Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 75 - 86 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5080/u25964 İndeks Tarihi: 07-06-2022

Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi

Öz:
Amaç: Covid-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında anksiyete, stres, tükenmişliğin gözlendiği bildirilmektedir. Bu çalışmada pandemi hastanesi ilan edilen üçüncü basamak bir üniversite hastanesinde sağlık çalışanlarıyla birlikte yardımcı personelde anksiyete, tükenmişlik düzeyleri ve tükenmişlikle ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Hastanemizdeki çalışanlara ulaştırılmış olan anket formunu, Hastane Anksiyete Depresyon (HAD) Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğini 15-30 Nisan 2020 tarihleri arasında doldurmuş olan 683 kişi çalışmaya alınmıştır.
Anahtar Kelime:

Burnout in Healthcare Professionals During the Covid-19 Pandemic in a Tertiary Care University Hospital: Evaluation of the Need for Psychological Support

Öz:
Objective: Anxiety, stress and burnout are observed in healthcare workers during the Covid-19 pandemic. This study aimed to determine the levels of anxiety and burnout and related risk factors in the healthcare workers and assistant personnel at a tertiary referral university hospital. Method: Hospital Anxiety Depression Scale (HADS), Maslach Burnout Inventory (MBI) and a sociodemographic questionnaire were delivered on-line to all employees of our hospital. 683 individuals were to the study who completed and returned the forms between April 15-30, 2020. Results: Stress, depression and anxiety levels were significantly higher in nurses. Emotional burnout and depersonalization symptoms were higher and personal accomplishment scores were lower in resident physicians and nurses in comparison to the other groups. Being single, having a child and living away from home were factors underlying the burnout severity. Frontline work in the Covid-19 clinics did not affect the levels of anxiety, stress and depression. On the basis of the cut off points of the HADS scores; anxiety disorder (OR: 7.19) and depression (OR 3.43) were the most relevant risk factors for emotional exhaustion. Anxiety disorder was also the main risk factor for depersonalization. Depersonalization was 2.7-fold more among the nurses complaining of being overworked. Social support from the work environment and the family was protective against depersonalization. Conclusion: Covid-19 pandemic has adversely affected the wellbeing of healthcare workers. The presence of depression and anxiety increased the risk of burnout. Social support can be expected to protect against burnout. It is, therefore, of great importance to implement urgently effective psychosocial and organizational interventions in order to protect the mental health of healthcare workers and to prevent burnout.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aydemir Ö (1997) Hastane anksiyete ve depresyon ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Turk Psikiyatri Derg 8:187–280.
  • Balcı UG, Demir Ş, Kurdal Y ve ark. (2013) Hemşirelerde tükenmişlik ve yorgunluk semptomları. Tepecik Eğit Hast Derg 23:83-7.
  • Barello S, Palamenghi L, Graffigna G (2020) Burnout and somatic symptoms among frontline healthcare professionals at the peak of the Italian COVID-19 pandemic. Psychiatry Res 290:11312, 19 Ağustos 2020’de. https://www. sciencedirect.com/science/article/pii/S0165178120311975?via%3Dihub adresinden indirildi.
  • Bohlken J, Schömig F, Lemke MR ve ark. (2020) COVID-19 pandemic: Stress experience of healthcare workers - a short current review. Psychiatr Prax 47: 190–7.
  • Çam O (1993) Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları: Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayını, s. 155-9.
  • Çankaya M (2020) Covid-19 pandemisi ve sağlık çalışanlarının iyilik hali değişimi. Atlas International Congress on Social Sciences 7 Özet Kitapçığı (ed: Nagy H, Huseynov R) ISPEC Publications, 23-25 Eylül Budapeşte Macaristan, s: 446-60.
  • Chan S (2003) Nurses fighting against severe acute respiratory syndrome (SARS) in Hong Kong. J. Nurs Scholarsh 35:209.
  • Chen Q, Liang M, Li Y ve ark. (2020) Mental health care for medical staff in China during the COVID-19 outbreak. Lancet Psychiatry 7:e15-e16. De Hert S (2020) Burnout in healthcare workers: prevalence, impact and preventative strategies. Local Reg Anesth 13:171-83.
  • Dugani S, Afari H, Hirschhorn LR ve ark. (2018) Prevalence and factors associated with burnout among frontline primary health care providers in low- and middle-income countries: A systematic review. Gates Open Res 11;2:4.
  • Ergin C (1992) Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları: Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayını, s.143-54.
  • Ergin C (1996) Maslach tükenmişlik ölçeğinin Türkiye sağlık personeli normları. 3P Dergisi 4:28–33.
  • Erol A, Akarca F, Değerli V ve ark. (2012) Acil servis çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu. Klinik Psikiyatri 15:103-10.
  • Gülbayrak B (2015) Üniversite, kamu ve özel hastanelerde çalışan kadın ve erkek hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
  • Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Güven S (2013) Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin saptanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik ve Sağlık Hizmetleri Bölümü, Ankara.
  • Kaçmaz N (2005) Tükenmişlik (Burnout) sendromu. İst Tıp Fak Derg 68:29-32.
  • Kama A (2017) Özel ve devlet hastanelerinin acil servis personellerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasına yönelik Kahramanmaraş ilinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
  • Kamal AH, Bull JH, Wolf SP ve ark. (2016) Prevalence and predictors of burnout among hospice and palliative care clinicians in the US. J Pain Symptom Manage 51:690-6.
  • Koh D (2020) Occupational risks for COVID-19 infection. Occup Med (Lond) 70:3-5.
  • Lai J, Ma S, Wang Y ve ark. (2020) Factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease. JAMA Netw Open 2;3(3):e203976. 19. Ağustos 2020’de https:// jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/10.1001/ jamanetworkopen.2020.3976 adresinden indirildi.
  • Launer J (2020) Burnout in the age of COVID-19. Postgrad Med J 96:367–8.
  • Liu CY, Yang YZ, Zhang XM ve ark. (2020) The prevalence and influencing factors in anxiety in medical workers fighting COVID-19 in China: a cross-sectional survey. Epidemiol Infect 148, e98. 19 Ağustos 2020’de https://www.cambridge.org/core/journals/epidemiology-andinfection/ article/prevalence-and-influencing-factors-in-anxiety-inmedical- workers-fighting-covid19-in-china-a-crosssectional-survey/ D493886C34C350A01D3D0501AC89B9CB adresinden indirildi.
  • Lu W, Wang H, Lin YL ve ark. (2020) Psychological status of medical workforce during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional study. Psychiatry Res 288, 112936, 1-5.
  • Maslach C, Jackson SE (1981) The measurement of experienced burnout. J Organ Behav 2:99–113.
  • Maslach C (1976) Burned-out. Human Behav 5:16–22.
  • Maslach C, Jackson SE (1986) Maslach Burnout Inventory Manual. 2nd ed. Consulting Psychologist Press, Palo Alto.
  • Maslach C, Schaufeli WB, Leiter MP (2001) Job burnout. Annu Rev Psychol 52:397–422.
  • Morgantini LA, Naha U, Wang H ve ark. (2020) Factors contributing to healthcare professional burnout during the COVID-19 pandemic: a rapid turnaround global survey. 19 Ağustos 2020’de https://www.medrxiv.org/co ntent/10.1101/2020.05.17.20101915v1 adresinden indirildi.
  • Özyurt A, Hayran O, Sur H (2006) Predictors of burnout and job satisfaction among Turkish physicians. Q J Med 99:161-9.
  • Raudenska J, Steinerova V, Javurkova A ve ark. (2020) Occupational burnout syndrome and post traumatic stress among healthcare professionals during the novel coronavirus disease 2019 pandemic. Best Prac and Res Clin Anaest 34:553-60.
  • Sakaoğlu HH, Orbatu D, Emiroğlu M ve ark. (2020) Covid-19 salgını sırasında sağlık çalışanlarında Spielberger Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeyi: Tepecik Eğit Hast Derg 30:1-9.
  • Sanne B, Mykletun A, Dahl AA ve ark. (2003) Occupational differences in levels of anxiety and depression: the Hordaland Health Study. J Occup Environ Med 45:628–38.
  • Sasangohar F, Jones SL, Masud FN ve ark. (2020) Provider burnout and fatigue during the COVID-19 pandemic: lessons learned from a high-volume intensive care unit. Anesth Analg 131:106–11.
  • Shah K, Chaudhari G, Kamrai D ve ark. (2020) How essential is to focus on physician’s health and burnout in coronavirus (COVID-19) pandemic? Cureus 12:10–2.
  • Shih FJ, Gau ML, Kao CC ve ark. (2007) Dying and caring on the edge: Taiwan’s surviving nurses’ reflections on taking care of patients with severe acute respiratory syndrome. Appl Nurs Res 20:171–80.
  • Soncu E (2010) Türkiye’deki ruh sağlığı çalışanlarının psikiyatrik semptom düzeyleri, bağlanma sitilleri ve tükenmişlik seviyeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Şahin D, Turan FN, Alparslan N ve ark. (2008) Devlet hastanesinde çalışan sağlık personelinin tükenmişlik düzeyleri. Noro Psikiyatr Ars 45:116-21.
  • T.C Sağlık Bakanlığı (2020) Covid-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı, 19 Ağustos 2020’de https://covid19bilgi. saglik.gov.tr/depo/rehberler/covid-19-rehberi/COVID-19_REHBERI_ GENEL_BILGILER_EPIDEMIYOLOJI_VE_TANI.pdf adresinden indirildi.
  • Wong TW, Yau JKY, Chan CLW ve ark. (2005) The psychological impact of severe acute respiratory syndrome outbreak on healthcare workers in emergency departments and how they cope. Eur J Emerg Med 12:13–8.
  • Wu Y, Wang J, Luo C ve ark. (2020) A comparison of burnout frequency among oncology physicians and nurses working on the frontline and usual wards during the COVID-19 epidemic in Wuhan, China. J Pain Symptom Manage 60(1), e60–e65.
  • Xiao H, Zhang Y, Kong D ve ark. (2020) The effects of social support on sleep quality of medical staff treating ğpatients with coronavirus disease 2019 (COVID-19) in January and February 2020 in China. Med Sci Monit. 5;26, e923549 19 Ağustos 2020’de https://www.medscimonit.com/download/ index/idArt/923549 adresinden indirildi.
  • Zigmond AS ve Snaith RP (1983) The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand 67:361–70.
APA Önen Sertöz Ö, Kuman Tuncel O, SERTOZ N, Hepdurgun C, Isman Haznedaroglu D, Bor C (2021). Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. , 75 - 86. 10.5080/u25964
Chicago Önen Sertöz Özen,Kuman Tuncel Ozlem,SERTOZ NEZIH,Hepdurgun Cenan,Isman Haznedaroglu Damla,Bor Canan Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. (2021): 75 - 86. 10.5080/u25964
MLA Önen Sertöz Özen,Kuman Tuncel Ozlem,SERTOZ NEZIH,Hepdurgun Cenan,Isman Haznedaroglu Damla,Bor Canan Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. , 2021, ss.75 - 86. 10.5080/u25964
AMA Önen Sertöz Ö,Kuman Tuncel O,SERTOZ N,Hepdurgun C,Isman Haznedaroglu D,Bor C Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. . 2021; 75 - 86. 10.5080/u25964
Vancouver Önen Sertöz Ö,Kuman Tuncel O,SERTOZ N,Hepdurgun C,Isman Haznedaroglu D,Bor C Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. . 2021; 75 - 86. 10.5080/u25964
IEEE Önen Sertöz Ö,Kuman Tuncel O,SERTOZ N,Hepdurgun C,Isman Haznedaroglu D,Bor C "Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi." , ss.75 - 86, 2021. 10.5080/u25964
ISNAD Önen Sertöz, Özen vd. "Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi". (2021), 75-86. https://doi.org/10.5080/u25964
APA Önen Sertöz Ö, Kuman Tuncel O, SERTOZ N, Hepdurgun C, Isman Haznedaroglu D, Bor C (2021). Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 32(2), 75 - 86. 10.5080/u25964
Chicago Önen Sertöz Özen,Kuman Tuncel Ozlem,SERTOZ NEZIH,Hepdurgun Cenan,Isman Haznedaroglu Damla,Bor Canan Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 32, no.2 (2021): 75 - 86. 10.5080/u25964
MLA Önen Sertöz Özen,Kuman Tuncel Ozlem,SERTOZ NEZIH,Hepdurgun Cenan,Isman Haznedaroglu Damla,Bor Canan Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.32, no.2, 2021, ss.75 - 86. 10.5080/u25964
AMA Önen Sertöz Ö,Kuman Tuncel O,SERTOZ N,Hepdurgun C,Isman Haznedaroglu D,Bor C Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2021; 32(2): 75 - 86. 10.5080/u25964
Vancouver Önen Sertöz Ö,Kuman Tuncel O,SERTOZ N,Hepdurgun C,Isman Haznedaroglu D,Bor C Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2021; 32(2): 75 - 86. 10.5080/u25964
IEEE Önen Sertöz Ö,Kuman Tuncel O,SERTOZ N,Hepdurgun C,Isman Haznedaroglu D,Bor C "Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi." Türk Psikiyatri Dergisi, 32, ss.75 - 86, 2021. 10.5080/u25964
ISNAD Önen Sertöz, Özen vd. "Üçüncü Basamak Bir Üniversite Hastanesinde Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Psikolojik Destek İhtiyacının Değerlendirilmesi". Türk Psikiyatri Dergisi 32/2 (2021), 75-86. https://doi.org/10.5080/u25964