Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri

ÖNAL, Suna; YAŞAN, Aziz; Eşsizoğlu, Altan; YILDIRIM, Ejder Akgün; BÜLBÜL, İsrafil; AKER, Tamer

Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri

Altan EŞSİZOĞLU, (Dicle Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Diyarbakır, Türkiye)

Aziz YAŞAN, (Dicle Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Diyarbakır, Türkiye)

İsrafil BÜLBÜL, (Dicle Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Diyarbakır, Türkiye)

Suna ÖNAL, (Dicle Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Diyarbakır, Türkiye)

Ejder Akgün YILDIRIM, (Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Tamer AKER (Kocaeli Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Kocaeli, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

25 0

Yıl: 2009 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 118 - 126 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri

Öz:

Amaç: 03 Ocak 2008 günü Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Diyarbakır'ın işlek bir caddesinde otomobil içerisine konulan patlayıcılarla terörist bir saldırı gerçekleşmiştir. Bu çalışmada meydana gelen bu patlamaya görsel ya da işitsel olarak tanık olan kişilerde patlamanın 1 ve 3 ay sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) oranlarını ve TSSB gelişimi açısından risk faktörlerinin saptanması amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya, patlamanın meydana geldiği caddeye komşuluğu olan apartmanlarda yaşayanlar ve işyerlerinde çalışanların arasından patlamaya görsel ya da işitsel olarak tanık olan 216 kişi alınmıştır. Katılımcılara patlamadan sonraki 1. ve 3. aylarda sosyodemografik veri formu ve Travmatik Stres Belirti Ölçeği uygulanmıştır.Bulgular: Katılımcılar arasında 1. ay sonunda TSSB gelişme oranı %12.5, 3. ay sonunda TSSB gelişme oranı ise %9.6'dır. 1. ay sonunda TSSB gelişimi açısından psikiyatrik bozukluk öyküsünün bulunuyor olması ve patlama sırasında fiziksel yaralanmaya uğramak risk faktörleriyken, 3. ay sonunda, psikiyatrik bozukluk öyküsü bulunuyor olması risk faktörü olarak saptandı.Sonuç: Terörist saldırılara maruz kalanlarda yüksek oranda TSSB görülmektedir. Türkiye'de bu tür saldırılar sonrasında daha fazla çalışmanın yapılmasına ihtiyaç vardır. Bu çalışmalardan elde edilecek verilerin ışığında risk altındaki bireylere yönelik koruyucu ve tedavi edici ruh sağlığı hizmetleri planlanmalıdır.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Factors affecting the diagnosis of post-traumatic stress disorder after a terrorist attack

Öz:

Objective: On 3 January 2008 explosives placed in an automobile on a thoroughfare in Diyarbakir, southeastern Turkey exploded in a terrorist attack. The aim of this study was to determine the risk factors for the diagnosis of and the rate of post-traumatic stress disorder (PTSD) among individuals who were eye- or earwitnesses to the explosion 1 and 3 months after the explosion.Methods: Among the residents and workers in close proximity to the explosion site, 216 individuals who were eye- or earwitnesses to the explosion were included in the study. A sociodemographic data form and a traumatic stress symptom scale were administered to the participants 1 and 3 months following the explosion.Results: In all, 12.5% of the participants were diagnosed with PTSD 1 month post-explosion versus 9.6% 3 months post-explosion. While history of psychiatric disorder and physical injury were risk factors for PTSD 1 month post-explosion, risk factors 3 months post-explosion was history of psychiatric disorder.Conclusions: PTSD occurs at high rates in individuals exposed to terrorist attacks. More studies following such events are required in Turkey. In light of these results it is advised that individuals at risk of PTSD receive therapeutic and preventive interventions provided by mental health professionals.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abenhaim L, Dab W, Salmi LR (1992) Study of civilian victims of terrorist attacks (France 1982-1987). J Clin Epidemiol, 45:103-109.
Başoğlu M, Şalcıoğlu E, Livanou M ve ark. (2001) A Study of the Validity of a Screening Instrument for Traumatic Stress in earthquake Survivors in Turkey. J Trauma Stress, 14:491-509.
Başoğlu M, Şalcıoğlu E, Livanou M ve ark. (2002) Traumatic stres responses in earthquake survivors in Turkey. J Trauma Stress, 15:269-276.
Blanchard EB, Hickling EJ, Taylor AE ve ark. (1995) Psychiatric morbidity associated with motor vehicle accidents. J Nerv Ment Dis, 183:495-504.
Breslau N, Davis GC, Andreski P ve ark. (1995) Risk factors for PTSD-related traumatic events: A prospective analysis. Am J Psychiatry, 152:529-535.
Brewin CR, Andrews B, Valentine JD ve ark. (2000) Meta-analysis of risk factors for posttraumatic stress disorder in trauma exposed adults. J Consult Clin Psychol, 68:748-766.
Everly GS Jr, Mitchell JT (2001) America under attack: the ?10 commandments? of responding to mass terrorist attack. Int J Emerg Ment Health, 3:133-135.
Frank G, Njenga FG, Nicholls PJ ve ark. (2004) Post-traumatic stress after terrorist attack: psychological reactions following the US embassy bombing in Nairobi. Br J Psychiatry, 185:328-333.
Gabriel R, Ferrando L, Corto´n ES ve ark. (2007) Psychopathological consequences after a terrorist attack: An epidemiological study among victims, the general population, and police officers. Eur Psychiatry, 22: 339-346.
Galea S, Ahern J, Resnick H ve ark. (2002) Psychological sequelae of the September 11 terrorist attacks in New York City. N Engl J Med, 346:982-987.
Galea S, Nandi A, Vlahov D ve ark. (2005) The epidemiology of post-traumatic stres disorder after disasters. Epidemiol Rev, 27:78-91.
Gidron Y (2002) Posttraumatic stress disorder after terrorist attacks: a review. J Nerv Ment Dis, 190:118-121.
Hapke U, Schumann A, Rumpf HJ ve ark. (2006) Post-traumatic stress disorder The role of trauma, pre-existing psychiatric disorders, and gender. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 256:299-306.
Kılıç C (2008) Depremzedelerde ruh sağlığı hizmeti kullanımı: 1999 depremlerinin sonuçları. Türk Psikiyatri Dergisi, 19:113-123.
Norris FH, Friedman MJ, Watson PJ ve ark. (2002) 60,000 disaster victims speak: part I. an empirical review of the empirical literature, 1981-2001. Psychiatry, 65:207-239.
North CS, Nixon SJ, Shariat S ve ark. (1999) Psychiatric disorders among survivors of the Oklahoma City bombing. JAMA, 282:755-762.
Özaltın M, Kaptanoğlu C, Aksaray G ve ark. (2004) Motorlu araç kazalarından sonra görülen Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu. Türk Psikiyatri Dergisi, 2004; 15:16-25.
Perkonigg A, Kessler RC, Storz S ve ark. (2000) Traumatic events and post-traumatic stress disorder in the community: prevalence, risk factors and comorbidity. Acta Psychiatr Scand, 101:46-59.
Rothman KJ, Greenland S (1998) Approaches to Statistical Analysis. Modern Epidemiology. Second Edition, Ed: KJ Rothman, S Greenland, Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins, s. 183-199.
Schlenger WE, Caddell JM, Ebert L ve ark. (2002) Psychological reactions to terrorist attacks: findings from the national study of Americans' reactions to September 11. JAMA, 288:581-588.
Verger P, Dab W, Lamping DL ve ark. (2004) The Psychological Impact of Terrorism: An Epidemiologic Study of Posttraumatic Stress Disorder and Associated Factors in Victims of the 1995?1996 Bombings in France. Am J Psychiatry, 161:1384-1389.

APA	Eşsizoğlu A, YAŞAN A, BÜLBÜL İ, ÖNAL S, YILDIRIM E, AKER T (2009). Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. , 118 - 126.
Chicago	Eşsizoğlu Altan,YAŞAN Aziz,BÜLBÜL İsrafil,ÖNAL Suna,YILDIRIM Ejder Akgün,AKER Tamer Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. (2009): 118 - 126.
MLA	Eşsizoğlu Altan,YAŞAN Aziz,BÜLBÜL İsrafil,ÖNAL Suna,YILDIRIM Ejder Akgün,AKER Tamer Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. , 2009, ss.118 - 126.
AMA	Eşsizoğlu A,YAŞAN A,BÜLBÜL İ,ÖNAL S,YILDIRIM E,AKER T Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. . 2009; 118 - 126.
Vancouver	Eşsizoğlu A,YAŞAN A,BÜLBÜL İ,ÖNAL S,YILDIRIM E,AKER T Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. . 2009; 118 - 126.
IEEE	Eşsizoğlu A,YAŞAN A,BÜLBÜL İ,ÖNAL S,YILDIRIM E,AKER T "Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri." , ss.118 - 126, 2009.
ISNAD	Eşsizoğlu, Altan vd. "Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri". (2009), 118-126.

APA	Eşsizoğlu A, YAŞAN A, BÜLBÜL İ, ÖNAL S, YILDIRIM E, AKER T (2009). Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(2), 118 - 126.
Chicago	Eşsizoğlu Altan,YAŞAN Aziz,BÜLBÜL İsrafil,ÖNAL Suna,YILDIRIM Ejder Akgün,AKER Tamer Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi 20, no.2 (2009): 118 - 126.
MLA	Eşsizoğlu Altan,YAŞAN Aziz,BÜLBÜL İsrafil,ÖNAL Suna,YILDIRIM Ejder Akgün,AKER Tamer Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.20, no.2, 2009, ss.118 - 126.
AMA	Eşsizoğlu A,YAŞAN A,BÜLBÜL İ,ÖNAL S,YILDIRIM E,AKER T Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20(2): 118 - 126.
Vancouver	Eşsizoğlu A,YAŞAN A,BÜLBÜL İ,ÖNAL S,YILDIRIM E,AKER T Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20(2): 118 - 126.
IEEE	Eşsizoğlu A,YAŞAN A,BÜLBÜL İ,ÖNAL S,YILDIRIM E,AKER T "Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri." Türk Psikiyatri Dergisi, 20, ss.118 - 126, 2009.
ISNAD	Eşsizoğlu, Altan vd. "Bir terörist saldırı sonrasında travma sonrası stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri". Türk Psikiyatri Dergisi 20/2 (2009), 118-126.