ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Yıl: 2023 Cilt: 26 Sayı: Özel Sayı Sayfa Aralığı: 1147 - 1155 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17780/ksujes.1340294 İndeks Tarihi: 18-12-2023
ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz: Son yıllarda teknolojinin hızla gelişmesi ve internet kullanımının artmasıyla birlikte online alışveriş sitelerine olan ilgi daha da artmaktadır. Artan bu tüketici ilgisi göz önüne alındığında, online alışveriş siteleri arasındaki rekabet de her geçen gün artmaktadır. Bu rekabet ortamında tüketicilerin ilgisini çeken ve tercih edilen bir platform olmak büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada Endüstri 4.0 temelinde online alışveriş sitelerinin tercih edilmesinde etkili olan kriterlerin değerlendirilme süreci ele alınmaktadır. Çalışmada dikkat edilecek kriterler; ürün bilgisi ve çeşitliliği, zamanında ve doğru teslimat, web sitesi tasarımı ve performansı, güvenilirlik/gizlilik ve müşteri memnuniyetidir. Bu kriterlerin ilişkilerinin ve önemlerinin belirlenmesinde Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden DEMATEL yöntemi kullanılmıştır. Böylelikle online rekabet ortamında dikkate alınması gereken kriterlerin belirlenme süreci gösterilmiş ve buna katkı sağlayacağı varsayılan kriterler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda, online alışveriş sitelerinin mevcut durumlarını, Endüstri 4.0 temelinde iyileştirmelerine yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime: EVALUATION OF THE CRITERIA TO BE CONSIDERED WHEN SELECTING ONLINE SHOPPING SITES BASED ON INDUSTRY 4.0 WITH DEMATEL METHOD
Öz: In recent years, with the rapid development of technology and the increase in internet usage, the interest in online shopping sites is increasing. Considering this increasing consumer interest, competition between online shopping sites is increasing day by day. In this competitive environment, it is of great importance to be a platform that attracts the attention of consumers and is preferred. In this study, the evaluation process of the criteria that are effective in choosing online shopping sites on the basis of Industry 4.0 is discussed. Criteria to be considered in the study; product information and variety, on-time and accurate delivery, website design and performance, reliability/confidentiality and customer satisfaction. DEMATEL method, one of the Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods, was used to determine the relationships and importance of these criteria. Thus, the process of determining the criteria that should be taken into account in the online competitive environment is shown and the criteria that are assumed to contribute to this are evaluated. As a result of these evaluations, suggestions were made to improve the current situation of online shopping sites on the basis of Industry 4.0.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Agrawal, V., Seth, N., & Dixit, J. K. (2020). A combined AHP–TOPSIS–DEMATEL approach for evaluating success factors of e-service quality: an experience from Indian banking industry. Electronic Commerce Research, 1-33. https://doi.org/10.1007/s10660-020-09430-3
- Aksakal, E., & Dağdeviren, M. (2010). ANP ve DEMATEL yöntemleri ile personel seçimi problemine bütünleşik bir yaklaşım. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 25(4), 905-913.
- Bayır, T. (2020). B2C Online Alışveriş Sitelerinin Seçim Kriterlerinin AHP Yöntemi ile Belirlenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 6 (25), 641-653.
- Çabuk, S., Doğan-Südaş, H., & Bulğurcu B. (2012). Bulanık bir model ile özel alışveriş sitelerinin değerlendirilmesi. Cag University Journal of Social Sciences, 9(2), 35-47.
- Çakır, E., Akel A., & Doğaner, D. (2018). Türkiye’de faaliyet gösteren özel alışveriş sitelerinin bütünleşik SWARA -WASPAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 599-616. https://doi.org/10.18092/ulikidince.347658
- Cavlak, E. (2012). Online alışveriş sitesi tercihinde etkili olan kriterlerin belirlenmesine ve önceliklendirilmesine yönelik bir karar modeli. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul 95s.
- Cheung, C. M., & Lee, M. K. (2006). Understanding consumer trust in Internet shopping: A multidisciplinary approach. Journal of the American society for Information Science and Technology, 57(4), 479-492. https://doi.org/10.1002/asi.20312
- Chiu, Y. J., Chen, H. C., Tzeng, G. H., & Shyu, J. Z. (2006). Marketing strategy based on customer behaviour for the LCD-TV. International journal of management and decision making, 7(2-3), 143-165. https://doi.org/10.1504/IJMDM.2006.009140
- Derse, O. (2022). DEMATEL Tabanlı TOPSIS yöntemi ve küme kapsama modeli ile afet lojistiği için depo yeri seçimi: Ege Bölgesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(4), 702-713. https://doi.org/10.17780/ksujes.1159925
- Dündar, S., Fatih, E., & Özdemir, Ş. (2007). Fuzzy TOPSIS yöntemi ile sanal mağazaların web sitelerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 287-305.
- Gök, A. C., & Perçin, S. (2016). Elektronik alışveriş (e-alışveriş) sitelerinin e-hizmet kalitesi açısından değerlendirilmesinde DEMATEL-AAS-VIKOR yaklaşımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 131-144. https://doi.org/10.18037/ausbd.389223
- Hori, S., & Shimizu, Y. (1999). Designing methods of human interface for supervisory control systems. Control engineering practice, 7(11), 1413-1419. https://doi.org/10.1016/S0967-0661(99)00112-4
- Hung, Y. H., Chou, S. C. T., & Tzeng, G. H. (2006). Using a fuzzy group decision approach-knowledge management adoption. APRU DLI 2006 Conference, 48-52.
- Kaur, S., & Gupta, S. K. (2021). A fuzzy-based framework for evaluation of website design quality index. International Journal on Digital Libraries, 22, 15-47. https://doi.org/10.1007/s00799-020-00292-6
- Li, C. W., & Tzeng, G. H. (2009). Identification of a threshold value for the DEMATEL method using the maximum mean de-entropy algorithm to find critical services provided by a semiconductor intellectual property mall. Expert Systems with Applications, 36(6), 9891-9898. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2009.01.073
- Li, R., & Sun, T. (2020). Assessing factors for designing a successful B2C E-Commerce website using fuzzy AHP and TOPSIS-Grey methodology. Symmetry, 12(3), 363. https://doi.org/10.3390/sym12030363
- Lu, Y. H., Yeh, C. C., & Liau, T. W. (2022). Exploring the key factors affecting the usage intention for cross-border e-commerce platforms based on DEMATEL and EDAS method. Electronic Commerce Research, 1-23. https://doi.org/10.1007/s10660-022-09548-6
- Nguyen, P. A. H. (2019, July). Evaluating E-commerce Design Platforms by a Fuzzy VIKOR Approach. 2019 International Conference on System Science and Engineering, 397-400, IEEE. DOI: 10.1109/ICSSE.2019.8823443
- Nilashi, M., Ibrahim, O., Mirabi, V. R., Ebrahimi, L., & Zare, M. (2015). The role of security, design and content factors on customer trust in mobile commerce. Journal of Retailing and Consumer Services, 26, 57-69. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2015.05.002
- Ömürbek, N., & Şimşek, A. (2014). Analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri ile online alişveriş site seçimi. Journal of Management and Economics Research, 12(22), 306-327. https://doi.org/10.11611/JMER214
- Özgüven, N. (2012). PROMETHEE sıralama yöntemi ile özel alışveriş siteleri üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 195-201.
- Petekçi, A. R. (2021). Endüstri 4.0: Fırsat mı tehlike mi?. Bilgisayar Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, 2(1), 7-15.
- Seyed-Hosseini, S. M., Safaei, N., & Asgharpour, M. J. (2006). Reprioritization of failures in a system failure mode and effects analysis by decision making trial and evaluation laboratory technique. Reliability engineering & system safety, 91(8), 872-881. https://doi.org/10.1016/j.ress.2005.09.005
- Soner, S., & Önüt, S. (2006). Multi-criteria supplier selection: An ELECTRE-AHP application. Sigma, 4, 110-120.
- Tsai, P. H., Hsiao, W. H., & Chen, C. J. (2023). Which food delivery platforms are winning the restaurant food delivery wars? Analysis from a consumer perspective. International Journal of Consumer Studies, 47(1), 155-176. https://doi.org/10.1111/ijcs.12816
- Tsai, W. H., & Chou, W. C. (2009). Selecting management systems for sustainable development in SMEs: A novel hybrid model based on DEMATEL, ANP, and ZOGP. Expert systems with applications, 36(2), 1444-1458. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2007.11.058
- TÜSİAD. Türkiye'nin sanayi 4.0 dönüşümü. (2016). https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8671-turkiyenin-sanayi-40-donusumu/ Erişim 02.08.2023.
- Tzeng, G. H., Chiang, C. H., & Li, C. W. (2007). Evaluating intertwined effects in e-learning programs: A novel hybrid MCDM model based on factor analysis and DEMATEL. Expert systems with Applications, 32(4), 1028-1044. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2006.02.004
- Wu, W. W., & Lee, Y. T. (2007). Developing global managers’ competencies using the fuzzy DEMATEL method. Expert systems with applications, 32(2), 499-507. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2005.12.005
- Yalçın, F. (2012). İnternet pazarlamasında müşteri memnuniyeti: Günün fırsatları üzerine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Ankara 143s.
- Zhang, X., Liu, P., & Du, Z. (2008). Research on E-commerce website evaluation with hybrid decision-making index and extension of the TOPSIS method. 2008 Third International Conference on Pervasive Computing and Applications, 1, 106-109, IEEE. DOI: 10.1109/ICPCA.2008.4783556
| APA | Durmaz Z, Aksakal E (2023). ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| Chicago | Durmaz Zeynep,Aksakal Erdem ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. (2023): 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| MLA | Durmaz Zeynep,Aksakal Erdem ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2023, ss.1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| AMA | Durmaz Z,Aksakal E ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2023; 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| Vancouver | Durmaz Z,Aksakal E ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2023; 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| IEEE | Durmaz Z,Aksakal E "ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.1147 - 1155, 2023. 10.17780/ksujes.1340294 |
| ISNAD | Durmaz, Zeynep - Aksakal, Erdem. "ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ". (2023), 1147-1155. https://doi.org/10.17780/ksujes.1340294 |
| APA | Durmaz Z, Aksakal E (2023). ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(Özel Sayı), 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| Chicago | Durmaz Zeynep,Aksakal Erdem ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi 26, no.Özel Sayı (2023): 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| MLA | Durmaz Zeynep,Aksakal Erdem ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, vol.26, no.Özel Sayı, 2023, ss.1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| AMA | Durmaz Z,Aksakal E ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2023; 26(Özel Sayı): 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| Vancouver | Durmaz Z,Aksakal E ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2023; 26(Özel Sayı): 1147 - 1155. 10.17780/ksujes.1340294 |
| IEEE | Durmaz Z,Aksakal E "ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ." KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26, ss.1147 - 1155, 2023. 10.17780/ksujes.1340294 |
| ISNAD | Durmaz, Zeynep - Aksakal, Erdem. "ENDÜSTRİ 4.0 TEMELİNDE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN SEÇİMİNDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLERİN DEMATEL YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ". KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi 26/Özel Sayı (2023), 1147-1155. https://doi.org/10.17780/ksujes.1340294 |
