Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği
Yıl: 2019 Cilt: 5 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 194 - 203 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5222/jaren.2019.65002 İndeks Tarihi: 24-04-2020
Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği
Öz: Amaç: Bu çalışma, ergenlerin e-sağlık okuryazarlığı ve sağlıklıyaşam biçimi davranışları düzeylerinin belirlenmesi amacıylayapılmıştır.Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışmanın evrenini 2016-2017yılında Balıkesir ilinde öğrenim gören 17722 ortaöğretim öğrencisi oluşturmuş, araştırmaya katılmayı kabul eden 553 öğrenciyeulaşılmıştır. Veriler Kişisel Bilgi Formu, e-Sağlık OkuryazarlığıÖlçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği aracılığıylaelde edilmiştir. Bulguların değerlendirilmesinde yüzdelik, t testi vevaryans analizi kullanılmıştır.Bulgular: Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %55,5’i 16yaş ve üstü grubunda olup, %53,5’i erkek öğrencidir. Öğrencilerin%40,1’i günde 3 saatten fazla internet kullandığını, %57,3’ü interneti sohbet ve sosyal iletişim amacıyla kullandığını, %39,4 ve%7,1 olmak üzere toplamda %46,5’i internet sağlık kaynaklarınaerişimin önemli/çok önemli bulduğunu belirtmişlerdir. Öğrencilerine-sağlık okuryazarlığı puan ortalaması 25,98±0,27, sağlıklı yaşambiçimi davranışları puan ortalamaları ise 127,26±0,93’tür. Son birhaftada internette sağlık kaynaklarına erişimi, sağlığı hakkındakarar vermede internetin yararlılığı ile internet sağlık kaynaklarına erişimin önemine ilişkin düşüncelerine göre, sağlıklı yaşambiçimi davranışları ve e-sağlık okuryazarlığı puanları arasındaistatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık göstermektedir.E-sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları beceri puan ortalamalarının son bir haftada internette sağlık kaynaklarına erişen, sağlığı hakkında karar vermede internetin yararlı/çok yararlı olduğunu ve internet sağlık kaynaklarına erişiminönemli/çok önemli olduğunu düşünen ergenlerde yüksek olduğubulunmuştur.Sonuç: Çalışma sonunda ergenlerde e-sağlık okuryazarlığı vesağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamalarının ortadüzeyin biraz üzerinde olduğu, ancak yüksek düzeyde olmadığısaptanmıştır.
Anahtar Kelime: e-Health Literacy and Healthy Lifestyle Behaviors in Adolescents: The Case of Balıkesir
Öz: Objective: This study was conducted to determine the levels of e-health literacy and healthy lifestyle behaviors of adolescents. Method: The study population of this descriptive study consisted of 17722 high school students who were educated in Balıkesir province in 2016-2017 and 553 students who accepted to participate in the research were reached. Data were collected through Personal Information Form, e-Health Literacy Scale and Healthy Life Style Behavior Scale. Percentile, t-test and variance analysis were used in the analysis of the data. Results: More than half (55.5%) of the students included in the survey were in the group of 16 years old and over, and 53.5% of them were male students. While 40.1% of the students indicated that they were using internet more than 3 hours a day, and 57.3% of them stated that they were using internet with the intention to chat, and for social communication The 46.5% of the respondents (39.4, and 7.1%, respectively) said that access to health resources on internet was important/very important. The e-health literacy mean score of the students was 25.98±0.27 and the mean score of healthy lifestyle behaviors was 127.26±0.93. According to the opinions of the respondents concerning access to health resources on the internet within the last week, the usefulness of internet on deciding about their health state, importance of accessing health resources on the internet, a statistically significant difference was detected between healthy lifestyle behaviors and e-health literacy scores. It has been found that average skill scores of e-health literacy and healthy lifestyle behaviors were higher in the adolescents who gained access into health resources on the internet within the previous week, and thought that internet was helpful/ very helpful in deciding about health issues, and accessing health resources on the internet was important/very important. Conclusion: At the end of the study, it was determined that mean scores for e-health literacy and healthy lifestyle behaviors were slightly higher than middle level but not at high level in adolescents.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: Achallenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International. 2000;15(3):259-67. [CrossRef]
- 2. Uğurlu Z. Sağlık kurumlarına başvuran hastaların sağlık okuryazarlığının ve kullanılan eğitim materyallerinin sağlık okuryazarlığına uygunluğunun değerlendirilmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi. 2011.
- 3. Akalın E. Türk toplumunda sağlık okur-yazarlığı oranlarının belirlenmesi. URL:http://www. actus.com.tr/files/t_ sinopsis.pdf. August 23,2018.
- 4. Susman EJ, Rogol A. Puberty and psychological development. In: Lerner RM, Steinberg L, Eds. Handbook of Adolescent Psychology. 2th ed. New Jersey: John Wiley&Sons; 2004. p.15-44. [CrossRef]
- 5. Çavuşoğlu H. Yaşlara göre büyüme ve gelişme. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş 11. Baskı. Cilt 1. Ankara: Sistem Ofset Basımevi; 2013. s.106.
- 6. Tamar M, Ögel K. Ergenlik döneminde madde kullanımı. İzmir: Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları; 1997. s.502- 19.
- 7. Aslan D, Yeşildal N. Halksağlığı bakış açısıyla adolesanlarda beslenme. Sted. 2003;12(10):386-9.
- 8. Chassin L, Presson CC, Sherman SJ, McConnell AR. Adolescent health issues. In M. C. Roberts, Ed. Handbook of Pediatric Psychology. New York: Guilford Press; 1995. p.723-40.
- 9. Albert D, Steinberg L. Judgment and decision making in adolescence. Journal of Research on Adolescence. 2011;21(1):211-24. [CrossRef]
- 10. Elaine N. Skopelja , Elizabeth C. Whipple Peggy Richwine. Reaching and teaching teens: adolescent health literacy and the ınternet. Journal of Consumer Health on the Internet. 2008;12:(2):105-18. [CrossRef]
- 11. Özer Ö, Şantaş B, Budak F. Sağlık web sitelerinin kullanım düzeylerinin incelenmesi: örnek bir uygulama. E-Journal of Faculty of Communication. 2012;4(1):128- 40.
- 12. Birru MS, Monaco VM, Charles L, Drew H, Nije V, Bierria T, et al. Internet usage by lowliteracy adults seeking health information: an observational analysis. Journal of Medical Internet Research. 2004;6(3):25-9. [CrossRef]
- 13. Kalaça S. Sağlık okuryazarlığı ve internet. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Bildiri Kitabı; 2-6 Ekim 2012; Bursa.
- 14. Gray NJ, Klein JD, Noyce PR, Sesselberg TS, Cantrill JA. The Internet: a window on adolescent health literacy. J Adolesc Health. 2005;37(3):243-7. [CrossRef]
- 15. Semerci B. Ergen ruh sağlığı, aileler ve ergenler için. 2. Baskı, İstanbul; Alfa Yayınları; 2007. s.10-1.
- 16. Coşkun S, Bebiş H. Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Derg. 2015;57:378-434.
- 17. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;12(1):1-13.
- 18. Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ). Health Literacy Interventions and Outcomes: An Updated Systematic Review. Executive Summary No. 199 (AHRQ Pub. No. 11-E006-1); 2011.
- 19. Institute of Medicine (IOM), authors. Health Literacy: A Prescription to End Confusion. Washington, DC: The National Academies Press; 2004. p.1-368.
- 20. Balçık PY, Taşkaya S, Şahin B. Sağlık okur-yazarlığı. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2014;13(4):321-6. [CrossRef]
- 21. Bodie GD, Dutta MJ. Understanding health literacy for strategic health marketing: ehealth literacy, health disparities, and the digital divide. Health Marketing Quarterly. 2008;25(1/2):175-203. [CrossRef]
- 22. Schulz PJ, Fitzpatrick MA, Hess A, Sudbury-Riley L, Hartung U. Effects of e-Health literacy on general practitioner consultations: a mediation analysis. Journal Of Medıcal Internet Research. 2017;19(5):166. [CrossRef]
- 23. Şengül H, Çınar F, Çapar H, Bulut A, Çakmak C. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve internet kullanımına yönelik tutumları:bir vakıf üniversitesi örneği. Journal Of Social Humanities Sciences Research. 2017;4(12):1277-87. [CrossRef]
- 24. Karadamar M, Yiğit R, Sungur MA. Ergenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17:3.
- 25. Karadeniz G, Yanıkkerem Uçum E, Dedeli Ö, Karaağaç Ö. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TAF Prev Med Bull. 2008;7(6):497-502.
- 26. Lee RLT, Loke AJTY. Health-promoting behaviors and psychosocial well-being of university students in HongKong. Public Health Nursing. 2005;22(3):209-20. [CrossRef]
- 27. Al-Kandari F, Vidal VL. Correlation of the healthpromoting lifestyle, enrollment level, and academic performance of college of nursing students in Kuwait. Nursing and Health Sciences. 2007;9(2):112-9. [CrossRef]
- 28. Hawks RS, Madanat HN, Merill RM, Goudy, MB, Miyagwa T. A Cross-cultural comparison of health promoting behaviours among college students. The Journal of Health Education. 2002;5:84-92.
- 29. Taşçı E, Sevil Ü, Çoban A. Lise öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. E.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;20(1):1-10.
- 30. Özbaşaran F, Çetinkaya AÇ, Güngör N. Celal Bayar Üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlık davranışları, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7(3):43-55.
- 31. Kaya F, Ünüvar R, Bıçak A, Yorgancı E, Öz F, Çınar B, Kankaya FC. Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. TAF Prev Med Bull. 2008;7(1):59-64.
- 32. Tuğut N, Bekar M. Üniversite öğrencilerinin sağlığı algılama durumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11(3):17-26.
- 33. Cihangiroğlu Z, Deveci SE. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi. 2011;16(2):78-83.
- 34. Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;14(2):101-9.
- 35. Zaybak A, Fadıloğlu Ç. Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışı ve bu davranışı etkileyen etmenlerin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2004;20(1):77-95.
- 36. Koçoğlu D, Akın B. Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2009;2(4):145-54.
- 37. Duran Ö, Sümer H. Ebelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(1):40-9.
- 38. Aksoy T, Uçar H. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;1(2):53-67.
APA | ERGÜN S, KIZIL SÜRÜCÜLER H, IŞIK R (2019). Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. , 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
Chicago | ERGÜN SİBEL,KIZIL SÜRÜCÜLER Hale,IŞIK Reyhan Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. (2019): 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
MLA | ERGÜN SİBEL,KIZIL SÜRÜCÜLER Hale,IŞIK Reyhan Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. , 2019, ss.194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
AMA | ERGÜN S,KIZIL SÜRÜCÜLER H,IŞIK R Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. . 2019; 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
Vancouver | ERGÜN S,KIZIL SÜRÜCÜLER H,IŞIK R Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. . 2019; 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
IEEE | ERGÜN S,KIZIL SÜRÜCÜLER H,IŞIK R "Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği." , ss.194 - 203, 2019. 10.5222/jaren.2019.65002 |
ISNAD | ERGÜN, SİBEL vd. "Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği". (2019), 194-203. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.65002 |
APA | ERGÜN S, KIZIL SÜRÜCÜLER H, IŞIK R (2019). Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. Journal of Academic Research in Nursing, 5(3), 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
Chicago | ERGÜN SİBEL,KIZIL SÜRÜCÜLER Hale,IŞIK Reyhan Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. Journal of Academic Research in Nursing 5, no.3 (2019): 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
MLA | ERGÜN SİBEL,KIZIL SÜRÜCÜLER Hale,IŞIK Reyhan Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. Journal of Academic Research in Nursing, vol.5, no.3, 2019, ss.194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
AMA | ERGÜN S,KIZIL SÜRÜCÜLER H,IŞIK R Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. Journal of Academic Research in Nursing. 2019; 5(3): 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
Vancouver | ERGÜN S,KIZIL SÜRÜCÜLER H,IŞIK R Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği. Journal of Academic Research in Nursing. 2019; 5(3): 194 - 203. 10.5222/jaren.2019.65002 |
IEEE | ERGÜN S,KIZIL SÜRÜCÜLER H,IŞIK R "Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği." Journal of Academic Research in Nursing, 5, ss.194 - 203, 2019. 10.5222/jaren.2019.65002 |
ISNAD | ERGÜN, SİBEL vd. "Ergenlerde e-Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları: Balıkesir Örneği". Journal of Academic Research in Nursing 5/3 (2019), 194-203. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.65002 |