Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar

ASIM ÇİVİTCİ (Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Denizli, Türkiye)
Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi
19 5
Yıl: 2007 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 3 - 12 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar

Öz:
Amaç: Bu çalışmanın amacı, erken ergenlik dönemindeki öðrencilerin içsel-dışsal denetim odağı boyutları ve cinsiyetlerine göre mantıkdışı inanç boyutlarındaki (başarı talebi, rahatlık talebi, saygı talebi) değişimi incelemektir. Yöntem: Araştırma, üç ilköğretim okulunun 7. ve 8. sınıflarında öğrenim gören 348 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırma verileri, Nowicki-Strickland Denetim Odağı Ölçeği ve Ergenler İçin Mantıkdıþı İnançlar Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde çift yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Sonuçlar: Araştırma bulgularına göre, denetim odağının aile ilişkileri, akran iliþkileri, batıl inanç ve kader boyutlarında rahatlık talebi; aile ilişkileri ve kader boyutlarında baþarı talebi dıştan denetimli olan ergenlerde içten denetimli olanlardan anlamlı olarak daha yüksektir. Denetim odağının baþarı boyutunda, baþarı talebi ve saygı talebi içten denetimlilerde daha yüksek bulunmuştur. Denetim odağı boyutlarında genellikle erkeklerde baþarı talebi ve rahatlık talebinin kızlardan daha fazla olduðu gözlenmiştir. Tartışma: İçsel-dışsal denetim odağı boyutları ve cinsiyete göre ergenlerin mantıkdışı inanç puanlarında oluþan değişimler, gelişimsel ve kültürel etkenler açısından tartışılmıştır.
Anahtar Kelime: Ergen Ergen psikolojisi İnanç İç-dış denetim

Konular: Psikoloji

Irrational Beliefs According to the Dimensions of Internal-External Locus of Control and Gender in Early Adolescence

Öz:
Objective: The aim of the present study was to examine changes on dimensions of irrational beliefs (demand for success, demand for comfort, demand for respect) according to the dimensions of internal-external locus of control and gender in early adolescence. Method: The sample consisted of 348 students in 7th and 8th grade who were recruited from three junior high schools. Data was collected by using Nowicki-Strickland Locus of Control Scale and Irrational Beliefs Scale for Adolescents. Twoway analysis of variance were applied for data analysis. Results: Findings indicated no significant interaction between internal-external locus of control and gender on three subscales of irrational beliefs (demand for success, demand for comfort, demand for respect). Externally oriented adolescents exhibited more demand for comfort than internally oriented adolescents in four dimensions of locus of control (family relationships, peer relationships, supersitition, and fate). Externally oriented adolescents had more demand for success in family relationships and fate than internally oriented adolescents. Surprisingly, internally oriented adolescents demonstrated more demand for comfort and demand for respect than externally oriented adolescents in achievement dimension of locus of control. Generally, boys had higher scores on demand for success and demand for comfort than girls in dimensions of locus of control. Discussion: Observed changes on irrational beliefs according to dimensions of internal-external locus of control and gender were discussed in regard to developmental and cultural factors.
Anahtar Kelime: Internal-External Control Adolescent Adolescent Psychology Religion

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alisinanoğlu F (2003) Çocukların denetim odağı ile algıladıkları anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 1(1): 97-106.
  • Anderson CA, Arnoult LH (1989) An examination of perceived control, humor, irrational beliefs, and positive stress as moderators of the relation between negative stress and health. Basic Appl Soc Psych 10(2):101-117.
  • Berlin A (1980) Depression, locus of control, and rationality-irrationality in college women. Dissertation, Kent State University, Ohio. [Proquest veritabanýndan (ID: 749278291) 2 Mayýs 2006'da alınmıştır] http://proquest.umi.com
  • Cash TF, Old DU (1984) The irrational beliefs test: its relationship with cognitive-behavioral traits and depression. J Clin Psychol 40(6): 1399-1405.
  • Chubb NH, Fertman CI, Ross JL (1997) Adolescent selfesteem and locus of control: a longitudinal study of gender and age differences. Adolescence 32(125): 113-129.
  • Congleton AB (1996) The effect of a cognitive-behavioral group intervention on the locus of control, attributional style, and depressive symptoms of middle school students. Dissertation Abstracts International Section A. Humanities and Social Sciences 56(9-A): 3507. [Psycinfo veritabanýndan (ID: 1996-95006-056) 3 Temmuz 2006'da alınmıştır], http://www.ebsco.com
  • Costello EJ (1982) Locus of control and depression in students and psychiatric outpatients. J Clin Psychol 38(2): 340-343.
  • Çivitci A (2006a) Ergenler için mantıkdışı inançlar ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danıışma ve Rehberlik Dergisi 3(25): 69-77.
  • Çivitci A (2006b) Ergenlerde mantıkdışı inançlar: sosyodemografik değişkenlere göre bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19: 9-19.
  • Day L, Maltby J (2003) Belief in good luck and psychological well-being: the mediating role of optimism and irrational beliefs. J Psychol 137(1): 99-110.
  • DiGiuseppe R, Bernard ME (1990) The application of rational-emotive theory and therapy to school-aged children. School Psych Rev 19(3): 268-286.
  • Dryden W, Ellis A (1988) Rational-emotive therapy. The Therapies içinde, KS Dobson (ed) Hutchinson, London, s:214-236.
  • Ellis A (1979a) Rational-emotive therapy. Theoretical and Empirical Foundations of Rational-Emotive Therapy içinde A Ellis ve J Whiteley (ed) Brooks/Cole Publishing Company, California, s:1-6.
  • Ellis A (1979b) Rational-emotive therapy: research and conceptual support. Theoretical and Empirical Foundations of Rational-Emotive Therapy içinde A Ellis ve J Whiteley (ed) Brooks/Cole Publishing Company, California, s:101-173.
  • Finch AJ, Kendall PC, Spirito A ve ark. (1981) Multidimensionality of the nowicki-strickland locus of control scale for adults. J Pers Assess 45(2): 151-154.
  • Flett GL, Hewitt PL, DeRosa T (1996) Dimensions of perfectionism, psychosocial adjustment, and social skills. Pers Individ Dif 20(2): 143-150.
  • Geist CR, Borecki S (1982) Social avoidance and distress as a predictor of perceived locus of control and level of self-esteem. J Clin Psychol 38(3): 611-613.
  • Hale WD, Cochran CD (2001) The relationship between locus of control and self-reported psychopathology. J Soc Psychol 127(1):31-37.
  • Harris SL (1976) Rational-emotive education and the human development program: a comparative outcome study. Dissertation Abstracts International 37(6):3419A.
  • Hooper SR, Layne CC (1983) The common belief inventory for students: A measure of rationality in children. J Pers Assess 47(1): 85-90.
  • Kağıtçıbaşı Ç (1990) İnsan Aile ve Kültür. Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Korkut F (1991) İlkokul öðrencilerinin kendilerine ilişkin bazı değişkenlerin denetim odakları üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6: 135-141.
  • Kulas H (1996) Locus of control in adolescence: a longitudinal study. Adolescence 31(123): 721-729.
  • Lee DY, Hallberg ET, Haase RF (1979) Endorsement of Ellis's irrational beliefs as a function of age. J Clin Psychol 35(4): 754-756.
  • Liu X, Kurita H (2000) Life events, locus of control, and behavioral problems among chinese adolescents. J Clin Psychol 56(12): 1565-1577.
  • Manger T, Eikeland O (2000) On the relationship between locus of control, level of ability and gender. Scand J Psychol 41: 225-229.
  • Marcotte D (1996) Irrational beliefs and depression in adolescence. Adolescence 31(124): 935-955.
  • Martin JE, Head LQ, Lindsey JD ve ark. (1991) The relationships among internal-external locus of control and rational-irrational beliefs. Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Association, Lexington, Kentucky, November 13-15, [ERIC veritabanından (ID: ED339976) 4 Mayıs 2006'da alınmıştır] http://www.ebsco.com
  • McClun LA, Merrell KW (1998) Relationship of perceived parenting styles, locus of control orientation, and self-concept among junior high age students. Psychol Sch 35(4): 381- 390.
  • McLaughlin SC, Saccuzzo DP (1994) Ethnic and gender differences in locus of control in at risk gifted and nongifted children. Identifying Underrepresented Disadvantaged Gifted and Talented Children: A Multifaceted Approach içinde D Saccuzzo ve ark. (ed) 119-125. [ERIC veritabanýndan (ID: ED368100) 15 Aðustos 2006'da alınmıştır] http://www.ebsco.com
  • Nowicki S (1976) Factor structure of locus of control in children. J Genet Psychol 129: 13-17.
  • Odacı H, Kalkan M, Balcı S ve ark. (2003) Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öðrencilerinin denetim odağı üzerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2(20): 49-58.
  • Omizo MM, Grace Lo F, Williams RE (1986) Rationalemotive education, self-concept and locus of control among learning-disabled students. J Humanist Educ Dev 25(2): 58-69.
  • Öngen D (2003) Denetim odağı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 35: 436-447.
  • Österman K, Björkqvist K, Lagerspetz K ve ark. (1999) Locus of control and three types of aggression. Aggress Behav 25: 61-65.
  • Özyurt BE (2004) Cinsiyet. Eğitimde Bireysel Farklılıklar içinde Y Kuzgun ve D Deryakulu (ed) Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s: 315-344.
  • Raine A, Roger DB, Venables PH (1981) Factorial validity of the CNS-IE. J Pers Soc Psychol 41(4): 758-765.
  • Ritchie BC (1978) The effect of rational emotive education on irrational beliefs, assertiveness and/or locus of control in fifth grade students. Dissertation Abstracts International 39(4): 2069-2070A.
  • Rosenbaum T, Mc Murray NE, Campbell IM (1991) The effects of rational emotive education on locus of control, rationality and anxiety in primary school children. Aust J Educ 35(2): 187-200.
  • Rotter JB (1990) Internal versus external control of reinforcement. a case history of a variable. Am Psychol 45(4): 489-493.
  • Sadowski CJ, Wenzel DM (1982) The relationship of locus of control dimensions to reported hostility and aggression. J Psychol 112: 227-230.
  • Sadowski CJ, Woodward HR, Davis SF ve ark. (1983) Sex differences in adjustment correlates of locus of control dimensions. J Pers Assess 47(6): 627-631.
  • Sanderman R, Mersch P, Sleen J ve ark. (1987). The rational behavior inventory: A psychometric evaluation. Pers Individ Dif 8(4): 561-569.
  • Silverman S, DiGiuseppe R (2001) Cognitive-behavioral constructs and children's behavioral and emotional problems. J Ration Emotive Cogn Behav Ther 19(2): 119-134.
  • Thyer BA, Papsdorf JD (1981) Concurrent validity of the rational behavior inventory. Psychol Rep 48: 255-258.
  • Tony TS (2003) Locus of control, attributional style and discipline problems in secondary schools. Early Child Dev Care 173(5): 455-466.
  • Tükel R, Gök Ş (1996) Kontrol odağının yaş, anksiyete ve depresyon ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi 7(1): 11-16.
  • Ulutaş İ (1999) İlköðretim okullarına devam eden on yaş çocuklarının denetim odağı ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Vernon A (1999) Counseling Children and Adolescents (2nd ed). Love Publishing Company, Denver.
  • Watson DC (1998) The relationship of self-esteem, locus of control, and dimensional models to personality disorders. J Soc Behav Pers 13(3): 399-420.
  • Wright P, Phill RG (1981) Relationship between locus of control and irrational beliefs. Psychol Rep 48(1): 181-182.
  • Yeşilyaprak B (1988) Lise öğrencilerinin içsel ya da dışsal denetimli oluşlarını etkileyen etmenler. Yayınlanmamış Doktora tezi Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Yeşilyaprak B (1992) Denetim odağı ölçekleri üzerine eleştirel bir değerlendirme. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 1(3): 27-29.
APA ÇİVİTCİ A (2007). Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. , 3 - 12.
Chicago ÇİVİTCİ ASIM Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. (2007): 3 - 12.
MLA ÇİVİTCİ ASIM Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. , 2007, ss.3 - 12.
AMA ÇİVİTCİ A Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. . 2007; 3 - 12.
Vancouver ÇİVİTCİ A Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. . 2007; 3 - 12.
IEEE ÇİVİTCİ A "Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar." , ss.3 - 12, 2007.
ISNAD ÇİVİTCİ, ASIM. "Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar". (2007), 3-12.
APA ÇİVİTCİ A (2007). Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(1), 3 - 12.
Chicago ÇİVİTCİ ASIM Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 14, no.1 (2007): 3 - 12.
MLA ÇİVİTCİ ASIM Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.14, no.1, 2007, ss.3 - 12.
AMA ÇİVİTCİ A Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2007; 14(1): 3 - 12.
Vancouver ÇİVİTCİ A Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2007; 14(1): 3 - 12.
IEEE ÇİVİTCİ A "Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14, ss.3 - 12, 2007.
ISNAD ÇİVİTCİ, ASIM. "Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 14/1 (2007), 3-12.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 21:34

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları