Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi

Bilgili, Naile; DOLU, İlknur Çakır

Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi

İlknur Çakır DOLU, (SB Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Naile BİLGİLİ (Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Ankara, Türkiye)

TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni

3 1

Yıl: 2010 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 37 - 44 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi

Öz:

AMAÇ: Bu araştırma yaşlı bireylerin ilaç kullanım bilgi ve uygulamalarını belirlemek amacıyla planlanmış tanımlayıcı bir çalışmadır. YÖNTEM: Araştırmanın örneklemini Eryaman 3 No’lu Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri 960 birey arasından rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 300 kişi oluşturmuştur. Veri toplanmasında anket formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin dağılımları SPSS 11.5 paket programında, sayı, yüzde ve ki- kare testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. BULGULAR: Araştırmaya katılan bireylerin %44,1’i birden fazla hastalığa sahip ve %84,3’ü birden fazla ilaç kullanmaktaydı. Çalışmaya katılan bireylerde en fazla görülen hastalık hipertansiyon ve en fazla kullanılan ilaç grubu kardiyovasküler sistem ilaçlarıydı. Bireylerin %17,0’si reçete edilen ilacı kullanmadıklarını, %16,7’si de reçetesiz ilaç aldıklarını ifade etmişlerdir. Çalışma sonucunda elde edilen bilgilere göre bireylerin %19,3’ünde kullandıkları ilaca bağlı yan etki görüldüğü tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin %51,3’ü ilaç kullanım bilgilerini sorgulayan maddeleri doğru olarak cevaplandırmışlardır. Yaşlı bireylere kullandıkları ilaçların %88,7’si ile ilgili doktorlar, %2,2’si ile ilgili hemşireler bilgi vermişlerdir. SONUÇ: Bu sonuçlara göre hemşirelerin ilaç kullanan yaşlıların farkında olmaları, bu bireyleri yakından izlemeli, ilaç kullanımı hakkında bireyleri sürekli olarak bilgilendirmeleri ve desteklemeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Hemşirelik Farmakoloji ve Eczacılık

Determining the practise and knowledge of medicine usage in a group of elderly people in Ankara

Öz:

AIM: Determining the practise and knowledge of medicine usage in older people is the aim of this descriptive study. METHOD: The study sample was comprised of 300 people chosen from 960 old people over 65 years of age living in Eryaman Health Centre No. 3 neighbourhood by random sampling. Data which had been gathered with questionnaire survey were analyzed with the SPSS 11.5 and frequency, percent and chi-square tests. RESULTS: In this study, 44.1% of persons have more than one chronic disease and 84.3% of them use more than one medicine. The most common seen disease in the persons who participated in this research is hypertension and the most common used medicine group is cardiovascular system medicine. According to the older persons expressions, 17.0% of the persons abandoned using doctor’s prescription and 16.7% of them have been using overthe- counter medicine. As a result of the this study, adverse medicine reactions occurred in the 19.3% of persons. Replies to the questions concerning medicine knowledge shows that 51.3% of the persons know the right answers. 88.7% of the survey group stated that physicians informed them about the usage of the medicines and 2.2% of them were informed by nurses. CONCLUSION: Taking into consideration, these findings suggest that the nurses should be aware of the education level, habits of the older persons who use medicines, and they should observe them closely and inform and support them with the appropriate usage of the medicines.

Anahtar Kelime:

Konular: Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Hemşirelik Farmakoloji ve Eczacılık

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Arslan Ş, Atalay A, Gökçe-Kutsal Y ve ark. Yaşlılarda İlaç Tüketimi. Turkish Journal of Geriatrics. 2000; 3(2): 56-60.
2. WHO Statistical Information System (WHOSIS). http://www.who.int/whosis/en/ [Erişim Tarihi: 28.12.2009].
3.___Türkiye_Sağlık_İstatistikleri._2006.http://www.ttb .org.tr/kutuphane/istatistik 2006.pdf [Erişim Tarihi: 28.12.2009]
4. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). 2008._http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2008/ data/TNSA-2008_ana_Rapor-tr.pdf [Erişim Tarihi:28.12.2009].
5. Akan P, Erdinçler D, Tezcan V, Beğer T. Yaşlıda İlaç Kullanımı. Turkish Journal of Geriatrics. 1999; 2(1):33-38.
6. Lawlor DA, Patel R, Ebrahim S. Association Between Falls in Elderly Women and Chronic Diseases and Drug Use: cross sectional study. BMJ. 2003; 327: 2-6.
7. Miller CA. Drugs and the Elderly. Geriatric Nursing. 2005; 26(1): 60-61.
8. Başarılı ve Üretken Yaşlanma İçin: Önce Sağlık. Geriatri Derneği. Ankara. Bilim Matbaası, 2006.
9. Oktay Ş, Akıcı A. Yaşlılarda İlaç Kullanımı ve Rasyonel Farmakoterapi Kararı Verme Süreci. Turkish Journal of Geriatrics. 2001; 4(3): 127-133.
10. Işık AT, Doruk H, Mas MR. Yaşlılarda İlaç Kullanım İlkeleri. Klinik Gelişim. 2004; 17(2): 25-31.
11. Gökçe- Kursal Y. İlaç Kullanımı. In: Gökçe- Kutsal Y._(Ed):_Sağlıklı_Yaşlanma._http://www.geriatri. org.tr/pdfler/saglikli_yaslanama2005/S_Y_2005_2 0.pdf [Erişim Tarihi: 28.12.2009].
12. Oral A. Yaşlılarda Osteoartrit Tedavisinde Nonsteroidal Anti-İnflamatuvar İlaçlar: Yan Etkileri ve İlaç Etkileşimleri. Turkish Journal of Geriatrics. 2004; 7(3): 166-172.
13. Lau DT, Kasper JD, Potter DEB, Lyles A. Potentially İnappropriate Medication Prescription Among Elderly Nursing Home Residents: Their Scope and Associated Resident and Facility Characteristics. Healths Service Research. 2004; 39(5): 1257-1276.
14. Esengen Ş, Seçkin Ü, Borman P, Bodur H, Gökçe-Kutsal Y, Yücel M. Huzur Evinde Yaşayan Bir Grup Yaşlıda Fonksiyonel-Kognitif Değerlendirme ve İlaç Kullanımı. Turkish Journal of Geriatrics. 2000; 3(1): 6-10.
15. Laroche M-L, Charmes J-P, Nouaille Y, Picard N, Merle L. Is Inappropriate Medication Use a Major Cause of Adverse Drug Reactions in the Elderly? Br J Clin Pharmacol. 2006; 63(2): 177-186.
16. Gallagher P, Barry P, O’Mahony. Inapproriate Prescribing in the Elderly. Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics. 2007; 32: 113-121.
17. Monane M, Monane S, Selma T. Optimal Medication Use in Elders. WJM. 1997; 167(4): 233-237.
18. Gökçe-Kutsal Y. Yaşlılarda Çoklu İlaç Kullanımı. Turkish Journal of Geriatrics. 2006; Özel Sayı: 37-44.
19. Miller CA. Helping Older Adults Reduce the Cost of the Drugs They Need. Geriatric Nursing. 2002; 23(4): 30-32.
20. Babaoglu MÖ, İskit AB. Yaşlılıkta Farmakoloji. In: Arıoğlu S ( Ed): Geriatri ve Gerontoloji. Ankara. Nobel Tıp Kitabevleri; 2006.s. 117-124.
21. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Hastaların Hasta Olduklarındaki Tutumları ve İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005; 4(5): 223-236.
22. Roumie CL, Griffin MR. Over- the- Counter Analgesics in Older Adults. Drug Aging. 2004; 21(8): 485.
23. Eski Ö, Pınar R. Kardiyovasküler Problemi Olan Yaşlılarda İlaç Kullanım Hatalarının İncelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 2005; 8(3): 141- 147.
24. Topbaş M, Yarış F, Çan G. Yaşlılar Kullandıkları İlaçlarla İlgili Yeterli Bilgiye Sahipler Mi? Trabzon’da Bir Sağlık Ocağı Bölgesindeki Araştırma Sonuçları. Ege Tıp Dergisi. 2003; 42(2): 85-90.
25. The Anatomical Therapeutic Chemical Classification System with Defined Daily Doses (ATC/DDD)_http://www.who.int/classifications/atc ddd/en/ [Erişim Tarihi: 28.12.2009].
26. Diker J. Körfez 6 No’lu Sağlık Ocağı İle Yüzbaşılar Sağlık Ocağı Bölgelerinde 65 Yaş Üzerindeki Kişilerde Kronik Hastalıklar ve İlaç Kullanımı. Turkish Journal of Geriatrics. 2000; 3(3): 91-97.
27. Arpacı F, Açıkel CH, Şimşek I. Ankara’da Yaşayan Bir Grup Yaşlının İlaç Kullanım Tutumları. TAF Prev Med Bull. 2008; 7(6): 515-522.
28. Tokem Y, Karadakovan A. Yaşlı Bireylerde Verilen Bireyselleştirilmiş İlaç Eğitim Programının İlaç Yönetimleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Sağlık ve Toplum. 2004; 14(3): 79-87.
29. Özbek S, Kaya E, Tekin A, Doğan Ş. Yaşlılarda Tedaviye Uyum. Turkish Journal of Geriatrics. 2006; 9 (3): 177-181.
30. Steinman MA, Landefeld CS, Rosenthal GE, Berthentbal D, Sen S, Kaboli PJ. Polypharmacy and Prescribing Quality in Older People. JAGS. 2006; 54: 1516-1523.
31. Chen Y-F, Dewey ME, Aveyr AJ. Self- Reported Medication Us efor Older People in England and Wales. Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics. 2001; 26: 129-140.
32. Miller CA. Cardiovaskuler Drugs: Reason for Promise and Vigilance. Geriatric Nursing. 2002: 23(3); 171-172.
33. Gürol Arslan G, Eşer İ. Yaşlılara Verilen Eğitimin İlaç Kullanım Uyumuna Etkisinin İncelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 2005; 8(3): 134- 140.

APA	DOLU İ, Bilgili N (2010). Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. , 37 - 44.
Chicago	DOLU İlknur Çakır,Bilgili Naile Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. (2010): 37 - 44.
MLA	DOLU İlknur Çakır,Bilgili Naile Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. , 2010, ss.37 - 44.
AMA	DOLU İ,Bilgili N Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. . 2010; 37 - 44.
Vancouver	DOLU İ,Bilgili N Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. . 2010; 37 - 44.
IEEE	DOLU İ,Bilgili N "Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi." , ss.37 - 44, 2010.
ISNAD	DOLU, İlknur Çakır - Bilgili, Naile. "Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi". (2010), 37-44.

APA	DOLU İ, Bilgili N (2010). Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 9(1), 37 - 44.
Chicago	DOLU İlknur Çakır,Bilgili Naile Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 9, no.1 (2010): 37 - 44.
MLA	DOLU İlknur Çakır,Bilgili Naile Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.9, no.1, 2010, ss.37 - 44.
AMA	DOLU İ,Bilgili N Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2010; 9(1): 37 - 44.
Vancouver	DOLU İ,Bilgili N Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2010; 9(1): 37 - 44.
IEEE	DOLU İ,Bilgili N "Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi." TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 9, ss.37 - 44, 2010.
ISNAD	DOLU, İlknur Çakır - Bilgili, Naile. "Ankara’da yaşayan bir grup yaşlı bireyde ilaç kullanım uygulamaları ve ilaç bilgi düzeylerinin belirlenmesi". TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 9/1 (2010), 37-44.