Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Yıl: 2023 Cilt: 18 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 241 - 257 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35675/befdergi.1198987 İndeks Tarihi: 07-08-2023
Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Öz: Sosyal bir canlı olan insan çevresiyle ilişki kurmaya ve olumlu yaşantılar geçirmeye ihtiyaç duymaktadır. Çeşitli nedenlerden ötürü bu ihtiyaçları karşılanamayan kişiler birçok sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Toplumda gerek fiziksel gerek psikolojik açıdan ihtiyaçlarını karşılama noktasında toplumsal desteğe en çok gereksinim duyan grubun ortopedik engelli bireyler olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada ortopedik engelli bireylerin iyi oluş düzeyleri ile sosyal dışlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmada ortopedik engelli bireylerin sosyal dışlanma düzeylerinin iyi oluşlarını yordama düzeylerini belirlemek amacıyla basit doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre sosyal dışlanma ile iyi oluş arasında ilişki bulunmaktadır ve sosyal dışlanma iyi oluşun %28’ini açıklamaktadır.
Anahtar Kelime: Investigation of the Relationship between Well-Being and Social Exclusion in Individuals with an Orthopedic Disability
Öz: Human beings are social creatures and need to establish relationships with their environment and have positive experiences. Individuals whose needs of this kind cannot be met for various reasons are faced with many problems. It is thought that individuals with an orthopedic disability make up the group that needs social support most in society in terms of meeting their physical and psychological needs. In this study, we aimed to examine the correlation between the well-being levels of individuals with an orthopedic disability and the levels of social exclusion they experience. A correlational model was used. In the study, simple linear regression analysis was employed to determine the predictive power of social exclusion that individuals with an orthopedic disability experience on their well-being. According to the results obtained from the study, there was a correlation between social exclusion and well-being, and social exclusion explained 28 % of well-being.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akçamete, G. (1992). Üniversitedeki bedensel engelli gençlerin kendini kabulle ilgili yaygın sorunları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 447-461.
- Akın, A., Uysal, R. & Akın, Ü. (2016). Ergenler için ostrasizm (Sosyal dışlanma) ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 895-904. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/22590/241325.
- Aral, N. & Gürsoy, F. (2009). Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. Morpa Kültür Yayınları.
- Ataman, A. (2003). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
- Ayas, T. & Horzum, M. B. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin internet bağımlılığı ve aile internet tutumunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk PDR Dergisi, 39(4), 46-57.
- Aydemir, M. & Bayram Arlı, N. (2020). Yaşam kalitesini açıklamada sosyal dışlanma ve yaşam tatmininin rolü . International Journal of Social Inquiry , 13 (2) , 447-463 . https://doi.org /10.37093/ijsi.837687.
- Aykara, A. (2011). Kaynaştırma eğitimi sürecindeki bedensel engelli öğrencilerin sosyal uyumlarını etkileyen etmenler ve okul sosyal hizmeti. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(1), 63-84.
- Baumeister, R.F., & Leary, M.R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 491-529.
- Baymur, F. (1994). Genel psikoloji. İnkılap Kitabevi.
- Braddock DL. & Parish SL. (2011). An institutional history of disability. (In: Albrecht GL, Seelman K, Bury M, eds.) Handbook of Disability Studies. Thousand Oaks, CA: Sage Publication; 11- 68.
- Brenes, G.A., Penninx, B.W., Judd, P.H., Rockwell, E., Sewell, D.D., & Wetherell, J.L. (2008) Anxiety, depression and disability across the lifespan. Aging Ment Health. 12(1),158-63. https://doı: 10.1080/13607860601124115.
- Büyükcebeci, A. & Deniz, M. E. (2017). Ergenlerde sosyal dışlanma, yalnızlık ve okul öznel iyi oluş: empatik eğilimin aracılık rolü. International Online Journal of Educational Sciences, 10(10). https://doi.org/10.15345/iojes.2017.03.011.
- Büyükcebeci, A. (2017). Ergenlerde sosyal dışlanma, yalnızlık ve okul öznel iyi oluş arasındaki ilişki (Tez No. 470309) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Akademi Yayıncılık
- Cavkaytar, A. & Diken H.İ. (2005). Özel eğitime giriş. Kök Yayıncılık.
- Cumurcu, B. E., Karlıdağ, R., & Almış, B. H. (2012). Fiziksel engellilerde cinsellik. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 84-98. https://doi.org/10.5455/cap.20120406.
- Çağlar, D. (1976). Ortopedik özürlü çocuklar ve eğitimi. Karatepe Yayınevi.
- Çağlar, D. (1982). Ortopedik çocuklar ve eğitimi. Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Çağlar, D. (1982). Ortopedik özürlü çocuklar ve eğitimleri- 2. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
- Çelik, P. A., Akgemci, P. & Kaya, D. (2012). A research levels of perceıved socıal support on the responsıble persons of the hospıtal unıts. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 357-370. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4391/60396.
- Çömez, T. (2014). Fiziksel engelli ergenlerde akran ilişkilerinin yaşam doyumu üzerine etkisi (Tez No. 384461) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Darıyemez, M. (2012). Sosyal dışlanma bağlamında engellilerin çalışma hayatından soyutlanması (Tez No. 325278) [Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi-Isparta]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Demirci, S. (2018). Fiziksel yeti yitiminin psikososyal etkileri. Kuzugüdenlioğlu Ulusoy D. (Ed.) Ruh sağlığının sosyal boyutu. Türkiye Klinikleri.
- Diener, E. & Seligman, M. (2002). Very happy people. American Psychological Society, 13 (1), 81-84.
- Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542.
- Diener, E. (2009). Subjective well-being. Diener, E. (Ed.), The science of well-being: the collected works of ed diener, social ındicators research series (pp. 11-48). Springer.
- Dixon, R. (2007). Ostracism: One of the many causes of bullying in groups. Journal of School Violence, 6, 3–26. https://doi: 10.1300/J202v06n03_02.
- Eryılmaz, A. (2009). Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 973-989. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26109/275088.
- Falvo, D. (2005) Psychosocial and functional aspectsof chronic illness and disability. In: Medical and psychosocial aspects of chronic ıllnessand disability. Jones and Bartlett Publishers. p. 1-24.
- Gilman, R., Carter-Sowell A., DeWall, N., Adams, R., & Carboni I. (2013). Validation of the Ostracism Experiences Scale for adolescents. Psychological Assessment, 25(2), 319-330. https://doı: 10.1037/a0030913.
- Goffman, E. (2014). Günlük yaşamda beliğin sunumu. Mentis Yayınları.
- Karahan, B. (1998). Planlama ve tasarımda engellilere duyarlı fiziki ve sosyal çevrelerin düzenlenmesine yönelik çözüm önerileri (Yüksek lisans tezi). İzmir Üniversitesi.
- Karataş, K. (2002). Özürlülere Yönelik Ayrımcılık ve Ayrımcılıkla Savaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 1-10.
- Koca, C. (2010). Dünya engelliler vakfı engelsiz şehir planlaması bilgilendirme raporu, İstanbul.
- Livneh, H. & Antonak, R.F. (2005). Psychosocial adaptation to chronic illness and disability: a primer for counselors. J Counsel Develop, 83(1),12-20. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2005.tb00575.x.
- Livneh, H. (1988). A dimensional perspective on the origin of negative attitudes toward persons with disabilities. Harold E. Yuker (Ed.). Attitudes toward people with disabilities (p. 35-46). Springer.
- Lloyd, M. (2001). The politics of disability and feminism, Discord or Synthesis Sociology, 35(3), 715- 728. https://www.jstor.org/stable/42858217.
- Longo, Y., Coyne, I. & Joseph, S. (2017). The scales of general well-being. Personality and Individual Differences, 109, 148–159. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.01.005.
- Lu, L. (2000). Gender and conjugal differences in happiness. The Journal of Social Psychology, 140(1), 132-141. https://doi.org/10.1080/00224540009600451.
- Lucas, R. E. (2018). Exploring the associations between personality and subjective well-being. Handbook of well-being. DEF Publishers.
- Lyubomirsky, S., King, L. & Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131, 803-855.
- Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10- 19. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x.
- Noh, J.W. Kwon, Y.D. Park, J. Oh, I.H. & Kim, J. (2016). Relationship between physical disability and depression by gender: a panel regression model. PLoS One, 11(11). https://doi: 10.1371/journal.pone.0166238.
- Oaten, M., Williams, K. D., Jones, A., & Zadro, L. (2008). The effects of ostracism on selfregulation in the socially anxious. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(5), 471-504. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.5.471.
- Odacı, H., Kaya, F. & Kınık, Ö. (2021). Genel İyi Oluş Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçeye Uyarlama Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 97-111. https://doı: 10.53444/deubefd.841481.
- Özgül H., Polat G., & Akbulut S. (2012) ‘‘Engelli ayrımcılığı araştırması ve engelli ayrımcılığına çözüm önerileri raporu.’’ Engelli Ayrımcılığı Önleme ve Mücadele Platformu Projesi. Görme Özürlüler Derneği ve Türkiye Kas Hastalıkları Derneği, İstanbul.
- Özkeskin, M., (2000). Bedensel özürlülerin ev ortamının değerlendirilmesi (Tez No. 99494) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi-İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Öztabak, M. Ü. (2017). Engelli Bireylerin Yaşamdan Beklentilerinin İncelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (9), 355-375. https://doi.org/10.16947/fsmia.323388.
- Pawlowska-Cyprysiak, K., Konarska, M., & Zolnierczyk-Zreda, D. (2013). Self-perceived quality of life of people with physical disabilities and labour force participation. Int J Occup Saf Ergon,19(2),185-93. https://doi: 10.1080/10803548.2013.11076977.
- Rhoades, L. S. & Eisenberger, R. (2006). When supervisors feel supported: relationships with subordinates' perceived supervisor support, perceived organizational support, and performance. Journal of Applied psychology, 91(3), 689. https://doi: 10.1037/0021-9010.91.3.689.
- Sebastian, C., Viding, E., Williams, K. D., & Blakemore, S.-J. (2010). Social brain development and the affective consequences of ostracism in adolescence. Brain and Cognition, 72, 134–145. https://doi: 10.1016/j.bandc.2009.06.008.
- Shen, S.C., Huang, K.H., Kung, P.T., Hiu L.T., & Tsai, W.C. (2017). Incidence, risk, and associated factors of depression in adults with physical and sensory disabilities: A nationwide population-based study. PLoS One;12(3). https://doi: 10.1371/journal.pone.0175141.
- Solak, Ç. & Teközel, M. (2019). Sosyal dışlanma olgusu üzerine genel bir inceleme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 293-315. https://doı: 10.18026/cbayarsos.585260.
- Soylu, B. (2010). Psikolojik ve sosyal dışlanma ile sosyal reddedilme kavramları arasındaki farklılıkların saldırganlık temelinde incelenmesi (Tez No. 265204) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Tarsuslu, T., Yümin, E., Öztürk, A. & Yümin, M. (2010). Kronik fiziksel özürlü bireylerde ağrı, depresyon, anksiyete ve fonksiyonel bağımsızlık ile yaşam kalitesi arasındaki ilişki, Ağrı Dergisi, 22(1), 30-36.
- Uppal, S. (2006). Impact of the timing, type and severity of disability on the subjective well-being of individuals with disabilities. Social Science & Medicine, 63(2), 525-539. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2006.01.016.
- Wendell, S. (1996). The rejected body: feminist philosophical reflections on disability. Routledge.
- Williams, K. D. (2007). Ostracism. Annual Review Psychology, 58(1), 425-452. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.58.110405.085641.
- Williams, K.D., & Zadro, L. (2005). Ostracism: The indiscriminate early detection system. In K.D. Williams, J.P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), The Social Outcast: Ostracism, social exclusion, rejection and bullying (pp. 19-34). London: Psychology Press.
- Williams, K.D., Forgas, J.P., von Hippel, W., & Zadro, L. (2005). The social outcast: An overview. In K.D. Williams, J.P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), The Social Outcast: Ostracism, social exclusion, rejection and bullying (pp. 1-16). London: Psychology Press.
- Williamson, H. (2007). “Social exclusion and young people: some introductory remarks”. H, Colley., P, Boetzelen., B, Hoskins. ve T, Parveva. (Eds.). Social inclusion and young people: breaking down the barriers. (pp. 23-30). Strasbourg: Council of Europe Publishing.
- Witvliet, M., Brendgen, M., Van Lier, P. A. C., Koot, H. M., & Vitaro, F. (2010). Early adolescent depressive symptoms: Prediction from clique isolation, loneliness, and perceived social acceptance. Journal of Abnormal Child Psychology, 38(8), 1045–1056. https://doi:10.1007/s10802-010-9426-x.
- World Health Organization (2001). International classification of functioning and disability and health (ICF). Genava, Switzerland.
- Yakut, S., & Yakut, İ. (2018). Öğretmenlerde psikolojik iyi oluş ve iş yerinde dışlanma ilişkisi. Turkish Studies & Social Sciences, 13(18), 1357-1376. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13883.
- Zijlstra, W. P., Ark, L. A. & Sijstma, K. (2007). Outlier detection in test and questionnaire data. Multivariate Behavioral Research. 42(3), 531-555. https://doi.org/10.1080/00273170701384340.
| APA | CİMİNLİ A, YILMAZ A, KAZDAL C (2023). Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| Chicago | CİMİNLİ ALAATTİN,YILMAZ Ahmet Tunahan,KAZDAL Cengiz Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (2023): 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| MLA | CİMİNLİ ALAATTİN,YILMAZ Ahmet Tunahan,KAZDAL Cengiz Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 2023, ss.241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| AMA | CİMİNLİ A,YILMAZ A,KAZDAL C Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2023; 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| Vancouver | CİMİNLİ A,YILMAZ A,KAZDAL C Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2023; 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| IEEE | CİMİNLİ A,YILMAZ A,KAZDAL C "Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." , ss.241 - 257, 2023. 10.35675/befdergi.1198987 |
| ISNAD | CİMİNLİ, ALAATTİN vd. "Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". (2023), 241-257. https://doi.org/10.35675/befdergi.1198987 |
| APA | CİMİNLİ A, YILMAZ A, KAZDAL C (2023). Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ, 18(37), 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| Chicago | CİMİNLİ ALAATTİN,YILMAZ Ahmet Tunahan,KAZDAL Cengiz Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ 18, no.37 (2023): 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| MLA | CİMİNLİ ALAATTİN,YILMAZ Ahmet Tunahan,KAZDAL Cengiz Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.18, no.37, 2023, ss.241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| AMA | CİMİNLİ A,YILMAZ A,KAZDAL C Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2023; 18(37): 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| Vancouver | CİMİNLİ A,YILMAZ A,KAZDAL C Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2023; 18(37): 241 - 257. 10.35675/befdergi.1198987 |
| IEEE | CİMİNLİ A,YILMAZ A,KAZDAL C "Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ, 18, ss.241 - 257, 2023. 10.35675/befdergi.1198987 |
| ISNAD | CİMİNLİ, ALAATTİN vd. "Ortopedik Engelli Bireylerde İyi Oluş ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ 18/37 (2023), 241-257. https://doi.org/10.35675/befdergi.1198987 |
