Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi
Yıl: 2022 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 751 - 769 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30900/kafkasegt.1108963 İndeks Tarihi: 06-10-2022
Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi
Öz: Bu araştırma, okul müdürlerinin kindarlık davranışlarının öğretmenlerin örgütsel siniz düzeylerine etkisini ortaya çıkarmak için yapılmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseninde yapılmıştır. Çalışmanın evrenini, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Samsun merkez ilçelerinde bulunan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 10376 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 371 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla kişisel bilgi anketi, Elma’nın (2019) “Yönetsel Kindarlık Ölçeği” ve Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilen ve Kalagan (2009) tarafından Türkçe’ ye uyarlanan “Örgütsel Sinizm Ölçeği” kullanılmıştır. Bu çalışmanın istatistik analizleri SPSS programı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama, standart sapma, Kolmogorov Smirnov Testi, Scheffe Testi, t Testi, tek yönlü varyans analizi ANOVA, Pearson çarpım-moment korelasyon katsayısı ve araştırmanın yordama amacını sınamak üzere de çoklu regresyon analizi işlemleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler okul yöneticilerinin “düşük düzeyde” kindarlık davranışı sergilediklerini algılamaktadır. Öğretmenlerin okul yöneticilerini yönetsel kindarbulma düzeyleri; cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermiştir. Mesleki kıdem, branş ve okul türü değişkenlerine göre, araştırmaya katılan öğretmenlerinin algılarına göre bir farklılık çıkmamıştır. Örneklemi oluşturan öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları “düşük” düzeyde çıkmıştır. Öğretmenlerin sinizm düzeyleri demografik değişkenlere göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin algılarına göre; yönetsel kindarlık ve örgütsel sinizm ile yönetsel kindarlık ve örgütsel sinizmin alt boyutları arasında istatistiksel olarak pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu ve okul yönetiminin yönetsel kindarlık düzeyinin öğretmenlerin örgütsel sinizm algılarının pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime: The Effect of School Principals' Spitefulness Behaviors on Teachers' Organizational Cynicism Levels
Öz: This research has been carried out to reveal the effect of school principals’ spitefulness behaviours on teachers’ organisational cynicism. The research was carried out with correlational survey model which is one of quantitative research methods.10376 teachers who work at primary, secondary and high schools in central districts of Samsun during 2021-2022 academic year consist the population of the research. Sample of the study consists of 371 teachers which were chosen with random sampling method. Personal information survey, Elma’s (2019) “Administrative Spitefulness Scale” and “Organisational Cynicism Scale” developed by Brandes, Dharwadkar and Dean (1999) and adapted to Turkish by Kalagan (2009) were used in data collection. Statistical analyses of this study were performed with SPSS program. In the analysis of data, frequency, percentage distribution, arithmetic mean, standard deviation, Kolmogorov Smirnov Test, Scheffe Test, t-test, one-way analysis of variance ANOVA, Pearson product moment correlation coefficient were used and basic linear regression analysis was conducted in order to examine the regression objective of the research. As a result of the implementation of Administrative Spitefulness Scale, the teachers indicated that the school administrators exhibit spitefulness behaviour at “low level”. Also it was revealed that while teachers’ opinions about the spitefulness behaviours of their school principals show no significant difference in terms of the variables of professional seniority, branch and school type; they show significant difference as to the variables of gender and marital status. As a result of the implementation of Organisational Cynicism Scale to the study group, cynicism perceptions of the teachers was found to be at “low level”. Teachers’ cynicism levels didn’t show any significant difference as to demographical variables. According to the teachers’ perceptions at the end of the study, a statistically positive and medium level relation was revealed between administrative spitefulness and organisational cynicism and their sub dimensions; and spitefulness level of the school administration is seen to be a positive and medium level significant predictor of the teachers’ organisational cynicism perceptions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acaray, A., ve Yıldırım, S. (2017). The impact of personality traits on organizational cynicism in the education sector. World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 13(1), 65-76.
- Akar, H. (2018). Türkiye'de eğitim örgütlerinde yapılan örgütsel sinizm çalışmalarının içerik analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 2097-2127. DOI: 10.26466/opus.486812.
- Akın, U. (2015). The relationship between organizational cynicism andtrust in schools: A research on teachers. Eğitim ve Bilim, 40(181), 175-189.
- Akın, M., Özdevecioğlu, M. ve Ünlü, O. (2012). Örgütlerde intikam niyeti ve affetme eğiliminin çalışanların ruh sağlıkları ile ilişkisi. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 77-97.
- Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. ve Salalı, E. T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
- Amasralı, A., ve Aslan, H. (2017). Ortaokul ve lise matematik öğretmenlerinin örgütsel sinizm ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 64-92. DOI: 10.21764/efd.52063.
- Anacleto d’Almeida, A.F. (2014). Spiteful strategies, he ontogeny and the practice of spite in human interaction: An experimental game theory approach and empirical applications. Unpublished Doctoral Thesis. Universidade Nova De Lisboa - Faculty Of Social Sciences And Humanities, Portekiz.
- Andersson, L.M. and Bateman, T.S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects, The Journal of Organizational Behavior, 18, 449-470.
- Aquino, K., Grover, S., Goldman, B., and Folger, R. (2003). When push desn’t come to shove: Interpersonal forgiveness in workplace relationships. Journal of Management Inquiry, 12, 209- 216.
- Arslan, N ve Afat, N. (2019). Öğretmenlerin informal iletişim düzeyleri ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Universitesi Eğitim Dergisi, 2 (1). 218-248.
- Aslan, H. ve Yılmaz, E. (2013). The study of teachers’ general cynicism inclinations in term of life satisfaction and other variables. Creative Education, 4 (9), 588-591.
- Ayten, A. (2009). Affedicilik ve din: Affetme eğilimi ve dindarlıkla ilişkisi üzerine ampirik bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37, 111-128.
- Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Bracht, J. and Zylbersztejn, A. (2018). Moral judgments, gender, and antisocial preferences: An experimental study. Theory and Decision. 85(3-4), 389-406.
- Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Yayınları.
- Dean Jr, J.W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review, 2(23), 341-352.
- Doğan, S., Uğurlu, C., T. (2015). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (3), 489-516.
- Elma, C. (2019). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin kindarlık davranışlarına ilişkin algıları. Eurasian Journal of Educational Research.19(83), 57-81.
- Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin Türkiye’deki bir firmada test edilmesi. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. Sakarya, 514-524.
- Ergen, H. ve İnce, Ş. (2017). İlköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel sinizme ilişkin görüşleri: Mersin örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 37-57.
- Ergen, S. (2015). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Ewing, D., Zeigler-Hill, V. and Vonk, J. (2016). Spitefulness and deficits in the social perceptual and social-cognitive components of theory of mind. Personality and Individual Differences. 91, 7- 13.
- Fettahlıoğlu, Ö.O., Tatlı, H.S., Yüksel, M.S., Özkan, B.E., veGödeoğlu, A. (2014). Örgütsel Sinizmin, Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Yöneticiler ve Çalışanlar Açısında Bir İnceleme. II. Uluslararası Davraz Kongresi Bildiriler Kitabı, 29-31 Mayıs 2014, 905-936, Isparta.
- Gegekoğlu, Ş. (2021). Okul müdürlerinin kindarlık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Samsun.
- Göksu, T. Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin kindarlık duygu durumu ile yaşam doyumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Samsun.
- Gökyer, N.,Türkoğlu,İ. (2018). Liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim.43(196);317-340.
- Gurtman, M. B. (1992). Construct validity of interpersonal personality measures: The interpersonal circumplex as a nomological net. Journal of Personality and Social Psychology. 63(1), 105-118.
- Helvacı, M. A., ve Çetin, A.(2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 7(3), 1475-1497.
- İnce, F. (2018). Örgütsel sinizm. İçinde E. Aydoğan (Ed.), Örgütsel davranış odaklı yönetsel yaklaşımlar(pp.511). Ankara, Türkiye: Gazi Kitabevi.
- James, S. L. M. (2005) Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negative effects on school system. Unpublished PhD Thesis. The Florida State University College of Business.
- Kahveci, G., ve Demirtaş, Z. (2015). İlkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin örgütsel sinisizm algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 069-085. DOI: 10.17755/esosder.01813.
- Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Kalağan, G., ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
- Kantarcıoğlu, J. (2016). Örgüt kültürü ve örgütsel sinizm ilişkisi: Ermeni azınlık okulları.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
- Karaman Kepenekçi, Y., ve Nayir, K. F. (2015). Örgütsel affedicilik ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmenlerin örgütsel affediciliğe ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
- Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. (21. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kets de Vries, M.F.R. (2001). Creating authentizotic organizations: Well functioning individuals in vibrant companies, Journal of Conflict Resolution, 35, 494-518.
- Kıral B. ve Nayır, F. (2019). Akademisyen görüşlerine göre akademide kin tutma. Yükseköğretim Dergisi. 9(3), 290-302.
- Koçyiğit, M. ve Tekel, E. (2021). Akademik Örgütlerde Kindarlık Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirliği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 547- 568. DOI: 10.33711/yyuefd.919429.
- Konan, N.,ve Cülha, A. (2017). Örgüt sağlığı ve sinizm ilişkisi. Eğitime Farklı Bakış e-Kitabı, EYUDER Yayınları.
- Korkut, A. ve Aslan, M. (2016). Organizational cynicism levels of teachers in secondary schools in Turkey. Online Submission, 7(2), 91-112.
- Kosa, G.(2019). Örgütsel sinizm. İçinde E. Kaygın, G. Kosa (Eds.), Olumsuz boyutlarıyla örgütsel davranış (pp.379). Konya, Türkiye: Eğitim Yayınevi.
- Marcus, D. K., Zeigler-Hill, V., Mercer, S. H., and Norris, A. L. (2014). The psychology of spite and the measurement of spitefulness. Psychological Assessment. 26(2), 563-574.
- Mirvis, P.H. and Kanter, D.L. (1991), Beyond Demography: A Psychographic Profile of The Workforce, Human Resource Management, 30 (1), 45-68.
- Naus, A.J.A.M. (2007), Organizational Cynicism on The Nature, Antecedents, and Consequences of Employee Cynicism Toward The Employing Organization. Unpublished PhD Thesis. Maastricht University, Maastricht.
- Özgan, H., Çetin, B. ve Külekçi, E. (2011). İlköğretim kademesinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 11(17), 69-84.
- Pelit, N. ve Pelit, E. (2014). Örgütlerde kanser yapıcı iki başat faktör: Mobbing ve örgütsel sinizm. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Reichers, A. E., Wanous, J.P. and Austin, J. T. (1997)., Understanding and Managing Cynicism About Organizational Change, Academy of Management Executive, 11 (1), 48-59.
- Rodgers, C. and Dahling, J.J. (2018). Self-regulatory correlates of spitefulness. Personality and Individual Differences. 123, 257-259.
- Sabuncuğlu, Z., Vergiliel Tüz, M. (Eds.) (2016). Örgütsel davranış, Bursa, Türkiye: Alfa Aktüel Yayınları.
- Satilmis, A., Oznacar, B., Uzunboylu, H., and Yilmaz, E. (2018). The life satisfaction of teachers at work place, research of structural equation modelling regarding general and organized cynicism. Qual Quant 52, 1-10 (2018).
- Sezgin, Nartgün, Ş., ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(2), 47-67.
- Sucu, G. (2019). Okul Müdürlerinin Kurumlarında Oluşturdukları İletişim İklimi İle Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şirin, E. (2011). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin okul kültürü algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (İstanbul ili, Esenyurt ilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Tiryaki Göksu, Y. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Kindarlık Duygu Durumu İle Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Uyar, B.,& Güneş, D. Z. (2019). Ortaokullarda Örgütsel Sinizmin Yordayıcısı Olarak Örgütsel Güven. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 121-128.
- Wanous, J. P., Reichers, A. and Austin, J. T. (1994). Organizational cynicism: An Initial study. Academy of Management Best Papers Proceedings, 269-273.
- Varol Bilgin,K. (2021). Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışları İle Öğretmenlerin Sessizlik Algıları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Worthington Jr, E. L., and McDaniel, M. A. (2008). Gender and forgiveness: A meta–analytic review and research agenda. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(8), 843-876
- Yetim, S. A. ve Ceylan, Ö. Ö. (2011). Örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemeye ilişkin bir araştırma. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 682-695.
- Yılmaz, H. (2019). Kindarlık ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması ve kindarlığın demografik faktörlerle ilişkisi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi. 10(1), 50-66.
- Yim, J. S. C. and Moses, P. (2016). Work factors and teacher satisfaction: The mediating effect of cynicism toward educational change. Issues in Educational Research, 26(4), 694-709.
- Wobker, I. (2015). The price of envy- An experimental investigation of spiteful behavior. Managerial and Decision Economics. 36(5), 326-335.
| APA | Aslan H (2022). Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. , 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| Chicago | Aslan Hüseyin Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. (2022): 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| MLA | Aslan Hüseyin Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. , 2022, ss.751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| AMA | Aslan H Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. . 2022; 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| Vancouver | Aslan H Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. . 2022; 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| IEEE | Aslan H "Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi." , ss.751 - 769, 2022. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| ISNAD | Aslan, Hüseyin. "Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi". (2022), 751-769. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1108963 |
| APA | Aslan H (2022). Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 9(2), 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| Chicago | Aslan Hüseyin Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 9, no.2 (2022): 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| MLA | Aslan Hüseyin Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, vol.9, no.2, 2022, ss.751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| AMA | Aslan H Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ. 2022; 9(2): 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| Vancouver | Aslan H Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi. KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ. 2022; 9(2): 751 - 769. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| IEEE | Aslan H "Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi." KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 9, ss.751 - 769, 2022. 10.30900/kafkasegt.1108963 |
| ISNAD | Aslan, Hüseyin. "Okul Müdürlerinin Kindarlık Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi". KAFKAS EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 9/2 (2022), 751-769. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1108963 |
