Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler

Kalaycı, Nurdan

Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler

Nurdan KALAYCI (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi

5 4

Yıl: 2009 Cilt: 15 Sayı: 60 Sayfa Aralığı: 625 - 656 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler

Öz:

Değişen ve gelişen dünyada yükseköğretim sistemleri ekonomik, teknolojik ve toplumsal değişimin talep ettiği yeni koşullara cevap vermek ve bu süreçlere katkıda bulunmak zorundadır. Bu katkıyı yapabilmesi için sistemin kendini dönüştürmesi gereklidir. Bu dönüşümün temelinde ise değerlendirme sistemleri yer almaktadır. Değerlendirme olmaksızın başarıyı veya başarısızlığı yordama olasılığı düşüktür. Akademisyenlerin öğretim peıformanslarının değerlendirilmesi öğrenme-öğretme ortamlarının kapılarını açarak ve öğretimi bir kamu eylemi haline getirerek gizliliğin normlarına karşı koyması açısından zorlayıcıdır. Yerli alan yazında yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performanslarının değerlendirilmesi konusunun kuramsal temellerini inceleyen ve tartışan çalışmaların sınırlı olması nedeniyle bu çalışmanın hem uygulayıcılara hem de araştırmacılara katkı getireceği umulmaktadır. Çalışma; yükseköğretim kurumlarında kalite; akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirilme sistemi; akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde yöntemler başlıkları altında incelenmiş ve sunulmuştur. Üçüncü bölümde akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde en yaygın olarak kullanılan yöntemlerin beşi ayrıntılı olarak tartışılmış, diğer beşine ise daha az yer verilmiştir.

Anahtar Kelime: değerlendirme süreçleri yöntem yüksek öğretim kurumları öğretim performansını değerlendirme kalite akademisyenler

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Methods used in the evaluation process of faculty members' teaching performance in higher education institutions

Öz:

In an ever changing and advancing world, higher education systems have to be responsive to new and novel conditions triggered by the economical, technological and social changes and their demands and higher education systems have contribute positively to those changes. In order to make this positive contribution, the higher education systems have change or transform themselves. Evaluation systems are the basis for this transformation. Without evaluation, the possibility of measuring the success or failure is very weak. Evaluation of the teaching performances of faculty is an imperative fact of education based on the reason that faculty have to open up the doors of their classrooms and make the education an act of public service and by doing this they will be resisting the norms of secrecy. Because of the fact that there are very limited research papers which are dealing with the legislative basis of the evaluation of the teaching performance of faculty in higher education institutions in national literature, this study is important and will contribute to the researchers and applicators of this field. This study analyzed the topic of evaluation of teaching performances of faculty in higher education institutions under three sub sections namely, quality in higher education institutions, system of evaluation for the teaching performances of faculty and finally methods used in the faculties' educational performance evaluation system. From these methods, the five of them which are used frequently were explained in detail and other five of them were explained briefly in this study.

Anahtar Kelime: method higher education institutions teaching performance evaluation quality academicians evaluation process

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abramı, P. C, & d'Apollonia, S. (1990). "The dimensionality of ratings and their use in personnel decisions." In M. Theall and J. Franklin (eds.), Student ratings of instruction: issues for improving practice. New directions for teaching and learning, 43. San Francisco: Jossey-Bass.
Ackson, J. H. & Martin, M. G. (1998). Decision elements for using 360 degree feedback. Human Resource Planning, 21(4), 18-19.
Aleamoni, L. M. (1999). Student rating myths versus research facts: an update. Journal of Personnel Evaluation in Education, 13(2), 153-166.
Akbaba, A.,S., ve Memişoğlu S.,P. (2008). İlköğretim okullarında çoklu veri kaynağına dayalı performans değerlendirmesine ilişkin nitel bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54,151-179.
Aksu, B. A., Çivitçi A., ve Duy, B. (2008). Yükseköğretim öğrencilerinin ders uygulamaları ve öğretim elemanlarının davranışlarına ilişkin görüşleri. înönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (16), 17-42.
Aktan. C. (2004). "Yönetim/insan-yönetim/üretim kaynakları", www.canaktan. org.tr.
Aktan, C. (2007). "Yüksek öğretimde değişim: global trendler ve yeni paradigmalar", İçinde: C Aktan, Değişim çağında yüksek öğretim, İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayını.
Ayçan, Z. (2000). Akademisyenler ve profesyoneller bakış açısıyla türkiye'de yönetim, Liderlik ve insan kaynakları uygulamaları içinde, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Arreola, R. (2000). Developing a comprehensive faculty evaluation system: a handbook for college faculty and administrators on designing and operating a comprehensive faculty evaluation system. Bolton, Mass.: Anker.
Arreola, R and Aleamoni, L. (1990). 'Practical decisions in developing and operating a faculty evaluation system? In: Theall, M and Franklin, J. (Eds.) Student Ratings of Instruction; Issues for Improving Practice. SanFrancisco: Jossey-Bass. pp. 37-55.
Barmen E. (2000). A short guide to evaluating teaching. University of Arizona.
Barnett, T. (1988). "Entry and exit performance indicators: some policy and research issues. Assessment and Evaluation in Higher Education, 13(1), 16-30.
Barutçugil, İ. (2002). Performans yönetimi, İstanbul: Kariyer Yayıncılık İletişim Eğitim Hizmetleri Ltd.Sti.
Braskamp, L. A., & Ory, J. C. (1994). Assessing faculty work: enhancing individual and institutional performance. San Francisco: Jossey-Bass.
Billing D., Thomas H. (2000). The international transferability of quality assessment systems for higher education: the Turkish experience. Quality in Higher Education, 6 (1).
Brinko, K. T. & Menges, R. J. (1997). Practically speaking: a sourcebook for instructional consultants in higher education. Stillwater, Okla: New Forums Press, Inc.
Boyer, E. L.(1990). Scholarship reconsidered: priorities of the professoriate. Princeton, NJ: The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching.
Camgöz, S. M., ve Alperten, N. (2006). 360 derece performans değerlendirme ve geri bildirim: bir üniversite mediko-sosyal merkezi birim amirlerinin yönetsel yetkinliklerinin değerlendirilmesi üzerine pilot uygulama örneği. Yönetim ve Ekonomi, 13 (2).
Cashin, W. E. (1989). Defining and evaluating college teaching. Idea Paper, no. 21. Manhattan, Center for Faculty Evaluation and Faculty Development, Kansas State University.
Cashin, W. E. (1995). Student ratings of teaching: the research revisited. Idea Paper, no. 32. Center for Faculty Evaluation and Faculty Development, Kansas State University.
Cashin, W. E. (1996). Developing an effective faculty evaluation system. Idea Paper, no.33. Center for Faculty Evaluation and Faculty Development, Kansas State University.
Cashin, W. E. (1999). "Student ratings of teaching: uses and misuses." In P. Seldin (ed.), Current Practices in Evaluating Teaching: A practical guide to improved faculty performance and promotion/tenure decisions. Bolton, Mass.: Anker.
Cavanagh, R. R. (1996). Formative and summative evaluation in the faculty peer review of teaching. Innovative Higher Education, 20 (4), 235-40.
Centra, J. A. (1993). Reflective faculty evaluation: enhancing teaching and determining faculty effectiveness. San Francisco: Jossey-Bass.
Chism, N. (1999). Peer review of teaching: A Sourcebook. Bolton, Mass.: Anker.
Cohen, A. P. (1980). Effectiveness of student rating feedback for improving collage instruction: ametaanalysis. Research in Higher Education, 51, 321- 341.
Cohen, P. A. (1981). Student ratings of instruction and student achievement: a meta-analysis of multisection validity studies. Review of Educational Research, 51,281-309.
Cohen, P. A., & McKeachie. W. J. (1980). "The role of colleagues in the evaluation of college teaching. Improving College and University Teaching, 28(4), 147-154.
Collins, A. B. (2002). Üniversite öğrencileri öğretim elemanlarının başarısını değerlendirebilir mi? ikilemler ve problemler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 81-91.
Currie, J. (1998). Globalization practices and the professoriate in Anglo- Pacific and North American Universities. Comparative Education Review.
Currie, J. & Newson, J (Eds.). (1998). Universities and globalization, critical perspectives. Thousand Oaks: Sage.
DeZure, D. (1999). Evaluating teaching through peer classroom observation," in peter seldin and associates, changing practices in evaluating teaching, Bolton, Mass.: Anker Publishing Company.
Diamond, R. M., & Adam, B. E. (2000). (eds.). The disciplines speak II: more statements on rewarding the scholarly, professional, and creative work of faculty. Washington, D.C: American Association for Higher Education.
Doyle, K. O. (1983). Evaluating teaching. Lexington, MA: Lexington Books. Ergin, C. (2002). İnsan kaynakları yönetimi psikolojik bir yaklaşım, Ankara: Academyplus Yayınevi.
Farh, J-L. L., & WERBEL, J. D. (1986). Effects of purpose of the appraisal and expectation of validation on self-appraisal leniency. Journal of Applied Psychology, 71, 527-529.
Farh, J-L., L. Dobbins., & Bar-Shiuan C. (1991). "Cultural relativity in action: a comparison of self-ratings made by Chinese and U.S. workers. Personnel Psychology, 44, 129-147.
Guide to Student Ratings at the University of Arizona:
http://aer.arizona.edu/AER/teaching/Guide/TCEGuide.pdf
Grant, H. (1998). Academic contests: merit pay in Canadian Universities, Relations Industrielles I Industrial Relations. 53 (4), 647-664.
Hobson, S. M. & Talbot, D. M. (2001). Understanding student evaluations. College Teaching, 49 (1), 26-31.
Hutchings, P. (1996a). Making teaching community property: a menu for peer collaboration and peer review. Washington, D.C: American Association for Higher Education.
Hutchings, P. (1996b). The peer review of teaching: progress, issues and prospects. Innovative Higher Education, 20(4), 221-234.
Hutchings, P., & Shulman, L.(1999). The scholarship of teaching: New elaborations, New developments. Change, 31(5), 11-15.
Hutchings, P. (1996). Making teaching community property: a menu for peer collaboration and peer review. American Association Higher Education (AAHE).
Feldman, K. A. (1977). Consistency and variability among college students in rating their teachers and courses: a review and analysis. Research in Higher Education, 6, 223-274.
Işığıçok, E. (2008). Performans ölçümü, yönetimi ve istatistiksel analizi. Ekonometri ve İstatistik, 7, 1-23.
Jackson, M.( 2006). 'Serving time': the relationship of good and bad teaching. Quality Assurance in Education 14(4),385-97'.
Kalaycı, N. (2008). Yüksek öğretimde uygulanan toplam kalite sürecinde gözardı edilen "TKY Merkezi" ve "eğitim programlan". Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 163-188. .
Kalaycı, N. (2008). Yükseköğretimde öğretimi değerlendirme anketlerinde öğrenci algılarındaki farklılıkların puanlamaya etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 235-275.
Kaptanoğlu D., ve Özok A. F. (2006). "Akademik performans değerlendirmesi için bir bulanık model.ÎTÜ Dergisi/D Mühendislik, 5, (1), 193-204.
Koç,N., Çoşkuner, T. (2007). Öğrencinin öğretimi değerlendirmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi.Tokat: Gazi Osman Paşa Üniversitesi.
Langsam, D. M., & Dubois, P. L. (1996). "Can nightmares become sweet dreams? Peer review in the wake of a systemwide administrative mandate." Innovative Higher Education, 20(4), 249-259.
Mathews, W., E. (1993). The missing element in higher education. Journal of Quality Participation, 16(1), 102-108.
Marsh, H. W. (1987). Students evaluations of university teaching: research findings, methodological issues, and directions for future research. International Journal of Educational Research, 11,253-388.
Marsh, H. W., & Dunkin, M. J. (1997). "Students' evaluations of university teaching: a multidimensional perspective." In R. Perry and J. Smart (eds.), Effective teaching in higher education: research and practice. New York: Agathon Pres.
Marhell, D., A.(1988). Discourse on professorial melancholia. Viewpoints. Department of Justice and Low Administration Western Conneticut State University.
Milliman, J.F., Zawacki, R.A., Norman, C, Powell, L., & Jay K. (1994). Companies evaluate employees from all perspectives. Personnel Journal, 73, 99-103.
Murphy, K.,R., & Cleveland, J., N. (1995). Understanding performance appraisal: social, organizational and goal-based perspectives. California: Thousand Oaks, Sage Publications.
Neath, I. (1996). How to improve your teaching evaluations without improving your teaching. Psychological Reports, 78,1363-1372.
Nordstrom, K. ( 1995). Multiple-purpose use of a peer review of course instruction programming a multidisciplinary university department. Journal on Excellence in College Teaching, 6(3), 125-144.
Neumann, R. (2000). Communicating student evaluation of teaching results: rating interpretation guides (Rigs). Assessment & Evaluation in Higher Education, 25 (2), 121-34.
Overall, J. U,. & Marsh, H. (1975). Midterm feedback from students: its relationship to instructional improvement and students' cognitive and affective outcomes. Journal of Educational Psychology, 71, 856-865.
Öztürk, Y. (1999). Öğretim elemanlarının ders vermesinin değerlendirilmesinin kamu üniversitelerinde uygulanabilirliği. Milli Eğitim Dergisi, 141, 61-63.
Özçelik D. A.(1992). Ölçme ve değerlendirme, ÖSYM Yayınlan, Ankara.
Paulsen, M. B., & Feîdman, K. A. (1995b). "Toward a reconceptualization of scholarship: a human action system with functional imperatives. The Journal of Higher Education, 66(6), 615-640.
Peer Observation of Teaching: http://www.ltsn.ac.uk/genericcentre/ index.asp?id=17849
Platt, M. (1993). What student evaluations teach, Perspectives in Political Science, 22 (1), 29-40.
Remmers, H. H. (1927). The Purdue rating scale for instructors. Educational Administration and Supervision, 6, 399—406.
Remmers, H. H. (1928). The relationship between students' marks and students' attitudes toward instructors. School and Society, 28, 759-60.
Remmers, H. H. (1930). To what extent do grades influence student ratings of instructors? Journal of Educational Psychology, 21, 314-16.
Rosen, R. (1998). İnsan Yönetimi. Istanbul. Mees Yayınları.
Root, L. S. (1987). "Faculty evaluation: reliability of peer assessments of research, teaching, and service. Research in Higher Education, 26(1), 71-84.
Seldin, P. (1980). Successful faculty evaluation programs. Crugers, N.Y.: Coventry Pres.
Seldin, P. (1993). Successful use of teaching portfolios. Bolton, Mass.: Anker.
Seldin, P. (1993). Successful use of teaching portfolios. Bolton, Mass.: Anker.
Seldin, P. (1999a). "Building Successful Teaching Evaluation Programs." In P.
Seldin (ed.), Current practices in evaluating teaching: a practical guide to improved faculty performance and promotion /tenure decisions. Bolton, Mass.: Anker.
Seldin, P. (1999b). Current practices—good and bad—nationally. In P. Seldin (ed.), Current practices in evaluating teaching: a practical guide to improved faculty performance and promotion I tenure decisions. Bolton, Mass.: Anker.
Scriven, M. (1967). Methodology of evaluation. In R. Tyler, R. Gagne, & M.
Scriven (Eds.) Perspectives of curriculum evaluation. Chicago: Rand McNally & Co.
Shulman, L. S. (1993). Teaching as community property: putting an end to pedagogical solitude. Change, 25(6), 6-7.
SÜMER, Canan,H.(2000), Performans değerlendirmesine tarihsel bir bakış ve kültürel bir yaklaşım, AYÇAN, Zeynep. (2000). Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla Türkiye'deYönetim, Liderlik ve insan Kaynakları Uygulamaları içinde, s, 57-90. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Sümer, C, H., Bilgiç, R. (2006). Performans değerlendirmelerinde geleneksel olmayan değerlendirici kaynakların kullanımı. Türk Psikoloji Dergisi, 21 (57), 25-40.
Theall, M., & Franklin, J. (1990). Student Ratings in the Context of Complex Evaluation Systems. In M. Theall and J. Franklin (eds.), Student ratings of instruction: issues for improving practice. . San Francisco: Jossey-Bass.pp. 17-34.
Theall, M. (1994). What's wrong with faculty evaluation: a debate on the state of the practice? Instructional Evaluation and Faculty Development, 14 (1 & 2), 27- .34.
Theall, M. http://www.ntlf.com/pod/10-2008 tarihinde indirilmiştir.
Thornton, G., C. (1980). Psychometric properties of self-appraisals of job performance, Personnel psychology, 33,263-271.
Tonbul, Y. (2008). Öğretim üyelerinin performansının değerlendirilmesine ilişkin öğretim üyesi ve öğrenci görüşler. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. 56,633-662.
Tosun, İ. (2003). Yükseköğretimde ne yapılmalı, ne yapılmak isteniyor? http://www.che.metu.edu.tr/~itosun/data/yuksekogretim.pdf
TÜSİAD, (1999). Türkiye'de Mesleki ve Teknik Eğitimin Yeniden Yapılandırılıması. Türk Sanayicileri ve İşadamları Demeği (Rapor No: TY 1184/1999). _____http//www.tusiad.orglturkishlrapor/mesleki/mesleki 02-l.pdf> (14.10.2(05).
http://www.bologna-bergen2005.nol
Quinlan, K. M. (1996). "Involving peers in the evaluation and improvement of teaching: a menu of trategies. Innovative Higher Education, 20(4), 299-307.
Vardar, Ö. (2004). "2000'lerin yükseköğrenim modeli". http://www2.isikun.edu.tr/personel/OktemVardar/yuksekl593.doc.
Vardar, Ö. (2004). "Yükseköğretimde kalite değerlendirmesi -1."
Yesiltas, M., Öztük, Y. (2000). "Öğretim elemanlarının ders vermelerindeki başarılarının değerlendirilmesi sisteminin Türk kamu üniversitelerinde uygulanabilirliği üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19,156-165.
Yıldız, O., Dağdeviren, M., ve Çetinyokuş T. (2008). "İşgören performansının değerlendirilmesi için bir karar destek sistemi ve uygulaması. Gazi Üniversitesi. Mühendislik Mimarlık. Fakültesi. Dergisi, 23 (1), 239-248.
Yu, J., & Kevin, R M. (1993) "Modesty bias in self-ratings of performance: a test of the cultural relativity hypothesis, Personnel Psychology, 46, 357-363.
Wagenaar, T. A. (1995). Student evaluation of teaching: some cautions and suggestions. Teaching Sociology, 23 (1), 64-8.
http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00- Main_doc/980525SORBONNE_DECLARATION.PDF
http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00- Main_doc/990719BOLOGNAJDECLARATION.PDF
http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00- Main_doc/010519PRAGUE_COMMUNIQUE.PDF
http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/030919Berlin_Communique.PDF
http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/050520_Bergen_Communique.pdf
http://www2.isikun.edu.tr/personel/OktemVardar/vardarkalitel.doc
http://www.eua.be/press-corner/press-releases/euas-institutional-evaluation-programme-iep/
http://www.eua.be// http://eacea.ec.europa.eu/portal/page/portal/Eurydice

APA	Kalaycı N (2009). Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. , 625 - 656.
Chicago	Kalaycı Nurdan Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. (2009): 625 - 656.
MLA	Kalaycı Nurdan Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. , 2009, ss.625 - 656.
AMA	Kalaycı N Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. . 2009; 625 - 656.
Vancouver	Kalaycı N Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. . 2009; 625 - 656.
IEEE	Kalaycı N "Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler." , ss.625 - 656, 2009.
ISNAD	Kalaycı, Nurdan. "Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler". (2009), 625-656.

APA	Kalaycı N (2009). Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(60), 625 - 656.
Chicago	Kalaycı Nurdan Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 15, no.60 (2009): 625 - 656.
MLA	Kalaycı Nurdan Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, vol.15, no.60, 2009, ss.625 - 656.
AMA	Kalaycı N Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2009; 15(60): 625 - 656.
Vancouver	Kalaycı N Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2009; 15(60): 625 - 656.
IEEE	Kalaycı N "Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15, ss.625 - 656, 2009.
ISNAD	Kalaycı, Nurdan. "Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 15/60 (2009), 625-656.