The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review
Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 649 - 673 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 İndeks Tarihi: 02-10-2022
The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review
Öz: The aim of this study is to examine the studies carried out with stakeholders for inclusive education applied in the preschool period in Turkey between 2000-2019 and to evaluate the current situation in our country. As Stakeholders, it consists of in-service and pre-service teachers, parents, and children included in the inclusive education, and the thematic distribution of their views have been examined. Within the scope of the research, a total of 36 publications consisting of research and review articles, master and doctoral thesis studies scanned in the ULAKBİM and The Council of Higher Education (CHE) Documentation Department were reached. As a result of the research, the studies conducted with the stakeholders of inclusive education, the attitude towards inclusive, knowledge level, perspective, difficulties experienced, anxiety levels, and social adaptation variables were examined. The findings of the current study showed that teachers feel themselves incomplete and inadequate in inclusive education. It was observed that families had difficulties due to insufficient information provided during the transition to inclusive education. In addition, it was found that children, who are other stakeholders, often have problems in communication with their peers during the inclusive education process.
Anahtar Kelime: Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırma eğitimine ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi: Bir derleme çalışması
Öz: Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemde uygulanan kaynaştırma eğitimine yönelik paydaşlarla yapılan ve 2000-2019 yılları arasında Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmaları incelemek ve ülkemizdeki mevcut durumu değerlendirmektir. Ele alınan paydaşlar; öğretmen ve öğretmen adayları, anne-baba ve kaynaştırma eğitimine dahil edilen çocuklardan oluşmaktadır ve onların görüşlerinin tematik dağılımları incelenmiştir. Araştırma kapsamında, ULAKBİM ve Yüksek Öğretim Kurumu’de taranan araştırma ve derleme makaleleri, yüksek lisans ve doktora tez çalışmalarından oluşan toplam 36 yayına ulaşılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda kaynaştırma eğitiminin paydaşlarla yapılan araştırmalar kapsamında, kaynaştırmaya karşı sergilenen tutum, bilgi düzeyi, bakış açısı, yaşanılan zorluklar, kaygı düzeyleri ve sosyal uyum gibi çeşitli değişkenler incelenmiştir. Araştırma bulguları, öğretmenlerin kaynaştırma eğitiminde kendilerini eksik ve yetersiz hissettiklerini göstermiştir. Ailelerin, kaynaştırma eğitimine geçiş sürecinde yeterince bilgi sunulmadığı için zorlandıkları görülmüştür. Ayrıca diğer paydaş olan çocukların, kaynaştırma eğitimi sürecinde genellikle akranları ile iletişimde sorunlar yaşadıkları bulunmuştur.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Alper, S. & Ryndak, D., L. (1992). Educating students with severe handicaps in regular classes. The Elementary School Journal, 92(3), 373-387.
- Altun, T. ve Gülben, A. (2009). Okul öncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 253-272.
- Avşaroğlu, S. ve Gilik, A. (2017). Özel gereksinimli çocuğa sahip anne-babaların kaygı durumlarına göre umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1022-1035.
- Aydoğdu, Ö. G. F., Akalın, A., Polat, B., İrice, N., & Akpınar, M. (2016). Okul öncesi öğretmenlerin özel gereksinimli çocukların tanılanması konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 13- 21.
- Aykara, A. (2007). Kaynaştırma eğitimi sürecindeki bedensel engelli öğrencilerin sosyal uyumlarını etkileyen etmenler ve okul sosyal hizmeti. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(1), 63-84
- Bakkaloğlu, H. (2013). Ebeveynlerin gözüyle özel gereksinimli çocukların erken müdahaleden okul öncesi programlara geçiş süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim ve Bilim, 38(169), 311-327
- Bapoğlu-Dümenci, S., Gürsoy. F. ve Aral, N. (2016). Türkiye’de okul öncesi dönemdeki üstün potansiyelli ve üstün zekâlı olan çocukların eğitimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2469- 2480.
- Batu, S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Özel Eğitim Dergisi, 2 (4), 35-45.
- Batu, S., Kırcaali-İftar, G. ve Uzuner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 33-50
- Berry, R. A. W. (2006). Creating a better classroom environment for students with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 32(3), 123-141.
- Booth, T. and Ainscow, M (2002) Index for inclusion: Developing learning and participation in schools. Centre for Studies on Inclusive Education, United Kingdom.
- Bozarslan, B. ve Batu, S. (2014). Özel anaokullarında çalışan eğiticilerin okulöncesi dönemde kaynaştırma ile ilgili görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 86-108.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
- Çetrez İşcan, G. ve Malkoç, A. (2017). Özel Gereksinimli çocuğa sahip ailelerin umut düzeylerinin başa çıkma yeterliği ve yılmazlık açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 120-127.
- Çulhaoğlu-İmrak, H. ve Sığırtmaç, A. (2009). Kaynaştırma uygulanan okulöncesi sınıflarında akran ilişkilerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 38-65.
- Doğan, M., Gürgür, H., Girgin, Ü., Karasu, H. P. ve Turan, Z. (2016). Tanıdan eğitime Kosova Cumhuriyetinde işitme engelli çocuklara yönelik düzenlemelerin incelenmesi. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(2), 31-70.
- Duran, S. (2014). Zihinsel engelli bireylerin ebeveynlerine verilen psikoeğitimin öznel iyi oluş ve öz duyarlığa etkisinin değerlendirmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Eripek, S. (2003). Okulöncesi dönemde özel eğitim. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını, 756, 1-14.
- Ersoy Quadır, S. ve Temiz, G. (2018). Engelli çocuğu olan annelerin gereksinimlerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 831-839.
- Gezer, M. S. (2017). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik rol algılarının belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Gök, G. ve Erbaş, D. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
- Gözün, Ö. ve Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 65-77.
- Graham, S. ve Perrin, D. (2007). What we know, what we still need to know: Teaching adolescents to write. Scientific Studies in Reading, 11(4), 313-336.
- Güleryüz, Ş. O. (2009). Kaynaştırma eğitimine devam eden engelli öğrencilerin akranları ile ilişkilerinde karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Gürgür, H. ve Hasanoğlu Yazçayır, G. (2019). Türkiye’de kaynaştırma eğitimine yönelik öğretmenlerin görüşlerine odaklanılmış lisansüstü eğitim tezlerinin sentezlenmesi: Meta- Etnografik Bir Çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 845-872.
- Hornby, G. (2015). Inclusive special education: Development of a new theory for the education of children with special educational needs and disabilities. British Journal of Special Education, 42(3), 234-256.
- İlgar, Ş. (2017). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli öğrencilerle ilgili farkındalığının incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 313-338.
- Jacobs, P. & Fu, D. (2014). Students with learning disabilities in an inclusive writing classroom. Journal of. Language and Literacy Education[Online], 10(1), 100-113.
- Kale, M., Dikici Sığırtmaç, A., Nur, İ. ve Abbak, B.S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 35-45.
- Karakuş, Ö. ve Kırlıoğlu, M. (2019). Engelli bir çocuğa sahip olmanın getirdiği yaşam deneyimleri: anneler üzerinden nitel araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41, 96- 112.
- Kayılı, G., Koçyiğit, S., Doğru, S.Y. ve Çiftçi, S. (2010). Kaynaştırma eğitimi dersinin okul öncesi öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 48-65.
- Kaytez, N., Durualp, E. ve Kadan, G., (2015). Engelli çocuğu olan ailelerin gereksinimlerinin ve stres düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 197-214.
- Kılıç, A. F. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin engelli öğrencilerin kaynaştırılmasına yönelik bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin değişmesindeki etkililiği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
- Koçyiğit, S. (2015). Ana sınıflarında kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen-rehber öğretmen ve ebeveyn görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 391- 415.
- Konuk, R. (2005). Anaokulu ve anasınıfına devam eden normal ve entegre eğitimi alan çocukların ebeveynlerinin okul öncesi eğitim kurumu seçimlerini etkileyen etmenler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Küçük-Doğaroğlu, T. ve Bapoğlu-Dümenci, S., S. (2015). Sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve erken müdahale hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”, 1(2), 460-473
- Lessard, S. A. (2015). Parents of students with disabilities views of schools’ efforts to facilitate their involvement in their child’s educational progress. Senior Honors Projects, 39.
- MEB. (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği.
- Odluyurt, S. (2007). Okul öncesi dönemde gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklar için gerekli kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin ve bu becerilerden bazılarının etkinlikler içine gömülen eşzamanlı ipucuyla öğretiminin etkilerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Odluyurt, S. ve Batu, E., S. (2008). Okul öncesi dönemdeki kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretmen görüşlerine ve alanyazın taramasına dayalı olarak belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice, 9(4), 1819-1851.
- Olçay-Gül, S. ve Vuran, S. (2015). Normal sınıflara devam eden özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları sorunlar. Eğitim ve Bilim, 40(180), 169-195.
- Orhan, M. (2010). Okul öncesi kaynaştırma öğrencileri ile normal gelişim gösteren öğrencilerin sosyal beceri ve problem davranışlarının düzeyi ile öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Özaydın, L. ve Çolak, A. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ve okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi hizmet içi eğitim programına ilişkin görüşleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2011, 1(1), 189 – 226.
- Özen, A., Ergenekon, Y., Kürkçüoğlu, B., Ü. ve Genç, D. (2008). Kaynaştırma öğrencisi olan okulöncesi öğretmenlerinin sınıflarında yaptıkları öğretim uygulamalarının belirlenmesi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 153-166.
- Piştav Akmeşe, P. ve Kayhan, N. (2014). Okul Öncesi ve İlkokula Devam Eden Özel Gereksinimli Öğrencilerin Aile Katılım Düzeylerinin İncelenmesi. Çukurova University Faculty of Education Journal, 43(2), 39-56.
- Sargın, N. ve Sünbül, A. M. (2002). Okul öncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen tutumları: Konya ili örneği. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi. Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa, KKTC.
- Sönmez, N. ve Bıçak, B. (2017). An adaptation of the Turkish Version of the teacher efficacy for the inclusion of young children with disabilities scale. International Online Journal of Educational Sciences, 9(1), 156 -173.
- Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., Karasu, F., Demir, Ş. ve Akalın, S. (2014). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Bilgi Düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice, 14(4), 1467-1485
- Şahbaz, Ü. (1997). Öğretmenlerin özürlü çocukların kaynaştırılması konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya ilişkin tutumlarının değişmesindeki etkililiği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Şahbaz, Ü. ve Kalay, G. (2010). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 116-135.
- Tekin-Ersan, D. ve Ata, S. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanmasına ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi XV. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu USOS, Özel Sayısı, 162-177.
- Temel, Z., F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 148-155.
- Tuş, Ö. ve Çifci-Tekinarslan, İ. (2013). Okul öncesi kaynaştırma eğitimine devam eden özel gereksinimli çocukların karşılaştıkları güçlüklerin annelerin görüşlerine göre belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 151-165.
- UNICEF. (2004). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi.
- Uzun, G. (2009). Kaynaştırma uygulamalarında ilköğretim müdürlerinin rolü ve kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Varlıer, G. ve Vuran, S. (2002). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim, 6(2), 553-585.
- Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92-110
| APA | buldu e, Özer A, Çalışkan G (2021). The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. , 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| Chicago | buldu elif,Özer Aslıhan,Çalışkan Gülşah The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. (2021): 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| MLA | buldu elif,Özer Aslıhan,Çalışkan Gülşah The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. , 2021, ss.649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| AMA | buldu e,Özer A,Çalışkan G The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. . 2021; 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| Vancouver | buldu e,Özer A,Çalışkan G The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. . 2021; 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| IEEE | buldu e,Özer A,Çalışkan G "The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review." , ss.649 - 673, 2021. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| ISNAD | buldu, elif vd. "The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review". (2021), 649-673. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| APA | buldu e, Özer A, Çalışkan G (2021). The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| Chicago | buldu elif,Özer Aslıhan,Çalışkan Gülşah The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 5, no.2 (2021): 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| MLA | buldu elif,Özer Aslıhan,Çalışkan Gülşah The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, vol.5, no.2, 2021, ss.649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| AMA | buldu e,Özer A,Çalışkan G The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2021; 5(2): 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| Vancouver | buldu e,Özer A,Çalışkan G The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2021; 5(2): 649 - 673. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| IEEE | buldu e,Özer A,Çalışkan G "The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review." Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5, ss.649 - 673, 2021. 10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
| ISNAD | buldu, elif vd. "The investigation of stakeholders’ opinions about inclusive education in early childhood in Turkey: A literature review". Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 5/2 (2021), 649-673. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152343 |
