Yıl: 2022 Cilt: 1 Sayı: 73 Sayfa Aralığı: 235 - 266 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.32925/tday.2022.82 İndeks Tarihi: 03-03-2023

TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ

Öz:
Dil öğretiminde ilk hedefi oluşturan bireyin kendini eksiksiz ifade ederek hedef dili amacına uygun kullanabilmesi başarılı bir iletişim için oldukça önemlidir. Bu doğrultuda alıcının karşılaştığı sözceleri / tümceleri / dilsel - dil dışı göstergeleri üretiliş amacına uygun olarak yorumlaması ve verici aşamasına geçebilmek için bağlama göre oluşturduğu sözcelerle iletişim veya bilgilendirme eylemini başarıyla gerçekleştirebilmesi beklenmektedir. Ana dilini edinirken örtük yapılarla ilgili farkındalık geliştiren birey diğer dilleri de daha kolay ve verimli biçimde öğrenebilecektir. Dil paydaşlarının bilinçsiz biçimde uyguladığı bu kuralların Türkçe öğreticileri tarafından bilinçli olarak öğrenicilere aktarılması gereklidir. Çalışmada, edim bilimi uygulamalarının dil becerilerinin geliştirilmesindeki önemini somutlaştırmak amacıyla 5. sınıf (Anıttepe Yayıncılık), 6, 7 ve 8. sınıf (MEB Yayınları) Türkçe ders kitaplarındaki etkinlikler değerlendirilmiştir. Süreç temel nitel araştırma desenine göre yürütülmüş, doküman incelemesi tekniğiyle toplanan veriler betimsel analiz yaklaşımıyla J. L. Austin’in Söz Eylem Kuramındaki edim sözlerine ve J. R. Searle’ün sınıflandırmasına eklemeler yapılarak yorum- lanmıştır. İncelenen etkinliklerde 5. sınıf için 21, 6. sınıf için 10, 7. sınıf için 11, 8. sınıf için 16 edim söz değerine ulaşılmıştır. Etkinliklerde edim sözlerin buldurulmaması ve türlerinin yeterli olmaması nedeniyle farklı bağlamları içerecek biçimde genişletilmesi ve tekrarlı yapılarla pekiştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Türkçe öğretmenliği ana bilim dallarında ve ortaokul Türkçe ders kitaplarını hazırlayan komisyonda dil bilimi uzmanlarının da yer almasının bu sorunun giderilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Edim bilimi J. L. Austin J. R. Searle Söz Eylem Kuramı Türkçe öğretimi

THE REQUIREMENT OF PRAGMATIC AWARENESS IN TURKISH LESSONS

Öz:
It is very important for successful communication that the individual who constitutes the first goal in language teaching can express her/ himself completely and use the target language in accordance with her/his purpose. In this direction, it is expected that the receiver can interpret the utterances, sentences / linguistic - non-linguistic signs in accordance with the purpose of production and successfully perform the communication or information action with the utterances s/he has formed according to the context in order to pass to the sender stage. The individual who develops awareness about implicit structures while acquiring his/her native language will be able to learn other languages more easily and efficiently. These rules, which are unconsciously applied by language sharers, need to be consciously conveyed to learners by Turkish teachers. In the study, the activities in the 5th grade (Anıttepe Publishing), 6th, 7th and 8th grade (MEB Publications) Turkish textbooks were evaluated in order to embody the importance of pragmatics practices in the development of language skills. The process was carried out according to the basic qualitative research design, and the data collected by the document analysis technique were interpreted with a descriptive analysis approach by making additions to the illocutionary category in J. L. Austin’s Speech Act Theory and J. R. Searle’s classification. In the activities examined, 21 illocutionary values for the 5th grade, 10 for the 6th grade, 11 for the 7th grade, and 16 for the 8th grade were reached. It was concluded that the activities should be expanded to include different contexts and reinforced with repetitive structures, since the performance words were not found and their types were not sufficient. It is thought that the participation of expert linguists in the Turkish teaching departments and in the commission that prepares the secondary school Turkish textbooks will contribute to the elimination of this problem.
Anahtar Kelime: Pragmatics J. L. Austin J. R. Searle Speech Act Theory Turkish teaching

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA KONU M (2022). TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. , 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
Chicago KONU MELTEM MERVE TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. (2022): 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
MLA KONU MELTEM MERVE TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. , 2022, ss.235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
AMA KONU M TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. . 2022; 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
Vancouver KONU M TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. . 2022; 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
IEEE KONU M "TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ." , ss.235 - 266, 2022. 10.32925/tday.2022.82
ISNAD KONU, MELTEM MERVE. "TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ". (2022), 235-266. https://doi.org/10.32925/tday.2022.82
APA KONU M (2022). TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 1(73), 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
Chicago KONU MELTEM MERVE TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 1, no.73 (2022): 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
MLA KONU MELTEM MERVE TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, vol.1, no.73, 2022, ss.235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
AMA KONU M TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten. 2022; 1(73): 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
Vancouver KONU M TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten. 2022; 1(73): 235 - 266. 10.32925/tday.2022.82
IEEE KONU M "TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ." Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 1, ss.235 - 266, 2022. 10.32925/tday.2022.82
ISNAD KONU, MELTEM MERVE. "TÜRKÇE DERSLERİNDE EDİM BİLİMSEL FARKINDALIĞIN GEREKLİLİĞİ". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten 1/73 (2022), 235-266. https://doi.org/10.32925/tday.2022.82