Yıl: 2021 Cilt: 6 Sayı: IERFM Özel Sayısı Sayfa Aralığı: 172 - 191 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30784/epfad.1022647 İndeks Tarihi: 07-06-2022

COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz:
Aralık 2019 tarihinde Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve bütün dünyayı etkisi altına alan Covid-19, 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. Covid-19 pandemisi yayılmaya başladığı ülkelerde hem ekonomik hem de finansal sistemi olumsuz yönde etkilemiştir. Bu çalışmada Covid-19 pandemisi ile çeşitli finansal piyasaları temsil eden altın, BIST 100 Endeksi, Bitcoin, Dolar, Euro, faiz, petrol ve VIX Endeksi gibi göstergeler arasındaki ilişkinin Türkiye açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Türkiye’de ilk Covid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart 2020 ile 31 Temmuz 2021 arasındaki döneme ait günlük veriler ve Johansen eş bütünleşme ve VECM’e dayalı nedensellik testleri kullanılarak analiz yapılmıştır. Eş bütünleşme analiz sonuçları, değişkenlerin uzun dönemde birlikte hareket ettiğini göstermektedir. Uzun dönemli nedensellik analizi sonucunda; Altın, Bitcoin, faiz ve petrol değişkenlerinin bağımlı değişken olduğu modellerde uzun dönemli nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bununla birlikte kısa dönemli nedensellik analizi sonucunda Euro ve faizden BIST’e; Dolar ve Euro’dan Bitcoin’e; altın, Dolar ve Euro’dan faize; Dolar, Euro, faiz ve vakadan petrole; altın, Bitcoin, Dolar ve Euro’dan vakaya; faizden VIX’e doğru tek yönlü nedensellik olduğu yönünde bulgular elde edilmiştir. Ayrıca nedensellik analizi, BIST ve Dolar arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu da göstermektedir
Anahtar Kelime:

The Causal Relationship between the Covid-19 Pandemic and Various Financial Indicators: The Case of Turkey

Öz:
Covid-19, which emerged in Wuhan, China in December 2019 and affected the whole world, was declared a pandemic by the World Health Organization on March 11, 2020. The Covid-19 pandemic has adversely affected both the economic and financial systems in the countries where it started to spread. In this study, it is aimed to examine the relationship between the Covid-19 pandemic and indicators such as gold, ISE 100 Index, Bitcoin, Dollar, Euro, interest, oil and VIX Index, which represent various financial markets, in terms of Turkey. Analysis was conducted using daily data for the period between March 11, 2020, when the first Covid-19 case was seen in Turkey, and July 31, 2021, and Johansen co-integration and causality tests based on VECM. The cointegration analysis results show that the variables move together in the long run. As a result of the long-term causality analysis, a long-term causality relationship has been determined in the models in which Gold, Bitcoin, interest and oil variables are dependent variables. However, as a result of short-term causality analysis, it has been found that there is unidirectional causality from Euro and interest to ISE; from Dollar and Euro to Bitcoin; from gold, Dollar and Euro to interest; from dollar, euro, interest and case to oil; from gold, Bitcoin, Dollar and Euro to case; from interest to VIX. In addition, causality analysis also shows that there is a bidirectional causality relationship between ISE and Dollar.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA ÖZMERDİVANLI A (2021). COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
Chicago ÖZMERDİVANLI Arzu COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. (2021): 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
MLA ÖZMERDİVANLI Arzu COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 2021, ss.172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
AMA ÖZMERDİVANLI A COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2021; 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
Vancouver ÖZMERDİVANLI A COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2021; 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
IEEE ÖZMERDİVANLI A "COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." , ss.172 - 191, 2021. 10.30784/epfad.1022647
ISNAD ÖZMERDİVANLI, Arzu. "COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". (2021), 172-191. https://doi.org/10.30784/epfad.1022647
APA ÖZMERDİVANLI A (2021). COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 6(IERFM Özel Sayısı), 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
Chicago ÖZMERDİVANLI Arzu COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi 6, no.IERFM Özel Sayısı (2021): 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
MLA ÖZMERDİVANLI Arzu COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, vol.6, no.IERFM Özel Sayısı, 2021, ss.172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
AMA ÖZMERDİVANLI A COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi. 2021; 6(IERFM Özel Sayısı): 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
Vancouver ÖZMERDİVANLI A COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi. 2021; 6(IERFM Özel Sayısı): 172 - 191. 10.30784/epfad.1022647
IEEE ÖZMERDİVANLI A "COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 6, ss.172 - 191, 2021. 10.30784/epfad.1022647
ISNAD ÖZMERDİVANLI, Arzu. "COVID-19 PANDEMİSİ İLE ÇEŞİTLİ FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi 6/IERFM Özel Sayısı (2021), 172-191. https://doi.org/10.30784/epfad.1022647