Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

YILDIRIM, ARZU; HACIHASANOĞLU, Rabia; Karakurt, Papatya

Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Arzu YILDIRIM, (Atatürk Üniversitesi, Erzincan Sağlık Yüksek Okulu, Erzincan, Türkiye)

Rabia HACIHASANOĞLU, (Atatürk Üniversitesi, Erzincan Sağlık Yüksek Okulu, Erzincan, Türkiye)

Papatya KARAKURT (Atatürk Üniversitesi, Erzincan Sağlık Yüksek Okulu, Erzincan, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi

4 1

Yıl: 2007 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 21 - 29 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Öz:

Bu araştırma çalışma ortamında hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.Tanımlayıcı olarak 1-14 Şubat 2005 tarihleri arasında yapılan araştırmanın evrenini, Erzincan Devlet Hastanesi’nde çalışan 150 hemşire oluşturmuştur. Ayrıca örneklem seçilmeyip, araştırmaya katılmayı kabul eden 121 hemşire örnekleme alınmıştır. Veriler, Dağ (1991) tarafından geçerlik ve güvenirliği yapılan Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği ve araştırmacılar tarafından hazırlanan soru formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın verileri yüzdelik, Kruskall Wallis, varyans analizi, Pearson korelasyon, t testi kullanılarak SPSS programında değerlendirilmiştir. Hemşirelerin öğrenilmiş güçlülük ölçeğinden (RÖGÖ) aldıkları alt ve üst değer 84-163, ortalama puanı 122.97±16.91 olarak belirlenmiştir. Çalışmada hemşirelerin yaşları ile çalışma yılı arttıkça öğrenilmiş güçlülük puanlarının arttığı ve aralarındaki farkın anlamlı olduğu, eğitim durumu, çalışılan birim ve çalışma şeklinin öğrenilmiş güçlülüğü etkilemediği saptanmıştır. Çalışma sonucunda hemşirelerin arzu edilen düzeyde öğrenilmiş güçlülüğe sahip olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime: Stres, psikolojik Stres İş yükü Mesleki sağlık Uyum, psikolojik Hemşireler Formlar

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik Psikoloji

The determination of using level of cognitive strategies in coping with stress of the nurses and affecting factors

Öz:

This study was carried out with the aim of determining the using levels of cognitive strategies in coping with the stress of the nurses and affecting factors. 150 nurses working in Erzincan State Hospital consisted of the context of the research made descriptively the dates of 1st and 14th February 2005. 121 nurses accepting to participate in the research were included in the sampling. The data were collected by means of Rosenbaum’s Learned Powerty Scale, the reliability and validity of which were made by Dağ (1991), by using question form prepared by researchers. The data of the study were evaluated by using percentage, Kruscall Wallis, variance Analysis, Pearson Correlation and t test. Sub-Upper value 84-163 mean score obtained from learned Powerty Scale by the nurses was determined as 122±16.91. In the study, as the age and working years of the nurses increased, it was seen that the scores of the powerty also increased, and the diffrerence between them was significant,, and education level, the unit in which they worked, and type of the working didn’t affect Learned Powerty. In the result of the study, it was detected that the nurses didn’t have Learned Powerty in desired level.

Anahtar Kelime: Occupational Health Adaptation, Psychological Nurses Forms Stress, Psychological Stress Workload

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Hemşirelik Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

……………. (2005) http://www.ilo.org/-public/english/protection/safework/stress/nurs ing.htm. (Erişim tarihi: 03.05.2005
AbuAlRub RF (2004). Job stress, job performance, and social support among hospital nurses. Journal of Nursing Scholarship 36(1):73-8.
Arıkan D, Karabulut N (2004). Hemşirelerde işe bağlı gerginlik ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 7(1): 19-26.
Aslan SH, Alparslan ZN, Aslan RO ve ark. (1998). İşe bağlı gerginlik ölçeğinin sağlık alanında çalışanlarda geçerlik ve güvenirliği. Düşünen Adam 11(2): 4-8.
Bartram T, Joiner TA, Stanton P (2004). Factors affecting the job stress and job satisfaction of Australian nurses: implications for recruitment and retention. Contemporary Nurse 17(3):293-304.
Baykal Ü, Serezli S (1999). Hemşire-lerin iş doyum düzeylerinin araştırılması. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Atatürk Üniversitesi HYO; Erzurum 444-452.
Bianchi ER (2004). Stress and coping among cardiovascular nurses: a survey in Brazil. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing 25(7):737-45.
Britto Eda S, Carvalho AM (2003). Stress, coping, and general health of nurses working at a care unit for patients with AIDS and hematologic diseases. Revista Gaucha Enfermagem 24(3):365-72.
Chang EM, Hancock KM, Johnson A et al. (2005). Role stress in nurses: Review of related factors and strategies for moving forward. Nursing Health Sciences 7(1):57-65.
Coombes R (2001). Stres nurse shouldn’t get a penny. Nursıng Tımes 97(27):8.
Çam O (1993).Tükenmişlik (Burnout) nedir? Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 9(1): 51-53.
Çiller UÖ (1989). Mutlu ve Başarılı Olma Sanatı. Anka Ofset, İstanbul, 82-83.
Dağ İ. (1991). Rosenbaum’ un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği’ nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2(4): 269-274.
Doğan S, Güler H, Buldukoğlu K (1997). Eğitici hemşirelerin klinik uygulamalar sırasında karşılaştıkları stres yaratıcı durumlar, zorlanma düzeyleri ve baş etme yolları. IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu. Kıbrıs, 210-215.
Durmuş B, Yıldız H (1999). Elazığ il merkezindeki hastanelerde çalışan hemşirelerin iş stres puanlarının değerlendirilmesi. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Erzurum, 280-286.
Ernst ME, Messmer PR, Franco M et al. (2004). Nurses' job satisfaction, stress, and Recognition in a pediatric setting setting. Pediatric Nursing 30(3):219-27.
Folkman S (1984). Personal control and stres and coping process: a theoretical analysis. Journal of Personality and Social Psychology 46(4): 839-852.
Görgülü S(1990). Hemşirelik ve iş ortamı stresörleri. Türk Hemşireler Dergisi 39(1): 23-25.
Gündüz B(2000). Hemşirelerde stresle başa çıkma biçimleri ile tükenmişlik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı. Y.Lisans Tezi, Trabzon.
Gürbüz H, Fırat F(1999). Hemşirelerin çalışma yaşamına ilişkin sorunlarını belirlemeye yönelik bir çalışma. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Atatürk Üniversitesi HYO, Erzurum. 444-452.
Hall DS (2004). Work-related stress of registered nurses in a hospital setting. Journal for Nurses in Staff Development 20(1):6-14.
Jenkins R, Elliott P (2004). Stressors, burnout and social support: nurses in acute mental health settings. Journal of Advanced Nursing 48(6):622-31.
Markham U (1998). The ultimate stress handbook for women. Çev. Edit: Tezcan T. Kadınlar için stres el kitabı. 1. Baskı, İstanbul, Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti., 12-23.
Murphy F (2004). Stress among neph-rology nurses in Northern Ireland. Nephrology Nursing Journal 31(4): 423-31.
Okutan M (2002). Stres ve stresle başa çıkma yöntemleri Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Patrick A, Tyler BA, Rachel N (1994). Sources of stres and psychological well-being in high-depency nursing. Journal of Advenced Nursing 19:469-476.
Pehlivan İ (2000). İş Yaşamında Stres. Erek Ofset, Ankara.
Pinikahana J, Happell B (2004). Stress, burnout and job satisfaction in rural psychiatric nurses: a Victorian study. Australian Journal of Rural Health 12(3): 120-5.
Potur DC, Kurtuluş Z, Çelik ND (2003). Osmangazi Üniversitesi hastanesinde çalışan hemşirelerin meslek tercihleri ile umutsuzluk düzeylerinin değerlendirilmesi. 2. Uluslar arası-9. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Antalya, 91.
Sarna L, Bialous SA, Wewers ME et al. (2005). Nurses, smoking, and the workplace. Research in Nursing Health 28(1):79-90.
Savaşır I, Şahin NH (1997). Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 86-93.
Shirey MR (2004). Social support in the workplace: nurse leader implications. Nursing Economics 22(6): 313-9, 291.
Stacciarini JM, Troccoli BT (2004). Occupational stres and constructive thinking: health and jobsatisfaction. Journal of Advanced Nursing 46(5):480-7.
Tel H, Karadağ M, Tel H ve ark. (2003). Sağlık çalışanlarının çalışma ortamındaki stres yaşantıları ile baş etme durumlarının belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 5(2):13-23.
Uğurlu N (2002). Hemşirelerde kontrol odağı inancı ile stresle başa çıkma stratejileri ve psikolojik belirti gösterme durumları arasındaki ilişkiler. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Wright TF (1993). Hardines, stress and burnout among intensive care nurses. Journal of Burn Care Rehabilitation 14 (3): 376-381.
Yıldırım A, Ekinci M (2005). Eğitimi hemşirelik olan ve olmayan üniversite öğren-cilerinin stresle başa çıkma düzeylerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 8(3): 19-29.

APA	YILDIRIM A, HACIHASANOĞLU R, Karakurt P (2007). Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. , 21 - 29.
Chicago	YILDIRIM ARZU,HACIHASANOĞLU Rabia,Karakurt Papatya Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. (2007): 21 - 29.
MLA	YILDIRIM ARZU,HACIHASANOĞLU Rabia,Karakurt Papatya Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. , 2007, ss.21 - 29.
AMA	YILDIRIM A,HACIHASANOĞLU R,Karakurt P Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. . 2007; 21 - 29.
Vancouver	YILDIRIM A,HACIHASANOĞLU R,Karakurt P Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. . 2007; 21 - 29.
IEEE	YILDIRIM A,HACIHASANOĞLU R,Karakurt P "Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi." , ss.21 - 29, 2007.
ISNAD	YILDIRIM, ARZU vd. "Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi". (2007), 21-29.

APA	YILDIRIM A, HACIHASANOĞLU R, Karakurt P (2007). Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(4), 21 - 29.
Chicago	YILDIRIM ARZU,HACIHASANOĞLU Rabia,Karakurt Papatya Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 10, no.4 (2007): 21 - 29.
MLA	YILDIRIM ARZU,HACIHASANOĞLU Rabia,Karakurt Papatya Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, vol.10, no.4, 2007, ss.21 - 29.
AMA	YILDIRIM A,HACIHASANOĞLU R,Karakurt P Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 10(4): 21 - 29.
Vancouver	YILDIRIM A,HACIHASANOĞLU R,Karakurt P Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 10(4): 21 - 29.
IEEE	YILDIRIM A,HACIHASANOĞLU R,Karakurt P "Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi." Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, ss.21 - 29, 2007.
ISNAD	YILDIRIM, ARZU vd. "Hemşirelerin stresle başa çıkmada bilişsel stratejileri kullanma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi". Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 10/4 (2007), 21-29.