ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ
Yıl: 2023 Cilt: 32 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 460 - 472 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35379/cusosbil.1164944 İndeks Tarihi: 31-10-2023
ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ
Öz: Bu çalışmada, annelerin ebeveynlikte bilinçli farkındalık düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu, okul öncesi çocuğa sahip 242 anneden oluşmuştur. Verilerin toplanmasında Ebeveynlikte Bilinçli Farkındalık Ölçeği (MIPQ)kullanılmıştır. Annelerin ebeveynlikte bilinçli farkındalık düzeyini etkileyen faktörler sınıflandırma analizlerinden CHAID analizi kullanılarak belirlenmiştir. Ölçek toplam puanı ve alt boyut puanları bağımlı değişken, annelere ilişkin bazı kişisel bilgiler bağımsız değişken olarak atanmıştır. Sonuç olarak annelerin ebeveynlikte bilinçli farkındalık alt boyutlarından ebeveyn özyeterliğini etkileyen en önemli değişkenin çocuğun yanlış olduğunu düşündüğü davranışa tepkisi olduğu belirlenmiştir. Annelerin çocuğun yanlış davranışı karşısında sakin kalıp iletişim kurmayı denemesi durumunda ebeveynlikte bilinçli farkındalıkları; kaza, ameliyat veya ciddi bir rahatsızlık geçirmemiş ve çocuğunun yanlış davranışına sakin kalarak iletişim kurmayı deneyen annelerin ebeveyn özyeterlikleri daha yüksek bulunmuştur. Annelerin ebeveynlikte bilinçli farkındalık alt boyutundan çocuğuyla anda olmasını etkileyen en önemli değişkenin ise anne öğrenim durumu olduğu, çocuğunun yanlış davranışına sakin kalarak iletişim kurmayı deneyen orta-lise-üniversite mezunu annelerin çocukla anda olma düzeyinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Çocuğa ilişkin kişisel değişkenlerin annelerin ebeveynlikte bilinçli farkındalığını etkilemediği belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: DETERMINING THE FACTORS AFFECTING THE LEVEL OF CONSCIOUS AWARENESS OF MOTHERS
Öz: This study aim to determine the factors affecting the mindfulness levels of mothers in parenting. The study group consisted of 242 mothers with pre-school children.The Mindfulness in Parenting Questionnaire(MIPQ) was used to collect the data. The factors affecting mothers' level of mindfulness in parenting were identified using CHAID analysis, one of the classification analyses. The dependent variable was the total score and sub-dimension scores of the scale, while the independent variables were certain personal information about the mothers . The results revealed that the most important variable affecting mothers’ parental self-efficacy, one of the sub-dimensions of mindfulness in parenting, was the child's reaction to the behavior that the mother perceived as wrong. When mothers were consciously aware of their, try to stay calm and communicate in the face of the child's misbehavior; mothers who did not have an accident, surgery or a serious illness and who tried to communicate with their child's misbehavior by staying calm were found to have higher parental self-efficacy. Regarding the sub-dimension of being present with the child, it was found that the mother's education status, and mothers who are middle-high school-university graduates who try to communicate with their child's misbehavior by staying calm have a higher level of being present with their child. It was determined that the personal variables related to the child did not affect the mother's mindfulness in parenting.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arslan, I. (2018). Bilinçli farkındalık, depresyon ve algılanan stres arasındaki ilişki. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 73-86. http:// doi.org/10.20493/birtop.477445
- Atalay, Z. (2020). Mindfulness-bilinçli farkındalık(8.Basım). İnkılap.
- Avşar, N. (2020).Yaşam doyumunun yordanmasında bilinçli farkındalık ve sosyal beceriler [Yüksek Lisans Tezi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi].
- Bağatarhan, T. & Nazlı, S. (2013). Ebeveyn eğitim programının annelerin ebeveynlik öz-yeterliklerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(31), 67-88.
- Balcı, Y. (2018). Altı haftalık modifiye bilinçli farkındalık uygulaması yapılan bir örneklemde duygusal zekâ ve psikolojik dayanıklılığın değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi].
- Bögels, S. M.,Lehtonen, A.&Restifo, K. (2010). Mindfulparenting in mentalhealthcare. Mindfulness, 1, 107–120. http://doi.org/10.1007/s12671-010-0014-5
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E.,Akgün, E., Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Bilimsel Araştırmanın Temelleri içinde (ss.24). Pegem.
- Corthorn, C.&Milicic, N. (2016). Mindfulnessandparenting: a correlationalstudy of non-meditatingmothers of preschoolchildren. Journal of Child andFamilyStudies, 25(5), 1672-1683. https://doi.org/10.1007/s10826-015-0319-z
- Çelikler, A. N. (2017). Bir grup genç yetişkinde bilinçli farkındalık düzeyi ile başa çıkma tutumları ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi Haliç Üniversitesi].
- Demiriz, S. & Öğretir, A. D. (2007).Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 105-122.
- Dinçer, M. (2003). Eğitimin toplumsal değişme sürecindeki gücü. Ege Eğitim Dergisi, (3)1, 102-112.
- Duncan, L. G.,Coatsworth, J. D. &Greenberg, M. T. (2009). A model of mindfulparenting: implicationsforparent- childrelationshipsandpreventionresearch. Clinical Child andFamilyPsychologyReview, 12(3), 255-270. http://doi.org/10.1007/s10567-009-0046-3
- Durhan, G. (2018). Dünya öğretmeni JidduKrishnamurti'nineğitim felsefesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 977-987 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/bitlissos/issue/41200/442115
- Germer, C. K. (2009).Öz şefkatli farkındalık(Çev. H. Ü. Haktanır). İstanbul: Diyojen.
- Göksu, T. (2007). Sosyal psikoloji. Seçkin.
- Gördesli, A. M., Arslan, N., Çekici, F., Sünbül, A. Z. & Malkoç, A. (2018). Thepsyhometricproperties of mindfulnessinparentingquestionnaire (MIPQ) in Turkishsample. EuropeanJournal of EducationStudies, 5(5), 175-185.
- Gülay Ogelman, H. & Çiftçi Topaloğlu, Z. (2014). 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı düzeyleri ile annebabalarının ebeveyn özyeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 241-271. http:// doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.1-5000091511
- Güler, K. & Usluca, M. (2021). Yetişkin bireylerde bilinçli farkındalık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 372-383. http://doi.org/10.47525/ulasbid.868875
- Hatch, E. (2020). Ebeveynler için farkındalık,(Çev. C. Özkaya). İstanbul: Sola Unitas.
- Ho, S.,Jee, S., Lee, J. & Park, J. (2004). Analysis on risk factorsforcervicalcancerusingindutiontechnique.ExpertSystemswith Applications, 27, 97- 105.http://doi.org/10.1016/j.eswa.2003.12.005
- Hoare, R. (2004).Using CHAID forclassificationproblems. Erişim Adresi: https://vdocuments.net/using- chaid-for-classification-problems.html
- Ilgaz, Ö. (2017). Ebeveynlikte bilinçli farkındalık.Erişim Adresi:https://www.attachmentparentingturkiye.com/ebeveynlikte-bilincli-farkindalik
- Kabat-Zinn, J. (2019). Yeni başlayanlar için farkındalık (Çev.S.S. Tezcan). İstanbul: Pegasus.
- Kabat-Zinn, J. (2003).Mindfulness-basedinterventions in context: past, presentandfuture. ClinicalPsychology: ScienceandPractice.10(2), 144-156. http:// doi.org/10.1093/clipsy/bpg016.
- Kara, O. K. (2021). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık düzeyinin algılanan stres ve sağlık anksiyetesi ile ilişkisinin incelenmesi[Yüksek Lisans Tezi Gelişim Üniversitesi].
- Little, M. (2013). Thevoices of mindfulness, attachment-relatedstrategiesandthemother-childrelationship [Doktora Tezi,University of Minnesota].
- Neece, C. L. (2014). Mindfulness-basedstressreductionforparents of youngchildrenwithdevelopmentaldelays: implicationsforparentalmentalhealthandchildbehaviourproblems. Journal of AppliedResearch in IntellectualDisabilities, 27(2), 174–186. http:// doi.org/10.1111/jar.12064
- Oord, S. V. D.,Bögels, S. M. &Peijnenburg, D. (2011).Theeffectiveness of mindfulnesstrainingforchildrenwithADHDandmindfulparentingfortheirparents.Journal of Child andFamilyStudies, 139–147. http:// doi.org/10.1007/s10826-011-9457-0
- Öngider N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar,5(4), 420- 440. https://doi.org/10.5455/cap.20130510
- Özdoğan, H. (2018).Yetişkinlerin bilinçli farkındalık düzeylerinin iyimserlik ve yaşam doyumlarına etkisi. [ Yüksek Lisans Tezi Ondokuz Mayıs Üniversitesi]
- Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi[Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi]
- Parlar, H. & Akgün, Ş. (2018). Evlilikte bilinçli farkındalık, evlilik doyumu ve problem çözme becerileri ilişkilerinin incelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 1(1), 11-21. https://dergipark.org.tr/en/pub/apjec/issue/50941/664656
- Poissant, H.,Moreno, A., Potvin, S.&Mendrek, A. (2020). A meta-analysis of mindfulness-basedinterventions in adultswithattention-deficithyperactivitydisorder: impact on ADHD symptoms, depression, andexecutivefunctioning. Mindfulness, 11(12), 2669-2681. http://doi.org/10.1007/s12671-020- 01458-8
- ReićErcegovac, I. &Ljubetić, M. (2019).Svjesnosturoditeljstvumajki i očevadjecerazličitedobi. ValidacijaHrvatskeİnačiceUpitnika.28(2), 397-418. http://doi.org/10.31820/pt.28.2.9
- Saygı, D. (2011). Ebeveyn–çocuk ilişkisi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve anne–çocuk ilişkisinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul örneklemi)[Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi].
- Seçer, Z., Çeliköz, N. & Yaşa, S. (2008). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların annelerinin ebeveynliğe yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19),413-428.
- Sezgin, E. (2022). Baba-çocuk ilişkisinin 5-6 yaş grubu çocukların psikolojik dayanıklılıkları ve ebeveynlikte bilinçli farkındalıkları arasında ilişkinin incelenmesi. TurkishStudies, 17(2), 273-298. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.55657
- Shapiro, S. L., Brown, K. W., &Biegel, G. M. (2007). Teaching self-caretocaregivers: effects of mindfulness- based stres reduction on thementalhealth of therapists in training. Training andEducation in Professional Psychology, 1(2), 105–115. https://dx.doi.org/10.1037/1931-3918.1.2.105
- Şanlı, D. & Öztürk, C. (2012). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 31-48.
- Şata, M. (2015). Lise öğrencilerinin fizik dersi tutumlarının chaıd analizi ve lojistik regresyon analizi ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi[Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi].
- Tatoğlu, S. (2019). Bilinçli farkındalık ve problem çözme becerisinin demografik ve psikolojik değişkenler bakımından incelenmesi[Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi]
- Tascier, F. (2021). Krishnamurti'nin eğitim anlayışı.Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi , 5 (4) , 1177- 1204 . http://dx.doi.org/10.47525/ulasbid.960199
- Uzun, B. (2020). En uzun yollar tek adımla başlar.İstanbul:İnkılap.
- Weaver, C. M.,Shaw, D. S., Dishion, T. J. & Wilson, M. N. (2008). Parentingself-efficacyand problem behaviorinchildren at high risk forearlyconductproblems:Themediating role of maternaldepression. InfantBehaviorand Development, 31,594–605.
- Yavuzer, H. (2010). Ana-baba ve çocuk. Remzi.
- Yıldırım, G. & Atilla, G. (2020). Öz yeterliğin bilinçli farkındalık ve benlik saygısına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 59-84. https://doi.org/10.17494/ogusbd.763397
- Yıldırım, M. (2020). Bilinçli farkındalık, öz-anlayış ve anksiyete arasındaki ilişkilerin incelenmesi[Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi]
- Yılmam, B. (2019). Bilinçli farkındalık ve öz duyarlılığın, öznel iyi oluş üzerindeki etkisi. [Yüksek Lisans Tezi Üsküdar Üniversitesi]
| APA | ÇAKIR S, GÜLTEKIN AKDUMAN G, Özyürek A (2023). ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. , 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| Chicago | ÇAKIR Sinem,GÜLTEKIN AKDUMAN GÜLÜMSER,Özyürek Arzu ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. (2023): 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| MLA | ÇAKIR Sinem,GÜLTEKIN AKDUMAN GÜLÜMSER,Özyürek Arzu ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. , 2023, ss.460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| AMA | ÇAKIR S,GÜLTEKIN AKDUMAN G,Özyürek A ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. . 2023; 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| Vancouver | ÇAKIR S,GÜLTEKIN AKDUMAN G,Özyürek A ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. . 2023; 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| IEEE | ÇAKIR S,GÜLTEKIN AKDUMAN G,Özyürek A "ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ." , ss.460 - 472, 2023. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| ISNAD | ÇAKIR, Sinem vd. "ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ". (2023), 460-472. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1164944 |
| APA | ÇAKIR S, GÜLTEKIN AKDUMAN G, Özyürek A (2023). ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(2), 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| Chicago | ÇAKIR Sinem,GÜLTEKIN AKDUMAN GÜLÜMSER,Özyürek Arzu ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 32, no.2 (2023): 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| MLA | ÇAKIR Sinem,GÜLTEKIN AKDUMAN GÜLÜMSER,Özyürek Arzu ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.32, no.2, 2023, ss.460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| AMA | ÇAKIR S,GÜLTEKIN AKDUMAN G,Özyürek A ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2023; 32(2): 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| Vancouver | ÇAKIR S,GÜLTEKIN AKDUMAN G,Özyürek A ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2023; 32(2): 460 - 472. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| IEEE | ÇAKIR S,GÜLTEKIN AKDUMAN G,Özyürek A "ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ." Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, ss.460 - 472, 2023. 10.35379/cusosbil.1164944 |
| ISNAD | ÇAKIR, Sinem vd. "ANNELERİN BİLİNÇLİ FARKINDALIK DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ". Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 32/2 (2023), 460-472. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1164944 |
