Yıl: 2022 Cilt: 20 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 589 - 612 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35408/comuybd.1017290 İndeks Tarihi: 13-09-2022

Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi

Öz:
Spor endüstrisi içinde taraftar, takımını izleyip takip ederken aynı zamanda spor ürünlerini kullanan tüketicidir. Taraftar, spor ekonomisi içinde tüketici olarak çok büyük bir kitleyi temsil etmektedir. Taraftarların genel davranış kalıpları, ürün ve hizmeti kullanırken sergilemiş oldukları tüketim kalıplarına da yansımaktadır. Taraftarlar, spora katılım şekli ve sporu tüketme açısından, pasif katılımcı olarak nitelendirilirler. Pasif katılımcı olan bu tüketici grubunun, spor ürünlerini kullanma ve tüketme eğilimlerinde farklılıklar olabilir. Bu farklılıklar tutukları takıma ve taraftarlık şekline göre değişiklik gösterebilir. Günümüzde spor kulüpleri, diğer işletmelerde olduğu gibi temel amacı kar elde etmek olan büyük şirketlere dönüşmüşledir. Ayrıca hem kulüpler hem de spor ürünü üreten diğer firmalar; markalaşmak, sektöre hâkim olabilmek için uluslararası rekabete girmişlerdir. Hem kulüpler hem de sektördeki tüm işletmeler için, taraftarların tüketim eğilimleri, davranış kalıpları ve tercihleri önemlidir. Bu araştırma, spor takımı taraftarlarının, kullandıkları spor ürünü ve hizmetlerine yönelik etnosentrik tüketim eğilimlerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada Türkiye’de bulunan futbol taraftarlarının, taraftarlık şekillerine ve tutukları takıma göre etnosentrik tüketim eğilimleri araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda futbol taraftarı olan 429 tüketiciye “Spor Ürünlerine Yönelik Etnosentrik Eğilim Ölçeği” uygulanmıştır. Genel olarak futbol taraftarlarının etnosentrik tüketim eğilimleri düşük bulunurken, Trabzonspor futbol takımı taraftarının ve kendini fanatik taraftar olarak tanımlayan grupların etnosentrik tüketim eğilimi göreceli olarak daha yüksek çıkmıştır. Taraftarların gelir düzeyi yükseldikçe ve eğitim seviyesi arttıkça etnosentrik tüketim eğilimlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın, spor endüstrisinde yer alan tüm işletmeler için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Kulüp Taraftar Etnosentrizm Spor Ekonomisi

ETHNOCENTRIC CONSUMPTION TENDENCIES OF SPORTS TEAM FANS

Öz:
In the sports industry, every individual who consumes the sports service as a spectator is also a fan. There may be differences in the habits of the fans, who are passive participants, in consuming sports products and services, depending on the team they fan and the way they fan. In today, sports clubs have turned into big companies aiming to make a profit, and giant sports brands have entered international competition in order to dominate the sector. For this reason, the consumption trends of the fans; it is important for businesses, clubs and all groups that provide goods and services within the industry. This research was conducted to determine the ethnocentric consumption trends of sports team fans towards sports products, it is aimed to examine the forms of fans and ethnocentric tendencies of football fans in Turkey. In this context, the "Ethnocentric Tendency Scale for Sports Products" was applied to 429 consumers who are football fans. In general, the ethnocentric consumption tendencies of football fans were found to be low, while the ethnocentric consumption tendency of Trabzonspor football team fans and groups that defined themselves as fanatical fans was relatively higher. It has been determined that as the education level and income level of the fans increase, the ethnocentric consumption tendencies decrease. It is thought that the findings and results of the study will contribute to the sports industry.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acet, M. (2001). Futbol Seyircisini Fanatik ve Saldırgan Olmaya Yönelten Sosyal Faktörler, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Akın, M., Çicek R., Gürbüz, E. & İnal, E. (2009). Tüketici Etnosentrizmi ve Davranış Niyetleri Arasındaki Farklılığın Belirlenmesinde CETSCALE Ölçeği, Ege Akademik Bakış. 9(2), 489-512.
  • Akşar, T. (2005). Endüstriyel Futbol, Literatür Yayınları, 1.Baskı, İstanbul. 3, 9, 299.
  • Akşar, T. (2011). Süper Lig’de Futbol İzlemek Ateş Pahası, Hürriyet gazetesi, E.T: 02.05.2022. Erişim Linki: https://www.hurriyet.com.tr/super-lig-de-futbol- izlemek-ates-pahasi-18701366
  • Appelbaum, R.P. & Chambliss, W.J. (1997). Sociology, Harper Collins College Publishers, New York, s.76.
  • Arı, E.S. & Madran, C. (2011). Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Rolü. Öneri. 9(35), 15-33.
  • Armağan, A.E. & Gürsoy, Ö. (2011). Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin CETSCALE Ölçeği ile Değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 3(2), 67-77.
  • Asil, H. & Kaya, İ. (2013). Türk Tüketicilerin Etnosentrik Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 42(1).
  • Aysuna, C. & Altuna, O.K. (2008). Türkiye ve KKTC Tüketicilerinin Demografik Özellikler Açısından Etnosentrizm Düzeylerinin İncelenmesine Yönelik Bir Karşılaştırma. Öneri Dergisi. 8(29), 147-157.
  • Baş, M. (2008). Futbolda Taraftar ve Takım Özdeşleşmesi (Trabzonspor Örneği), Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
  • Cengiz, G. (2011). Tüketici Etnosentrizmi ve Ülke İmajı Üzerine Kültürler Arası Bir Çalışma: Türkiye ve Yunanistan Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
  • Chiu, W., Bae, J. S. & Won, D. (2015). The Influence of Sports Fan Ethnocentrism on Major League Baseball Game Viewing Behavior: A Cross-Cultural Study Of Korea and Taiwan. Emerging Trends and Innovation in Sports Marketing And Management in Asia (pp. 114-129). IGI Global.
  • Cialdini, R.B., Borden, R.J., Thorne, A., Walker, M.R., Freeman, S. & Sloan, L. R. (1976). Basking in Reflected Glory: Three (football) Field Studies. Journal of personality and social psychology, 34(3), 366-375.
  • Çelik, M. (2019). Futbol Takımı Taraftarlarının Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma (Göztepe Spor Kulubü Örneği, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
  • Çetiner, M. & Acar, C.S. (2021). Practices of Banks for Credits to be Granted to SMEs. Uluslararası Bankacılık Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-33.
  • Derbaix, C., Alain, D. & Olivier, C. (2002). Colors and Scarves: The Symbolic Consumption of Material Possessions by Soccer Fans, in Susan, M. Broniarczyk and Kent N. (ed), Advances in Consumer Research, 29, 511- 518.
  • Emekdaş, E.I. (2011). Müşteri Sadakati Sağlanmasında Taraftarlık Olgusu- Hızlı Tüketim Malları Sektörü, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, İstanbul.
  • Ezzat, A. (2020). Farklı Kültürlerin Etnosentrik Tüketim Davranışlarına Yansıması: Türkiye ve Irak’ta Öğrenim Gören Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Araştırma. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi. 4(1), 72-88.
  • Fanatik (2021). Twentify Taraftarlık Araştırması! https://www.fanatik.com.tr/twentify-taraftarlik-arastirmasi-en-cok-taraftar- galatasarayda-2239349 E.T.: 01.03.2022
  • Fleishman, A.I. (1978). A Method for Simulating Non-Normal Distributions. Psychometrika, 43(4), 521- 532.
  • Gouguet, J.J. (1998). Observatoire Économique du Sport (Economic Observatory of Sport). Limousin: Centre de Droit et d’Economie du Sport.
  • Gökçe, A. (2019). Tüketici Etnosentrizmi ve Döviz Yatırım Tercihleri. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir.
  • Green, B.C. (2001). Leveraging Subculture and Identity to Promote Sport Events. Sport Management Review 4 (1): 1-19.
  • Hu, A.W.L. & Bedford, O. (2012). Development and Validation of the Sports Fan Ethnocentrism Scale. Social Behavior and Personality: An International Journal, 40(2), 215-225.
  • İşler, B.D. (2013). Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisi Ekseninde Satın Alma Kararlarındaki Rolü: CETSCALE Ölçeği ile Bir Uygulama, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(1), 93-121.
  • James, J.D., Kolbe R.H. & Galen T. Trail. (2002) Psychological Connection to a New Sport Team: building or Maintaining the Consumer Base? Sport Marketing Quarterly 11 (4): 215–22.
  • Kayaoğlu, A.G. (2000). Futbol Fanatizmi, Sosyal Kimlik ve Şiddet: Bir Futbol Takım Taraftarlarıyla Yapılan Çalışma, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Lamb, L.L., Asturias, L.P., Roberts, K. & Brodie, D.A. (1992). Sports Participation- How Much Does It Cost? Leisure Studies, 11, 19-29.
  • Lantz, G. & Loeb, S. (1996). Country of Origin and Ethnocentrism: An Analysis of Canadian and American Preferences Using Social Identity Theory. Advances in Consumer Research, 23, 374-378.
  • Luo, H. (2011). Generation of Non-normal Data: A Study of Fleishman’s Power Method: Department of Statistics, Uppsala University.
  • Mardia, K.V. (1970). Measures of Multivariate Skewness and Kurtosis with Applications. Biometrika, 57(3), 519-530.
  • Mulin, B.J., Hardy, S. & Sutton, W.A. (2000). Sport Marketing, Human Kinetics, Çeviri TFF FGM Futbol Eğitim Kurulu 2009.
  • Ohl, F. (1991). Pratiques Économiques, Pratiques Sociales. Etude de la Genèse Sociale Du Coût Financier Des Sports (Economic Practice, Social Practice. Study of The Social Origin of The Financial Cost of Sports). Unpublished doctoral dissertation, Université des Sciences Humaines.
  • Or, E. (2009). Taraftar Memnuniyeti, İstanbul: TFF-FGM Futbol Eğitim Yayınları.
  • Özden, A.T. (2017). Etnosentrik Eğilimin Tüketicilerin Satın Alma Davranışına Etkisi: Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri Üzerine Karşılaştırılmalı Analiz. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
  • Poyraz, Ö.O. (2017). Etnosentrik Eğilimlerin Tüketici Davranışları Üzerine Etkisi: Azerbaycan ve Türkiye Karşılaştırması. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi. 9(2), 163-187.
  • Pyun, D.Y., Kwon H.H. & Chul Won Lee. (2011). The Influences of Perceived Brand Quality and Ethnocentrism on Consumption Patterns of a Global Sports Brand: The Case of Korean College Students. International Journal of Sports Marketing & Sponsorship 13 (1): 23-37.
  • Rocha, C. M. & Fink, J.S. (2015). Patriotism, National Athletes and Intention to Purchase International Sports Products. International Journal of Sports Marketing & Sponsorship 16 (2): 138–152.
  • Shankarmahesh, M. N. (2006). Consumer Ethnocentrism: An Integrative Review of Its Antecedents and Consequences. International Marketing Review, 23 (2), 146-172.
  • Shimp, T.A. & Sharma, S. (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction and Validation of The Cetscale. Journal of Marketing Research. 24(8), 280-289.
  • Shin, J. (1993). Antecedents and Moderators of Consumer Ethnocentrism, and the Effect of Source Country Characteristics on Consumers' Attitudes Toward Purchasing Imported Product Categories, Doktora Tezi, College of Business Administration, University of South Carolina.
  • Soygüden, A. (2014). Profesyonel Futbol Takımı Taraftarlarının Stadyuma Katılımını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Samsun.
  • Soygüden, A. (2016). Profesyonel Futbol Kulüplerinin Gelir Kaynaklarının İncelenmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 21-35.
  • Sumner, W.G. (2011). Folkways-A Study Of The Sociological Importance of Usages, Manners, Customs, Mores and Morals. Read Books Ltd.
  • Sürer, S. (2017). Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Tüketicilerin Yerli Marka Otomobil Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2007). Experimental Designs Using ANOVA (p. 724). Belmont, CA: Thomson/Brooks/Cole.
  • Taks, M., Renson, R. & Vanreusel, B. (1999). Consumer Expenses in Sport: A Marketing Tool For Sports. European Journal for Sport Management, 6(1), 4- 18.
  • Tayfun, A. & Gürlek, M. (2014). Tüketici Etnosantrizminin Yerli Turistik Ürün Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2(2), 34-45.
  • TDK,http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GT .S.5cb988e8e156c7.87338291, Erişim tarihi:15.06.2021
  • Toklucu, M. (2001). Taraftarın Senle..., İstanbul: İletişim yayınları.
  • Tuncer, M.A. & Gökşen, H. (2016). İçecek Sektöründe Tüketici Etnosentrizmi: Türkiye-Hollanda Karşılaştırmalı Uygulaması. International Review of Economics and Management. 4(1), 67-95.
  • Uyar, K. & Dursun, Y. (2015). Farklı Ürün Kategorilerinde Yabanci Markalama ve Tüketici Etnosentrizmi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 363-382.
  • Wang, C.L. & Chen, Z.X. (2004). Consumer Ethnocentrism and Willingness to Buy Domestic Products in A Developing Country Setting: Testing Moderating Effects. Journal of Consumer Marketing 21(6) 391-400.
  • Yu, J.H. & Albaum, G. (2002). Sovereignty Change Influences on Consumer Ethnocentrism and Product Preferences: Hong Kong Revisited One Year Later. Journal of Business Research, 55, 891– 899.
  • Yule, G.U. & Kendall, M. G. (1949). An Introduction to The Theory of Statistics, 13th ed. London: Griffin.
  • Yurtsızoğlu, Z. & Fişne, M. (2020). Sporda Tüketici Etnosentrizmi: Ölçek Uyarlama ve Bir Araştırma. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 14(3), 465-480.
APA yurtsızoğlu Z, Gul O (2022). Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. , 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
Chicago yurtsızoğlu Zühal,Gul Oguzhan Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. (2022): 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
MLA yurtsızoğlu Zühal,Gul Oguzhan Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. , 2022, ss.589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
AMA yurtsızoğlu Z,Gul O Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. . 2022; 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
Vancouver yurtsızoğlu Z,Gul O Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. . 2022; 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
IEEE yurtsızoğlu Z,Gul O "Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi." , ss.589 - 612, 2022. 10.35408/comuybd.1017290
ISNAD yurtsızoğlu, Zühal - Gul, Oguzhan. "Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi". (2022), 589-612. https://doi.org/10.35408/comuybd.1017290
APA yurtsızoğlu Z, Gul O (2022). Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 20(45), 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
Chicago yurtsızoğlu Zühal,Gul Oguzhan Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. Yönetim Bilimleri Dergisi 20, no.45 (2022): 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
MLA yurtsızoğlu Zühal,Gul Oguzhan Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. Yönetim Bilimleri Dergisi, vol.20, no.45, 2022, ss.589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
AMA yurtsızoğlu Z,Gul O Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2022; 20(45): 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
Vancouver yurtsızoğlu Z,Gul O Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2022; 20(45): 589 - 612. 10.35408/comuybd.1017290
IEEE yurtsızoğlu Z,Gul O "Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi." Yönetim Bilimleri Dergisi, 20, ss.589 - 612, 2022. 10.35408/comuybd.1017290
ISNAD yurtsızoğlu, Zühal - Gul, Oguzhan. "Spor Takımı Taraftarının Etnosentrik Tüketim Eğilimi". Yönetim Bilimleri Dergisi 20/45 (2022), 589-612. https://doi.org/10.35408/comuybd.1017290