Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: Ek Sayfa Aralığı: 36 - 56 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.54600/igdirsosbilder.1000551 İndeks Tarihi: 26-01-2023
Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi
Öz: Turizm sektörü ödemeler bilançosunun uluslararası hizmetler bölümünde yer alır, görünmeyen ihracat kalemi olarak döviz girişi sağlar. Dolayısıyla dış açıkların giderilmesinde ve bütçe açığının kapanmasında ve ülkenin milli gelir artışında önemli katkıları bulunmaktadır. Türkiye’de ekonomik kalkınmanın yapı taşlarından birisi olan turizm sektörünün gelişiminin artması, ekonomik büyüme için itici bir güç pozisyonundadır. Bu çalışmada, Türkiye’de ekonomik büyüme ve turizm gelirleri arasındaki ilişki 2012:01- 2019: 09 dönemine ait aylık verilerden yararlanılarak analize tabi edilmiştir. Analiz kapsamındaki değişkenler; sanayi üretim endeksi, turizm gelirleri, enflasyon ve istihdam oranı verileridir. Değişkenlerin durağanlığı, yapısal kırılmalara olanak sağlayan (Zivot-Andrews) birim kök testi ile değerlendirilmiştir. Analiz kapsamındaki değişkenlerin birbirleriyle uzun dönem ilişkisi ise Gregory-Hansen Eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Bu yapısal kırılmalı test sonucu değişkenler arasında uzun dönemde bir ilişkinin varlığını göstermiştir. Çalışmada değişkenlerin nedensellik ilişkisi Fourier Toda- Yamamoto testi ile incelenmiştir. Bu testin sonuçları; turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru ve ekonomik büyümeden de istihdama doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelime: The Relationship of Economic Growth and Tourism Revenues in Turkey; Structural Fracture Test Analysis
Öz: The tourism sector is included in the international services section of the balance of payments and provides foreign currency inflow as an invisible export item. Therefore, it has important contributions to the elimination of external deficits, closing the budget deficit and increasing the national income of the country. The increase in the development of the tourism sector, which is one of the building blocks of economic development in Turkey, is a driving force for economic growth. In this study, the relationship between economic growth and tourism revenues in Turkey has been analyzed using monthly data for the period 2012: 01- 2019: 09. The variables within the scope of the analysis; industrial production index, tourism revenues, inflation and employment rate data. The stationarity of the variables was evaluated with the (Zivot-Andrews) unit root test, which allows for structural breaks. The long-term relationship between the variables within the scope of the analysis was analyzed using the Gregory-Hansen cointegration test. This structural break test result showed the existence of a long-term relationship between variables. In the study, the causality relationship of variables was examined using the Fourier Toda-Yamamoto test. The results of this test; It revealed a one-way causality relationship from tourism revenues to economic growth and from economic growth to employment.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alhowaish, A. K., (2016), “Is Tourism Development A Sustaniable Economic Growth Strategy in The Long Run? Evidence From GCC Countries”, Sustanability,8, 605.
- Altıner, A., (2019), “Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1969- 2018)”, Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 3 (2), 114-133.
- Antonakakis, N., Dragouni, M., & Filis, G. (2015). “How Strong is the Linkage Between Tourism and Economic Growth in Europe?” Economic Modelling, 44, 142–155.
- Arabacı H. (2018). “Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 104-109.
- Bahar, O. (2006). “Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı”, Yönetim ve Ekonomi, 13(2), 137-150.
- Crouch, G.I., & Ritchie, J.R.B. (1999). “Tourism, Competitiveness and Societal Prosperity”, Journal of Business Research, 44(3), 137- 152.
- Çağlar, A.E., & Kubar, Y. (2017). “Finansal Gelişme Enerji Tüketimini Destekler mi?” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(27), 96-121.
- Çetintaş, H., & Bektaş, Ç. (2008). “Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa Ve Uzun Dönemli İlişkiler”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 37-44.
- Dilber, İ., & Kılıç, J. (2018). “Türkiye’de Turizm Gelirleri İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: Engle Granger Eşbütünleşme Testi ve VAR Modeli”, TESAM Akademi Dergisi, 5(2), 95-118.
- Gövdeli, T. (2018). “Türkiye’de Turizm, İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Maki Eşbütünleşme ve Bootstrap Nedensellik Analizi”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 571-586.
- Gregory, A.W., & Hansen, B.E. (1996). “Residual-Based Tests for Cointegration in Models With Regime Shifts” Journal of Econometrics, 70, 99-126.
- Gülbahar, O. (2009). “1990’lardan Günümüze Türkiye’de Kitle Turizminin Gelişimi ve Alternatif Yönelimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 151-177.
- Işık N., & Dineri E. (2019). Makroekonomik Göstergelerle Turizm Ekonomisi. Ankara: Atlas Yayınevi.
- Karaçor, Z., & Konya, S. (2017). “Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisini İncelenmesi Üzerine Ampirik Bir Uygulama” International Journal of Academic Value Studies (Javstudies). 3(14), 104-116.
- Kaya, D. (2017). Turizm Sektörü, Türkiye İş Bankası, İktisadi Araştırmalar Bölümü, Mart 2017. Türkiye İş Bankası.
- Kızılgöl Ö., & Erbaykal, E. (2008). “Türkiye’de Turizm Gelirleri İl Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 351-360.
- Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E., & Karaçor, Z. (2016). “Türkiye’de Turizm Gelirleri- Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı” Yönetim ve Ekonomi, 23(1), 203-215.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı, http://www.ktb.gov.tr. (Erişim Tarihi: 15.03.2021) Nazlıoğlu, Ş., Görmüş, N.A., & Soytaş, N. (2016). “ Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (REITs): Gradual-shift Causality and Volatility Transmission Analysis”, Energy Economics, 60, 168-175.
- Manga, M., & Ballı, E. (2019). “Turizm, Ekonomik Büyüme, Ticari Açıklık ve Finansal Gelişme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 647, 9-22.
- Özcan, C. C. (2015). “Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye Örneği,” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 177-199.
- Pata, U. K. (2020). “Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap ARDL Yaklaşımı ve Asimetrik Nedensellik Testi İle Sektörel Bir Analiz,” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 590-611.
- Samırkaş, M., & Samırkaş, M. C. (2014). “Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği”, İşletme Fakültesi Dergisi,15(1), 63-76.
- Srinivasan, P. K., Kumar, S., & Ganesh, L. (2012). “Tourism and Economic Growth in Sri Lanka: An ARDL Bounds Testing Approach,” The Romanian Economic Journal, 45, 211–226.
- TCMB, http://www.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.03.2021)
- TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 15.03.2021).
- UNWTO. (2019), “World Tourism Organisation”, eLibrary, https://www.e unwto.org/doi/pdf/10.18111/wtobarometereng.2019.17.1.2 (Erişim Tarihi: 24.04.2021).
- World Bank. (2019), “World Development Indicators”, https://databank.worldbank.org /reports.aspx?source=world-development- indicators, (Erişim Tarihi: 20.04.2021).
- WTTC. (2019), “Travel & Tourism Economic Impact 2019”, https://www.wttc.org/- /media/files/ reports/economic -impact-research/regions- 2019/world2019.pdf, (Erişim Tarihi: 24.04.2021).
- WTTC. (2020). “Travel & Tourısm Economıc Impact 2020 Turkey.pdf” ,1-13 https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html.
- WTTC. http: //www.wttc.org (Erişim Tarihi: 24.04.2021)
- Yavuz Çil, N. (2006). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
- Zivot, E., & Andrews, D.W.K. (1992). “Further Evidence of the Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, 10, 251-270.
- https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Egitim,-Kultur,-Spor-ve-Turizm- 105. (Erişim Tarihi: 20.03.2021)
- https://www.tursab.org.tr/istatistikler. (Erişim Tarihi: 20.03.2021)
APA | şahin d, DURMUŞ S, BEŞCANLAR S (2021). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. , 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
Chicago | şahin dilek,DURMUŞ SAVAŞ,BEŞCANLAR Soner Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. (2021): 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
MLA | şahin dilek,DURMUŞ SAVAŞ,BEŞCANLAR Soner Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. , 2021, ss.36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
AMA | şahin d,DURMUŞ S,BEŞCANLAR S Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. . 2021; 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
Vancouver | şahin d,DURMUŞ S,BEŞCANLAR S Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. . 2021; 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
IEEE | şahin d,DURMUŞ S,BEŞCANLAR S "Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi." , ss.36 - 56, 2021. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
ISNAD | şahin, dilek vd. "Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi". (2021), 36-56. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
APA | şahin d, DURMUŞ S, BEŞCANLAR S (2021). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(Ek), 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
Chicago | şahin dilek,DURMUŞ SAVAŞ,BEŞCANLAR Soner Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.Ek (2021): 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
MLA | şahin dilek,DURMUŞ SAVAŞ,BEŞCANLAR Soner Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.Ek, 2021, ss.36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
AMA | şahin d,DURMUŞ S,BEŞCANLAR S Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(Ek): 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
Vancouver | şahin d,DURMUŞ S,BEŞCANLAR S Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 0(Ek): 36 - 56. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
IEEE | şahin d,DURMUŞ S,BEŞCANLAR S "Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi." Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.36 - 56, 2021. 10.54600/igdirsosbilder.1000551 |
ISNAD | şahin, dilek vd. "Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisi; Yapısal Kırılmalı Test Analizi". Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Ek (2021), 36-56. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1000551 |