss.223 - 249. 10.54688/ayd.876593
AMA AYDIN A TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . . 2021; 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
Vancouver AYDIN A TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . . 2021; 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
IEEE AYDIN A "TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ ." , ss.223 - 249, 2021. 10.54688/ayd.876593
ISNAD AYDIN, ATİLLA. "TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ ". (2021), 223-249. https://doi.org/10.54688/ayd.876593
APA AYDIN A (2021). TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2), 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
Chicago AYDIN ATİLLA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . Akademik Yaklaşımlar Dergisi 12, no.2 (2021): 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
MLA AYDIN ATİLLA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . Akademik Yaklaşımlar Dergisi, vol.12, no.2, 2021, ss.223 - 249. 10.54688/ayd.876593
AMA AYDIN A TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . Akademik Yaklaşımlar Dergisi. 2021; 12(2): 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
Vancouver AYDIN A TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ . Akademik Yaklaşımlar Dergisi. 2021; 12(2): 223 - 249. 10.54688/ayd.876593
IEEE AYDIN A "TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ ." Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12, ss.223 - 249, 2021. 10.54688/ayd.876593
ISNAD AYDIN, ATİLLA. "TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İTHAL GİRDİ BAĞIMLILIĞININ ANALİZİ ". Akademik Yaklaşımlar Dergisi 12/2 (2021), 223-249. https://doi.org/10.54688/ayd.876593
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 22:34

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları