İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma
Yıl: 2022 Cilt: 57 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 2023 - 2038 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 İndeks Tarihi: 01-10-2022
İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma
Öz: Bu araştırma, internet bağımlılığı ve sağlık okuryazarlığı arasında bir ilişkinin var olup olmadığının incelenmesi amacıyla tanımlayıcı bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Ayrıca, araştırma ile katılımcıların internet bağımlılık ve sağlık okuryazarlık düzeylerini ölçmek, belirlenen bu düzeyler arasında yaş, cinsiyet, eğitim, gelir, medeni durum gibi demografik özelliklerine ve algıladıkları sağlık düzeyi ile sağlık hizmeti kullanımlarına göre aralarında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirlemek araştırmanın diğer amaçları olarak belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak üç bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. Anketin birinci bölümünde katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin sorular, diğer iki bölümde ise Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve İnternet Bağımlılığı Ölçekleri yer almaktadır. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak 358 kişi örnekleme alınmıştır. Verilerin analizinde katılımcıların internet bağımlılığı puanları ve sağlık okuryazarlığı puanlarının (P≤0,05) normal dağılım göstermemesi nedeniyle non-parametrik yöntemler kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler olarak yüzde, frekans dağılımları, ortalama puanlar, standart sapma ve ortanca olarak verilmiştir. Kategorik değişkenlerin gruplar bazında karşılaştırılması Ki-kare ve Fisher's Exact testleri kullanılarak yapılmıştır. İkili grupların karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi, üç ve daha fazla değişkenin bulunduğu grupların karşılaştırılmasında ise Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Sağlık okuryazarlığı ile internet bağımlılığı arasındaki ilişki Pearson Korelasyon analizi kullanılarak incelenmiştir. Ölçek güvenilirliğinin ölçümü için Cronbach Alfa katsayısı hesaplanmıştır. P<0,05 istatistiki olarak anlamlı kabul edilmiştir. Sonuç olarak, araştırma katılımcılarının internet bağımlığı ölçeğinden ortalama 37,46±10,56 puan, sağlık okuryazarlığı ölçeğinden ise ortalama 32,28±8,74 puan aldıkları saptanmıştır. Katılımcıların internet bağımlılığı puanları ve sağlık okuryazarlığı puanları arasında ise herhangi bir ilişki (r=-0,10, p=0,845) bulanamamıştır.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altun, B., & Özkan, S. (2020). Öğrenci Ebeveynlerinin Genel Özyeterlilik ve Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin Ankara’da İki İlkokul Örneğinde İncelenmesi. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, 1(1), 15-31.
- Bilir, N. (2014). Sağlık okur-yazarlığı. Turk Journal of Public Health, 12(1), 61-68.
- Bozkurt, H., Şahin, S., & Zoroğlu, S. (2016). İnternet Bağımlılığı: Güncel Bir Gözden Geçirme. Journal Of Contemporary Medicine, 6(3), 235-247.
- Coşkun, S., & Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Gülhane Tıp Dergisi (57), 378-384.
- Çakır Balta, Ö., & Horzum, M. B. (2008). İnternet Bağımlılığı Testi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 7(13), 87-102.
- Deniz, S. (2020). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi. İnsan ve İnsan, 7(24), 84-96. doi:https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726
- DeVellis, R. (2003). Scale Development: Theory and Applications . New York: SAGE Publications.
- Doğan, A. (2013). İnternet Bağımlılığı Yaygınlığı. İzmir: Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Ergün, S., Kızıl Sürücüler, H., & Işık, R. (2019). Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. Journal of Academic Research in Nursing, 5(3), 194-203. doi:10.5222/jaren.2019.65002
- Ertem, A. A., & Güzel, A. (2021). SAĞLIK OKURYAZARLIĞI VE SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ. ULUSLARARASI SAĞLIK YÖNETİMİ VE STRATEJİLERİ ARAŞTIRMA DERGİSİ, 7(1), 245-260. http://dergipark.gov.tr/usaysad adresinden alındı
- Eşği, N. (2014). Aile-Çocuk İnternet Bağımlılık Ölçeği'nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 807-839.
- Fallows, D. (2005, 12 28). Part 5. Functions of the internet: How men and women use it as a tool to communicate, transact, get information, and entertain themselves. 12 05, 2021 tarihinde Pew Research Center: https://www.pewresearch.org/internet/2005/12/28/part-5-functions-of-the-internet-how-men-and-women-use-it-as-a-tool-to-communicate-transact-get-information-and-entertain-themselves/ adresinden alındı
- Griffiths, M. (1999). Internet addicition: Fact or fiction? The Psychologist, 12(5), 246-250.
- Güner, A. E., Şahin, E., Peksu, S., Kaya Şengül, S., & Güngör, M. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerini Belirleme, Bilgi, Tutum, Davranış Değişikliği ve Eğitim İhtiyacını Saptama Çalışması. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, 1(1), 69-87.
- HLS-EU CONSORTIUM. (2012). Comperative report of health literacy in eight EU member states. the european health literacy survey HLS-EU. 12 06, 2021 tarihinde https://cdn1.sph.harvard.edu/wp-content/uploads/sites/135/2015/09/neu_rev_hls-eu_report_2015_05_13_lit.pdf adresinden alındı
- Kayri, M., & Günüç, S. (2009). The Adaptation of Internet Addiction Scale into Turkish: The Study of Validity and Reliabilility. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 42(1), 157-175.
- Kayri, M., & Günüç, S. (2016). Yüksek ve Düşük Sosyoekonomik Koşullara Sahip Öğrencilerin İnternet Bağımlılığı Açısından Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(2), 165-183. doi:10.15805/addicta.2016.3.0110
- Kocaman, O., Aktepe , E., & Sönmez, Y. (2017). Isparta il merkezi lise öğrencilerinde olası internet bağımlılığı ile saldırganlık ve empati düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anatolian Journal of Psychiatry, 18(6), 602-610.
- Nielsen-Bohlman, L., Panzer, A. M., & Kindig, D. A. (2004). Health literacy: a prescription to end confusion. Washington, D.C.: The National Academies Press.
- Okyay, P., & Abacıgil, F. (2016). Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Okur%20Yazarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf adresinden alındı
- Rolova, G., Gavurova, B., & Petruzelka, B. (2020). Exploring Health Literacy in Individuals with Alcohol Addiction: A Mixed Methods Clinical Study. International Journal of Enviromental Research and Public Health, 17(6728), 1-20. doi:https://doi.org/10.3390/ijerph17186728
- Sezer, A. (2012). Sağlık okuryazarlığının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Shirzad, M., Taraghi Khah Dilmaghani, N., & Lafte, A. (2019). The role of media literacy in health literacy and Internet addiction among famele postgraduate students. Journal of Research & Health, 9(3), 254-260. doi:http://dx.doi.org/10.29252/jrh.9.3.254
- Soydan, Z. M. (2015). Üniversite Öğrencilerini İnternet Bağımlılığı ile Depresyon ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki. İstanbul.
- Tanrıöver-Durusu, M., Yıldırım, H. H., Demiray Ready, F. N., Çakır, B., & Akalın, H. E. (2014). Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması (Birinci b.). Ankara: Sağlık-Sen Yayınları.
- Tanrıöver-Durusu, M., Yıldırım, H. H., Demiray Ready, F. N., Çakır, B., & Akalın, H. E. (2014). Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması. Ankara: Sağlık-Sen Yayınları.
- Türk Dil Kurumu. (2020, 04 27). Hemşirelik Terimleri Sözlügü. Ankara. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
- Türkiye İstatistik Kurumu. (2019, Ağustos 27). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2019. 04 27, 2020 tarihinde http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=fdJDpm5LwsTvnym8LtTN7Gnnmtvxs91MY2jXmKtknsgGJxXS67jD!-1672650766?id=30574 adresinden alındı
- Türkiye Yeşilay Cemiyeti. (2020). Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak için. İstanbul: Limit Ofset. doi:ISBN: 978-975-93769-4-9
- WeareSocial. (2021, 10 21). SOCIAL MEDIA USERS PASS THE 4.5 BILLION MARK. 12 05, 2021 tarihinde We are Social: https://wearesocial.com/uk/blog/2021/10/social-media-users-pass-the-4-5-billion-mark/ adresinden alındı
- World Health Organization. (2013). Health Literacy The Solid Facts. Copenhagen/Denmark: WHO Regional Office for Europa.
- World Health Organization. (2016). Global diffusion of eHealth: making universal health coverage achievable. Report of the third global survey on eHealth. Genova: World Health Organization. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
- World Health Organization. (2016). The mandate for health literacy. 05 16, 2020 tarihinde Web: http://www.who.int/healthpromotion/conferences/9gchp/health-literacy/en/ adresinden alındı
- Yılmazel, G., & Çetinkaya, F. (2016). Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(1), 69-74.
APA | ERTEM A, GÜZEL A (2022). İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. , 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
Chicago | ERTEM ABDULLAH ALPER,GÜZEL ALPER İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. (2022): 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
MLA | ERTEM ABDULLAH ALPER,GÜZEL ALPER İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. , 2022, ss.2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
AMA | ERTEM A,GÜZEL A İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. . 2022; 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
Vancouver | ERTEM A,GÜZEL A İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. . 2022; 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
IEEE | ERTEM A,GÜZEL A "İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma." , ss.2023 - 2038, 2022. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
ISNAD | ERTEM, ABDULLAH ALPER - GÜZEL, ALPER. "İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma". (2022), 2023-2038. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
APA | ERTEM A, GÜZEL A (2022). İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 57(3), 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
Chicago | ERTEM ABDULLAH ALPER,GÜZEL ALPER İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 57, no.3 (2022): 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
MLA | ERTEM ABDULLAH ALPER,GÜZEL ALPER İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.57, no.3, 2022, ss.2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
AMA | ERTEM A,GÜZEL A İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2022; 57(3): 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
Vancouver | ERTEM A,GÜZEL A İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2022; 57(3): 2023 - 2038. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
IEEE | ERTEM A,GÜZEL A "İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 57, ss.2023 - 2038, 2022. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |
ISNAD | ERTEM, ABDULLAH ALPER - GÜZEL, ALPER. "İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 57/3 (2022), 2023-2038. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.08.1761 |