Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi

ISERI, ELVAN; ÖZAYDIN, LATİFE; AK, Aylin; KANER, SEMA; Büyüköztürk, Şener

Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi

SEMA KANER, (Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Ankara, Türkiye)

ELVAN İŞERİ, (Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

LATİFE ÖZAYDIN, (Gazi Üniversitesi, Ankara Meslek Yüksek Okulu, Ankara, Türkiye)

Aylin AK, (Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Şener BÜYÜKÖZTÜRK (Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Klinik Psikiyatri Dergisi

53 6

Yıl: 2011 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 71 - 84 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada Conners-Wells Ergen Özbildirim Ölçeği-Uzun (CWEÖÖ-U) formunun Türkçe'ye uyarlan- ması ve psikometrik özelliklerinin belirlenmesi amaçlan mıştır . Yöntem: Aşamalı örnekleme yoluyla 12-17 yaşın daki 1898 ergenin CWEÖÖ-U'a verdikleri yanıtlardan elde edilen verilere doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır . Ölçeğin yapı geçerliği ayrıca alt ölçekler arası korelasyon lar , bilinen grupların kıyaslaması yöntemi ve madde ana lizi yoluyla da incelenmiştir . Ölçüt geçerliği için CWEÖÖ U'un Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilen miş/Uzun, Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş/Uzun, Beck Depresyon Envanteri ve Çocuklar için Sürekli Kaygı Envanteri ile ilişkileri incelenmiştir . CWEÖÖ-U'un iç tutarlılığı Cronbach alfa ve Spearman Brown iki yarı güvenirliği teknikleriyle incelenmiştir. Ölçeğin zaman içindeki tutarlığı ise test-yeniden test yön temiyle test edilmiştir . Bulgular: Doğrulayıcı faktör ana lizi, bir maddenin farklı bir alt ölçeğe yerleşmesinin dışın da CWEÖÖ-U'nun Türk ergenlerinden elde edilen yapısı nın özgün ölçek ile özdeş olduğunu, güvenirlik analizleri de ölçeğin güvenirlik katsayılarının doyurucu düzeyde olduğunu ortaya koymuştur . Sonuç: CWEÖÖ-U'nun Türk çe formunun, diğer bilgi kaynaklarının yanı sıra DEHB'nin uygulanan tedavinin etkisini belirlemede, ergenlerin görüşlerine dayalı olarak kullanılabilecek geçerli ve güve nilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir . Ancak, farklı DEHB tiplerinde ve farklı psikiyatrik tanı gruplarında ölçeğin yapı geçerliğinin incelenmesinde yarar vardır .

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Conners-Wells' Adolescent Self-Report Scale-Long Form: Evaluation Psychometric Properties for Turkish Adolescents

Öz:

Purpose of this study was to provide Turkish version and investigate psychometric properties of the Conners-Wells' Adolescent Self-Report Scale-Long Form- CASS-L. Method: By the means of multistage sampling 1898 children and adolescents aged 12-17 years old were enrolled in this study and confirmatory factor analysis was performed for their responses to CASS-L form. The structure validity of the scale was also investigated by the correlations between subscales, item analysis, and the comparison of known groups. To evaluate criterion validity the correlation with Conners' Teacher Rating Scale- Revised/Long-CTRS-R/L, Conners' Parent Rating Scale-Revised/Long. CPRS-R/L, Beck Depression Scale, and State-Trait Anxiety Inventory were conducted. Internal reliability of CASS-L was measured with Cronbach's alpha coefficient and Spearman-Brown split half coefficient, and test-retest reliability was also investigated. Results: Confirmatory factor analysis suggested that CASS-L CPRS-R/L form's structure derived from Turkish children were fit to the original structure of the scale except one item. Conclusion: It was concluded that besides the other information sources, the Turkish form of CASS-L is a valid and reliable instrument based on adolescents' reports and can be use to determining the effects of treatment. However, CASS-L' structure validity must be investigated on the adolescents with different types of ADHD and different psychiatric diagnosis.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Achenbach TM, Dümenci L, Rescoria LA (2002) Ten-year com parisons of problems and competencies fon national samples of youth: Self, parent and teacher reports. J Emot Behav Disord, 10:194-203.
Aiken LR (2000) Psychological Testing and Assessment. Needham Heights: A Pearson Education Company.
Anderson JC, Gerbing DW (1984) The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49:155-173.
Aysev A (1996) Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Ruh sağlığı ve hastalıkları. I Sayıl (Ed), Ankara: Antıp Yayınları, s.601-609.
Bahn GH, Shin MS, Cho SC ve ark. (2001) A preliminary study for the development of the assessment scale for ADHD in ado lescents: Reliability and validiy for CASS (S). Korean Journal of Child Psychiatry, 12, 218-224.
Becker A, Hagenberg N, Roesner V ve ark. (2004) Evaluation of the self-reported SDQ in a clinical setting: Do self-reports tell us more than ratings by adulth informants. Eur Child Adolesc Psychiatry, 13(Suppl 2):17-24.
Benediktsdòtir SD, Davidsdòttir SD (2003) Sjalfsmatskvaròi Conners-Wells fyrir unglinga: Stöòlun og athugun a proffræòi legum eiginleikum. Salfræòiritiò, 8:83-92.
Blinder JB, Cumella EJ, Sanathara VA (2006) Psychiatric comorbidity of female inpatients with eating disorders. Psychosom Med, 68:454-462.
Carlston D, Ogles B (2006) The impact of items and anchors on parent-child reports of problem behavior. Child Adolesc Social Work J, 23:24-37.
Carlston D, Ogles B (2009) Age, gender, and etnicty effects on parents-child discrepancy using identical items measures. J Child Fam Stud, 18:125-135.
Cole DA (1987) Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. J Consult Clin Psychol, 55:1019-1031.
Conners CK (1997) Conners' Rating Scales-Revised. Instruments for use with children and adolescents. Toronto: MHS.
Conners CK, Wells KC, Parker JD ve ark. (1997) A new self- report scale for assessment of adolescent psychopathology: Factor structure, reliability, validity and diagnostic sensitivity. J Abnorm Child Psychol, 25:487-497.
Conners CK, Sitarenios G, Parker JD ve ark. (1998a) Revision and restandardization of the Conners teacher rating scale (CTRS-R): Factor structure, reliability and criterion validity. J Abnorm Child Psychol, 26:279-291.
Conners CK, Sitarenios G, Parker JD ve ark. (1998b) The revised Conners' Parent rating scale (CPRS-R): Factor struc ture, reliability, and criterion validity. J Abnorm Child Psychol, 26:257-268.
Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy IF ve ark. (1997) Conners öğret men derecelendirme ölçeği türkçe uyarlaması-2. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 4:10-18.
Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş ve ark. (2006) Conners kısa form öğretmen ve anababa derecelendirme ölçeklerinin geçerlikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 17:1-12.
Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy IF ve ark. (1998) Conners anaba ba derecelendirme ölçeği uyarlama çalışması. X. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş ve ark. (2007) Conners kısa form öğretmen ve anababa derecelendirme ölçeklerinin geçerlikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 18: 1-12.
DSM-IV-TR (2001) Tanı ölçütleri. Başvuru el kitabı. Çev. E. Köroğlu, Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Ebel RL (1965) Measuring educational achievement. Englewood Cliffs, (2nd) Prentice-Hall, NJ.
Ercan ES, Amado S, Somer O ve ark. (2001) Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve yıkıcı davranım bozuklukları için bir test bataryası geliştirme çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 8:132-143.
Ercan ES, Aydın C (1999) Dikkat eksikliği hiperaktivite bozuk luğu. Çocuk ve adolesanda ruhsal bozukluklar, s.270-283.
Erman Ö, Turgay A, Öncü B ve ark. (1999) DEHB olan çocuk ve gençlerde komorbidite: Yaş ve cinsiyet farklılıkları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 6:12-18.
Erman Ö, Turgay A, Öncü B ve ark. (1999) DEHB olan çocuk ve gençlerde komorbidite: Yaş ve cinsiyet farklılıkları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 6:12-18.
Flick G (1998) ADD/ADHD. "Behavior-change resource kit; Ready to use strategies and activities for helping children with ADHD. USA: A Simon and Schuster Company.
Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B ve ark. (2004) Okul çağı çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli-Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 11:109-116.
Hinshow SP , Treuting JJ (2001) Depression and self-esteem in boys with ADHD: Associations with comorbid agression and explanatory attributional mechanism. J Abnorm Child Psychology, 29:23-29.
Hisli N (1988) Beck Depresyon Envanterinin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi, 6:3-13.
Hisli N (1989) Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğren cileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7:3-13.
Hoehn-Saric E, Maisimia M, Wiegard D (1987) Measurement of anxiety in children and adolescents using semistructured interviews. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 26:541-545.
ICD-10 Hastalıklar ve Sağlık Problemlerinin Uluslararası İsta tistiksel Sınıflaması.(2007). Sağlık Bakanlığı Yayınları.
Kaner S (2009) Zihin engelli çocukların duygusal ve davranışsal problemlerinin değerlendirilmesinde anne-baba ve öğretmen tutarlılığı. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42, 239-264.
Kaner S, Büyüköztürk Ş, Işeri E ve ark. (2006a) The validity and reliability study of the Turkish Version of Conners' Teacher Rating Scale- Revised (CTRS-R). WPA International Congress, 12-16 Temmuz 2006. Istanbul.
Kaner S, Büyüköztürk Ş, Işeri E ve ark. (2006b) Yenilenmiş Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Uzun Formunun Türkçe uyarlama çalışması. 16. Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi, 20-23 Nisan 2006. Antalya.
Kaner S, Büyüköztürk Ş, Işeri E ve ark. (2010a) Conners Öğret men Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Uzun Formu: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. İncelemede.
Kaner S, Büyüköztürk Ş, Işeri E ve ark. (2010b) Conners Anababa Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Uzun Formu: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. İncelemede.
Kline P (2000) An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
Marsh HW, Balla JR, McDonald RP (1988) Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychol Bull, 103:391-410.
Mazefsky CA, Kao J, Oswald DP (2010) Preliminary evidence suggesting caution in the use of psychiatric self-report measures with adolescents with high-functioning autism spectrum disor ders. Research in Autistim Spectrum Disorders, Baskıda.
Munoz MD, Ogawa TR, Foncerrada H ve ark. (2006) Psychopathology and tobacco smoking by high school students. Salud mental, 29:48-56.
Nahlik J (2004) Issues in diagnosis of attention deficit hyperac tivity disorders in adolescents. Clinical Pediatrics, 43:1-10.
Nikles CJ, Mitchell GK, Del Mar CB ve ark. (2007) Long-term changes in management following n-of-1 trials of stimulants in attention-deficit/hyperactivity disorder. Eur J Clin Pharmacol, 63:985-989.
Özgüven E (1994) Psikolojik Testler. Yeni Doğuş Matbaası, Ankara.
Özusta Ş (1993) Çocuklar için durumluk ve sürekli kaygı envan teri'nin uygulama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. H.Ü. Sosyal Bilimler Enst. Ankara.
Parker JD, Bond BJ, Reker DL ve ark. ( 2005) Use of Conners- Wells Adolescent Self-Report Scale (Short Form) with children. J Atten Disord, 8:188-194.
Romi S, Freund M (1999) Teachers', students' and parents' atti tudes towards disruptive behavior problems in high school: A case study. Educational Psychology, 19:53-70.
Schrager DA, Gouvier WD (1999) Exploratory analysis of Conners-Wells self-report scale for identification of ADHD in a college population. Arch Clin Neuropsychol, 14:705.
Smith SR (2007) Making sense of multiple informants in child and adolescent psychopathology, J Psychoeduc Assess, 25:139- 149.
Steer RA, Kumar G, Beck AT (2001) Use of the Conners-Wells' Adolescent Self-Report Scale: Short fom with psychiatric outpa tients. J Psychopathol Behav Asssess, 23:231-239.
Stevens J (1996) Appied multivariate statistics for the social sci ence (Third edition). New York: Lawrence Erlbaum Associates.
Sümer N (2000) Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3:49-74
Swartz SJ, Coatsworth JD, Pantin H ve ark. (2006) The role of ecodevelopmental context and self-concept in depressive and externalizing symptoms in Hispanic adolescents. Int J Behav Dev, 30:359-370.
Şahin NH, Şahin N (1991) Bir kültürde fonksiyonel olan tutum lar bir başka kültürde de öyle midir? Fonksiyonel olmayan tutumlar ölçeğinin psikometrik özellikleri. Psikoloji Dergisi‚ 26:30-40.
Şener Ş, Dereboy Ç, Dereboy IF ve ark. (1995) Conners öğret men derecelendirme ölçeği türkçe uyarlaması-1. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2:131-141.
Şenol S (1997) Dikkat eksikliği yıkıcı davranış bozukluklarının klinik özellikleri, aynı grup ve diğer DSM-IV tanılarıyla birlikte likleri, risklerin ve tedavi eğiliminin belirlenmesi. Yayınlanmamış uzmanlık tezi. Gazi Universitesi, Ankara.
Şenol S (1998) Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. C. Güleç, E. Köroğlu (Eds.). Psikiyatri temel kitabı (1119-1130). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Şenol S, Şener Ş (1998) Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozuk luğu. Psikiyatri temel kitabı, C Güleç, E Köroğlu (Ed), Ankara : Hekimler Yayın Birliği, s.1119-1130.
Tabachnick BG, Fidell LS (2001) Using multivariate statistics. 4. Baskı, Boston, Allyn and Bacon.
Tetternborn M ark., (2010). The provision and pattern of ADHD services for children/adolescents in UK: Results from a nationwide survey. Clin Child Psychol Psychiatry, 13:287-304.
Thuppal M, Carlson G, Sprafkin J ve ark. (20002) Correspondence between adolescent report, parent report, and teacher report of manic symptoms. J Child Adolesc Psychopharmacol, 12:27-35.
Turgay A (2001) Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda yaşam boyu değişim. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme güçlüğü, A Soykan Aysev (Ed), Ankara: Ankara Universitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, s.sf. 111-132.
Verhultz FC, van der Ende J (1992) Agreement between par ents' report and adolescents' self-reports of problem behavior. J Child Psychol Psychiatry, 33:1011-1023.
Wilens TE, McBurnett K, Bukstein O ve ark. (2006) Multisite controlled study of OROS methylphenidate in the treatment of adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. Arch Pediatr Adolesc Med, 160:82-90.
Zukauskiene R, Pilkauskaite-Valickiene R, Malinauskiene O ve ark. (2004) Evauation of behavioral and emotional problems with the Child Behavior Checklist and Youth Self-Report scales: Cross-informant and longitudinal associations. Medicina, 40:169-177.

APA	KANER S, ISERI E, ÖZAYDIN L, AK A, Büyüköztürk Ş (2011). Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. , 71 - 84.
Chicago	KANER SEMA,ISERI ELVAN,ÖZAYDIN LATİFE,AK Aylin,Büyüköztürk Şener Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. (2011): 71 - 84.
MLA	KANER SEMA,ISERI ELVAN,ÖZAYDIN LATİFE,AK Aylin,Büyüköztürk Şener Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. , 2011, ss.71 - 84.
AMA	KANER S,ISERI E,ÖZAYDIN L,AK A,Büyüköztürk Ş Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. . 2011; 71 - 84.
Vancouver	KANER S,ISERI E,ÖZAYDIN L,AK A,Büyüköztürk Ş Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. . 2011; 71 - 84.
IEEE	KANER S,ISERI E,ÖZAYDIN L,AK A,Büyüköztürk Ş "Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi." , ss.71 - 84, 2011.
ISNAD	KANER, SEMA vd. "Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi". (2011), 71-84.

APA	KANER S, ISERI E, ÖZAYDIN L, AK A, Büyüköztürk Ş (2011). Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14(2), 71 - 84.
Chicago	KANER SEMA,ISERI ELVAN,ÖZAYDIN LATİFE,AK Aylin,Büyüköztürk Şener Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 14, no.2 (2011): 71 - 84.
MLA	KANER SEMA,ISERI ELVAN,ÖZAYDIN LATİFE,AK Aylin,Büyüköztürk Şener Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.14, no.2, 2011, ss.71 - 84.
AMA	KANER S,ISERI E,ÖZAYDIN L,AK A,Büyüköztürk Ş Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14(2): 71 - 84.
Vancouver	KANER S,ISERI E,ÖZAYDIN L,AK A,Büyüköztürk Ş Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14(2): 71 - 84.
IEEE	KANER S,ISERI E,ÖZAYDIN L,AK A,Büyüköztürk Ş "Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi." Klinik Psikiyatri Dergisi, 14, ss.71 - 84, 2011.
ISNAD	KANER, SEMA vd. "Conners-Wells ergen öz-bildirim ölçeği uzun formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi". Klinik Psikiyatri Dergisi 14/2 (2011), 71-84.