AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM

Burcu KAYA, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)
Akın TEMÜR (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Samsun, Türkiye)
TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi
9 1
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 141 - 160 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.22520/tubaked.2021.23.007 İndeks Tarihi: 21-06-2022

AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM

Öz:
Çalışma konusunu, 1991-2015 yılları arasında Amisos Antik kentinin nekropol alanı içerisinde ve nekropol alanı dışında yürütülen kurtarma kazıları sırasında farklı mezar tiplerinden in-situ halde bulunmuş toplamda 30 adet iğ formlu unguentarium oluşturmaktadır. Literatürde fusiform olarak da adlandırılan iğ formlu unguentariumlar temelde içeriğinde bulunan parfüm, krem, yağ ve çeşitli kozmetik maddeleri muhafaza etmek amacıyla kullanılmıştır. Bu kullanımı dışında, kutsal alanlara sunu ve mezarlara ölü hediyesi olarak bırakıldıkları da bilinmektedir. Samsun Müzesi envanterine kayıtlı olan unguentariumlar ise, daha çok mezarlarda tespit edildiği için ölü ritüelleri ile ilişkilendirilmiştir. Söz konusu unguentariumların çoğu, kontekst buluntular yardımıyla MÖ 2. yüzyıl sonu ile MÖ 1. yüzyılın ilk yarısına uzanan kısa bir zaman aralığına tarihlendirilmektedir.
Anahtar Kelime:

A GROUP OF TOMB FINDS FROM AMISOS: UNGUENTARIUM

Öz:
A total of 30 spindle-shaped unguentariums, which were found in situ from different types of tombs during rescue excavations in the necropolis area of the ancient city of Amisos and outside the necropolis area between 1991 and 2015, constitute the subject of the study. Spindle-shaped unguentarium, also called fusiform in the literature, have been used to preserve perfumes, creams, oils and various cosmetics. Apart from this use, it is also known that it is given to the dead as gifts to sacred areas and tombs. The unguentaryums in the inventory of the Samsun Museum have been associated with the rituals of the dead since they are mostly detected in tombs. Most of these unguentaryums are dated to a brief period between the late 2nd century BC and the first half of the 1st century BC, with the help of context finds.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKÇAY, T., 2013. “Olba’da Şeytan Deresi Vadisi’ndeki Kaya Kült Alanında Bulunan Unguentariae”, Seleucia 3: 1-29.
  • AKKAYA, M., 1993. Amisos Antik Kenti Kurtarma Kazısı, III. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
  • ANDERSON-STOJANOVIĆ, V. R., 1987. “The Chronology and Function of Ceramic Unguentaria”, AJA 91/1: 105-122.
  • ANDERSON-STOJANOVIĆ, Virginia R., 1992. “Stobi, The Hellenistic and Roman Pottery”, Princeton University Press.
  • ARGUN, S., 2009. Smyrna Unguentarium Buluntuları (2007-2014), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İzmir.
  • ARSLAN, N., 2004. “Antiocheia (Pisidya) Kazılarından Bulunan Seramikler”, Olba X: 209 – 245.
  • AYDIN, Z., 2000. Çanakkale Müzesi’nde Bulunan Troas Bölgesi Unguentariumları Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Erzurum.
  • AYDIN-TAVUKÇU, Z., 2006. Parion Nekropolü 2005 Yılı Buluntuları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Erzurum.
  • BALDIRAN, A., 1990. Stratonikeia Nekropol Buluntuları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya.
  • BALDIRAN, A., 1999. “Stratonikeia’dan Unguentarium’lar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4: 335- 356.
  • BERLIN, A., 1997. “Tell Anafa II: The Hellenistic and Roman Pottery: The Plain Wares”, Ann Arbor, Michigan.
  • BİLGİN, M., ve LENGER, S., 2019, “Nif Dağı Karamattepe Nekropolisi’nden Bir Mezar Konteksti”, OLBA XXVII: 189-206.
  • BÜYÜKYÖRÜK, F. ve TİBET C., 1999-2000. “1998-1999 Yılı Antalya Doğu Nekropolü Kurtarma Kazıları” Adalya 4: 115-171.
  • CAMILLI, A., 1999. Ampullae, Balsamari Ceramici Di Etá Ellenistica e Romana, Roma.
  • CİVELEK, A., 2006. “Stratonikeia-Akdağ Nekropolis’inden Bir Mezar”, Anatolia 30: 47-64.
  • CİVELEK, A., 2012. “Mezar Stelleri Üzerindeki Unguentariumlar Üzerine Gözlemler”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 141: 77-90.
  • DÜNDAR, E., 2008. “Patara Unguentariumları”, Patara IV.1, Ege Yayınları, İstanbul.
  • DÜNDAR, E ve AKYOL A. A., 2017. “Unguentarium Production at Patara and a New Unguentarium Form: Archaeological and Archaeometric İnterpretation”, Adalya 20: 157-179.
  • DROUGOU, S., 2014, “Hellenistic Pottery-Content and Methodology”, Proceedings of The Danish Institute At Athens VII, Atina: 145-156.
  • EDWARS, G. R., 1975. “Corinthian Hellenistic Pottery”, Corinth 7/3, American School of Classical Studies at Athens, Princeton: 1-254.
  • ENDOĞRU, M., ve ÜNAN, S., 2012. “Amisos’da Kremasyon Gömü: Tınaztepe Sokak Yeraltı Oyma Oda Mezarı”, KUBABA 19: 53-77.
  • EROL, A., ve TAMER D., 2018. “Fatsa/Cıngırt Kayası 2012-2014 Sezonu Kazılarından Ele Geçen Unguentariumlar”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 39: 267-292.
  • GASSNER, V., 1997. “Das Südtor der Tatraganos-Agora: Keramik und Kleifunde Forschungen in Ephesos”, XIII1/1, Viyana.
  • GAUCKLER, P., 1915. “Nécropolés Puniques de Carthage 1–2”, Paris.
  • GÜNAY, G., 1989. İzmir Müzesi’nde Bulunan Unguentariumlar, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
  • GÜRDAL, T., 1999. Smintheion Hellenistik Dönem Seramiği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara.
  • GÜRLER, B., 1994. Metropolis’in Hellenistik Dönem Seramiği, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi) İzmir.
  • GREENEWALT, H. C. ve FREEDMAN, E. E. 1979. “The Sardis Campaign of 1977”, BASOR 233: 1-32.
  • GWIAZDA, Mariusz., 2013-2014. “Les Miscellanea de la Collection du pere Jean Mècèrian” Melanges de l’Universitè Saint-Joseph LXV: 445-485.
  • HAYES, J. W., 1991. “The Hellenistic and Roman Pottery”, Paphos III, Nicosia.
  • HELLSTRÖM, P., 1965. Labraunda II: Pottery of Classical and Later Date, Terracotta Lamps and Glass, Lund.
  • IŞIK, F., 1996. Patara 95, XVIII. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Ankara: 191-217.
  • JOVANOVIĆ, J., 2014. Hellenistic Ware From Salona-Unguentaria, Miscellanea Historiae Antiquitatis, Proceedings of the First Croatian-Hungarian Phd Conference on Ancient History, Budabest-Debrecen.
  • KÖRSULU, H., 2011. “Nagidos Unguentariumları”, TÜBA-AR 14: 69-86.
  • KHAIRY, N. I., 1980. “Natatean Piriform Unguentaria”, BASOR 240: 85-91.
  • LAFLI, E., 2003. Studien Zu Hellenistischen, Kaiserzeitlichen und Spätantikfrühbyzantinischen Tonunguentarien aus Klikien und Psidien (Süd Türkei), Der Forschungsstand und Eine Auswahl von Fundobjekten aus den Örtlichen Museen, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Köln.
  • McFADDEN, H. G., 1946. “A Tomb of the Necropolis of Ayios Ermoyenis at Kourion”, AJA 50/4: 449-489.
  • MERT, İ. H. ve REYHAN Ş. vd., 2018. “Prusa ad Olympum’dan (Bursa) Bir Oda Mezar”, International Jaournal of Social Inquiry 11: 203-254.
  • MUNSELL, COLOR., 2000. Munsell Soil-Color Charts With Genuine Munsell Color Chips, Grand Rapids.
  • NASIFOĞLU, D., 2021. Adana Müzesi’nden Bir Grup Pişmiş Toprak Unguentarium, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Erzurum.
  • OKUNAK, M., 2005. Hierapolis Kuzey Nekropolü (159D Nolu Tümülüs) Anıt Mezar ve Buluntuları, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Denizli.
  • ÖZDEMİR, E., 2019. Kazı Buluntuları Işığında Nif Dağı Kırsal Kesim Hellenistik Dönem Keramikleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Denizli.
  • ÖZDİLEK, B., 2016. “2009 – 2012 Andriake Kazılarından Ele Geçen Unguentarium, Şişe, Lykion ve Mortar Örnekleri”, OLBA XXIV: 217-265
  • PEMBERTON, E. G., 1985. “Ten Hellenistic Graves in Ancient Corinth”, Hesperia 54/3: 271-307.
  • ROTROFF, S. I., 1984. “The Origins and Chronology of Hellenistic Gray Unguentaria”, AJA 88: 234-264.
  • ROTROFF, S. I. and Oliver A., 2003. The Hellenistic Pottery From Sardis: The Finds Throuh 1994, London.
  • ROTROFF, S. I., 2006. “Hellenistic Pottery: The Plain Wares”, The Athenian Agora 33: 137-157.
  • SAMIOUI, C., 2004. Hellenistic Graves in Abdera, Klozomenai, Teos and Abdera: Metropoleis and Colony, Proceedings of the International Symposium held at the Archaeological Museum of Abdera, Thessaloniki.
  • SARAÇOĞLU, A., 2011. “Hellenistic and Roman Unguentaria From the Nekropolis of Tralleis”, Anatolia 37: 1-42.
  • SARAÇOĞLU, A. ve ÇEKİLMEZ M., 2011. “Tralleis Batı Nekropolis ve Konut Alanı Hellenistik Dönem Seramiği”, Colloquium Anatolicum X: 219- 249.
  • SPARKES, B. A.- TALCOTT L. vd., 1970. “Black and Plain Ware of the Sixth, Fifth and Fourth Centuries B.C.”, The Athenian Agora XII, New Jersey: 1-382.
  • STRABON, 2000. Coğrafya, İstanbul.
  • SÜZER, H., 2019. Hellenistik ve Roma Dönemi Sinop Unguentariumları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
  • ŞENYURT, S. Y., 2006. “Yüceören Doğu Kilikya’da Bir Hellenistik Roma Nekropolü”, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi Arkeolojik Kurtarma Kazıları Yayınları:1, Ankara.
  • ŞENYURT, S. Y. ve Yorulmaz L., 2020. “Kurul Kalesi Pişmiş Toprak Unguentariumları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19(3): 606-628.
  • ŞİMŞEK, C., 2011. “Laodikeia Nekropolü (2004-2010 Yılları)”, Laodikeia Çalışmaları 1.2, Ege Yayınları, İstanbul.
  • ŞİMŞEK, M., 2013. Kibyra Yeraltı Oda Mezarları: Mimari ve Tipoloji, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta.
  • ŞİRİN, O. A., ve KOLAĞASIOĞLU, M., 2016. Çakalca-Karadoğan Höyüğü: Arkaik Dönemde Amisos ve Kybele Kültü, SAMTAB Yayınları-1.
  • ŞİRİN, O. A., 2017. “Amisos’ta Lahit Mezar Geleneği”, AMİSOS 2(3): 86- 126.
  • ŞİRİN, O. A., ve KOLAĞASIOĞLU, M., 2018. “Amisos’ta Urne Mezar Geleneği”, AMİSOS 3(4): 167- 200.
  • TEKOCAK, M., vd., 2015. Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Pişmiş Toprak Vazo, Ege Yayınları, İstanbul.
  • TEMÜR, A., 2018. “Arkeolojik Devirlerde Tekkeköy”, Tekkeköy Tarihi - Dünden Bugüne: Antik Dönem, M. Y. Erler, A. Temür ve D. Yiğitpaşa (Ed.), Gece Kitaplığı, C. 1: 59-78.
  • TULUK, G. G., 1999. “Die Unguentarien im Museum von İzmir”, Anatolia Antiqua 7: 127-166.
  • THOMPSON, H. A., 1934. “Two Centuries of Hellenistic Pottery”, Hesperia 3: 311- 480.
  • TURAN, D., 2006. Menekşe Çatağı Hellenistik Dönem Seramiği, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Tekirdağ.
  • ÜNAN, S., 2010a. Samsun ve Çevresi Mezar Tipleri ve Ölü Gömme Adetleri, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (MÖ. III. Bin – MS. IV. YY), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya.
  • ÜNAN, S., 2010b. “Mezar Buluntuları Işığında Samsun-Amisos’da Hellenistik Dönem Pişmiş Toprak Kaplarından Örnekler”, 4. Uluslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu Bildirileri, Eskişehir: 663-674.
  • WIEGAND, T., SCHRADER, H., 1908. Priene, Ergebnisse der Ausgrabungen und untersuchungen in den jahren 1895–1898, Berlin.
  • YILDIZ, V., 2016. “Akhisar Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Unguentariumlar”, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi 14/1: 1-24.
  • ZOROĞLU, L., 1986. “Kelenderis Mezar Buluntuları”, Anadolu Araştırmaları 22: 455-469.
APA KAYA b, temür a (2021). AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. , 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
Chicago KAYA burcu,temür akın AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. (2021): 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
MLA KAYA burcu,temür akın AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. , 2021, ss.141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
AMA KAYA b,temür a AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. . 2021; 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
Vancouver KAYA b,temür a AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. . 2021; 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
IEEE KAYA b,temür a "AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM." , ss.141 - 160, 2021. 10.22520/tubaked.2021.23.007
ISNAD KAYA, burcu - temür, akın. "AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM". (2021), 141-160. https://doi.org/10.22520/tubaked.2021.23.007
APA KAYA b, temür a (2021). AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 0(23), 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
Chicago KAYA burcu,temür akın AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 0, no.23 (2021): 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
MLA KAYA burcu,temür akın AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, vol.0, no.23, 2021, ss.141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
AMA KAYA b,temür a AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 2021; 0(23): 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
Vancouver KAYA b,temür a AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 2021; 0(23): 141 - 160. 10.22520/tubaked.2021.23.007
IEEE KAYA b,temür a "AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM." TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 0, ss.141 - 160, 2021. 10.22520/tubaked.2021.23.007
ISNAD KAYA, burcu - temür, akın. "AMİSOS’TAN BİR GRUP MEZAR BULUNTUSU: UNGUENTARİUM". TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi 23 (2021), 141-160. https://doi.org/10.22520/tubaked.2021.23.007
Sayfa Oluşturulma Tarihi
25-04-2024 3:49

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları