Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi

KAHRAMAN, Huriye; AKGÜN, Serap

Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi

Huriye KAHRAMAN, (Umut Işığım Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Mersin, Türkiye)

Serap AKGÜN (Mersin Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Mersin, Türkiye)

Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi

60 13

Yıl: 2008 Cilt: 15 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 15 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın amacı empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerini artırıp artırmadığını ve sorun davranışlarını azaltıp azaltmadığını incelenmektir. Yöntem: Araştırmada ön-test son-test kontrol gruplu araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmaya Mersin'de bulunan 4 özel kreşe devam etmekte olan 5-6 yaşlarında toplam 51 kreş öğrencisi katılmıştır. Eğitim programına başlamadan önce bütün çocukların empati beceri düzeyleri ölçülmüştür. Çalışmada çocukların empati becerilerini değerlendirmek amacı ile 4 temel duyguyu (mutluluk, üzüntü, öfke, korku) ifade eden fotoğraflar ve öyküler kullanılmıştır. Eş zamanlı olarak çocukların sorun davranışlarını belirlemek üzere öğretmenlerden Conners Öğretmen Derecelendirme ölçümleri alınmıştır. Ardından uygulama grubundaki çocuklara 5 kişilik gruplar halinde haftada 3 gün 30 dakika empati eğitimi verilirken kontrol grubuna böyle bir eğitim verilmemiştir. Empati becerileri eğitimi tamamlandıktan sonra hem deney hem de kontrol grubunun empati beceri düzeyleri tekrar ölçülmüştür. Yine eş zamanlı olarak öğretmenlerden Conners Öğretmen derecelendirme ölçümleri tekrar alınmıştır. Sonuçlar: Istatistiksel analizler empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerini artırdığını sorun davranışlarını ise azalttığını göstermiştir. Tartışma: Araştırmamızın bulguları okul öncesi dönemdeki çocukların empati eğitiminden yararlanabildiklerini göstermiştir. Empati eğitiminin bu dönem çocuklarının sorun davranışlarını azalttığı söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgün S, Araz A, Karadağ S (2007) Anlaşmazlıklarımızı çözebiliriz: Ilköğretim öğrencilerine yönelik bir çatışma çözümü eğitimi ve psiko-sosyal etkileri. Turk Psikoloji Dergisi 22: 43-62.
Björkqvist K, Österman K, Kaukiainen A (2000) Social intelligence - empathy = aggression? Aggressive Violent Behav 5: 191-200.
Bohnert AM, Crnic KA, Lim KG (2003) Emotional competence and aggressive behavior in school-age children. J Abnorm Child Psychol 31: 79-91.
Braaten EB, Rosen LA (2000) Self-regulation of affect in attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD) and non-ADHD boys: Differences in empathic responding. J Consult Clin Psych 68: 313-321.
Chalmers JB, Townsend MAR (1990) The effects of training in social perspective taking on socially maladjusted girls. Child Dev 61: 178-190.
Church EB (2005) Being a good friend: Kindness, caring, respect: Kindergarteners are ready to show empathy skills 5-6 years. Scholastic Parent and Child 13: 65.
Damon W (1988) The Moral Child: Nurturing Children's Natural Moral Growth The Free Press: New York.
Del Barrio V, Aluja A, Garcia LF (2004) Relationship between empathy and the big five personality traits in a sample of Spanish adolescents. Soc Behav and Pers 32: 677-682.
Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy IF, Sertcan Y (1997) Conners öğretmen derecelendirme ölçeği Türkçe uyarlaması-2. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 4: 10-18.
Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş, Dereboy IF (2006) Conners kısa form öğretmen ve anababa derecelendirme ölçeklerinin geçerliği. Turk Psikiyatri Dergisi 17: 1-12.
Duffy C (2002) Building empathy in children. 16 Mayıs 2007 tarihinde www.sote.qld.edu.au/article/BuildingEmpathy.html adresinden indirildi.
Eisenberg N, Lennon R (1980) Altruism and the assessment of empathy in the preschool years. Child Dev 51: 552-557.
Eisenberg N, Strayer J (1987) Empathy and Its Development Cambridge University Press: Cambridge. Feshbach ND, Feshbach S (1997) Children's empathy and the media: Realizing the potential of television. Perspectives on Psychology and the Media içinde, S Kirschner ve DA Kirschner (ed) American Psychological Association: Washington D.C., s: 3-27.
Findlay LC, Girardi A, Coplan RJ (2006) Links between empathy, social behavior and social understanding in early childhood. Early Child Res 21: 347-359.
Ginsburg HJ, Ogletree SM, Slakowski TD ve ark. (2003) Young children's theories of mind about empathic and selfish motives. Soc Behav and Pers 31: 237-244.
Goleman D (1995) Duygusal Zeka (Çev. Banu Seçkin Yüksel).Varlık Yayınları, Istanbul. 2005.
Grossman DC, Neckerman HJ, Koepsell TD ve ark. (1997) Effectiveness of a violence prevention curriculum among children in elementary school. JAMA 277: 1605-1611.
Hoffman ML (1987) The contribution of empathy to justice and moral judgment. Empathy and Its
Development içinde, N. Eisenberg ve J. Strayer (ed) Cambridge University Press: Cambridge, s: 47-80. Hoffman ML, Saltzstein HD (1967) Parent discipline and the child's moral development. J Pers Soc Psychol 5: 45-57.
Johnson DW, Johnson R (2004) Implementing the "teaching students to be peacemakers program". Theor Pract 43: 68-79.
Kalliopuska M, Titinen U (1991) Influence of development programs on the empathy and prosociability of preschool children. Percept Motor Skill 72: 323-328.
Kaukiainen A, Björkqvist K, Lagerspetz K ve ark. (1999) The relationships between social intelligence, empathy and three types of aggression. Aggressive Behav 25: 81-89.
La Barbera J, Izard C, Vietze P ve ark (1976) Four-and six- month old infants' visual responses to joy, anger, and neutral expressions. Child Dev 47: 535-553.
LeSure-Lester GE (2000) Relation between empathy and aggression and behavior compliance among abused group home youth. Child Psychiatry Hum Dev 31: 153-161.
MacQuiddy SL, Maise SJ, Hamilton SB (1987) Empathy and affective perspective-taking skills in parent- identified conduct-disordered boys. J Clin Child Psychol 16: 260-268.
Marcus RF, Roke EJ, Bruner C (1985) Verbal and nonverbal empathy and prediction of social behavior of young children. Percept Mot Skills 60: 299-309.
Miller PA, Eisenberg N (1988) The relation of empathy to aggressive and externalizing/antisocial behavior. Psychol Bull 103: 324-344.
Özdamar K (2002) Paket Programlar Ile Istatistiksel Veri Analizi. Kaan Kitapevi: Eskişehir.
Poole C (2003) Developing empathy: Awareness of others begins sooner than you think! 0-2 years. Scholastic Parent and Child 11: 68
Poole C, Miller SA, Church EB (2005) How empathy develops: Effective responses to children help set the foundation for empathy 0 to 2 "Why is she crying?". Early Childhood Today 20: 21-25.
Ridley CA, Vaughn SR, Wittman SK (1982) Developing empathic skills: A model for preschool children. Child Study J 12: 89-97.
Roberts W, Strayer J (1996) Empathy, emotional expressiveness and prosocial behavior. Child Study J 67: 449-470.
Rogers CR (1983) Empatik olmak değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. Çev. F. Akkoyunlu Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 16: 103-124.
Strayer J (1987) Affective and cognitive perspectives on empathy. Empathy and Its Development içinde, N. Eisenberg ve J. Strayer (ed) Cambridge University Press: Cambridge., s: 218-244.
Strayer J, Roberts W (2004) Empathy and observed anger and aggression in five-year-olds. Soc Dev 13: 1-13.
Şener Ş, Dereboy Ç, Dereboy IF, Sertcan Y (1995) Conners öğretmen derecelendirme ölçeği Türkçe uyarlaması-1. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2: 131-141.
Thompson RA (1990) Empathy and emotional understanding: The early development of empathy. Empathy and Its Development içinde, N. Eisenberg ve J. Strayer (ed.) Cambridge University Press: Cambridge, s:119-145.
Ungerer JA, Dolby R, Waters B ve ark. (1990) The early development of empathy: Self-regulation and individual differences in the first year. Motivation Emotion 14: 93-106.
Van der Mark IL, Van Ijzendoorn MH, Bakermans- Kranenburg MJ ve ark. (2002) Development of empathy in girls during the second year of life: Associations with parenting, attachment, and temperament. Soc Dev 11: 451-468
Zahn-Waxler C, Radke-Yarrow K (1990) The origins of empathic concern. Motivation Emotion 14: 107-130.
Zahn-Waxler C, Robinson JL, Emde RN (1992) The development of empathy in twins. Dev Psychol 28: 1038-1047.

APA	KAHRAMAN H, AKGÜN S (2008). Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. , 15 - 24.
Chicago	KAHRAMAN Huriye,AKGÜN Serap Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. (2008): 15 - 24.
MLA	KAHRAMAN Huriye,AKGÜN Serap Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. , 2008, ss.15 - 24.
AMA	KAHRAMAN H,AKGÜN S Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. . 2008; 15 - 24.
Vancouver	KAHRAMAN H,AKGÜN S Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. . 2008; 15 - 24.
IEEE	KAHRAMAN H,AKGÜN S "Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi." , ss.15 - 24, 2008.
ISNAD	KAHRAMAN, Huriye - AKGÜN, Serap. "Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi". (2008), 15-24.

APA	KAHRAMAN H, AKGÜN S (2008). Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15(1), 15 - 24.
Chicago	KAHRAMAN Huriye,AKGÜN Serap Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 15, no.1 (2008): 15 - 24.
MLA	KAHRAMAN Huriye,AKGÜN Serap Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.15, no.1, 2008, ss.15 - 24.
AMA	KAHRAMAN H,AKGÜN S Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2008; 15(1): 15 - 24.
Vancouver	KAHRAMAN H,AKGÜN S Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2008; 15(1): 15 - 24.
IEEE	KAHRAMAN H,AKGÜN S "Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15, ss.15 - 24, 2008.
ISNAD	KAHRAMAN, Huriye - AKGÜN, Serap. "Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 15/1 (2008), 15-24.